1. Nĩmbi biũmba gũtũtethia tũgwĩrĩrua kwiritana ũroria bwa Bibiria?

 NDUGU kijana anayeitwa Ben anasema hivi: “Ninapenda kujifunza kuhusu unabii wa Biblia.” Je, unakubaliana naye? Au je, unahisi kwamba ni vigumu kujifunza kuhusu unabii? Hata huenda ukahisi kwamba inachosha kujifunza kuhusu unabii. Hata hivyo, unapojifunza kwa nini Yehova aliagiza unabii uandikwe katika Neno lake, huenda ukaanza kupendezwa na unabii.

2. Nĩmbi bikarĩĩrua kĩthoomone gĩkĩ?

² Katika makala hii, hatutazungumzia tu kwa nini tunapaswa kujifunza unabii wa Biblia, bali pia jinsi tunavyoweza kujifunza unabii huo. Kisha tutachunguza masimulizi mawili ya kinabii katika kitabu cha Danieli na tutaona jinsi kuelewa unabii huo kunavyoweza kutusaidia leo.

3. Nĩmbi tũkũbatara kũthithia nĩkenda tũciũkĩrwa nĩ ũroria bwa Bibiria?

³ Tunahitaji kuomba msaada ili tuelewe unabii wa Biblia. Fikiria mfano ufuatao. Wazia kwamba unatembelea eneo fulani ambalo hulifahamu, lakini rafiki yako ambaye mnasafiri pamoja analielewa vizuri eneo hilo. Anajua kabisa mahali mlipo na anajua kila barabara katika eneo hilo. Bila shaka, utafurahi kwamba rafiki yako alikubali kusafiri pamoja nawe! Vivyo hivyo, Yehova anajua mahali tulipo katika mkondo wa wakati na mambo yatakayotokea wakati ujao. Basi, ili kuelewa unabii wa Biblia, tunapaswa kumwomba Yehova msaada kwa unyenyekevu.​—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Nĩkĩ Jehova eetĩkĩrĩrie ũroria bwandĩkwa Rũtetone rwawe? (Jeremia 29:11) (Tega kinya mbica.)

⁴ Kama mzazi mwenye upendo, Yehova anataka watoto wake wawe na wakati ujao wenye furaha. (Soma Yeremia 29:11.)  Lakini tofauti na wazazi wa kibinadamu, Yehova anaweza kutabiri kuhusu wakati ujao kwa usahihi kabisa. Aliagiza unabii uandikwe katika Neno lake ili tujue matukio muhimu kabla hayajatokea. (Isa. 46:10) Unabii mbalimbali wa Biblia ni zawadi za upendo kutoka kwa Baba yetu wa mbinguni. Lakini unawezaje kuwa na uhakika kwamba mambo ambayo Biblia inatabiri kwa kweli yatatimia?

5. Nĩmbi muntũ ũmwĩthĩ oomba kwiritana kuumania na ngerekano ya Max?

⁵ Mara nyingi vijana wetu wanapokuwa shuleni, wanazungukwa na watu ambao hawaiheshimu Biblia. Mambo wanayosema na mwenendo wao unaweza kusababisha shaka katika akili za vijana walio Mashahidi. Fikiria kisa cha ndugu anayeitwa Max. Anasema hivi: “Nilipokuwa tineja nilianza kutilia shaka ikiwa wazazi wangu wananifundisha dini ya kweli na ikiwa kweli Biblia imeongozwa na roho ya Mungu.” Wazazi wake walifanya nini? Anasema hivi: “Waliitikia kwa upole, hata ingawa nilijua kwamba walikuwa na wasiwasi.” Wazazi wa Max walijibu maswali yake kwa kutumia Biblia. Max pia alichukua hatua fulani. Anasema hivi: “Nilijifunza unabii wa Biblia mimi mwenyewe na nikazungumzia mambo niliyojifunza pamoja na vijana wengine.” Matokeo yalikuwaje? Max anasema hivi: “Baada ya hapo, nilisadiki kwamba Biblia imeongozwa na roho ya Mungu!”

6. Nĩatĩa ũkũbatara kũthithia ũkeja kwĩthĩrwa ũrĩna nkanja, na nĩkĩ?

⁶ Ikiwa kama Max, unaanza kutilia shaka kuwa Biblia inafundisha ukweli, huhitaji kuhisi hatia. Lakini unahitaji kuchukua hatua haraka. Shaka ni kama kutu. Kutu inapopuuzwa, inaweza kuharibu kitu chenye thamani. Ili uanze kuondoa “kutu” yoyote iliyo kwenye imani yako, unahitaji kujiuliza hivi: ‘Je, ninaamini mambo ambayo Biblia inasema kuhusu wakati ujao?’ Ikiwa huna uhakika, basi unahitaji kujifunza unabii wa Biblia ambao tayari umetimizwa. Unawezaje kufanya hivyo?

