1-2. Nĩatĩa tũũmba kũthithĩrua na njĩra itĩ ya ĩota?

 YESU alisimulia mfano wa mjane ambaye aliendelea kumwomba mwamuzi ili kesi yake iamuliwe kwa haki. Bila shaka, wanafunzi wengi wa Yesu walielewa hisia za mwanamke huyo kwa sababu katika siku za Yesu, mara nyingi watu wa kawaida walitendewa kwa njia isiyo ya haki. (Luka 18:​1-5) Sisi pia tunaweza kuelewa jinsi mjane huyo alivyohisi, kwa sababu pindi fulani sisi sote tumetendewa kwa njia isiyo ya haki.

² Katika ulimwengu wa leo, ubaguzi, kutokuwepo kwa usawa, na ukandamizaji ni mambo yaliyoenea, hivyo hatushangai tunapotendewa kwa njia isiyo ya haki. (Mhu. 5:8) Lakini, jambo ambalo huenda tusitarajie ni kutendewa kwa njia isiyo ya fadhili na ndugu au dada yetu; hata hivyo, jambo hilo linaweza kutokea. Bila shaka, ndugu na dada zetu si watu wanaoipinga kweli. Ni kwamba tu wao si wakamilifu. Tunaweza kujifunza mengi kutokana na jinsi Yesu alivyoitikia wakati alipotendewa kwa njia isiyo ya haki na wapinzani waovu. Ikiwa tunaweza kuwaonyesha subira watu wanaotupinga ambao wanatutendea kwa njia isiyo ya haki, basi tunapaswa kuwaonyesha subira hata zaidi waabudu wenzetu! Yehova anahisije tunapotendewa kwa njia isiyo ya haki na watu walio kutanikoni au walio nje ya kutaniko? Je, Yehova anajali kuhusu mambo yanayotupata?

3. Nĩatĩa Jehova atũmenyagĩĩra rĩrĩa tũkũthangĩka tontũ bwa wagĩ bwa ĩota, na nĩkĩ?

³ Yehova anataka tutendewe vizuri na anatambua tunapotendewa isivyo haki. Biblia inasema kwamba “Yehova anapenda haki.” (Zab. 37:28) Yesu anatuhakikishia kwamba kwa wakati unaofaa, Yehova ‘atatutendea haki upesi.’ (Luka 18:​7, 8) Na  hivi karibuni, ataondoa madhara yote yanayosababisha tuteseke na kuondoa aina zote za ukosefu wa haki.—Zab. 72:​1, 2.

4. Nĩatĩa Jehova atũteethagia ntukũne cietũ?

⁴ Tunapoendelea kusubiri wakati ambao uadilifu utakuwepo duniani kote, Yehova anatusaidia kukabiliana na ukosefu wa haki. (2 Pet. 3:13) Anatufundisha jinsi ya kuepuka kufanya jambo lisilo la hekima tunapotendewa kwa njia isiyo ya haki. Kupitia Mwana wake, Yehova anatupatia mfano mkamilifu wa jinsi tunavyoweza kushughulikia ukosefu wa haki. Na anatupatia ushauri hususa ambao tunaweza kutumia tunapotendewa isivyo haki.

MENYEERA ŨRĨA ŨTHITHAGIA RĨRĨA WAKŨRŨKĨĨRA WAGI BWA ĨOTA

5. Nĩkĩ tũbuĩrĩte kũmenyeera ũrĩa tũkũthithia rĩrĩa twakũrũkĩĩra wagĩ bwa ĩota?

⁵ Tunaweza kuumia sana kihisia na kutaabika tunapokabili ukosefu wa haki. (Mhu. 7:7) Watumishi waaminifu wa Yehova, kama vile Ayubu na Habakuki, walihisi hivyo pia. (Ayu. 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) Ingawa ni jambo la kawaida kuhisi hivyo, tunahitaji kuwa waangalifu kuhusu jinsi tunavyotenda tunapokabili ukosefu wa haki ili tusitende jambo fulani baya.

