KĨTHOOMO GĨA KWIRITANA KĨA 31
RWĨMBO 12 Mungu Mkuu, Yehova
Ũrĩa Jehova Athithĩtĩe Nĩkenda Oonokia Antũ Kuumania na Wĩyia
“Tontu bwa uria Murungu eendere kirindi kia nthiguru, naaritire Mutanowe-wa-mumwe.”—JOH. 3:16.
JAMBO KUU
Jinsi ambavyo Yehova amekuwa akichukua hatua ya kwanza ili kutusaidia kupambana dhidi ya dhambi na jinsi ambavyo amefanya iwezekane kwetu kufurahia maisha milele, bila dhambi.
1-2. (a) Wĩyia nĩ nĩmbi, na nĩatĩa tũũmba gũciũmia nĩkenda tũbũciinda? (Tega kinya “Ufafanuzi wa Maneno.”) (b) Nĩmbi tũkairitana kĩthoomone gĩkĩ, na kinya kĩrĩ ithoomone birĩa bithingatĩte kĩrĩ Mũkaria ĩjĩ?
JE, UNGEPENDA kujua Yehova anakupenda kwa kiwango gani? Ifuatayo ni njia nzuri ya kupata jibu la swali hilo: Jifunze kuhusu jambo ambalo amefanya ili kukukomboa kutokana na dhambi na kifo. Dhambi a ni adui mbaya sana, ambaye huwezi kumshinda kwa uwezo wako mwenyewe. Sisi sote hufanya dhambi kila siku, na tunakufa kwa sababu ya dhambi. (Rom. 5:12) Hata hivyo, kuna habari njema. Kwa msaada wa Yehova, tunaweza kushinda dhambi. Kwa kweli, ushindi wetu ni hakika!
2 Kwa miaka 6,000 hivi, Yehova Mungu amekuwa akiwasaidia wanadamu kupambana dhidi ya dhambi. Kwa nini? Kwa sababu anatupenda. Kwa kuwa amekuwa akiwapenda wanadamu tangu alipowaumba, amefanya jitihada kubwa ili kuwasaidia katika pambano hilo. Mungu anajua kwamba matokeo ya dhambi ni kifo, naye hataki sisi tufe. Anataka tuishi milele. (Rom. 6:23) Yehova angependa iwe hivyo kwako. Katika makala hii, tutazungumzia maswali matatu: (1) Yehova aliwapa wanadamu wenye dhambi tumaini gani? (2) Wanadamu wenye dhambi katika nyakati za Biblia walipataje kibali cha Yehova? (3) Yesu alifanya nini ili kuwakomboa wanadamu wenye dhambi?
NĨ WĨRĨGĨĨRO BŨRĨKŨ JEHOVA AEJAGA ANTŨ BARĨA BEĨTIE?
3. Nĩmbi biatũmĩre aciari beetũ ba mbere batonya wĩyiene?
3 Yehova alipomuumba mwanamume na mwanamke wa kwanza alitaka wawe na furaha. Aliwapa makao mazuri, zawadi ya ndoa, na mgawo wenye kusisimua. Walipaswa kuzaa watoto na kuijaza dunia, na kuifanya dunia yote kuwa paradiso kama bustani ya Edeni. Aliwapa amri moja tu rahisi. Na aliwaonya kwamba ikiwa wangevunja amri hiyo kwa kumwasi kimakusudi, matokeo yangekuwa kifo. Tunajua kilichotokea. Malaika mwovu ambaye hakumpenda Mungu wala wanadamu, aliwashawishi Adamu na Hawa watende dhambi. Adamu na Hawa walifanya jambo ambalo malaika huyo mwovu aliwashawishi wafanye. Kwa kuwa hawakumtumaini Baba yao mwenye upendo, walitenda dhambi. Kama tunavyojua, maneno ya Yehova yalitimia. Tangu siku hiyo na kuendelea, walikabili matokeo ya dhambi hiyo: wakaanza kuzeeka, na hatimaye wakafa.—Mwa. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Nĩkĩ Jehova athũĩre wĩyia, na nĩkĩ atũtethagia gũciebania nabu? (Aroma 8:20, 21)
4 Yehova aliruhusu simulizi hilo lenye kusikitisha liandikwe kwenye Biblia kwa faida yetu. Linatusaidia kuelewa kwa nini Yehova anachukia sana dhambi. Dhambi inatutenganisha na Baba yetu, na inaongoza kwenye kifo. (Isa. 59:2) Hiyo ndiyo sababu Shetani, malaika mwasi aliyeanzisha matatizo hayo yote, anapenda dhambi na anaendelea kuwashawishi wanadamu leo. Huenda alifikiri kwamba alipata ushindi mkubwa katika bustani ya Edeni. Lakini hakuelewa jinsi Yehova alivyo na upendo mwingi sana. Mungu hakubadili kamwe kusudi lake kwa ajili ya wazao wa Adamu na Hawa. Anawapenda wanadamu, hivyo, mara moja aliwapatia tumaini wanadamu wote. (Soma Waroma 8:20, 21.) Yehova alijua kwamba baadhi ya wazao wa Adamu na Hawa wangechagua kumpenda na wangetafuta msaada wake ili kushinda dhambi. Na akiwa Baba na Muumba wao, angetafuta njia ya kuwaweka huru kutokana na dhambi na waweze kumkaribia. Yehova angefanya nini ili mambo hayo yote yawezekane?