7. Nĩ ngerekano ĩrĩkũ Danieli eekĩre yegie ũrĩa tũũmba kwiritana ũroria? (Danieli 12:10) (Tega kinya mbica.)

⁷ Danieli alituwekea mfano mzuri kuhusu jinsi ya kujifunza unabii. Alichunguza unabii akiwa na nia nzuri, alitaka kujua ukweli. Pia, Danieli alikuwa mnyenyekevu, alitambua kwamba Yehova huwapatia uelewaji wale wanaomfahamu na wanaoishi kulingana na viwango vyake safi. (Dan. 2:27, 28; soma Danieli 12:10.) Danieli alithibitisha kwamba alikuwa mnyenyekevu kwa kumtegemea Yehova ili amsaidie. (Dan. 2:18) Pia, Danieli alijifunza kwa makini. Alifanya utafiti katika Maandiko yaliyoongozwa na roho ambayo yalipatikana wakati huo. (Yer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Unawezaje kumwiga Danieli?

8. Nĩkĩ antũ bamwe baregaga gwĩtĩkia atĩ mororia ja Bibiria nĩjojũraga, ĩndĩ nĩatĩa tũbuĩrĩte kũthithia?

⁸ Chunguza nia yako. Je, unajifunza unabii wa Biblia kwa sababu unatamani sana kujua ukweli? Ikiwa ndivyo, Yehova atakusaidia. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Watu wengine hujifunza wakiwa na nia gani? Baadhi yao hujifunza wakitumaini watapata uthibitisho unaoonyesha kwamba Biblia haijaongozwa na  roho ya Mungu. Wanapofanya hivyo, wanahisi kwamba wana haki ya kujiwekea viwango vyao wenyewe kuhusu mambo yanayofaa na yasiyofaa na kuishi kulingana na viwango hivyo. Hata hivyo, tunahitaji kujifunza tukiwa na nia nzuri. Isitoshe, tunahitaji sifa fulani muhimu ili kuelewa unabii wa Biblia.

9. Nĩ nkuma ĩrĩkũ tũkũbatara nĩkenda tũciũkĩrwa nĩ ũroria bwa Bibiria? Taarĩria.

⁹ Uwe mnyenyekevu. Yehova anaahidi kwamba atawasaidia wanyenyekevu. (Yak. 4:6) Basi, tunahitaji kumwomba atusaidie kuelewa unabii wa Biblia. Pia, tunapaswa kukubali kwamba tunahitaji msaada wa mtumwa mwaminifu ambaye Yehova anamtumia kutuandalia chakula cha kiroho kwa wakati unaofaa. (Luka 12:42) Yehova ni Mungu mwenye utaratibu, basi inapatana na akili kuamini kwamba anatumia chanzo kimoja tu ili kutusaidia kuelewa kweli zilizo katika Neno lake.​—1 Kor. 14:33; Efe. 4:4-6.

10. Nĩmbi tũkwiritana kuumania na jarĩa Esta aakũrũkĩrĩre?

¹⁰ Jifunze kwa makini. Chagua unabii ambao unaupenda, kisha ufanye utafiti kuhusu unabii huo. Hivyo ndivyo alivyofanya dada anayeitwa Esther. Alipendezwa na unabii uliotabiri kuhusu kuja kwa Masihi. Anasema hivi: “Nilipokuwa na umri wa miaka 15, nilianza kufanya utafiti ili kuthibitisha kwamba kwa kweli unabii huo uliandikwa kabla ya Yesu kuja duniani.” Alipata uthibitisho alipojifunza kuhusu Vitabu vya Kukunjwa vya Bahari ya Chumvi. Anasema hivi: “Baadhi ya vitabu hivyo viliandikwa kabla ya wakati wa Kristo. Basi unabii ulio katika vitabu hivyo ulitoka kwa Mungu.” Esther anakiri hivi: “Nilihitaji kusoma baadhi ya mambo mara kadhaa ili kuyaelewa.” Lakini anafurahi kwamba alifanya jitihada hizo. Baada ya kujifunza kwa makini unabii mbalimbali wa Biblia anasema hivi: “Nilijionea waziwazi kwamba Biblia inafundisha ukweli!”

11. Nĩatĩa tũgunĩkaga rĩrĩa twairikithĩria atĩ Bibiria nĩ ya mma?

¹¹ Tunapoona jinsi ambavyo tayari baadhi ya unabii katika Neno la Mungu umetimizwa, tunamtumaini Yehova hata zaidi na mwongozo tunaopata kutoka kwake. Isitoshe, unabii wa Biblia unatusaidia kudumisha tumaini zuri kuhusu wakati ujao, hata iwe tunakabili majaribu gani sasa. Acheni tuchunguze kwa ufupi masimulizi mawili ya unabii yaliyoandikwa na Danieli, ambayo yanatimizwa leo. Kuelewa unabii huo kunaweza kutusaidia kufanya maamuzi yenye hekima.

