1. Nĩatĩa Bibiria ĩtaragĩĩria wendo bwa mma?

 MIALE ya upendo “ni moto mkali, mwali wa Yah. Maji yenye nguvu hayawezi kuuzima upendo, wala mito haiwezi kuufagilia mbali.” b (Wim. 8:6, 7) Huo ni ufafanuzi maridadi sana wa upendo wa kweli! Maneno hayo yanawahakikishia hivi wenzi wa ndoa: Mnaweza kuwa na upendo wa kweli kati yenu.

2. Barĩa bagũrene babuĩrĩte kũthithia atĩa nĩkenda wendo bwao bũtĩkagĩte mpio?

² Wenzi wa ndoa wanahitaji kujitahidi ili kuwa na upendo unaodumu. Kwa mfano, moto wa kuni unaweza kuendelea kuwaka daima—ikiwa tu utaendelea kuongezwa kuni. Bila kuongeza kuni, mwishowe moto huo utazima. Vivyo hivyo, upendo kati ya mume na mke unaweza kuendelea kuwa wenye nguvu daima—ikiwa tu wataimarisha uhusiano wao. Nyakati fulani, huenda wakahisi upendo kati yao unapoa, hasa ikiwa wanakabili matatizo ya kifedha, matatizo ya kiafya, au mkazo wa kulea watoto. Basi, ikiwa umefunga ndoa, mnawezaje kuacha “mwali wa Yah” uendelee kuwaka katika ndoa yenu. Katika makala hii, tutazungumzia njia tatu ambazo zitawasaidia kudumisha uhusiano wenu ukiwa wenye nguvu na kuwa na ndoa yenye furaha. c

3. Kwĩthĩrwa na ũcoore bũbwega amwe na Jehova kũũmba gũtethia atĩa barĩa bagũrene gũtũũria wendo gatĩgatĩne kaao? (Mutumiiria 4:12) (Tega kinya mbica.)

³ Ili “mwali wa Yah” uendelee kuwaka, mume na mke wanapaswa kuwa na uhusiano wenye nguvu pamoja na Yehova. Uhusiano huo wenye nguvu unaisaidiaje ndoa yao? Ikiwa wenzi wa ndoa wanathamini urafiki wao pamoja na Baba yao wa mbinguni, wanakuwa tayari kufuata ushauri wake, na hilo linawasaidia kuepuka na kushinda matatizo ambayo yanaweza kufanya upendo kati yao upoe. (Soma Mhubiri 4:12.) Watu wanaopenda mambo ya kiroho pia hujitahidi kumwiga Yehova na kusitawisha sifa ambazo anaonyesha, kama vile fadhili, subira, na kusamehe. (Efe. 4:32–5:1) Wenzi wa ndoa wanaoonyesha sifa kama hizo hufanya iwe rahisi kwa upendo wao kusitawi. Dada anayeitwa Lena, ambaye amefunga ndoa kwa zaidi ya miaka 25, anasema hivi: “Ni rahisi kumpenda na kumheshimu mtu anayependa mambo ya kiroho.”

4. Nĩkĩ gĩatũmĩre Jehova athuura Jusufu na Mariamu bethĩrwa barĩ aciari ba Mesiya ũrĩa weranĩri?

⁴ Fikiria mfano ufuatao ulio katika Biblia. Wakati Yehova alipokuwa akiwachagua wenzi wa ndoa ambao wangekuwa wazazi wa Masihi wa wakati ujao, aliwachagua Yosefu na Maria kati ya wazao wengi wa Daudi. Kwa nini? Wote wawili walikuwa na urafiki wa kibinafsi pamoja na Yehova, na Yehova alijua kwamba wangemtanguliza katika ndoa yao. Wenzi wa ndoa, mnaweza kujifunza nini kutoka kwa Yosefu na kutoka kwa Maria?

