1-2. Nĩ mantũ jarĩkũ jomba gũtũma tũgetũũra methori?

 PINDI moja au nyingine, sisi sote tumewahi kutokwa na machozi. Pindi fulani tunatokwa na machozi ya furaha. Huenda ulilia jambo fulani muhimu au la pekee lilipotokea, kama vile, mtoto wako alipozaliwa, ulipokumbuka mambo mazuri, au ulipokutana na rafiki yako mpendwa ambaye hujamwona kwa miaka mingi.

² Hata hivyo, mara nyingi sisi hutokwa na machozi kwa sababu ya maumivu makali ya kihisia. Kwa mfano, huenda tukalia kwa sababu mtu fulani ametuvunja moyo sana. Huenda tukatokwa na machozi tunapoteseka kwa sababu ya ugonjwa mbaya au tunapoomboleza kifo cha mpendwa wetu. Katika hali kama hizo, huenda tukahisi kama alivyohisi nabii Yeremia jiji la Yerusalemu lilipoharibiwa na Wababiloni. Yeremia alisema hivi: “Vijito vya maji vinatiririka kutoka katika macho yangu . . . Macho yangu yanamwaga machozi bila kikomo, hayapumziki.”—Omb. 3:​48, 49.

3. Nĩatĩa Jehova aigagua rĩrĩa akwona nthũmba ciawe igĩkũrũkĩĩra mĩthangĩko? (Isaya 63:9)

³ Yehova anajua tumelia mara ngapi katika maisha yetu kwa sababu ya hali zenye kutaabisha. Biblia inatuhakikishia kwamba Yehova anajua hali zozote zenye kuumiza ambazo watumishi wake wanakabili, na anasikia kilio chetu cha kuomba msaada. (Zab. 34:15) Lakini Yehova anafanya mengi zaidi ya kututazama na kutusikia. Kama mzazi mwenye upendo, anaumia sana anapoona watoto wake wakilia, naye anatamani kutoa msaada.—Soma Isaya 63:9.

4. Nĩ ngerekano irĩkũ cia Bibiria tũgacũnkũũna, na nĩ mantũ jarĩkũ tũkairitana jegie Jehova?

 ⁴ Katika Neno lake, Yehova amefunua jinsi alivyohisi watumishi wake walipotokwa na machozi na jinsi alivyowasaidia. Tunaweza kuona jambo hilo kwa kuchunguza mfano wa Hana, Daudi, na Mfalme Hezekia. Ni nini kilichofanya walie? Yehova alitendaje walipomwomba msaada? Na mfano wao unawezaje kutufariji tunapolia kwa sababu ya huzuni, usaliti, au kukata tamaa?

GWĨTŨŨRA METHORI TONTŨ BWA KĨEBA

5. Hana aigagua atĩa tontũ bwa mantũ jarĩa aakũrũkagĩĩra?

⁵ Hana alikabili matatizo kadhaa yaliyomfanya atokwe na machozi ya huzuni. Hali moja ngumu aliyokabili ni kwamba alikuwa katika ndoa ya wake wengi, na Penina, mke wa pili wa mume wake, alimdharau. Zaidi ya hilo, Hana hakuwa na watoto, lakini Penina alikuwa na watoto kadhaa. (1 Sam. 1:​1, 2) Penina alimdhihaki Hana daima kwa sababu alikuwa tasa. Wewe ungehisije katika hali kama hiyo? Hana alihuzunika sana hivi kwamba “alilia na kushindwa kula,” na “alikuwa na uchungu mwingi sana” moyoni.—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Nĩatĩa Hana aathithĩrie nĩkenda aborerua?

⁶ Hana alipataje faraja? Jambo moja lililomsaidia ni kwamba alienda kwenye hema la ibada, kituo cha ibada ya kweli. Akiwa huko, huenda karibu na mwingilio wa ua wa hema la ibada, alianza “kusali kwa Yehova na kulia sana.” Alimsihi Yehova hivi: “[Yaone] mateso yangu mimi mtumishi wako na kunikumbuka.” (1 Sam. 1:10b, 11) Hana alimmiminia Yehova hisia zake katika sala. Bila shaka, Yehova aliumia sana alipomwona binti yake mpendwa akilia!

