1. Antũ ba Jehova bacemanagia na magerio jarĩkũ?

JE, UNAKABILI jaribu fulani gumu linalokuhangaisha? Labda mtu fulani kutanikoni amekuumiza. (Yak. 3:2) Au huenda wafanyakazi wenzako au wanafunzi wenzako wanakudhihaki kwa sababu unamtumikia Yehova. (1 Pet. 4:3, 4) Au labda watu wa familia wanajaribu kukuzuia usihudhurie mikutano au usizungumze na wengine kuhusu imani yako. (Mt. 10:35, 36) Ikiwa jaribu hilo linaumiza sana, huenda ukavunjika moyo na kuhisi kwamba ni bora kuacha kumtumikia Yehova. Lakini uwe na hakika kwamba haidhuru unapitia changamoto gani, Yehova atakupa hekima ya kukabiliana nayo na nguvu za kuvumilia.

2. Kũringana na Aroma 15:4, nĩatĩa kũthooma rũteto rwa Mũrungu kũũmba gũtũteethia?

² Katika Neno lake, Yehova alihakikisha kwamba masimulizi yanayotaja mambo hususa ambayo wanadamu wasio wakamilifu walikabiliana nayo yanaandikwa. Kwa nini? Ili tuweze kujifunza kutokana na masimulizi hayo. Hilo ndilo jambo ambalo Yehova alimchochea mtume Paulo aandike kwenye Waroma 15:4. (Soma.) Kusoma masimulizi hayo kunaweza kutupatia faraja na tumaini. Hata hivyo, ili tuweze kunufaika, tunahitaji kufanya mengi zaidi ya kusoma tu Biblia. Ni lazima turuhusu Maandiko yafinyange njia yetu ya kufikiri na kugusa mioyo yetu. Tunaweza kufanya nini ikiwa tunatafuta mwongozo wa jinsi ya kukabiliana na changamoto fulani hususa? Tunaweza kutumia njia hii yenye hatua nne: (1) Sali, (2) Wazia, (3) Tafakari, na (4) Tumia. Acheni tuzungumzie mambo yanayohusika katika kila hatua. * Kisha, tutatumia njia hii kujifunza kutokana na mambo yaliyotukia  katika maisha ya Mfalme Daudi na mtume Paulo.

3. Mbere ya kwambĩĩria kũthooma Bibiria, nĩmbi ũkũbatara kũthithia, na nĩkĩ?

³ (1) Sali. Kabla ya kuanza kusoma Biblia, mwombe Yehova akusaidie uone jinsi unavyoweza kunufaika kutokana na mambo unayosoma. Kwa mfano, ikiwa unatafuta shauri la jinsi ya kushughulikia tatizo fulani, mwombe Yehova akusaidie kupata kanuni katika Neno lake zinazoweza kukuongoza.—Flp. 4:6, 7; Yak. 1:5.

4. Nĩmbi yũũmba gũgũteethia kenda mantũ jarĩa ũkũthooma Bibiriene ũjoone jarĩ mantũ jarĩo?

⁴ (2) Wazia. Yehova ametupatia uwezo wa pekee wa kuwazia mambo akilini. Ili kukusaidia ufanye simulizi la Biblia liwe halisi zaidi, jaribu kuwazia matukio unayosoma na ujiweke katika hali ya mhusika mkuu. Jaribu kuona mambo aliyoona na kuhisi jinsi ambavyo huenda mhusika alihisi.

5. Kũthũganĩria nĩ kuuga atĩa, na nĩatĩa ũũmba kũthithia ũũ?

⁵ (3) Tafakari. Kutafakari kunamaanisha kufikiria kwa kina kuhusu mambo unayosoma na jinsi habari hizo zinavyokuhusu. Kutafakari kunakusaidia kuunganisha mawazo na kuelewa kwa kina zaidi habari unayojifunza. Kusoma Biblia bila kutafakari, ni kama kuvitazama tu viungo vya kutayarishia mlo mtamu bila kuvipika pamoja. Kutafakari ni kama kuchanganya viungo hivyo pamoja ili kutokeza mlo mzuri. Ili kukusaidia kutafakari, unaweza kujiuliza na kujibu maswali kama vile: ‘Katika simulizi hili, mhusika mkuu alifanya nini ili kutatua tatizo lake? Yehova alimsaidiaje? Ninaweza kutumiaje mambo niliyojifunza ili kuvumilia majaribu ninayokabili?’