5. Nĩmbi akũrũ bomba kwiritana kuuma kĩrĩ Jusufu?

⁵ Yosefu alikuwa tayari kufuata mwongozo wa Yehova, na hilo lilimfanya awe mume mzuri. Katika pindi tatu tofauti, alipata mwongozo kutoka kwa Yehova kuhusu familia yake. Kila mara, alitii bila kusita, hata ilipomaanisha kufanya mabadiliko makubwa. (Mt. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Kwa kufuata mwongozo wa Yehova, Yosefu alimlinda Maria, akamtegemeza, na kumwandalia mahitaji yake. Wazia jinsi matendo ya Yosefu yalivyomfanya Maria ampende na kumheshimu hata zaidi! Waume, mnaweza kumwiga Yosefu kwa kutafuta ushauri katika Biblia kuhusu jinsi ya kutunza familia zenu. d Unapofuata ushauri huo, hata ikimaanisha kufanya mabadiliko fulani, unaonyesha kwamba unampenda mke wako na unaimarisha ndoa yenu. Dada mmoja nchini Vanuatu ambaye amefunga ndoa kwa zaidi ya miaka 20 anasema hivi: “Mume wangu anapotafuta na kufuata mwongozo wa Yehova, ninamheshimu hata zaidi. Ninajihisi salama, na nina uhakika katika maamuzi anayofanya.”

6. Nĩmbĩ ekũrũ bomba kwiritana kuuma kĩrĩ Mariamu?

 ⁶ Maria alikuwa na uhusiano wa kibinafsi pamoja na Yehova, na imani yake haikutegemea mambo ambayo Yosefu alikuwa anafanya. Maria aliyafahamu Maandiko vizuri. e Pia, alitenga muda ili atafakari. (Luka 2:19, 51) Bila shaka, Maria alikuwa mke bora kwa sababu alikuwa na urafiki wa karibu pamoja na Yehova. Leo, wake wengi hujitahidi kumwiga Maria. Kwa mfano, Dada anayeitwa Emiko anasema hivi: “Nilipokuwa mseja nilikuwa na ratiba ya kibinafsi ya mambo ya kiroho. Lakini baada ya kufunga ndoa, nilitambua kwamba kwa kuwa mume wangu alikuwa akisali kwa niaba yetu na kuongoza ibada ya familia, imani yangu ilitegemea mambo aliyofanya. Nilitambua kwamba mimi mwenyewe nilihitaji kudumisha uhusiano wa karibu pamoja na Yehova. Basi, sasa ninatenga wakati wa kuwa pamoja na Mungu wangu—ili kusali, kusoma Maandiko, na kutafakari kuhusu mawazo yake.” (Gal. 6:5) Mke, unapoendelea kuimarisha urafiki wako pamoja na Yehova, mume wako atakuwa na sababu nyingi hata zaidi za kukusifu na kukupenda.​—Met. 31:30.

7. Barĩa bagũrene nĩmbi bakwiritana kuuma kĩrĩ Jusufu na Mariamu bwegie kũthathayia Jehova barĩ amwe?

⁷ Yosefu na Maria pia walishirikiana ili kuimarisha uhusiano wao pamoja na Yehova. Walielewa umuhimu wa kumwabudu Yehova pamoja wakiwa familia. (Luka 2:22-24, 41; 4:16) Huenda haikuwa rahisi kufanya hivyo, hasa familia yao ilipozidi kuongezeka, lakini walifaulu kufanya hivyo. Huo ni mfano bora kwa wenzi wa ndoa leo! Ikiwa mna watoto, kama ilivyokuwa kwa Yosefu na Maria, huenda mkakabili changamoto inapohusu kuhudhuria mikutano au kupanga ratiba ya ibada ya familia. Hata huenda ikawa vigumu zaidi kupata wakati wa kujifunza na kusali pamoja mkiwa wenzi wa ndoa. Hata hivyo, kumbuka kwamba mnapomwabudu Yehova pamoja, mnamkaribia hata zaidi na kuwa na uhusiano wa karibu kati yenu. Basi, tangulizeni ibada katika familia yenu.