7. Nĩatĩa Hana aaborerue nyuma ya kwerenca Jehova gũkũrukĩĩra maromba jaawe ja kuuma nkorone?

⁷ Hana alihisije baada ya kummiminia Yehova moyo wake katika sala na kupata uhakikisho kutoka kwa Kuhani Mkuu Eli? Simulizi hilo linasema hivi: “Mwanamke huyo akaenda zake, akala chakula, na uso wake haukuwa na huzuni tena.” (1 Sam. 1:​17, 18) Ingawa hali yake yenye kutaabisha haikuwa imebadilika, Hana alihisi amepata kitulizo. Alikuwa amemkabidhi Yehova mzigo wake wa mahangaiko ya kihisia. Yehova aliona taabu yake, alisikia kilio chake, na baadaye alimbariki kwa kumwezesha kupata watoto.—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Kũringana na Ahibirania 10:​24, 25, nĩkĩ tũbuĩrĩte gũciũmia buru gwĩta mĩcemanione yonthe? (Tega kinya mbica.)

⁸ Mambo tunayojifunza. Je, unakabili hali ngumu inayofanya utokwe na machozi ya huzuni? Labda unaomboleza kifo cha mtu wa familia au rafiki. Katika pindi kama hizo, huenda ungependa kuwa peke yako, na hilo ni jambo la kawaida. Lakini kama Hana alivyopata faraja na kitia moyo kwa kwenda kwenye  hema la ibada, wewe pia unaweza kupata faraja kwa kuhudhuria mikutano ya Kikristo, hata ikiwa unahisi umechoka na una huzuni. (Soma Waebrania 10:​24, 25.) Tunaposikiliza ujumbe wa Biblia wenye kufariji katika mikutano, Yehova anaweza kutusaidia kubadili mawazo yetu yasiyofaa yawe mawazo mazuri. Hilo linaweza kutusaidia kudhibiti hisia zetu, hata ikiwa hali zetu hazitabadilika mara moja.

⁹ Pia, kwenye mikutano yetu, tunafurahia kushirikiana na waabudu wenzetu wenye huruma, ambao maneno yao ya upendo na yanayoonyesha wanatujali yanaweza kututia moyo. (1 The. 5:​11, 14) Fikiria kisa cha ndugu, painia wa pekee ambaye alimpoteza mke wake katika kifo. Alisema hivi: “Nyakati nyingine, ninahitaji kuwa peke yangu kwa kuwa bado ninatokwa na machozi kwa sababu ya kumkosa sana. Lakini mikutano yetu imekuwa chanzo cha kweli cha faraja. Maneno ya fadhili ya ndugu na dada zangu yananifariji sana. Hata iwe nina mahangaiko au wasiwasi kadiri gani kabla ya kuhudhuria mkutano, sikuzote ninahisi vizuri ninapokuwa mkutanoni.” Tunapokuwa kwenye mikutano yetu, Yehova anaweza kuwatumia ndugu na dada zetu kutusaidia.

10. Nĩatĩa tũũmba kwigerekania na Hana rĩrĩa tũrĩna kĩeba nkorone?

¹⁰ Pia, Hana alipata faraja kwa kummiminia Yehova hisia zake katika sala. Wewe pia unaweza ‘kumtupia Yehova mahangaiko yako yote,’ ukiwa na uhakika kwamba atakusikiliza. (1 Pet. 5:7) Dada ambaye mume wake aliuawa na wezi wenye silaha anakumbuka hivi: “Nilihisi ni kana kwamba moyo wangu ulikuwa umevunjika vipande vidogo-vidogo na kwamba nisingeweza kupona kamwe. Niliposali kwa Baba yangu wa mbinguni mwenye upendo, Yehova, nilipata faraja na kitulizo. Wakati mwingine nilishindwa kumweleza Yehova hisia zangu, lakini alinielewa. Nilipolemewa na hisia, nilimwomba Yehova anipatie amani. Hivyo, nilihisi utulivu moyoni na akilini na niliweza kusonga mbele.” Unapomweleza Yehova mahangaiko yako, anahuzunishwa sana na machozi yako ya huzuni, na anaelewa maumivu yaliyo moyoni mwako. Hata ikiwa jambo linalokusababishia mahangaiko halijaondoka, Yehova anaweza kuubembeleza moyo wako unaotaabika na kukusaidia upate utulivu. (Zab. 94:19; Flp. 4:​6, 7) Naye atakuthawabisha kwa sababu unavumilia kwa uaminifu.—Ebr. 11:6.

GWĨTŨŨRA METHORI TONTŨ BWA GŨKUNYANĨRWA

11. Nĩatĩa Daudi aigagua kwerekera mĩthangĩko ĩrĩa aakũrũkagĩĩra?

¹¹ Katika maisha yake, Daudi alikabili hali ngumu kadhaa zilizomfanya atokwe na machozi. Alichukiwa na watu wengine na hata kusalitiwa na wale ambao aliwatumaini. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) Pindi moja aliandika hivi: “Nimechoka kwa sababu ya kulia kwa uchungu; usiku kucha ninakilowesha kitanda changu kwa machozi; kochi langu nalifanya lifurike kwa machozi.” Kwa nini Daudi alihisi hivyo? Alieleza hivi: “Kwa sababu ya wote wanaoninyanyasa.” (Zab. 6:​6, 7) Matendo ya kuumiza ya wengine yalimsababishia Daudi maumivu makali hivi kwamba alishindwa kujizuia kulia.