6. Nĩmbi tũkwiritana kuumania na ngerekano ya Abusalomu? (Tega kinya mbica.)

⁶ Tunapokabili ukosefu wa haki, huenda tukatenda kwa njia isiyofaa kwa kujaribu kulipiza kisasi. Hata hivyo, kutenda kwa njia hiyo kunaweza kufanya tatizo liwe kubwa zaidi. Fikiria mfano wa Absalomu, mwana wa Mfalme Daudi. Alikasirika sana, Tamari, dada yake, alipobakwa na Amnoni, ndugu yake nusu. Kulingana na Sheria ya Musa, Amnoni alistahili adhabu ya kifo kwa kosa alilofanya. (Law. 20:17) Ingawa kwa kweli hasira ya Absalomu inaeleweka, hakuwa amepewa mamlaka ya kushughulikia suala hilo yeye mwenyewe.—2 Sam. 13:​20-23, 28, 29.

7. Nĩatĩa wagi bwa ĩota bwaringithĩrie mũtungi wa zaburi ĩgiita rĩĩkai?

⁷ Tunapoona ni kana kwamba wale wanaotenda kwa njia isiyo ya haki hawaadhibiwi, huenda tukajiuliza ikiwa kuna faida yoyote ya kuendelea kufanya yaliyo sawa. Mfikirie mtunga zaburi ambaye aliona ni kana kwamba waovu walipata ufanisi, lakini waadilifu walikuwa wakitendewa kwa njia isiyofaa na waovu. Alisema hivi: “Hivyo ndivyo walivyo waovu, ambao sikuzote wanastarehe.” (Zab. 73:12) Pia, alihangaishwa sana na ukosefu wa haki hivi kwamba alifikiri hakuna  faida ya kumtumikia Yehova, alisema hivi: “Nilipojaribu kulielewa jambo hilo, lilinitaabisha.” (Zab. 73:​14, 16) Isitoshe, alikiri hivi: “Lakini mimi, miguu yangu ilikuwa karibu kukengeuka; hatua zangu zilikuwa karibu kuteleza.” (Zab. 73:2) Jambo kama hilo lilitukia kwa ndugu tutakayemwita Alberto.

8. Nĩatĩa mũtana wa baaba ũmwe arĩngithĩrue nĩ wagi bwa ĩota?

⁸ Alberto alishtakiwa kimakosa kwamba aliiba pesa kutoka katika michango ya kutaniko. Matokeo ni kwamba alipoteza mapendeleo yake na watu wengi kutanikoni ambao walijua kuhusu kisa hicho waliacha kumheshimu. Anakumbuka hivi: “Nilihisi uchungu, hasira, na nilivunjika moyo.” Alberto aliruhusu maumivu yake ya kihisia yaathiri hali yake ya kiroho, na hata akawa mhubiri asiyetenda kwa miaka mitano. Kisa hicho kinaonyesha jambo linaloweza kutokea ikiwa hatutadhibiti hisia zetu za hasira na uchungu tunapotendewa kwa njia isiyo ya haki.

IGEREKANIE NA ŨRĨA JESŨ AATHITHĨRIE RĨRĨA AAKŨRŨKĨRĨĨRE WAGI BWA ĨOTA

9. Nĩ wagi bwa ĩota bũrĩkũ Jesũ oomĩĩrĩrie? (Tega kinya mbica.)

⁹ Yesu alituwekea mfano mkamilifu wa jinsi ya kukabiliana na ukosefu wa haki. Fikiria  ukosefu wa haki aliokabili kutoka kwa watu wa familia yake na wengine. Watu wake wa ukoo ambao hawakuwa waamini, walimshutumu kwamba amerukwa na akili, viongozi wa kidini walimshutumu kwamba anashirikiana na roho waovu, na askari Waroma walimdhihaki, walimpiga, na hatimaye walimuua. (Marko 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37) Ingawa hivyo, Yesu alivumilia ukosefu huo wote wa haki na mwingine mwingi, bila kulipiza kisasi. Tunajifunza nini kutokana na mfano wake?

10. Nĩatĩa Jesũ aathithĩrie rĩrĩa aakũrũkagĩĩra wagi bwa ĩota? (1 Petero 2:​21-23)

¹⁰ Soma 1 Petro 2:​21-23. a Yesu alituachia kielelezo kikamilifu tunachoweza kufuata tunaposhughulikia kisa cha ukosefu wa haki. Yesu alijua wakati mwafaka wa kukaa kimya na wakati wa kusema. (Mt. 26:​62-64) Nyakati nyingine, watu waliposema uwongo kumhusu, Yesu alichagua kukaa kimya. (Mt. 11:19) Alipochagua kuzungumza, hakuwatukana watesaji wake au kutoa vitisho. Yesu alionyesha sifa ya kujizuia kwa sababu “alijikabidhi mkononi mwa Yule anayehukumu kwa uadilifu.” Yesu alijua kwamba maoni ya Yehova ndiyo yaliyokuwa muhimu zaidi. Alitumaini kwamba Yehova angeshughulikia ukosefu wa haki kwa wakati unaofaa.