6. Nĩkĩ no mwanka tũtumĩre jarĩa tũkwiritana?

⁶ (4) Tumia. Yesu alisema kwamba ikiwa hatutumii mambo tunayojifunza, tunakuwa kama mwanamume aliyejenga nyumba yake juu ya mchanga. Anafanya kazi kwa bidii, lakini jitihada zake ni za bure. Kwa nini? Kwa sababu dhoruba na mafuriko yakipiga nyumba yake, itaporomoka. (Mt. 7:24-27) Vivyo hivyo, ikiwa tutasali, kuwazia, na kutafakari, lakini hatutatumia mambo tunayojifunza, tutakuwa tumefanya kazi ya bure. Imani yetu inapojaribiwa kwa sababu ya majaribu au mateso, haitakuwa imara vya kutosha. Kwa upande mwingine, tunapojifunza na kutumia mambo hayo, tunafanya maamuzi mazuri zaidi, tunakuwa na amani zaidi, na tunasitawisha imani yenye nguvu zaidi. (Isa. 48:17, 18) Kwa kutumia hatua nne ambazo tumetoka tu kuzungumzia, acheni tuone mambo tunayoweza kujifunza kutokana na tukio fulani katika maisha ya Mfalme Daudi.

7. Nĩ rũgono rũrĩkũ rwa Bibiria tũgacũnkũũna?

⁷ Je, rafiki au mtu wa familia amekuumiza au kukusaliti? Ikiwa ndivyo, utanufaika kwa kuchunguza simulizi la Absalomu, mwana wa Mfalme Daudi, ambaye alimsaliti baba yake na kujaribu kumnyang’anya ufalme.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Nĩmbi ũũmba kũthithia nĩkenda wona ũteethio bwa Jehova?

⁸ (1) Sali. Ukiwa na simulizi hilo akilini, mweleze Yehova jinsi unavyohisi baada ya kutendewa kwa njia mbaya. (Zab. 6:6-9) Taja mambo hususa. Kisha, mwombe Yehova akusaidie kuona kanuni zinazoweza kukuongoza unapojitahidi kukabiliana na hali hiyo ngumu.

9. Taarĩĩria ũrĩa gwakarĩkĩre bwegie Daudi na Absalomu?

⁹ (2) Wazia. Fikiria kuhusu matukio katika simulizi lifuatalo na uwazie jinsi yalivyomwathiri Mfalme Daudi. Absalomu, mwana wa Daudi, anajitahidi kwa miaka mingi ili kuwafanya watu wampende. (2 Sam. 15:7) Absalomu anapohisi kwamba wakati mwafaka umefika, anatuma  wapelelezi katika Israeli yote ili kuwatayarisha watu wamkubali yeye kuwa mfalme wao. Hata anamshawishi pia Ahithofeli, mmoja kati ya washauri na marafiki wa karibu wa Daudi, ajiunge katika uasi huo. Absalomu anajitangaza kuwa mfalme, na kisha anajaribu kumkamata na kumuua Daudi, ambaye inaelekea alikuwa mgonjwa sana wakati huo. (Zab. 41:1-9) Daudi anajulishwa kuhusu njama ya Absalomu, naye anakimbia Yerusalemu. Mwishowe, jeshi la Absalomu linapigana na wanajeshi washikamanifu wa Daudi. Jeshi la waasi linashindwa, na Absalomu mwana wa Daudi anauawa.

10. Mũnene Daudi arĩngĩthuura kũthithia atĩa?

¹⁰ Kisha, wazia jinsi Daudi alivyohisi mambo hayo yote yalipokuwa yakitokea. Alimpenda Absalomu na alimtumaini Ahithofeli. Hata hivyo, Absalomu na Ahithofeli, waliokuwa watu wake wa karibu walimsaliti. Walimhuzunisha sana na hata walijaribu kumuua. Daudi angeweza kuacha kuwaamini rafiki zake wengine, akifikiri kwamba wao pia wamejiunga na Absalomu. Angeweza kujifikiria mwenyewe tu na kutaka kuondoka nchini akiwa peke yake. Au labda angevunjika moyo na kukata tamaa. Lakini Daudi hakufanya lolote kati ya mambo hayo. Badala yake, alishinda jaribu hilo gumu. Ni mambo gani yaliyomsaidia kufanya hivyo?

11. Nĩatĩa Mũnene Daudi athithĩrie arĩgũcemania na mantũ jamoomũ?

¹¹ (3) Tafakari. Unaweza kupata kanuni gani kutokana na simulizi hilo? Tafuta jibu la swali lifuatalo, “Daudi alifanya nini ili kukabiliana na tatizo lake?” Daudi aliendelea kuwa mtulivu na hakufanya maamuzi ya haraka yasiyo na hekima. Wala hakuogopa sana hivi kwamba ashindwe kufanya maamuzi. Badala yake, alisali kwa Yehova ili kupata msaada. Pia, aliwaomba rafiki zake wamsaidie. Na alitenda haraka kulingana na maamuzi aliyofanya. Ingawa alikuwa ameumizwa sana, Daudi hakuacha kuwatumaini wengine na wala hakuweka kinyongo. Aliendelea kumtumaini Yehova na kuwatumaini rafiki zake.

