1. Nĩ kĩũria kĩrĩkũ tũũmba kũũrua rĩrĩa tũrĩ cukuru kana ngũgĩne?

 UNAHISIJE mfanyakazi mwenzako au mwanafunzi mwenzako anapokuuliza kuhusu imani yako? Je, unapatwa na wasiwasi? Wengi wetu huhisi hivyo. Lakini swali hilo linaweza kutusaidia kutambua mambo ambayo mtu huyo anafikiri au kuamini na kutupatia nafasi ya kuhubiri habari njema. Hata hivyo, nyakati nyingine mtu anaweza kuuliza swali kwa njia inayoweza kutokeza mabishano. Hilo halipaswi kutushangaza. Kwa sababu, baadhi ya watu wameambiwa habari za uwongo kuhusu mambo tunayoamini. (Mdo. 28:22) Isitoshe, tunaishi katika “siku za mwisho,” kipindi ambacho wengi ‘hawataki makubaliano yoyote’ na hata ni “wakali.”—2 Tim. 3:​1, 3.

2. Nĩkĩ nkuma ya ũkiiri ĩrĩ ya gĩtũmi?

² Huenda ukajiuliza hivi, ‘Ninawezaje kujibu kwa neema na kwa njia isiyo ya ukali mtu anapopinga imani yangu inayotegemea Biblia?’ Ni nini kitakachokusaidia? Upole utakusaidia. Mtu mwenye sifa ya upole hakasiriki upesi na ana uwezo wa kujizuia anapochokozwa au ikiwa hajui jinsi ya kujibu. (Met. 16:32) Huenda ukahisi kwamba si rahisi sikuzote kufanya hivyo. Unawezaje kusitawisha sifa ya upole? Unawezaje kujibu kwa upole mtu anapopinga imani yako? Na ikiwa wewe ni mzazi, unawezaje kuwasaidia watoto wako wajifunze jinsi ya kutetea imani yao kwa upole? Acheni tuone.

3. Nĩkĩ tũũmba kuuga atĩ kwĩthĩrwa na ũkiri nĩ kwĩthĩrwa na inya, ĩndĩ tĩ ũguaa? (2 Timotheo 2:​24, 25)

³ Sifa ya upole si udhaifu, bali inaonyesha kwamba mtu ana nguvu. Tunahitaji kuwa na nguvu za kujidhibiti ili kuendelea kuwa watulivu tunapokabili hali ngumu. Upole ni moja kati ya  sifa za “tunda la roho.” (Gal. 5:​22, 23) Neno fulani la Kigiriki ambalo lilitafsiriwa kuwa “upole,” wakati mwingine lilitumiwa kufafanua farasi wa mwituni ambaye alizoezwa na kuwa mnyama wa kufugwa. Wazia farasi wa mwituni ambaye anakuwa mpole. Mnyama huyo ni mpole lakini ana nguvu. Tukiwa wanadamu, tunawezaje kusitawisha sifa ya upole na wakati huohuo kuwa wenye nguvu? Hatuwezi kufanya hivyo kwa nguvu zetu. Tunahitaji kumwomba Mungu atupe roho yake na kumwomba atusaidie kusitawisha sifa hii maridadi. Mambo yaliyoonwa yanathibitisha kwamba hilo linawezekana. Mashahidi wengi wamejibu kwa upole wanapokabiliana na wapinzani na hilo limewafanya wengi wawe na maoni yanayofaa kutuhusu. (Soma 2 Timotheo 2:​24, 25.) Unawezaje kufanya sifa ya upole iwe moja kati ya uwezo wako?

4. Nĩmbi tũũmba kwiritana bwegie nkuma ya ũkiri kuumania na ngerekano ya Isaka?

⁴ Biblia ina masimulizi mengi yanayoonyesha thamani ya sifa ya upole. Kwa mfano mfikirie Isaka. Alipokuwa akiishi katika eneo la Wafilisti la Gerari, jirani zake wenye wivu walifukia visima ambavyo watumishi wa baba yake walikuwa wamechimba. Badala ya kupigania visima hivyo, Isaka alihamishia familia yake sehemu nyingine na akachimba visima vingine. (Mwa. 26:​12-18) Lakini Wafilisti walidai kwamba maji ya visima hivyo yalikuwa yao. Licha ya hali hizo, Isaka alidumisha amani. (Mwa. 26:​19-25) Ni nini ambacho kilimsaidia aendelee kuwa mpole hata ilipoonekana kwamba wengine wameazimia kumchokoza? Bila shaka, alichunguza mfano wa wazazi wake na akajifunza mengi kutokana na jinsi Abrahamu alivyodumisha amani na jinsi ambavyo Sara alikuwa na “roho ya utulivu na ya upole.”—1 Pet. 3:​4-6; Mwa. 21:​22-34.