11. Nĩ na njĩra irĩku tũũmba kũrigĩĩria rwaria rwetũ? (Tega kinya mbica.)

¹¹ Tunaweza kumwiga Yesu kwa kudhibiti mambo tunayosema tunapotendewa isivyo haki. Baadhi ya vitendo vya ukosefu wa haki si makosa mazito, hivyo si lazima kuchukua hatua yoyote. Au huenda tukaamua kunyamaza ili kuepuka kusema jambo ambalo litafanya hali iwe mbaya zaidi. (Mhu. 3:7; Yak. 1:​19, 20)  Nyakati nyingine, huenda tukahitaji kuongea tunapoona mtu anatendewa kwa njia isiyo ya haki au tunapohitaji kuitetea kweli. (Mdo. 6:​1, 2) Ikiwa tutaamua kuongea, tunapaswa kujitahidi kadiri tuwezavyo ili tufanye hivyo kwa utulivu na heshima.—1 Pet. 3:15. b

12. Nĩatia tũũmba kwonania tũtĩna nkaanja “kiri Uria ugambithanagia na iota”?

¹² Pia, tunaweza kumwiga Yesu kwa kujikabidhi mkononi mwa “Yule anayehukumu kwa uadilifu.” Wengine wanapotuhukumu isivyo haki au kututendea kwa njia isiyofaa, tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova anajua kilichotukia. Uhakika huo unaweza kutusaidia kuvumilia tunapotendewa kwa njia isiyo ya haki kwa sababu tunajua kwamba mwishowe, Yehova atarekebisha mambo yote. Tunapoacha mambo yote mkononi mwa Yehova, hatutaendelea kuwakasirikia wengine au kuwawekea kinyongo. Hisia hizo zinaweza kusababisha tufanye jambo fulani baya, tupoteze shangwe yetu, na zinaweza kuharibu uhusiano wetu mzuri pamoja na Yehova.—Zab. 37:8.

13. Nĩmbi biũmba gũtũtethia gwĩta na mbere kũũmĩĩria wagi bwa ĩota?

¹³ Bila shaka, hatuwezi kuiga mfano wa Yesu kikamilifu. Nyakati nyingine, huenda tukasema au kutenda jambo ambalo baadaye tukajutia. (Yak. 3:2) Na baadhi ya vitendo vya ukosefu wa haki vinaweza kutuacha tukiwa na madhara ya kihisia na kimwili yanayotulemea na kufanya iwe vigumu kuvumilia. Ikiwa unapitia hali hiyo, uwe na uhakika kwamba Yehova anajua mambo unayopitia. Na Yesu, ambaye pia alitendewa kwa njia isiyo ya haki, anaelewa jinsi unavyohisi. (Ebr. 4:​15, 16) Zaidi ya kutupatia mfano mkamilifu wa Yesu, Yehova anatupatia ushauri hususa ambao unatusaidia kukabiliana na ukosefu wa haki. Acheni tuchunguze mistari miwili katika kitabu cha Waroma ambayo inaweza kutusaidia.

‘MENYA BWIRĨĨRIAʼ

14. Kiugo ‘menya bwirĩĩriaʼ kĩonanagia atĩa? (Aroma 12:19 Kimeru Bible, 2010)

¹⁴ Soma Waroma 12:19. Mtume Paulo alipowahimiza Wakristo ‘waiachie nafasi ghadhabu,’ alikuwa akirejelea ghadhabu ya nani? Kulingana na muktadha, ni ghadhabu ya Yehova. Tunaiachia nafasi ghadhabu ya Yehova kwa kumwacha atekeleze haki kwa wakati wake na kwa njia yake mwenyewe. Ndugu anayeitwa John alisema hivi baada ya kutendewa kwa njia isiyo ya haki: “Nilihitaji kupambana ili nisijaribu kurekebisha hali hiyo kwa njia yangu mwenyewe. Waroma 12:19 ilinisaidia kumngojea Yehova.”