12. Nĩatĩa Jehova ateetherie Daudi?

¹² Yehova alimsaidiaje Daudi? Ukifanya utafiti kidogo utagundua kwamba Yehova alimpa Daudi nguvu alizohitaji ili kuvumilia jaribu hilo. (Zab. 3:1-8; utangulizi) Yehova alibariki maamuzi ambayo Daudi alifanya. Na aliwategemeza marafiki washikamanifu wa Daudi walipopigana ili kumlinda mfalme wao.

13. Nĩatĩa ũũmba kwigerekania na Daudi rĩrĩa muntũ akwigithia bũbũĩ na njĩra ĩmwe kana ĩngĩ? (Mathayo 18:15-17)

¹³ (4) Tumia. Jiulize hivi, ‘Ninaweza kumwigaje Daudi?’ Mara moja, unahitaji kutenda ili kutatua tatizo. Ikitegemea hali, unaweza kutumia shauri la Yesu linalopatikana kwenye Mathayo 18, kwa njia ya moja kwa moja au likiwa kanuni. (Soma Mathayo 18:15-17.) Lakini hupaswi kufanya maamuzi haraka-haraka ambayo yanachochewa na hisia. Unapaswa kusali kwa Yehova ili akupe moyo mtulivu na hekima unayohitaji ili kushughulikia jambo hilo. Usiache kuwaamini rafiki zako. Badala yake, uwe tayari kukubali msaada wanaokupa. (Met. 17:17) Jambo muhimu hata zaidi, fuata ushauri ambao Yehova anakupa kutoka katika Neno lake.—Met. 3:5, 6.

14. Nĩ mantũ jarĩkũ joomba gũtũma ũthũganĩria 2 Timotheo 1:12-16; 4:6-11, 17-22?

¹⁴ Je, unakabiliana na upinzani kutoka kwa watu wa familia? Au je, umeishi katika nchi ambayo kazi ya watu wa Yehova imewekewa vizuizi vikali au imepigwa marufuku? Ikiwa ndivyo, huenda ukatiwa moyo kwa kusoma 2 Timotheo 1:12-16 na 4:6-11, 17-22. * Paulo aliandika mistari hiyo alipokuwa gerezani.

15. Nĩmbi ũũmba kũromba Jehova?

 ¹⁵ (1) Sali. Kabla ya kusoma mistari hiyo, mwambie Yehova kuhusu tatizo lako na jinsi linavyokufanya uhisi. Taja mambo hususa. Kisha, mwombe Yehova akusaidie kutambua kanuni zinazopatikana kwenye masimulizi ya majaribu ambayo Paulo alipitia, zitakazokusaidia kujua jinsi unavyopaswa kushughulikia changamoto unazokabili.

16. Nĩatĩa ũũmba kuuga bwegie Paulũ?

¹⁶ (2) Wazia. Jiwazie ukiwa katika hali ya Paulo. Amefungwa minyororo gerezani huko Roma. Awali aliwahi kuwa gerezani, lakini wakati huu ana uhakika kwamba atauawa. Baadhi ya wale aliokuwa akishirikiana nao wamemwacha, naye amechoka sana kimwili.—2 Tim. 1:15.

17. Paulũ arĩngĩthuura kũthithia atĩa?

¹⁷ Paulo angeweza kukazia mambo aliyopitia, akifikiri kwamba ikiwa angefanya uamuzi tofauti huenda asingefungwa. Angeweza kuwakasirikia watu wa mkoa wa Asia ambao walikuwa wamemwacha, na huenda angeacha kuwatumaini rafiki zake wengine. Lakini Paulo hakufanya jambo lolote kati ya hayo. Kwa nini aliweza kuendelea kuwa na uhakika na tumaini?

18. Nĩatĩa Paulũ athithĩrie arĩgũcemania na magerio?

¹⁸ (3) Tafakari. Tafuta jibu la swali lifuatalo, “Paulo alifanya nini ili kukabiliana na hali yake?” Hata ingawa Paulo alijua kwamba angekabili kifo baada ya muda mfupi, hakusahau suala muhimu, yaani, kumletea Yehova utukufu. Naye aliendelea kufikiria kuhusu jinsi ambavyo angeweza kuwatia moyo wengine. Alimtegemea Yehova kwa kusali kwa ukawaida. (2 Tim. 1:3) Badala ya kuwakazia fikira kupita kiasi wale waliokuwa wamemwacha, alionyesha kwamba alithamini sana utegemezo wenye upendo wa rafiki zake ambao kwa ushikamanifu walimsaidia kwa njia hususa. Isitoshe, Paulo aliendelea kusoma Neno la Mungu. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Jambo muhimu hata zaidi ni kwamba alikuwa na uhakika kuwa Yehova na Yesu walimpenda. Hawakuwa wamemwacha, na wangemthawabisha kwa sababu ya utumishi wake mshikamanifu.