5. Nĩ ngerekano ĩrĩkũ ĩkwonania atĩ aciari Akristũ boomba kũritana aana baao bwegie baita ya nkuma ya ũkiri

⁵ Wazazi Wakristo, iweni na uhakika kwamba ninyi pia mnaweza kuwafundisha watoto wenu thamani ya sifa ya upole. Fikiria mfano wa Maxence mwenye umri wa miaka 17. Alilazimika kukabiliana na watu wenye hasira shuleni na katika huduma. Kwa subira wazazi wake walimsaidia kusitawisha sifa ya upole. Wanasema hivi: “Sasa Maxence anaelewa kwamba ni rahisi kuitikia kwa hasira au jeuri, lakini mtu mwenye nguvu ana uwezo wa kujidhibiti na kuwa mtulivu.” Inafurahisha kwamba sasa Maxence amesitawisha sifa ya upole.

6. Nĩatĩa maromba jomba gũtũtethia kwĩthĩrwa na nkuma ya ũkiri?

⁶ Tunaweza kufanya nini tunapochokozwa, kwa mfano mtu fulani anaposema mambo mabaya kumhusu Mungu au kudhihaki Biblia? Tunapaswa kumwomba Yehova roho yake na hekima yake ili tujibu kwa njia ya upole. Namna gani ikiwa baadaye tunatambua kwamba hatukuitikia kwa njia nzuri? Tunaweza kusali tena kuhusu jambo hilo na kufikiria jinsi tunavyoweza kutenda vizuri zaidi pindi nyingine. Naye Yehova atatupatia roho yake takatifu ili tuweze kudhibiti hasira yetu na kuonyesha upole.

7. Nĩatĩa kũriikana maandĩko jamwe kuumba gũtũtethia gũtumĩra bwega biugo na mathithio jeetũ? (Njuno 15:​1, 18)

⁷ Baadhi ya mistari ya Biblia inaweza kutusaidia kudhibiti usemi wetu tunapokabiliana na hali ngumu. Roho ya Mungu inaweza kutukumbusha maandiko hayo. (Yoh. 14:26) Kwa mfano, kanuni tunazopata katika kitabu cha Methali zinaweza kutusaidia kuwa wapole. (Soma Methali 15:​1, 18.) Kitabu hicho cha Biblia kinaonyesha manufaa ya kuwa watulivu  tunapokabili hali zenye mkazo.—Met. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Rĩrĩa muntũ atũũria bwegie jarĩa twĩtĩkĩtie, nĩkĩ tubuĩrĩte kũthũgaanĩria gĩtũmi agũtũũria?

⁸ Ufahamu unaweza kutusaidia pia. (Met. 19:11) Mtu mwenye ufahamu anajizuia watu wanapopinga mambo anayoamini. Baadhi ya maswali ni kama sehemu ndogo inayoonekana ya barafu baharini, huku sehemu kubwa ya barafu ikiwa imefichwa ndani ya bahari. Kwa mfano, huenda mtu akatuuliza swali lakini hatujui sababu iliyomfanya atuulize swali hilo. Basi kabla ya kujibu, ni vizuri kutambua kwamba huenda hatujui sababu iliyomfanya mtu huyo atuulize swali hilo.—Met. 16:23.

9. Nĩatĩa Gideoni oonanĩrie ũmenyo na ũkiri rĩrĩa aaranagĩria na antũ arũme ba Efraimu?

⁹ Fikiria jinsi Gideoni alivyowajibu wanaume wa Efraimu. Kwa hasira walimuuliza kwa nini hakuwaita mapema wajiunge naye alipokuwa akipigana na maadui wa Israeli. Lakini ni sababu gani isiyo wazi ambayo ilifanya wawe na hasira? Je, walihisi kwamba wamedharauliwa? Vyovyote vile, kwa hekima Gideoni alionyesha kwamba alielewa hisia zao na akawajibu kwa upole. Matokeo yalikuwaje? Walitulia na “hasira yao ikapoa.”—Amu. 8:​1-3.

10. Nĩmbi bigatũtethia kũmenya ũrĩa tũgacookeria barĩa bagatũũria bwegie jarĩa twĩtĩkĩtie? (1 Petero 3:15)

 ¹⁰ Labda mfanyakazi au mwanafunzi mwenzetu anauliza maswali kuhusu msimamo wetu wa Kikristo kuhusiana na suala fulani la maadili. Tutafanya yote tunayoweza ili kutetea imani yetu huku tukiheshimu maoni ya yule tunayezungumza naye. (Soma 1 Petro 3:15.) Badala ya kuona swali lake kuwa njia ya kukushambulia, fikiria jinsi swali hilo linavyoweza kukusaidia kutambua mambo anayoona kuwa muhimu. Hata iwe mtu ana sababu gani anapouliza swali, ni vizuri kujibu kwa njia ya upole na fadhili. Jibu letu linaweza kumsaidia kubadili maoni yake. Hata ikiwa yeye si mwenye adabu au anatukejeli, sikuzote tunapaswa kujibu kwa fadhili.—Rom. 12:17.