5. Nĩrĩ Jehova aaejanĩre wĩrĩgĩĩro bwa mbere buru kwerekera eeyia? Taarĩĩria. (Kiambiriria 3:15)
5 Soma Mwanzo 3:15. Yehova alitoa kwa mara ya kwanza tumaini kwa wanadamu wenye dhambi aliposema kwamba angemharibu Shetani. Mungu alitabiri kwamba kuna “uzao” ambao ungekuwa sehemu ya msingi ya tumaini hilo. Hatimaye, uzao huo ungemponda Shetani na kuondoa uovu wote ambao alisababisha kwenye bustani ya Edeni. (1 Yoh. 3:8) Hata hivyo, ili kutimiza hilo, uzao huo ungeteseka. Shetani angeujeruhi, yaani, kuusababishia kifo. Jambo hilo lingemuumiza sana Yehova. Lakini maumivu hayo hayangekuwa ya bure kwa sababu mwishowe wanadamu wengi sana wangeokolewa kutoka katika dhambi na kifo!
NĨATĨA BARĨA BEEĨTIE KARAAJA BOONERUE WEENDERI NĨ JEHOVA?
6. Nĩatĩa antũ arũme barĩa baarĩ na wĩtĩkio ta Abeli na Nuhu, baathithĩrie nĩkenda bathengeera Jehova nkũrũki?
6 Katika karne zilizofuata, hatua kwa hatua Yehova alifunua waziwazi jinsi ambavyo wanadamu wenye dhambi wangeweza kumkaribia. Abeli, mwana wa pili wa Adamu na Hawa, alikuwa mwanadamu wa kwanza kuwa na imani katika Yehova baada ya uasi uliotokea katika bustani ya Edeni. Kwa kuwa Abeli alimpenda Yehova na alitaka kumfurahisha na kumkaribia, alitoa dhabihu. Abeli alikuwa mchungaji, hivyo alichukua baadhi ya wanakondoo na kuwachinja, kisha akawatoa dhabihu kwa Yehova. Yehova aliitikiaje? “Alipendezwa na Abeli na dhabihu yake.” (Mwa. 4:4) Yehova alionyesha anakubali dhabihu za aina hiyo, zilizotolewa na watu ambao wanampenda na kumtumaini—kama vile Noa. (Mwa. 8:20, 21) Kwa kukubali dhabihu kama hizo, Yehova alionyesha kwamba wanadamu wenye dhambi wanaweza kupata kibali chake na kumkaribia. b
7. Nĩmbi tũkwiritana kuumania na wendi bwa Iburahimu bwa kũrita Mũtana wawe arĩ kĩgongwana?
7 Yehova alimwomba Abrahamu, mwanamume mwenye imani ya pekee, afanye jambo gumu sana—kumtoa dhabihu Isaka, mwana wake. Bila shaka jambo hilo lilimtaabisha sana Abrahamu. Hata hivyo, alijitayarisha ili kulitimiza. Lakini Abrahamu alipokaribia kumuua Isaka, Mungu alimzuia. Mfano huo unawafundisha ukweli muhimu watu wote wenye imani, yaani, Yehova angekuwa tayari kumtoa Mwana wake mpendwa kuwa dhabihu. Yehova anawapenda sana wanadamu.—Mwa. 22:1-18.
