Naxwinyëdë jäˈäy kyaj ti ttundë tëyˈäjtën myëët, ets kom jap të pyëtsëmdë anaˈambëtëjk, pääty nanduˈun yˈadëˈëtstë. Parë tuˈugë gobiernë ttunët tijaty tëyˈäjtën myëët, tsojkëp wiinktsoo tsyoonët. Etsë Biiblyë myaytyakypyë duˈumbë gobiernë, yëˈë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, diˈibë Jesus ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty parë tˈamdowdët ko nyuˈkxtäˈäktët (Matewʉ 6:9, 10).

Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yëˈë tuˈugë gobiernë diˈib jantsy tam yajpääty, jamë kyopk tmëdaty tsäjpotm ets tim tsojk dyajnitëgatsäˈänyë gobiernëtëjk diˈib tyam jaˈäjtp (Salmo 2:8, 9; Diˈibʉ Jatanʉp [Apocalipsis] 16:14; 19:19-21). Tuk pëky diˈib tyunaampy, yëˈë dyajjëjptëgoyaˈany mä jäˈäy kyaj ttundë tijaty tëyˈäjtën myëët, min nˈokˈijxëm tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën tyunaampy duˈun ets tiko gobiernëtëjk kyaj tmëmadäˈäktë.

JOTMAY: Gobiernëtëjk yëˈë naytyukˈijxëdëp ko nax käjpn dyaktë kyugëbety. Ets kom mayë meeny dyajtuˈuyoˈoytyë, ta tyuumbëtëjk tyuktëkëdë tsojkën parë myaatstët; etsë wiinkpë yajmeenymyoˈoytyë parë dyajkujënakëdë kugëbety. Ets parë ja meeny jyëmbitët, ta netë gobiernë  dyajpajtäˈäyë kugëbety, duˈunë jäˈäy kyaj tnekytyundë tijaty tëyˈäjtën myëët. Tyäˈädë jotmay ninäˈä kyajëjpkëxy ets pënaty kyuˈayoˈowëdëp, yëˈë pënaty tyuundëp tijaty tëyˈäjtën myëët.

WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën jam tsyoonyë myëkˈäjtënë mä Jyobaa, diˈib winë määytyaayëp (Diˈibʉ Jatanʉp 11:15). Yëˈë kyaj dyajtëgoyˈatyë kugëbety parë yˈanaˈamët. Mbäät tmooytyaˈay tijaty yajtëgoyˈajtypyë jyaˈay axtë niˈigyë, pes jantsy oyjyaˈay, kumëjää ets myëdäjtypyë mëkˈäjtën (Isaías 40:26; Salmo 145:16).

JOTMAY: Susan Rose-Ackerman, diˈib të yˈokˈyajmaytyakpë jyënaˈany ko parë tëyˈäjtën myëët tijaty yajtunët, tsojkëp yˈoyëdë jotmay ëxˈäjpäät. Ko tuˈugë gobiernë tjatseky etsë polisiyëty ets pënaty yˈijxypy ti tëjkëp o ti pëtsëëmp mä paˈis ttundët tijaty tëyˈäjtën myëët, per ko tnasˈixë mä pënaty këjxmë kutujkënë myëdäjtypy, ta ja nax käjpn kyaj nyekytyukjotkujkˈatyëty. Ets axtë diˈib tyuumpy tijaty tëyˈäjtën myëët nan tëgoopy, pesë Biiblyë jyënaˈany: “Yä naxwiiny kyaj pënë wäˈäts jäˈäy diˈib xëmë tyunëp diˈib oy ets diˈib kyaj pyokytyunët” (Eclesiastés 7:20).

WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Jesukristë diˈib tunäämp Rey mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ninäˈä tkanasˈixëyaˈany ets pën yajmäˈädëdët extëmë naxwinyëdë jäˈäy jyattë . Duˈunën ojts dyajnigëxëˈëky ko tjëjpkuwäˈkë mä Satanás jyayajtëgoyanë. Satanás diˈib anaˈamp yä Naxwiiny ojts tˈawanë Jesus “nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty es ja myëjˈäjtën”, per net ko wyingoxtanëdët ets yˈawdatëdët, per yëˈë netyë ojts tjëjpkudijë (Matewʉ 4:8-10; Fwank 14:30). Mëk wäˈäts nyayaˈijtë, pes mä nety jam yˈayoy kyaj tˈuugany diˈibxyëp tukjäˈäytyëgooyë pëjk adoˈonën (Matewʉ 27:34). Jesus diˈib tyam yajpatp tsäjpotm, të yajxon dyajnigëxëˈëky ko yëˈë diˈib mbäät tyuny mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Filipʉs 2:8-11).