11-12. (a) Nĩmbi tũbuĩrĩte kũthũgaanĩria rĩrĩa tũgũcookia kĩũria gĩkĩũmũ? (Tega kinya mbica.) (b) Ejana ngerekano ĩkwonania ũrĩa kũũria kĩũria kũũmba kuumĩria kaanya ga kwaranĩria na antũ.

¹¹ Kwa mfano, ikiwa mfanyakazi mwenzetu anatuuliza kwa nini hatusherehekei siku ya kuzaliwa, tunaweza kujiuliza hivi: Je, angependa kujua kama tunaruhusiwa kufurahia pindi nzuri? Au je, huenda anahisi kwamba msimamo wetu unaweza kuvuruga mazingira ya urafiki kazini? Huenda tukafaulu kupunguza mahangaiko ya mfanyakazi mwenzetu kwa kumweleza kwamba tunathamini jinsi anavyopendezwa na wafanyakazi wenzake na kumhakikishia kwamba tunataka kufurahia mazingira yenye urafiki kazini. Hilo linaweza kutupatia fursa ya kuzungumzia maoni ya Biblia kuhusu siku ya kuzaliwa.

¹² Tunaweza kufanya hivyo pia tunapoulizwa maswali mengine magumu. Huenda mwanafunzi mwenzetu akasisitiza kwamba Mashahidi wa Yehova wanapaswa kubadili maoni yao kuhusu ngono za watu wa jinsia moja. Je, anasema hivyo kwa sababu haelewi vizuri maoni ya Mashahidi wa Yehova? Au je, inawezekana kwamba ana rafiki au mtu wa ukoo anayejihusisha na ngono za watu wa jinsia moja? Au je, anafikiri kwamba tunawachukia watu wanaoishi maisha hayo? Huenda tukahitaji kumhakikishia kwamba tunawajali watu wote na kwa heshima tunatambua kwamba kila mtu ana haki ya kujifanyia maamuzi. b (1 Pet. 2:17) Kisha huenda tukapata nafasi ya kumwambia kuhusu manufaa ya kufuata viwango vya maadili vya Biblia.

13. Nĩatĩa ũũmba gũtethia muntũ ũrĩa ũkũmeneeria mantũ ja gwĩtĩkia Mũrungu?

¹³ Tunapozungumza na mtu anayetupinga kwa uthabiti, hatupaswi kufikia mkataa haraka kwamba tunajua mambo anayoamini. (Tito 3:2) Kwa mfano, namna gani ikiwa mwanafunzi mwenzako anakudhihaki kwa sababu unaamini kuna Mungu? Je, unapaswa kufikiri kwamba anaamini kabisa fundisho la mageuzi na anajua mengi kulihusu? Ukweli ni kwamba huenda anarudia kusema mambo ambayo amesikia. Badala ya kuanzisha mazungumzo marefu kuhusu mageuzi, unaweza kumwambia mwanafunzi mwenzako jambo ambalo anaweza kulifikiria baadaye. Labda unaweza kumwonyesha habari kuhusu uumbaji zinazopatikana kwenye jw.org. Baadaye, huenda akawa tayari kuzungumzia makala au video iliyo kwenye tovuti hiyo. Naam, kujibu kwa heshima kunaweza kumsaidia abadili maoni yake.

14. Nĩatĩa Niall aatumĩĩre webusaĩti yeetũ gũtetheeria mũritwa ũrĩa bathoomaga nawe cukuru, kwĩthĩrwa na maoni jameega jegie Akũũjĩ ba Jehova?

¹⁴ Kijana anayeitwa Niall alitumia tovuti yetu kuwasaidia watu ambao walikuwa  na maoni yasiyo sahihi kuhusu Mashahidi wa Yehova. Anasema hivi: “Mara nyingi mwanafunzi mwenzangu aliniambia kwamba siamini sayansi kwa sababu ninaamini kitabu chenye ‘mambo yaliyotungwa’ badala ya kuamini habari za uhakika.” Mwanafunzi huyo alipokataa kumpatia nafasi Niall aeleze imani yake, Niall alimwelekeza katika sehemu ya “Sayansi na Biblia” kwenye jw.org. Baadaye, Niall alitambua kwamba inawezekana mwanafunzi huyo alikuwa amesoma habari hiyo na alikuwa tayari zaidi kuzungumza kuhusu chanzo cha uhai. Huenda ukapata matokeo kama hayo pia.