8. Igongwana birĩa biarĩ wathone bwa Musa, biarĩ na gĩtũmi kĩrĩkũ? (Mantu ja Alawi 4:27-29; 17:11)
8 Karne nyingi baadaye, Yehova alipowapa Waisraeli Sheria, aliwaagiza watoe dhabihu za wanyama ili kufunika dhambi zao. (Soma Mambo ya Walawi 4:27-29; 17:11.) Dhabihu hizo zilionyesha kwamba Yehova angeandaa dhabihu kubwa zaidi, ambayo ingewakomboa kikamili wanadamu kutoka katika dhambi. Manabii wa Mungu waliongozwa na roho ili kufafanua kwamba uzao ulioahidiwa, ambaye alikuwa Mwana wa pekee wa Mungu, angeteseka na kuuawa. Angepelekwa machinjioni kama kondoo wa dhabihu. (Isa. 53:1-12) Hebu wazia: Yehova angefanya mpango Mwana wake mpendwa atolewe dhabihu ili kuwakomboa wanadamu—kutia ndani wewe—kutoka katika dhambi na kifo!
NĨATĨA JESŨ EEJĨRE KWONOKIA BARĨA BEĨTIE?
9. Nĩatĩa Johana Mũbatithania aaugĩre bwegie Jesũ? (Ahibirania 9:22; 10:1-4, 12)
9 Katika karne ya kwanza W.K., mtumishi wa Mungu, Yohana Mbatizaji alimwona Yesu Mnazareti na kusema: “Ona, Mwanakondoo wa Mungu ambaye huondoa dhambi ya ulimwengu!” (Yoh. 1:29) Maneno hayo yaliyoongozwa na roho yalimtambulisha Yesu kuwa ule uzao uliotabiriwa kwa muda mrefu. Angetoa ile dhabihu iliyoahidiwa. Sasa kuliko wakati mwingine wowote, kulikuwa na tumaini hakika kwa wanadamu wenye dhambi, yaani, ushindi kamili dhidi ya dhambi.—Soma Waebrania 9:22; 10:1-4, 12.
10. Nĩatĩa Jesũ oonanĩrie kamma ‘eejĩre gwĩtaʼ eeyia?
10 Yesu aliwakazia uangalifu kwa njia ya pekee watu waliolemewa na dhambi na kuwaalika wawe wafuasi wake. Alijua kwamba chanzo cha matatizo ya wanadamu ni dhambi. Hivyo, aliwasaidia hasa wanaume na wanawake ambao walijulikana kuwa watenda dhambi. Akitumia mfano, Yesu alieleza hivi: “Watu wenye afya hawahitaji daktari, lakini wagonjwa wanamhitaji.” Akaongezea hivi: “Sikuja kuwaita waadilifu, bali watenda dhambi.” (Mt. 9:12, 13) Yesu aliishi kulingana na maneno hayo. Kwa wororo, Yesu alisamehe dhambi za yule mwanamke aliyesafisha miguu yake kwa machozi. (Luka 7:37-50) Akiwa kisimani, alimfundisha kweli muhimu mwanamke Msamaria, ingawa alijua kwamba alikuwa akiishi maisha mapotovu kiadili. (Yoh. 4:7, 17-19, 25, 26) Mungu hata alimpa Yesu nguvu za kuondoa matokeo ya mwisho ya dhambi zote—kifo. Jinsi gani? Yesu aliwafufua watu—wanaume na wanawake, watoto na watu wazima.—Mt. 11:5.
11. Nĩkĩ antũ barĩa baarĩ eeyia baakucagĩĩrua nĩ Jesũ?
11 Haishangazi kwamba hata watu ambao walikuwa wamezama katika dhambi walikuwa huru kumkaribia Yesu. Aliwaonyesha huruma na hisia mwenzi. Hawakuogopa kuzungumza naye. (Luka 15:1, 2) Na Yesu aliwapongeza na kuwathawabisha watu hao kwa sababu walikuwa na imani kumwelekea. (Luka 19:1-10) Alitupatia mfano halisi na mkamilifu wa rehema za Baba yake. (Yoh. 14:9) Kwa maneno na matendo, alionyesha kwamba Baba yake mwenye huruma na rehema, anawapenda watu na anataka kumsaidia kila mmoja wao ashinde pambano dhidi ya dhambi. Yesu aliwasaidia watu wenye dhambi watamani kubadili njia zao na kumfuata.—Luka 5:27, 28.