8. Antũ barĩa ngũrano yaoo ĩrĩna mathĩĩna babuĩrĩte kũthithia atĩa nĩkenda bagũnĩka kuumania na ũthathayia bwa nja?

⁸ Namna gani ikiwa mna matatizo katika ndoa yenu? Huenda hata msifurahie wazo la kufanya ibada ya familia pamoja. Ikiwa ndivyo, anzeni kwa kujifunza jambo fupi na lenye kufurahisha, jambo ambalo nyote wawili mtakubali kuzungumzia. Hatua hii itawasaidia kuimarisha uhusiano wenu na tamaa yenu ya kufanya mambo ya kiroho mkiwa wenzi wa ndoa.

9. Nĩkĩ mũkũrũ na mwekũrũ babuĩrĩte kwĩthĩrwa na kagĩĩta amwe?

⁹ Wenzi wa ndoa, mnaweza pia kudumisha upendo wenu kwa kutumia muda pamoja. Mkifanya hivyo, itakuwa rahisi kutambua mawazo na hisia za mwenzi wako. (Mwa. 2:24) Fikiria jambo ambalo Lilia na Ruslan walitambua baada tu ya kufunga ndoa, zaidi ya miaka 15 iliyopita. Dada Lilia anasema hivi: “Tulitambua kwamba hatungekuwa na muda mwingi pamoja kama tulivyodhani. Tulitumia saa nyingi katika kazi ya kimwili, kazi za nyumbani, na baadaye kuwalea watoto wetu. Tulitambua kwamba ikiwa hatungetenga muda wa kuwa pamoja kama wenzi wa ndoa, huenda tungepoteza uhusiano wetu wa karibu.”

10. Barĩa bagũrene bomba gũtumĩra atĩa ũritani bũrĩa bũkwoneka kĩrĩ Aefeso 5:15, 16?

¹⁰ Wenzi wa ndoa wanaweza kufanya nini ili kuhakikisha wanatumia muda pamoja? Mnaweza kutenga muda, au kupanga ratiba ya  kuwa pamoja. (Soma Waefeso 5:15, 16.) Ndugu kutoka Nigeria anayeitwa Uzondu anasema hivi: “Ninapopanga ratiba ya shughuli zangu, ninatia ndani muda ambao nitakuwa pamoja na mke wangu, na ninafanya muda huo kuwa jambo muhimu.” (Flp. 1:10) Fikiria jinsi Anastasia, mke wa mwangalizi wa mzunguko nchini Moldova, anavyotumia vizuri kabisa muda wake. Anasema hivi: “Ninajitahidi kufanya shughuli zangu za kibinafsi mume wangu anaposhughulikia majukumu yake. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kupata muda wa kuwa pamoja baadaye.” Lakini namna gani ikiwa ratiba zenu inafanya iwe vigumu kwenu kupata muda wa kuwa pamoja?

11. Nĩ mantũ jarĩkũ Akula na Pirisila baathithagia barĩ amwe?

¹¹ Wenzi wa ndoa wanaweza kujifunza kutokana na mfano wa Akila na Prisila, wenzi wa ndoa waliopendwa na Wakristo wengi wa karne ya kwanza. (Rom. 16:3, 4) Ingawa Biblia haitaji mambo mengi kuhusu ndoa yao, inafunua kwamba walifanya kazi ya kimwili, walihubiri, na kuwasaidia wengine wakiwa pamoja. (Mdo. 18:2, 3, 24-26) Kila mara Biblia inapowataja Akila na Prisila, sikuzote wanatajwa pamoja.