12. O ta ũrĩa kwandĩki kĩrĩ Zaburi 56:​8, nĩ ũrikithia bũrĩkũ Daudi aarĩ nabu?

¹² Licha ya hali ngumu ambazo Daudi alikabili, alikuwa na uhakika kwamba Yehova alimpenda. Aliandika hivi: “Yehova atasikia sauti ya kilio changu.” (Zab. 6:8) Pindi nyingine, Daudi aliandika maneno yenye kupendeza yanayopatikana kwenye Zaburi 56:8. (Soma.) Maneno hayo yanaonyesha jinsi Yehova  anavyotujali kwa wororo. Daudi alihisi kana kwamba Yehova alikuwa akikusanya machozi yake kwenye kiriba au kuyaandika kwenye kitabu. Daudi alikuwa na uhakika kwamba Yehova aliona na kukumbuka maumivu yake. Daudi alikuwa na uhakika kwamba Baba yake wa mbinguni mwenye upendo alijua mambo ambayo alikuwa amepitia na pia jinsi yalivyomwathiri.

13. Nĩmbi tũbuĩrĩte kũrĩkana rĩrĩa antũ bangĩ batũma twigua bũũthũku? (Tega kinya mbica.)

¹³ Mambo tunayojifunza. Je, unakabiliana na maumivu ya kihisia yanayosababishwa na kuvunjwa moyo au kusalitiwa na mtu uliyemtumaini? Huenda una maumivu moyoni kwa sababu uchumba au ndoa yako imevunjika bila kutarajia, au mtu unayempenda ameacha kumtumikia Yehova. Ndugu ambaye mke wake alifanya uzinzi na kumwacha alisema hivi: “Nilishtuka sana na sikuamini. Nilihisi sina thamani, nilikuwa na huzuni, na hasira.” Ikiwa unakabiliana na usaliti au kuvunjwa moyo, pata faraja kwa kujua kwamba Yehova hatakuacha kamwe. Ndugu huyo alisema hivi: “Nimetambua kwamba uhusiano wa wanadamu unaweza kuvunjika, lakini Yehova ndiye Mwamba wetu. Hata hali gani itokee, sikuzote atatusaidia. Hatawaacha washikamanifu wake.” (Zab. 37:28) Pia, kumbuka kwamba upendo wa Yehova unazidi upendo wa mwanadamu yeyote. Hata ikiwa tuna maumivu makali kadiri gani kwa sababu ya kusalitiwa, hilo haliwezi kubadili jinsi Yehova anavyokujali sana. (Rom. 8:​38, 39) Jambo kuu ni hili: Hata iwe tumetendewa kwa njia gani na watu, Baba yako wa mbinguni anakupenda sana.

14. Nĩ ũrĩkithia bũrĩkũ Zaburi 34:18 ĩtwejaga?

¹⁴ Tunapokabiliana na usaliti, tunaweza pia kufarijiwa na maneno ya Daudi yenye kutia moyo yanayopatikana kwenye Zaburi 34:18. (Soma.) Kitabu kimoja cha marejeo kinasema kwamba maneno “waliopondeka roho” huenda yanawarejelea “wale ambao hawana chochote kizuri cha kutarajia.” Yehova anawatendeaje wale wanaohisi hivyo kwa sababu ya uchungu unaosababishwa na kuvunjwa moyo? Kama mzazi mwenye upendo anayembeba na kumfariji mtoto anayelia, ndivyo Yehova alivyo “karibu na” sisi—sikuzote akiwa mwenye huruma na tayari kutusaidia tunapohisi tumepondwa kihisia kwa sababu ya usaliti au kuachwa. Yuko tayari kuufariji na kuubembeleza moyo wetu uliovunjika na wenye maumivu makali. Na ametuahidi mambo mengi tunayoweza kutarajia kwa hamu yanayotusaidia kuvumilia majaribu tunayokabili sasa.—Isa. 65:17.

 GWĨTŨŨRA METHORI TONTŨ BWA KUUNĨKA NKORO

15. Nĩ ũntũ bũrĩkũ Hezekia aakũrũkĩrĩĩre, bũrĩa bwatũmĩre arĩra mono?

¹⁵ Akiwa na umri wa miaka 39, Mfalme Hezekia wa Yuda aligundua kwamba ana ugonjwa ambao ungemsababishia kifo. Nabii Isaya alimweleza Hezekia ujumbe wa Yehova kwamba angekufa kwa sababu ya ugonjwa huo. (2 Fal. 20:1) Ilionekana kwamba Hezekia hakuwa na tumaini. Akiwa ametaabishwa na habari hizo, Hezekia alianza kulia sana na kububujikwa na machozi. Alisali kwa bidii kwa Yehova.—2 Fal. 20:​2, 3.