15. Nĩkĩ bũrĩ ũntũ bũbwega gweteera Jehova agĩrithia mantũ?

¹⁵ Tunanufaika tunapomngojea Yehova arekebishe hali fulani. Tukifanya hivyo, hatutavunjika moyo na kuwa na mkazo ambao mara nyingi unatupata tunapojaribu kutatua tatizo sisi wenyewe. Yehova anataka kutusaidia. Ni kana kwamba anatuambia, ‘Niachieni mimi nishughulikie ukosefu huo wa haki; Mimi nitaurekebisha.’ Ikiwa tunaamini ahadi ya Yehova anaposema, “Mimi nitalipa,” hatutaendelea kuwa na hasira na tutakuwa na uhakika kwamba atalishughulikia jambo hilo kwa njia bora kabisa. Hilo ndilo jambo lililomsaidia John, aliyetajwa awali. Alisema hivi: “Ikiwa tu nitamngojea Yehova, yeye atalishughulikia jambo hilo vizuri zaidi kuliko mimi.”

‘ŨŨMBAGENI MAŨĨ NA NJĨRA YA MAWEEGAʼ

16-17. Nĩatĩa maromba jomba gũtũthethia gũciinda ‘maũĩ na njĩra ya maweegaʼ? (Aroma 12:21)

¹⁶ Soma Waroma 12:21. Pia, Paulo aliwahimiza  Wakristo “[waendelee] kuushinda uovu kwa wema.” Katika Mahubiri yake ya Mlimani, Yesu alisema hivi: “Endeleeni kuwapenda adui zenu na kusali kwa ajili ya wale wanaowatesa ninyi.” (Mt. 5:44) Hilo ndilo jambo ambalo Yesu alifanya. Huenda tumewahi kutafakari kuhusu mateso ambayo Yesu alivumilia alipotundikwa kwenye mti wa mateso na askari Waroma. Hatuwezi kuwazia kikamili maumivu aliyohisi, na matendo ya kuvunjiwa heshima na ukosefu wa haki aliyovumilia.

¹⁷ Yesu hakushindwa na ukosefu wa haki aliokabili. Badala ya kuomba askari hao waadhibiwe, alisali hivi: “Baba, wasamehe, kwa maana hawajui wanachofanya.” (Luka 23:34) Tunaposali kwa ajili ya wale wanaotutendea kwa njia isiyofaa, tunaweza kupunguza hisia za kinyongo na hasira na hata kubadili maoni yetu kuhusu wale wanaotukosea.

18. Nĩatĩa maromba jaatetherie Alberto na John, kũrwa na wagi bwa ĩota?

¹⁸ Sala iliwasaidia wale ndugu wawili waliotajwa awali katika makala hii kukabiliana na ukosefu wa haki. Alberto anasema hivi: “Nilisali kwa ajili ya akina ndugu walionitendea kwa njia isiyo ya haki. Nilimwomba Yehova mara kadhaa anisaidie nisiendelee kuwa na hisia za hasira kwa sababu ya ukosefu huo wa haki.” Tunafurahi kwamba sasa Alberto anamtumikia Yehova kwa uaminifu. John anasema hivi: “Nilisali mara nyingi kwa ajili ya ndugu aliyeniumiza. Sala hizo zilinisaidia niwe na maoni yenye usawaziko kumwelekea na niache kumhukumu. Pia, sala hizo zilinipatia amani ya akili.”

19. Nĩ ũntũ bũrĩkũ tũbuĩrĩte kũthithia, mwanka mũthia jwa mũtaratara jũjũ jwa mantũ? (1 Petero 3:​8, 9)

¹⁹ Hatuwezi kujua tutakabili ukosefu gani wa haki kabla ya mwisho wa mfumo huu kufika. Hata tukabili hali gani maishani, tusiache kamwe kusali kwa Yehova ili atusaidie. Pia, acheni tuige jinsi ambavyo Yesu aliitikia alipotendewa isivyo haki na tuendelee kutumia kanuni za Biblia. Ikiwa tutafanya hivyo, tunaweza kuwa na uhakika kwamba tutarithi baraka kutoka kwa Yehova.—Soma 1 Petro 3:​8, 9.