JOTMAY: Mä mayë paˈis, xëmë twinˈixtë yˈanaˈambëtëjk parë dyajnitëgatstë, ets wyinmaytyë ko duˈun dyajpëtsëmdë ja diˈib kyaj tyundë tëyˈäjtën myëët. Per mä twinˈixtë yˈanaˈambëtëjk o mä ttundë kampanyë, kyaj pën ti ttuny tëyˈäjtën myëët, axtë mä paˈis diˈib jyamëdäjttëbë meeny sentääbë. Extëm nˈokpëjtakëm, mëkjäˈäytyëjk mbäät ti ttuktundë anaˈambëtëjk ko dyaktë myeeny syentääbë mä ttundë kampanyë.

Yëˈë fes John Paul Stevens, diˈib tuump mä Tribunal Supremo de Estados Unidos, tkujäˈäyë ko kujotmay ko duˈun yˈadëˈëtstë gobiernë, pes nayajnimäˈtëdëp, kyaj tyukjotkujkˈatëdë nax käjpn ets nigëxëˈktëp ko kyaj oy yˈanaˈamdë. Päätyën mayë jäˈäy wyinmaytyë ko partiidë politikë kyaj tijaty ttundë tëyˈäjtën myëët.

WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Komë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yëˈë tuˈugë gobiernë diˈib xëmë itäämp, ak tëyˈäjtën myëët tijaty yajtunäˈäny ets jyëjptëgoyaˈanyë kampanyë (Daniel 7:13, 14). Ets ja Rey,  yëˈë Dios të wyinˈixyëty kyaj yëˈëjëtyë jäˈäy, pääty kyaj mbäät nyitëgatsy. Kopkpëkäämp parë ttunët tijaty mbäädë jyaˈay ttukˈoyˈaty winë xëë.

JOTMAY: Mbäät tuˈugë jäˈäy wyinmay ko parë tëyˈäjtën myëët tijaty yajtunët, yëˈë ko yˈaknaxkëdäˈägëdë ley. Perë ëxpëkyjyaˈay të tˈëxpëjkpëtsëmdë ko pën ak naxkëdakpë ley, ta niˈigyë jäˈäy tkutëjäˈändë. Ets jantsy tsip yajmëmëdowëdë ley diˈib nyiˈanaˈamëp ets yajtunët tijaty tëyˈäjtën myëët, pes kyaj pën duˈun ttunäˈäny.

WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Ja ley diˈib yajnaxkëdakypyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ninuˈun tkamëbäätyë jäˈäyë yˈanaˈamën. Extëm nˈokpëjtakëm, Jesus kyaj dyajky tuˈugë listë mä tnigajpxy ti mbäät yajtuny ets ti kyaj, yëˈëyë yäjk tuˈugë anaˈamën, ko jyënany: “Pes dëˈën diˈibë miits mtsojktëp es ja wiinkpëty mdukmëdunëdët, miits mdukmëdundëbë taadë” (Matewʉ 7:12). Per diˈib mas oy, yëˈë ko taaˈäjtpë ley diˈib kyaj jeˈeyë tnigajpxy tijaty mbäädë jäˈäy ttuny, nanduˈun ti mbäät tjawë extëmë Jesus jyënany: “Mtsokëp ja mmëdëjkpäˈä extëm mij këˈëm mnaytsyekyëty” (Matewʉ 22:39). Komë Dios nyijäˈäwëp ti japˈäjtp mä korasoon, mbäät xypyudëjkëm parë nmëmëdoˈojëmë yˈanaˈamën (1 Samuel 16:7).

JOTMAY: Ko jäˈäy yˈatseky ets ko yëˈëyë twinmay tijaty tyukˈoyˈatëp, ta kyaj ttuny tijaty tëyˈäjtën myëët ets duˈunën yˈadëˈëtstë pënatyë gobiernë myëduundëp etsë kunax kugäjpn. Ko ja tëjk kyujijtnäjxy Seúl diˈib Corea del Sur, ojts yajnijawë ko pënaty tëjkojtë myeeny myooytyë ja anaˈambëtëjk parë dyajtundëdë material diˈib kyaj yˈoyëty ets parë kyaj tmëmëdowdët ja anaˈamën mä wiˈix yajkojët ja tëjk.

