1-3. Antũ baciũragia biũria birĩkũ biegiĩ gĩkuũ, na ndini imwe icookagia atĩa?

 BIBIRIA ĩrĩ na wĩrane atĩ ntukũ ĩmwe “gikuu gutirio gigacoka gukara o kairi.” (Kugwurirwa 21:4) Kĩthoomone kĩa 5, twairitanĩre ĩkũũri nĩrĩtũmaga tũũmba kwona mwoyo jwa kenya na kenya. Ĩndĩ antũ no bakuujaga. (Mutumiiria 9:5) Kwou kĩmwe kĩa biũria birĩa tũciũragia mono nĩ, Nĩatĩa gũkarĩkaga kĩrĩ twĩ twakua?

² Ĩcookio rĩa kĩũria kĩu nĩ rĩa bata mono-mono rĩrĩa muntũ twendete akua. No tũciũrie: ‘Nĩkũ eeta? Nagũtwona? No atũteethie? Tũkamwona kaĩrĩ?’

³ Ndini icookagia biũria biu na njĩra mwanya mwanya. Imwe iritanaga ũgeeta ĩgũrũ kethĩra ũrĩ ũmwega, na mwankine kethĩra ũrĩ ũmũũĩ. Bamwe baugaga wakua ũkaa kĩrundu ũtũũranie na antũ ba nja yaaku barĩa baakuĩre. Na bangĩ baugaga wakua na wagambithua, ũciaragwa kaĩrĩ kana ũgacooka mwoyo na mwĩrĩ jũngĩ, mbuga ũrĩ muntũ ũngĩ kana kinya nyomoo.

4. Nĩ ũntũ bũrĩkũ bwa mũsingi ndini iritanaga bwegiĩ gĩkuũ?

⁴ Ndini cionekaga teka ikũritana mantũ mwanya mwanya. Ĩndĩ akuĩ cionthe iritanaga ũntũ bũmwe bwa mũsingi. Iritanaga muntũ akua, gwĩkĩo kĩmuumaga gĩgeeta na mbere gũtũũra. Bũu-rĩ, nĩ ũmma?

5, 6. Nĩatĩa gũkarĩkaga kĩrĩ twĩ twakua?

⁵ Jehova naijĩ ũrĩa gũkarĩkaga rĩrĩa twakua, na  atwĩrĩte rĩrĩa muntũ akua, ũtũũro bwawe ka bũthiraga. Atĩĩthagĩrwa arĩ o kaĩrĩ. Kwou muntũ akua, mathũgaanio jaawe jatĩĩtaga na mbere gũtũũra gũntũ kũngĩ. a Rĩrĩa twakua tũtĩũmba kwona, kwigua, kana kũthũgaania kaĩrĩ.

⁶ Mũnene Solomoni aandĩkĩre, ‘baria bakuite-ri, guti untu baiji.’ Akuũ batĩũmba kwenda, kana kũthũũra, na mbĩrĩrene “guti ngugi iritagwa ku, kana mathuganio, kana umenyo, kana uume.” (Thooma Mutumiiria 9:5, 6, 10.) Na kĩrĩ Zaburi 146:4, Bibiria yugaga rĩrĩa muntũ akua, “mathuganio jawe” ka jakuujaga.

7. Jesũ aaugĩre atĩa bwegiĩ gĩkuũ?

⁷ Rĩrĩa mũcoore waawe wa akuĩ Lazaro aakuĩre, Jesũ eerĩre aritwa baawe: “Mucore wetu Lazaro namaami toro.” Ĩndĩ teka Jesũ aaugaga Lazaro ka-anogoki. Jesũ eetĩre na mbere kuuga: “Lazaro nakuite.” (Johana 11:11-14) Kwou Jesũ aaringithanĩrie gĩkuũ na toro. Ataugĩre Lazaro aarĩ ĩgũrũ kana amwe na antũ ba nja yaao barĩa baakuĩte. Na ataugĩre Lazaro naathangĩkagua mwankine kana naaciarĩtwe kaĩrĩ arĩ muntũ ũngĩ kana nyomoo. Arĩ, nĩ teka Lazaro aamaami toro ĩndito. Maandĩko jangĩ jaringithanagia gĩkuũ na toro ĩndito. Bibiria yugaga Stefano arĩkũũragwa, neka ‘aamaamire toro.’ (Mathithio 7:60) Kinya ĩgiita rĩngĩ Jesũ aang’uanithanĩrie gĩkuũ na toro. Rĩrĩa Jesũ aariũkĩrie mwarĩ  wa Jairo, aaugĩre, mwarĩ “uu atikuite, indi kamaami toro.”—Luka 8:52.

8. Nĩatĩa tũkũmenya Mũrungu atoombĩre antũ bakuujaga?

⁸ Mũrungu-rĩ, ka oombĩte Adamu na Hawa beja gũkua nyumene? Arĩ! Jehova aboombĩte bagwĩrĩrua ũtũũro kenya na kenya barĩ na ũgima bũbũũjũru bwa mwĩrĩ. Rĩrĩa Jehova oombĩre antũ, aabaere wirĩrĩĩria bwa gũtũũra kenya na kenya. (Mutumiiria 3:11) Aciari batĩendaga kwona aana baao bakĩajua na bagĩkua, na no u Jehova akari. Ĩndĩ, kethĩra Mũrungu aatũũmbĩre tũtũũra kenya na kenya nĩmbi ĩtũmaga tũkua?