16. Nĩatĩa Jehova aathithĩrie rĩrĩa aaigĩrue ĩromba rĩa Hezekia rĩa kwerencana?

¹⁶ Yehova aliposikia sala ya Hezekia na alipomwona akilia, aliguswa sana na kwa fadhili akamwambia hivi Hezekia: “Nimesikia sala yako. Nimeona machozi yako. Tazama, ninakuponya.” Kwa rehema, Yehova aliahidi kupitia nabii Isaya kwamba angemwongezea Hezekia muda wa kuishi na kuliokoa jiji la Yerusalemu kutoka kwa Waashuru.—2 Fal. 20:​4-6.

17. Nĩatĩa Jehova atwigĩkaga rĩrĩa tũgũkũrũkĩĩra mbajua indito? (Zaburi 41:3) (Tega kinya mbica.)

¹⁷ Mambo tunayojifunza. Je, unakabiliana na tatizo la kiafya linalokufanya ukate tamaa? Sali kwa Yehova, hata ikiwa unatokwa na machozi. Biblia inatuhakikishia kwamba “Baba wa rehema nyororo na Mungu wa faraja yote” atatufariji katika majaribu yetu yote. (2 Kor. 1:​3, 4) Leo, hatuwezi kutarajia kwamba Yehova ataondoa matatizo yetu yote, lakini tunaweza kutumaini kwamba atatutegemeza. (Soma Zaburi 41:3.) Kupitia roho yake takatifu, Yehova anatupatia nguvu, hekima, na amani ya moyoni ili tuvumilie. (Met. 18:14; Flp. 4:13) Pia, anatutegemeza kwa kutupatia tumaini linalotegemea Biblia kwamba wakati ujao magonjwa yote yataondolewa.—Isa. 33:24.

18. Nĩ ĩandĩko rĩrĩkũ wonaga rĩgĩkũboreria rĩrĩa ũgũkũrũkĩĩra mĩthangĩko ũtũũrone bwaku? (Tega kathandũkũ “ Maneno Yenye Kubembeleza Yanayofuta Machozi Yetu.”)

¹⁸ Hezekia alifarijiwa kupitia maneno ya Yehova. Sisi pia tunaweza kupata faraja kupitia Neno la Mungu. Yehova amehifadhi maneno yanayotubembeleza ambayo yanaweza kututia moyo tunapokabili hali zenye kutaabisha. (Rom. 15:4) Dada mmoja huko Afrika Magharibi alilia mara nyingi alipogunduliwa kuwa ana ugonjwa wa kansa. Anaeleza hivi: “Andiko moja hususa ambalo lilinifariji ni Isaya 26:3. Ingawa hatuwezi kudhibiti kikamili majaribu ambayo tunakabili, mstari huo unanihakikishia kwamba Yehova anaweza kunipa amani ya moyoni ambayo inaweza kunisaidia kudhibiti jinsi ninavyotenda ninapokabili majaribu.” Je, kuna andiko ambalo unahisi linakufariji zaidi unapokabili hali ngumu sana ambazo huenda hata zinakufanya ukate tamaa?

19. Nĩmbi twĩrĩgĩĩrĩte ĩgiita rĩĩjĩte?

 ¹⁹ Tunaishi mwishoni kabisa mwa siku za mwisho, na tunatarajia kwamba mambo yanayosababisha tutokwe na machozi yatazidi kuongezeka. Lakini kama tulivyoona kupitia mfano wa Hana, Daudi, na Mfalme Hezekia, Yehova anahuzunishwa sana anapoona tukitokwa na machozi. Kwa kweli, machozi yetu yana thamani kubwa kwake. Hivyo, tunapokabili hali zenye kutaabisha, kwa hakika tunataka kummiminia Yehova moyo wetu katika sala. Kamwe tusijitenge na ndugu na dada zetu wenye upendo katika kutaniko. Na acheni tuendelee kupata faraja kupitia maneno yenye kubembeleza yalirekodiwa katika Biblia. Tunaweza kuwa na uhakika kwamba ikiwa tutaendelea kuvumilia kwa uaminifu, Yehova atatuthawabisha. Thawabu hiyo inatia ndani ahadi nzuri sana kwamba hivi karibuni atafuta machozi yote ya huzuni, usaliti, na kukata tamaa kutoka katika macho yetu. (Ufu. 21:4) Kisha, tutatokwa tu na machozi ya furaha.