12. Nĩmbi birũngamagĩĩrwa nĩ magũrũ ja “mathaga na iumba ria muumbi”? (Danieli 2:41-43)

¹² Soma Danieli 2:41-43. Katika ndoto ambayo Danieli alimfafanulia Mfalme Nebukadneza, nyayo za sanamu ambayo mfalme aliona zilikuwa za ‘chuma kilichochanganyika na udogo laini wa mfinyanzi.’ Kwa kulinganisha unabii huo na unabii mwingine katika kitabu cha Danieli na Ufunuo, tunaweza kufikia mkataa kwamba nyayo hizo zinafananisha Muungano wa Uingereza na Marekani, serikali kuu ya ulimwengu inayotawala leo. Kuhusu  serikali hiyo kuu ya ulimwengu, Danieli alisema kwamba ufalme huo utakuwa na “nguvu kwa sehemu na kuwa dhaifu kwa sehemu.” Kwa nini utakuwa dhaifu kwa sehemu? Kwa sababu watu wa kawaida, wanaofananishwa na udongo laini wa mfinyanzi, wanadhoofisha uwezo wake wa kutenda kama chuma. b

13. Nĩ mma irĩkũ cia gĩtũmi tũkwiritana tontũ bwa gũciũkĩrwa nĩ ũroria bũbũ?

¹³ Kutokana na ufafanuzi wa Danieli kuhusu ndoto ya ile sanamu na hasa nyayo zake, tunajifunza kweli fulani muhimu. Kwanza, Serikali Kuu ya Ulimwengu ya Uingereza na Marekani imeonyesha nguvu zake kwa njia fulani. Kwa mfano, muungano wa nchi hizo ulikuwa kati ya mataifa yaliyoshinda Vita vya Kwanza vya Ulimwengu na Vita vya Pili vya Ulimwengu. Hata hivyo, serikali hiyo kuu ya ulimwengu imedhoofishwa na itaendelea kudhoofishwa na mizozo kati ya raia wake. Pili, muungano wa nchi hizo ndio serikali kuu ya mwisho ya ulimwengu itakayotawala kabla Ufalme wa Mungu haujakomesha falme zote za wanadamu. Ingawa huenda mataifa mengine yakaipinga Serikali Kuu ya Uingereza na Marekani, hayawezi kuchukua nafasi ya serikali hiyo. Tunajua hivyo kwa sababu “jiwe” linalofananisha Ufalme wa Mungu litaponda nyayo, sehemu ya sanamu hiyo inayofananisha muungano wa Uingereza na Marekani.​—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Nĩatĩa gũciũkĩrwa nĩ ũroria bwegie magũrũ ja mathaga na ĩũmba kũũmba gũtũtethia gũtua matua ja ũũme?

¹⁴ Je, unasadiki kwamba unabii wa Danieli kuhusu nyayo za chuma na udongo wa mfinyanzi ni wa kweli? Ikiwa ndivyo, jambo hilo litakusaidia kuamua jinsi utakavyoishi maisha yako. Utaepuka kukazia fikira kujikusanyia vitu vya kimwili katika ulimwengu ambao utaangamizwa hivi karibuni. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) Kuelewa unabii huo kutakusaidia uelewe umuhimu wa kazi ya kuhubiri na kufundisha. (Mt. 6:33; 28:18-20) Baada ya kujifunza unabii huo, unaweza kujiuliza swali hili: ‘Je, maamuzi ninayofanya yanaonyesha ninasadiki kwamba hivi karibuni Ufalme wa Mungu utaondoa serikali zote za wanadamu?’

15. Nũũ “munene wa umotho” na “munene wa urio” ntukũne cietũ? (Danieli 11:40)

¹⁵ Soma Danieli 11:40. Danieli sura ya 11 inazungumza kuhusu wafalme wawili, au serikali za kisiasa ambazo zinashindana kuutawala ulimwengu. Kwa kulinganisha unabii huo na unabii mwingine katika Biblia, tunaweza kusema kwamba “mfalme wa kaskazini” ni serikali ya Urusi na nchi zinazoiunga mkono. Na “mfalme wa kusini” ni Muungano wa Serikali Kuu ya Ulimwengu ya Uingereza na Marekani. c