12. Nĩatĩa Jesũ aaritanĩre bwegie gĩkuũ kĩawe?
12 Yesu alijua mambo ambayo yangempata. Aliwaeleza wafuasi wake zaidi ya mara moja kwamba angesalitiwa na kuuawa kwenye mti wa mateso. (Mt. 17:22; 20:18, 19) Alijua kwamba dhabihu yake ingeondoa dhambi ya ulimwengu kama Yohana alivyotangaza na manabii walivyotabiri. Pia, Yesu alifundisha kwamba baada ya kutoa uhai wake, ‘angewavuta watu wa namna zote’ kwake. (Yoh. 12:32) Wanadamu wenye dhambi wangeweza kumfurahisha Yehova kwa kumkubali Yesu kuwa Bwana wao na kwa kufuata hatua zake. Ikiwa wangefanya hivyo, mwishowe ‘wangewekwa huru kutoka katika dhambi.’ (Rom. 6:14, 18, 22; Yoh. 8:32) Hivyo, Yesu alikuwa jasiri, na kwa hiari alikuwa tayari kukabili kifo chenye maumivu makali.—Yoh. 10:17, 18.
13. Nĩatĩa Jesũ aakuĩre, na gĩkuũ kĩawe kĩrĩtũritana ũntũ bũrĩkũ bwegie Jehova Mũrungu? (Tega kinya mbica.)
13 Yesu alisalitiwa, alikamatwa, alitukanwa, akachongewa, akahukumiwa, na hata kuteswa. Mwishowe, askari walimpigilia misumari kwenye mti ili wamuue. Alipokuwa akivumilia mateso hayo yote, kuna Mtu ambaye alihisi maumivu hata zaidi. Huyo ni Yehova Mungu. Hakutumia nguvu zake zisizo na mipaka kuingilia kati ili Mwana wake asiteseke. Kwa nini Baba mwenye upendo alitenda kwa njia hiyo? Kwa sababu anatupenda. Yesu alisema hivi: “Mungu aliupenda ulimwengu sana hivi kwamba akamtoa Mwana wake mzaliwa pekee, ili kila mtu anayemwamini asiangamizwe bali awe na uzima wa milele.”—Yoh. 3:16.
Kwa kumruhusu Mwana wake auawe, Yehova alipitia maumivu makali sana ili kutuweka huru kutokana na dhambi na kifo (Tazama fungu la 13)
14. Nĩ ũntũ bũrĩkũ bũkũrikithua nĩ kĩgongwana kĩrĩa Jesũ aaritĩre?
14 Dhabihu ya Yesu ni uthibitisho mkuu zaidi wa jinsi Yehova anavyowapenda wazao wa Adamu na Hawa. Inathibitisha kwamba Yehova anakupenda wewe sana. Alimdhabihu Mwana wake mpendwa na kuvumilia maumivu makali sana ili kukuokoa wewe kutoka katika dhambi na kifo. (1 Yoh. 4:9, 10) Naam, anataka kumsaidia kila mmoja wetu ashinde pambano dhidi ya dhambi!
15. No mwanka tũthithie atĩa nĩkenda tũgunĩka kuumania na kĩewa kĩa Mũrungu kĩrĩa Jesũ aaritĩre gĩa ĩkũũri?
15 Zawadi ya Mungu, dhabihu ya fidia ya Mwana wake mzaliwa pekee, inafanya iwezekane kupata msamaha wa dhambi zetu. Lakini ili tupate msamaha wa Mungu, ni lazima tufanye jambo fulani. Jambo gani? Yohana Mbatizaji na Yesu Kristo mwenyewe walitupatia jibu: “Tubuni, kwa maana Ufalme wa mbinguni umekaribia.” (Mt. 3:1, 2; 4:17) Hivyo, ni lazima tutubu ikiwa kwa kweli tunataka kupambana na dhambi na kumkaribia Baba yetu mwenye upendo. Lakini kutubu kunahusisha nini, na kunawezaje kutusaidia kushinda hali yetu ya dhambi? Makala ya funzo inayofuata itajibu swali hilo.
RWĨMBO 18 Tunathamini Fidia
a UFAFANUZI WA MANENO: Katika Biblia, neno “dhambi” linaweza kurejelea matendo mabaya, kushindwa kutenda au kuishi kulingana na viwango vya Yehova vya maadili. Lakini neno “dhambi” linaweza pia kurejelea hali ya kutokuwa wakamilifu au ya kuwa watenda dhambi ambayo tumerithi kutoka kwa Adamu. Sisi sote tunakufa kwa sababu ya dhambi tuliyorithi.