Pääty parë jäˈäy ttundët tijaty tëyˈäjtën myëët, tsojkëp yajtukniˈˈixëdët parë kyaj yˈatsoktët ets kyaj yëˈëyë twinmaytyët tijaty tyukˈoyˈattëp. Per diˈib jotmayˈäjtp, yëˈë ko gobiernëtëjk kyaj mbäät duˈun ttundë ets ni tkatsojkënyëˈattë parë duˈunë jäˈäy ttukniˈˈixëdët.

 WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mbäät dyajjëgeˈegyë tyäˈädë jotmay, pes tyukniˈˈijxëbë jäˈäy parë oy jyaˈayˈattët. * Tyäˈädë ëxpëjkën myoobyë jäˈäy ja “jembyë jot winmäˈäny” (Éfesʉ 4:23). Ets yëˈë diˈib pudëjkëdëp parë kyaj yˈatsoktët ets kyaj yëˈëyë twinmaytyët ti tyukˈoyˈattëp, ttukjotkëdäˈäktët ti myëdäjttëp ets nyaytyukjotmaytyunëdët ja wiink jäˈäy (Filipʉs 2:4; 1 Timotee 6:6).

JOTMAY: Oy näägë jäˈäy jyayajpääty mä yajtuny tijaty tëyˈäjtën myëët o të jyaˈëxpëktë mëjwiin kajaa, kyaj ti ttunäˈändë tëyˈäjtën myëët. Mayë ëxpëkyjyaˈay jyënäˈändë ko päätyë naxwinyëdë jäˈäy kyaj mbäät dyajjëjptëgoyë tyäˈädë jotmay. Diˈib jeˈeyë mbäät ttundë pën myëmadaktëp, yëˈë tjëjpkuwäˈägëdët parë kyaj nëgoo jäˈäy yaˈˈayowëdët.

WIˈIX YˈOYËYAˈANY: Convención de las Naciones Unidas contra la Corrupción jyënaˈany ko parë yajjëjpkuwäˈägëdë tyäˈädë jotmay, tsojkëbë gobiernëtëjk tpudëkëdë jyaˈay parë oy tijaty ttundët, tëyˈäjtën myëët ets ttundët ti nyikëjxmˈäjttëp. Oy diˈib jyatukniwinmäˈäyëdëp, perë Dios yˈAnaˈam Kyutujkën kyaj jeˈeyë tpudëkë jyaˈay, tyukˈaneˈembyë duˈun parë jyukyˈattët tëyˈäjtën myëët. Biiblyë jyënaˈany ko kyaj tyëkëyaˈany mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën pënaty andaktëp ets atsojktëp (1 Korintʉ 6:9-11; Diˈibʉ Jatanʉp 21:8).

Mbäädë jäˈäy tmëmëdoyë anaˈamën diˈib yajnaxkëdakypyë Diosë Kyutujkën, extëm ttuundë pënaty tim jawyiin pyanëjkxtë Kristë. Extëm nˈokpëjtakëmë Simón, yëˈë jyameenymyoˈoyanë apostëlëtëjk, per kyaj tkupëjktë, ta yˈanmääyëdë: “Mastuˈudë tadë mˈaxëk winmäˈäny”. Simón, ta tpëjkyë kuentë ko kyaj nety yˈoyëty ti tsyejpy ets ta jyënany parë yajninuˈkxtäägët ets kyaj yˈatsokët (Apostʉlʉty 8:18-24).

Oy ti paˈis mtsoonët, mbäät xypyuwäˈägë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Apostʉlʉty 10:34, 35). Ja ëxpëjkën diˈib wäˈkxp abëtsemy nyaxwinyëdë, yëˈë mbudëkëyanëp parë xynyijawët ti mbäät xytyuny. Jyobaa tyestiigëty mdukniˈˈixëyanëdëp wiˈixë jäˈäy dyaˈëxpëktë. Pën mjuˈtypy waanë mdiempë tuˈuk tuˈugë sëmään, ta niˈigyë xynyijawët “ja oybyë ayuk diˈibë nyigajxypy ja Diosë kyutujkën”. Nan mnijawëp wiˈixë Dios dyajjëjptëgoyaˈany ko jäˈäy tkatundë tijaty tëyˈäjtën myëët (Lukʉs 4:43). Mmaytyäˈäk mëdë Jyobaa tyestiigë diˈib tsënaapy mä mˈit mlugäär o tëkë mä sitio, jw.org.