9. Nĩkĩ waatho bũrĩa Jehova aaete Adamu na Hawa bũtoomi?

⁹ Muundene jwa Edeni, Jehova eerĩre Adamu: “Mithemba yonthe ya miti iji iri muundene nwitikiritue kumirijaga; no-ri, ruciara rwa muti juria jumenyithanagia wega na ui ukororia, tontu ntuku iria ukaria ruciara rwaju-ri, ni mma ugakua.” (Kiambiriria 2:9, 16, 17) Waatho bũu bũtaarĩ bũbũũmũ kũbwathĩkĩra. Jehova naarĩ na waatho bwa kwĩra Adamu na Hawa jarĩa meega na jarĩa maaĩ. Gũkũrũkĩĩra kwathĩkĩra Jehova, barĩngĩmwonia nĩbagũtĩĩa waatho bwawe. Kinya barĩngĩmwonia nĩ baarĩ na ncũne tontũ bwa mantũ jonthe jarĩa aabaete.

10, 11. (a) Nĩatĩa Shaitani aaĩrĩrie Adamu na Hawa? (b) Nĩkĩ gũtĩna kiigwatio kĩa ũrĩa Adamu na Hawa baathithĩrie?

¹⁰ Ũntũ bwa kĩeba nĩ atĩ, Adamu na Hawa baathuurĩre kũrega kwathĩkĩra Jehova. Shaitani eerĩre Hawa: “Ee, ka Murungu abwirite bukororia nciara cia muti kinya juriku jwa iria iri muundene juju?” Hawa aramũcookeria: “Nciara cia miti ya muunda juju itwitikiritue turijage; indi untu bwa muti juria juri muundene gatigati Murungu naaugire atiri, Bukororia ruciara rwaju, na kinya kuringithia bukororingithia, butikeeje gukua.”—Kiambiriria 3:1-3.

¹¹ Rĩu Shaitani aramwĩra: “Ari tiu, butikua; ni untu Murungu naiji ati ntuku iria bukaria ruciara rwaju, indiu metho jenu jakamincuka, nabwi bugakara ta Murungu, bumenyage wega na ui.” (Kiambiriria 3:4-6) Shaitani eendaga Hawa athũgaania arĩngĩũmba gwituĩra jarĩa meega na jarĩa maaĩ. O ĩgiitene rĩu, aramwaĩĩria bwegiĩ maumĩĩra ja kũrega kwaathĩka.  Shaitani aaugĩre Hawa atĩkua, kwou Hawa ararĩa ĩtunda na aranenkera mũkũrũ waawe. Adamu na Hawa nĩbaijĩ Jehova naabakaanĩtie kũrĩa ĩtunda. Rĩrĩa baarĩre, neka baathuurĩre kũrega kwathĩkĩra waatho bũbũũthũ na bwa ĩmwe kwa ĩmwe. Kũrĩa ĩtunda, kwonanĩrie bataatĩĩre Baaba waao wa ĩgũrũ ũrĩa wabendeete mono. Gũtĩna kiigwatio kĩa ũntũ bũu baathithĩrie!

12. Nĩkĩ nĩ ũntũ bwa kuuna nkoro mono Adamu na Hawa kũrega kwathĩkĩra Jehova?

¹² Nĩ ũntũ bwa kuuna nkoro atĩa aciari beetũ ba mbere nĩbaagĩĩre Mũũmbi waao gĩtĩĩo bũng’ana ũu! Ũrĩngĩigua atĩa ũciũmĩtie kũrera mũtaana na mwarĩ na nyumene bakaregana naagwe na bakathithia mwanya na ũrĩa ũkũbera? Bũu to bũkuune nkoro?

13. Jehova aaugaga atĩa rĩrĩa aaugĩre “ugacokaga o tiirine”?

¹³ Rĩrĩa Adamu na Hawa baaregere kwathĩka, nĩbaateere kaanya ga gũtũũra kenya na kenya. Jehova eerĩre Adamu: “Untu uri tiiri gwe, ugacokaga o tiirine.” (Thooma Kiambiriria 3:19.) Kũu kwaarĩ kuuga Adamu arĩngĩ kwaa tĩĩri kaĩrĩ, jeka atoombwa. (Kiambiriria 2:7) Nyuma ya Adamu kwĩyia, aakuĩre na athira buru.