15. Nĩatĩa aciari bomba gũtethia aana baao gũcookia na njĩra ya ũkiri, rĩrĩa arĩtwa bangĩ cukuru bameneeria wĩtĩkio bwao?

¹⁵ Wazazi wanaweza kuwazoeza vizuri watoto wao kujibu kwa upole imani yao inapojaribiwa. (Yak. 3:13) Baadhi ya wazazi wanakuwa na vipindi vya mazoezi wakati wa ibada ya familia. Wanachunguza habari zinazoweza kujitokeza shuleni, wanazungumzia na kuigiza jinsi ya kujibu, na kuwafundisha watoto wao jinsi ya kuongea kwa upole, na kwa njia yenye kupendeza.—Tazama sanduku “ Vipindi vya Mazoezi Vinaweza Kusaidia Familia Yako.”

16-17. Nĩatĩa kwĩthĩrwa na twanya twa kwĩthuranĩra o mbere kũũmba gũtethia antũ babeethĩ?

¹⁶ Vipindi vya mazoezi vinaweza kuwasaidia Wakristo waeleze sababu zenye kusadikisha na kujisadikishia wao wenyewe kwamba wana sababu hakika inapohusu mambo wanayoamini. Mfululizo “Vijana Huuliza” kwenye jw.org unatia ndani madaftari kwa ajili ya matineja. Madaftari hayo yamekusudiwa kuwasaidia vijana waimarishe imani yao na kuwasaidia kujitayarisha kujibu kwa maneno yao wenyewe. Kwa kujifunza mfululizo huo kama familia, sisi sote tunaweza kujifunza jinsi ya  kutetea imani yetu kwa upole, na kwa njia inayopendeza.

¹⁷ Kijana anayeitwa Matthew anaeleza jinsi vipindi vya mazoezi vilivyomsaidia. Kama sehemu ya ibada yao ya familia, mara kwa mara Matthew na wazazi wake hufanya utafiti kuhusu habari ambazo huenda zikazungumziwa darasani. Anasema hivi: “Tunafikiria kuhusu hali ambazo zinaweza kujitokeza, na tunafanya mazoezi ya jinsi ya kuzishughulikia kwa kutegemea utafiti tuliofanya. Ninapoelewa vizuri kwa nini ninaamini fundisho fulani, ninapata uhakika na inakuwa rahisi zaidi kwangu kuwa mpole ninaposhughulika na wengine.”

18. Ĩandĩko rĩa Akolosai 4:6 rĩrĩonania baita cia ũntũ bũrĩkũ?

¹⁸ Bila shaka, huenda sababu zenye kusadikisha hazitoshi kuwasaidia watu fulani wakubaliane na maoni yetu. Lakini tunapojieleza kwa busara na upole tunaweza kufanikiwa. (Soma Wakolosai 4:6.) Kuwaeleza wengine kuhusu imani yetu kunaweza kulinganishwa na kurusha mpira. Tunaweza kurusha mpira huo taratibu au kwa nguvu. Tunaporusha mpira taratibu, itakuwa rahisi zaidi kwa mchezaji mwenzetu kuukamata na kuendelea na mchezo. Vivyo hivyo, ikiwa tutajieleza kwa busara na upole, huenda watu wakawa tayari zaidi kutusikiliza na kuendeleza mazungumzo. Bila shaka, ikiwa mtu fulani anataka kushinda mabishano au kudhihaki imani yetu, hatuhitaji kuendelea na mazungumzo hayo. (Met. 26:4) Lakini huenda watu wengi hawana mtazamo huo na watakuwa tayari kutusikiliza.

19. Nĩmbi biũmba gũtũtethia kwĩthĩrwa na ũkiri rĩrĩa tũgũteteera wĩtĩkio bwetũ?

¹⁹ Ni wazi kwamba tutanufaika sana tukijiwekea lengo la kuwa wapole. Mwombe Yehova akupe nguvu ili uendelee kuwa mpole unapojibu maswali ambayo yanaweza kusababisha mabishano au unapokosolewa kwa sababu zisizo za kweli. Kumbuka kwamba mtazamo wa upole unaweza kuzuia mazungumzo yenu yasiwe mabishano. Na unapojibu kwa upole na heshima, huenda ukawachochea baadhi ya wasikilizaji wabadili maoni yao kutuhusu na kuhusu kweli za Biblia. Sikuzote ‘uwe tayari kutetea’ imani yako ‘ukifanya hivyo kwa upole na heshima kubwa.’ (1 Pet. 3:15) Naam, kwa kweli sifa ya upole ina nguvu!