16. Nĩ mantũ jarĩkũ barĩa barĩ nthĩgũrũne ĩrĩa ĩkwathwa nĩ “munene wa umotho” bagũkũrũkĩĩra?

¹⁶ Watu wa Mungu wanaoishi chini ya utawala wa “mfalme wa kaskazini” wanateswa moja kwa moja na mfalme huyo. Baadhi ya Mashahidi wamepigwa na kufungwa gerezani kwa sababu ya imani yao. Badala ya kuwafanya waogope, mateso ya “mfalme wa kaskazini” dhidi ya ndugu zetu yameimarisha imani yao. Kwa nini? Kwa sababu ndugu zetu wanajua kwamba watu wa Mungu wanapoteswa, hilo linatimiza unabii uliotolewa na Danieli. d  (Dan. 11:41) Kujua jambo hilo kunaweza kutusaidia kuwa na tumaini imara na kudumisha utimilifu wetu.

17. Nĩ mantũ jarĩkũ jamoomũ antũ ba Mũrungu bakũrũkĩĩrĩte wathanine bwa “munene wa urio”?

¹⁷ Wakati uliopita “mfalme wa kusini” pia aliwashambulia moja kwa moja watu wa Yehova. Kwa mfano, katika miaka 50 ya kwanza ya karne ya 20, ndugu wengi walifungwa gerezani kwa sababu ya msimamo wao wa Kikristo wa kutounga mkono upande wowote na baadhi ya watoto wa Mashahidi walifukuzwa shuleni kwa sababu hiyohiyo. Hata hivyo, katika miaka ya hivi karibuni, watumishi wa Yehova wanaoishi chini ya utawala wa mfalme huyo wamekabili mashambulizi yasiyo ya moja kwa moja kuelekea ushikamanifu wao kwa Ufalme wa Mungu. Kwa mfano, wakati wa kampeni za uchaguzi, huenda Mkristo akashawishiwa kuunga mkono chama fulani cha kisiasa au mgombeaji fulani. Huenda Mkristo asifikie hatua ya kupiga kura; lakini katika akili na moyo wake anaweza kuunga mkono upande fulani. Ni jambo muhimu kwamba tuendelee  kutounga mkono upande wowote kisiasa, si kwa matendo tu, bali pia katika mawazo na hisia zetu!—Yoh. 15:18, 19; 18:36.

18. Tũthithagia atĩa bwegie nkucanio cia “munene wa umotho” na anthũ baawe? (Tega kinya mbica.)

¹⁸ Wale ambao hawaamini unabii wa Biblia huenda wakapatwa na wasiwasi mwingi wanapoona “mfalme wa kusini” ‘akimenyana’ na “mfalme wa kaskazini.” (Dan. 11:40, maelezo ya chini) Wafalme wote wawili wana silaha za kutosha za nyuklia zinazoweza kuangamiza uhai wote duniani. Lakini tunajua kwamba Yehova hataruhusu jambo hilo litokee. (Isa. 45:18) Basi, badala ya kutuletea wasiwasi, mzozo kati ya “mfalme wa kaskazini” na “mfalme wa kusini” unaimarisha imani yetu. Unathibitisha kwamba mwisho wa mfumo huu umekaribia.

19. Nĩmbi tũbuĩrĩte gwĩtĩkĩĩria bwegie ũroria bwa Bibiria?

¹⁹ Hatujui jinsi baadhi ya unabii wa Biblia utakavyotimizwa. Hata nabii Danieli hakuelewa maana ya kila jambo aliloandika. (Dan. 12:8, 9) Lakini kwa kuwa hatujui kikamili jinsi unabii fulani utakavyotimizwa, hilo halimaanishi kwamba hautatimizwa. Bila shaka, tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova atatufunulia mambo tunayohitaji kujua kwa wakati unaofaa, kama alivyofanya zamani.​—Amo. 3:7.

20. Nĩ mororia jarĩkũ ja Bibiria tũkoona jakĩũjũrua ntukũne itĩ kũraaja, na nĩatĩa tũbuĩrĩte gwĩta na mbere kũthithia?

²⁰ Tangazo la “amani na usalama” litatolewa. (1 The. 5:3) Kisha serikali za kisiasa za ulimwengu zitashambulia dini za uwongo na kuziangamiza. (Ufu. 17:16, 17) Kisha zitashambulia watu wa Mungu. (Eze. 38:18, 19) Matukio hayo yataongoza moja kwa moja kwenye vita vya mwisho vya Har–Magedoni. (Ufu. 16:14, 16) Tunaweza kuwa na hakika kwamba matukio hayo yatatokea hivi karibuni. Kabla wakati huo haujafika, acheni tuendelee kuonyesha uthamini wetu kwa Baba yetu wa mbinguni mwenye upendo kwa kukazia uangalifu unabii wa Biblia na kuwasaidia wengine wafanye hivyo pia.