12. Nĩkenda mũkũrũ na mwekũrũ boona kaanya nkũrũki ga kwĩthĩrwa amwe babuĩrĩte kũthithia atĩa? (Tega kinya mbica.)

¹² Wenzi wa ndoa wanawezaje kuwaiga Akila na Prisila? Fikiria mambo mengi ambayo wewe na mwenzi wako mnahitaji kufanya. Je, unaweza kushirikiana na mwenzi wako kufanya baadhi ya mambo hayo, badala ya kuyafanya peke yako? Kwa mfano, Akila na Prisila walihubiri pamoja. Je, mnapanga kuhubiri pamoja kwa ukawaida? Akila na Prisila pia walifanya kazi pamoja. Huenda wewe na mwenzi wako hamfanyi kazi ileile, lakini je, mnaweza kufanya kazi za nyumbani pamoja? (Mhu. 4:9) Mnaposaidiana kufanya kazi fulani, mtahisi mna ushirikiano zaidi na mtapata fursa za kuzungumza. Robert na Linda wamefunga ndoa kwa zaidi ya miaka 50. Robert anasema hivi: “Kwa kweli hatuna muda mwingi wa kuwa pamoja katika tafrija. Lakini ninapoosha vyombo, kisha mke wangu anisaidie kuvikausha au ninapopalilia bustani nje, kisha mke wangu aje anisaidie kufanya kazi hiyo, ninafurahi sana. Kufanya mambo pamoja kunaimarisha uhusiano wetu. Upendo wetu unazidi kukua.”

13. Barĩa bagũrene babuĩrĩte kũthithia atĩa nĩkenda bethĩrwa na ũrũmwe?

¹³ Hata hivyo, kumbuka, kuwa tu pamoja hakumaanisha kwamba mtakuwa na umoja. Mke mmoja nchini Brazili anasema hivi: “Kwa kuwa siku hizi kuna mambo mengi yanayokengeusha fikira, nimetambua tunaweza kunaswa na mtego wa kufikiri kwamba tunatumia muda pamoja, kwa sababu tu tunaishi katika nyumba moja. Nimejifunza kwamba tunahitaji kufanya mengi zaidi ya kuwa tu  pamoja. Jambo lingine linalohusika ni kumpa uangalifu mwenzi wangu.” Ona jinsi Bruno na Tays, mke wake, wanavyohakikisha kwamba wanakaziana uangalifu. Bruno anasema hivi: “Tunapotumia muda pamoja, tunaweka mbali simu zetu na kufurahia muda wetu pamoja.”

14. Barĩa bagũrene bomba kũthithia atĩa kethĩra batĩkũgwĩrĩrua rĩrĩa barĩ amwe?

¹⁴ Hata hivyo, namna gani ikiwa wewe na mwenzi wako hamfurahii kutumia muda pamoja? Labda mambo mnayopenda yanatofautiana, au mnakasirishana. Unaweza kufanya nini? Fikiria moto wa kuni uliotajwa mwanzoni. Hauwaki na kuwa mkali papo hapo. Unahitaji kuanza na kuni ndogo kisha uongeze kuni kubwa zaidi hatua kwa hatua. Vivyo hivyo, kwa nini msianze kwa kutumia muda mfupi pamoja kila siku? Hakikisheni kwamba mnafanya jambo ambalo nyote wawili mnafurahia, si jambo ambalo linaweza kumkasirisha mmoja wenu. (Yak. 3:18) Mkianza na mambo madogo, mnaweza kuimarisha tena upendo wenu.

15. Nĩkĩ kwĩthĩrwa na gĩtĩĩo nĩ ũntũ bwa gĩtũmi nĩkenda barĩa bagũrene batũũria wendo gatĩgatĩne kaao?

¹⁵ Heshima ni sifa muhimu katika ndoa. Ni kama hewa ya oksijeni inayosaidia moto wa kuni kuwa mkali. Bila oksijeni, moto unaweza kuzima kwa urahisi. Vivyo hivyo, bila kuonyeshana heshima, wenzi wa ndoa wanaweza kutambua kwamba upendo wao unapoa upesi. Kwa upande mwingine, mume na mke wanaojitahidi kuonyeshana heshima watadumisha upendo kati yao. Hata hivyo, kumbuka kwamba jambo muhimu si kuwa wewe unafikiri unaonyesha heshima, bali mwenzi wako anapaswa kuhisi anaheshimiwa. Penny na Aret wamefunga ndoa kwa zaidi ya miaka 25. Dada Penny anasema hivi: “Kwa kuwa tunaheshimiana, kuna mazingira ya upendo katika nyumba yetu. Tunahisi huru kujieleza kwa sababu tunajua kwamba kila mmoja anathamini maoni ya mwenzake.” Basi, unaweza kufanya nini ili kumsaidia mwenzi wako ahisi kwamba unamheshimu? Fikiria mfano wa Abrahamu na Sara.