19. Nĩatĩa Jehova ateetherie Paulũ?

¹⁹ Yehova alikuwa amemwonya Paulo kwamba angehitaji kuvumilia mateso kwa sababu ya kuwa Mkristo. (Mdo. 21:11-13) Yehova alimsaidiaje Paulo? Yehova alijibu sala za Paulo na aliendelea kumtia nguvu. (2 Tim. 4:17) Paulo alihakikishiwa kwamba angepokea thawabu ambayo alijitahidi kwa bidii ili kuipata. Pia, Yehova aliwachochea marafiki washikamanifu wa Paulo wampe msaada aliohitaji.

20. Ũrĩ na Aroma 8:38, 39 mathũganione, nĩatĩa ũũmba kwigerekania na Paulũ?

²⁰ (4) Tumia. Jiulize, ‘Ninaweza kumwigaje Paulo?’ Kama Paulo, tunapaswa kutarajia kwamba tutateswa kwa sababu ya imani yetu. (Marko 10:29, 30) Ili kudumisha utimilifu wetu wakati wa jaribu, tunahitaji kumtegemea Yehova kupitia sala na kudumisha ratiba nzuri ya kujifunza. Na ni lazima sikuzote tukumbuke kwamba moja kati ya mambo muhimu zaidi tunayoweza kufanya, ni kumletea Yehova utukufu. Tunaweza kuwa na uhakika kwamba kamwe Yehova hatatuacha na kwamba hakuna kitu chochote ambacho mtu anaweza kufanya ili kuvunja kifungo cha upendo wake kwetu.—Soma Waroma 8:38, 39; Ebr. 13:5, 6.

21. Nĩmbi yateethereerie Aya na Hector boombana rĩrĩa bacemanĩrie na mantũ jamoomũ?

²¹ Licha ya hali tunazokabili, tunaweza kupata nguvu kupitia mifano ya watu wanaotajwa katika Biblia. Kwa mfano, Aya, ambaye ni painia nchini Japani, anasema kwamba simulizi la Yona lilimsaidia kushinda woga aliokuwa nao  wa kuhubiri hadharani. Hector, kijana kutoka nchini Indonesia ambaye wazazi wake hawamtumikii Yehova anasema kwamba mfano wa Ruthu umemchochea atake kujifunza kumhusu Yehova na kumtumikia.

22. Nĩatĩa ũũmba kũgunĩka buru kuumania na drama cia Bibiria kana mũtaratara jwa “Igerekanie na Wĩtĩkio Bwao”?

²² Unaweza kupata wapi mifano mizuri ya Biblia itakayokuimarisha? Video zetu na drama za Biblia za rekodi za kusikiliza na mfululizo wenye kichwa “Igeni Imani Yao” zinatusaidia kufanya matukio ya Biblia yawe halisi. * Kabla hujatazama, kusikiliza, au kusoma masimulizi hayo yaliyofanyiwa utafiti wa kina, mwombe Yehova akusaidie kupata mambo hususa unayoweza kutumia. Jiwazie ukiwa katika hali ya mhusika mkuu. Tafakari kuhusu mambo ambayo watumishi hao wapendwa wa Yehova walifanya, na jinsi yalivyowasaidia kushinda changamoto walizokabili. Kisha, tumia mambo uliyojifunza kushughulikia hali yako. Mshukuru Yehova kwa msaada ambao tayari anakupatia. Na uonyeshe kwamba unathamini msaada huo kwa kutafuta fursa za kuwatia moyo na kuwategemeza wengine.

23. Kũringana na Isaya 41:10, 13, Jehova eranĩte nĩatĩa agatũthithĩria?

²³ Maisha katika ulimwengu huu unaotawaliwa na Shetani yanaweza kuwa magumu, na nyakati nyingine hata yanaweza kutulemea. (2 Tim. 3:1) Lakini hatuhitaji kuwa na mahangaiko au kuogopa. Yehova anajua hali tunayopitia. Tunapoanguka anaahidi kwamba atatushika kwa mkono wake wa kuume wenye nguvu. (Soma Isaya 41:10, 13.) Tukiwa na uhakika kabisa kwamba atatutegemeza, tunaweza kupata nguvu kupitia Maandiko na kushinda changamoto yoyote tunayokabili.