14. Nĩkĩ tũkuujaga?

¹⁴ Kethĩra Adamu na  Hawa nĩbaathĩkĩĩre Mũrungu, barĩngĩĩthĩrwa barĩ mwoyo kinya nandĩ. Ĩndĩ rĩrĩa baaregere kũmwathĩkĩra, nĩbeeĩrie, na nyumene barakua. Wĩyia nĩ ta mũrimo jũmũthũũku twatigĩĩrwe nĩ aciari beetũ ba mbere. Twinthe tũciaragwa tũrĩ eeyia, na nĩkĩo tũkuujaga. (Aroma 5:12) Ĩndĩ jũu tĩju mworoto jwa Mũrungu kĩrĩ antũ. Mũrungu gũtĩrĩo eenda antũ bakua, na Bibiria ĩĩtaga gĩkuũ “munthu.”—1 Akorintho 15:26.

15. Nĩatĩa ũmma bwegiĩ akuũ bũtũkũũraga ũkombone?

¹⁵ Ũmma bwegiĩ gĩkuũ bũtũkũũraga kuuma kĩrĩ mawĩtĩkio ja ũrongo. Bibiria ĩtũritanaga akuũ batiigagua ũrũrũ kana bũthũũku. Tũtĩũmba kwaria nabo, na batĩũmba kwaria naatwĩ. Tũtĩũmba gũteethia akuũ na batĩumba gũtũteethia. Batĩũmba gũtũthithĩria bũthũũku, kwou tũtĩkũbatara kũbakĩra. Ĩndĩ ndini inyiingĩ iritanaga atĩ akuũ barĩ mwoyo gũntũ kũna, na atĩ twomba kũbateethia twarĩya atongeeria ba ndini mbeca, kana barĩa boonagwa nĩ baatheru. Ĩndĩ rĩrĩa twamenya ũmma bwegiĩ akuũ tũtĩaĩĩrua nĩ morongo jau.

16. Ndini inyiingĩ iritanaga ũrongo bũrĩkũ bwegiĩ akuũ?

¹⁶ Shaitani atumagĩra ndini ya ũrongo gũtwaĩĩria na gũtũma twĩtĩkia akuũ no barĩ mwoyo. Ngerekano, ndini imwe iritanaga twakua gwĩkĩo kiumaga gĩgeeta na mbere gũtũũra kũngĩ. Ndini yaaku-rĩ, nĩkũritanaga ũu, kana ĩkũritanaga ũrĩa Bibiria yugaga bwegiĩ akuũ? Shaitani atumagĩra ũrongo kũgarũra antũ kuuma kĩrĩ Jehova.

17. Nĩkĩ ĩthũgaanio rĩa atĩ antũ bakaĩĩthua mwankine rĩrumaga Jehova?

¹⁷ Kĩrĩa ndini inyiingĩ iritanaga nĩ gĩa kũmakania.  Ngerekano, imwe iritanaga antũ bathũũku bakaĩĩthua mwankine kenya na kenya. Ũrongo bũu nĩ kũruma Jehova. Atĩũmba kũreka antũ bathangĩka ũu! (Thooma 1 Johana 4:8.) Wigua atĩa bwegiĩ muntũ ũgũkanũkia mwana waawe na njĩra ya kũmwĩĩthia njara na mwanki? Ũmwona arĩ muntũ ũtĩ kĩao kinya aniini. Kinya ũtĩenda kũmũmenya. Nĩu bungwa Shaitani akwenda twona Jehova akari!

18. Nĩkĩ tũtĩbati gũkĩra akuũ?

¹⁸ Ndini imwe ciugaga atĩ antũ baakua, batwĩkaga irundu. Ndini ta iu iritanaga atĩ no mwanka tũkĩre, na tũtĩĩe irundu biu tontũ no bie acoore barĩ inya kana anthũ bathũũku mono. Antũ babaingĩ nĩbetĩkĩtie ũrongo bũu. Nĩbakĩraga akuũ, kwou babathathaagia, kana bakageria kũbagwĩria antũ-a Jehova. Riikana gũtĩu boomba kũmenya kana kwigua, kwou tũtĩkũbatara gũkĩra akuũ. Jehova nĩ Mũũmbi weetũ. Nĩwe Mũrungu wa mma, na nĩwe akĩ tũbuĩrite kũgwĩria na kũthaathayia wenka.—Kugwurirwa 4:11.

19. Kũmenya ũmma bwegiĩ gĩkuũ gũtũteethagia atĩa?

¹⁹ Rĩrĩa twamenya ũmma bwegiĩ gĩkuũ, nĩtũthaũragwa kuuma kĩrĩ ũrongo bwa ndini. Na ũmma bũũ bũtũteethagia gũciũkĩrwa nĩ mawĩrane jameega jarĩa Jehova ekĩte jegiĩ ũtũũro bwetũ, na ĩgiita rĩetũ rĩĩjĩte.

20. Nĩmbi tũkairitana kĩthoomone kĩrĩa kĩthingatĩte?

²⁰ Tene mono, Ayubu mũtumĩkĩri wa Mũrungu oorĩrie: “Muntu agakua-ri, oomba gutuura kairi?” (Ayubu 14:14) O u-rĩ, kwombĩka muntũ ũmũkuũ atũũra kaĩrĩ? Ĩcookio rĩrĩa Mũrungu atwejaga Bibiriene nĩ rĩa kũgwĩria mono. Kĩthoomone kĩrĩa kĩthingatĩte tũkaarĩona.