16. Nĩmbi akũrũ bomba kwiritana kuumania na ngerekano ya Iburahimu? (1 Petero 3:7) (Tega kinya mbica.)

¹⁶ Abrahamu alimtendea Sara kwa heshima. Alisikiliza maoni ya Sara na kuheshimu hisia zake. Pindi fulani, Sara alikuwa na mahangaiko, na akamweleza Abrahamu hisia zake, na hata alimlaumu kwa tatizo hilo. Je, Abrahamu alimfokea kwa hasira? Hapana. Alijua kwamba Sara alikuwa mke mwenye ujitiisho na aliyemuunga mkono. Abrahamu alimsikiliza na akajaribu kusuluhisha tatizo hilo. (Mwa. 16:5, 6) Tunaweza kujifunza nini? Mume, una mamlaka ya kufanya maamuzi kwa ajili ya familia yako. (1 Kor. 11:3) Hata hivyo, jambo la upendo ni kusikiliza maoni ya mke wako kabla ya kufanya uamuzi,  hasa ikiwa uamuzi huo utamwathiri. (1 Kor. 13:4, 5) Wakati mwingine, huenda mke wako akawa na mkazo na huenda akahitaji kukueleza jinsi anavyohisi. Je, unaheshimu hisia zake kwa kumsikiliza kwa makini? (Soma 1 Petro 3:7.) Angela na Dmitry wamefunga ndoa kwa karibu miaka 30. Angela anaeleza jinsi mume wake anavyomfanya ahisi anaheshimiwa: “Sikuzote Dmitry yuko tayari kunisikiliza, ninapokuwa nimekasirika au ninapotaka tu kuzungumza. Ananitendea kwa subira, hata ninapokuwa na hisia kali.”

17. Nĩmbi ekũrũ bomba kwiritana kuumania na ngerekano ya Sara? (1 Petero 3:5, 6)

¹⁷ Sara alimheshimu Abrahamu kwa kuunga mkono maamuzi yake. (Mwa. 12:5) Pindi moja, Abrahamu aliamua kuwakaribisha wageni ambao hawakutarajiwa. Alimwomba Sara aache kazi ambayo alikuwa akifanya na atayarishe kiasi kikubwa cha mkate. (Mwa. 18:6) Sara alitenda upesi na akaunga mkono uamuzi wa Abrahamu. Mke, unaweza kumwiga Sara kwa kuunga mkono maamuzi wa mume wako. Ukifanya hivyo, utaimarisha ndoa yenu. (Soma 1 Petro 3:5, 6.) Dmitry, aliyetajwa katika fungu lililotangulia, anaeleza jinsi mke wake anavyofanya ahisi anaheshimiwa. Anasema hivi: “Ninathamini jinsi Angela anavyojitahidi kuunga mkono maamuzi yangu, hata ikiwa maoni yetu yanatofautiana. Mambo yasipoenda vizuri hanishutumu.” Ni rahisi kumpenda mtu anayekuheshimu!

18. Barĩa bagũrene bagunĩkaga atĩa batũũria wendo gatĩgatĩne kaao?

¹⁸ Leo, Shetani angependa kuzima moto wa upendo ulio katika ndoa za Wakristo. Anajua kwamba ikiwa wenzi wa ndoa wataacha kupendana, huenda wakaanza kumwacha Yehova. Hata hivyo, upendo wa kweli hauwezi kuzimwa! Basi, upendo ulio katika ndoa yenu na uwe kama upendo unaofafanuliwa katika Wimbo wa Sulemani. Azimieni kumtanguliza Yehova katika ndoa yenu, kutenga muda wa kuwa pamoja, na kuheshimu hisia na mahitaji ya mwenzi wako. Mkifanya hivyo, ndoa yenu itamletea heshima Chanzo cha upendo wa kweli, Yehova, na kama moto unaoongezwa kuni, upendo wenu utaendelea kuwaka daima.