Skip to content

Skip to table of contents

E Tore Ḡaudia be mai Kudoumu Idoinai ida O Badinamu, A?

E Tore Ḡaudia be mai Kudoumu Idoinai ida O Badinamu, A?

“Unu ḡau . . . sivaraidia danu vada e tore henida, ina tanobada dokona tauda isisibalai-henida.”​—1 KOR. 10:11.

ANE: 11, 29

1, 2. Dahaka dainai ta herevalaidia Iuda pavapavadia haniosi baita herevalaidia loumu?

BEMA tau ta na e raka e laomu lalonai baine dedi bena baine moru, una dala ai bo rakamu neganai, bo henahua tohomu, ani? Haida ese e kara kereredia baita lalodiamu neganai, una ese be durudamu, unu kerere na basita karamu. Eda raka lauma dalana ai danu una heto. Haida edia kerere bona Baibul ai e herevalai taudia edia kerere amo, ḡau momo baita dibamu.

2 Stadi gunana ai ta herevalaidia Iuda pavapavadia haniosi na mai kudoudia idoinai ida Iehova e hesiai henia. To nega haida, idia na kerere badadia haida e kara. Unu sivarai amo dahaka ta dibamu, bona edena dalai idia e kara kereredia na basita kara? Unu haheitalai baita lalodia dobu karana ese be durudamu, e tore guna ḡaudia amo namo baita davari.​—Roma 15:4 ba duahia.

TAUNIMANIMA EDIA AONEGA AI BASITA TABEKAU

3-5. (a) Ena be Asa na mai kudouna idoinai ida Iehova e hesiai henia, to dahaka hekwakwanai e davari? (b) Baasa ese Iuda ituari henina ela neganai, dahaka dainai Asa na taunimanima ediai e tabekau?

3 Mani Asa aita laloa, bona edena dala ai Dirava ena Hereva ese eda mauri baine durua dalana aita herevalaia. Etiopia taudia 1 milion ese Iuda e tuari henidia neganai, Asa na Iehova enai e tabekau. To Israel pavapavana Baasa ese Rama hanuana​—Asa ena tano badina hanuana​—maḡuna e ha-aukaiava neganai, Asa na Iehova enai se tabekau. (2 Sis. 16:1-3) Una nega ai, Asa na sibona ena aonega ai e tabekau, bona Suria Pavapavana Ben-hadad na moni e henia, Baasa baine tuari henia totona. To Asa e kwalimu, a? Baibul na e gwaumu: “Baasa e kamonai, bena Rama ihaginina e rakatania bona ena ḡaukara e hadokoa.” (2 Sis. 16:5) Reana baita gwau dibamu Asa na e laloa ia na e kwalimu.

4 To, Iehova ese Asa ena abi hidi dalana be ede e laloa toma? Dirava ese ena gwaukau tauna Hanani e siaia, Asa baine sisiba henia badina Iehova enai se tabekau. (2 Sisiga 16:7-9 ba duahi.) Hanani ese e hamaoroa eto: “Hari amo tuari na bae vara loulou emu ai.” Oibe, ena be Baasa ese ena ḡaukara e hadokoa, to Asa bona ena taunimanima na iena lohia laḡanidia oredia ai, tuari momo ediai e vara.

5 Stadi gunana ai ta davaria, Dirava ese Asa kudouna na e haeroa, bona e davaria ia na mai kudouna idoinai ida Dirava e badinaiava. (1 Han. 15:14) Dirava matana ai, Asa na Dirava ese e ato taravatudia iboudiai e badinava. To, ena abi hidi kererena dainai dika e davari. Baasa ituari henina ai, dahaka dainai Asa na taunimanima​—Ben-hadad bona ia sibona​—ediai e tabekau, to dia Iehova enai? Reana e laloa bese ma haida ida bae hebou eiava tuari orea badana ta amo bae kwalimu diba, to dia Dirava ena heduru amo, a? Ia be sisiba dikana e kamonai dainai unu e lalo toma, a?

6. Asa ena kerere amo dahaka ta dibamu? Haheitalai ta a gwauraia.

6 Asa ena sivarai amo ita be dahaka ta dibamu? Hekwakwanai badadia ta davarimu negadia ai, namona na Iehova enai baita tabekau. To dina ta ta ai, hekwakwanai maraḡidia ta davarimu neganai, dahaka baita kara na namo? Ita be taunimanima edia lalohadai heḡereḡerena ai unu hekwakwanai ta hamaoromaoromu, a? Eiava Baibul ena hahekau herevadia ta tahumu bona ta badinamu, unu amo ta hahedinaraiamu Iehova ese hekwakwanai e hamaoromaoromu daladia ta badinamu, a? Heḡereḡere, nega haida hebou badadia bona maraḡidai ilao henidia karana dainai, emu ruma bese ese bae daḡedaḡe henimu. Iehova ba noia, baine durumu abi hidi dalana maorona bavabia hidi totona. Eiava reana emu moni ḡaukara o haboioa, bona ma ta idavarina na auka, a? Ḡaukara intaviuna ai, una ḡaukara biaguna be bo hadibaiamu pura ta ta ai oi na kristen heboudia bo laomu, a? Herevana eda hekwakwanai be dahaka, namona na salamo itorena tauna ena hereva baita badinaia, eto: “Oiemu dala idoinai Iehova imana ai bavatoa; ia bavabidadama henia, ia ese baine ḡaukaralaia.”​—Sal. 37:5.

HEBAMO DIKADIA ESE DAHAKA BAE HAVARA DIBA?

7, 8. Iehosafat be dahaka kerere e kara, bona dokonai dahaka e vara? (Rau 23 ai laulau ba itaia.)

7 Mani Asa natuna Iehosafat aita laloa. Iena kara namodia na momo. Iehosafat na Dirava enai e tabekau dainai, ḡau namodia momo e kara. To, e kara abi hididia haida na kekerere. Heḡereḡere, Pavapava dikana Ahab​—not basileia pavapavana​—ida bae ḡaukara hebou totona, natudia na e haheadavadia. Bona ena be peroveta tauna Mikaia ese e sisiba henia, to Iehosafat na Ahab ida e hebou bona Suria e tuari henia. Tuari ai, Iehosafat na mokona e mase. Bena Ierusalem e lou henia. (2 Sis. 18:1-32) Una neganai, peroveta tauna Iehu ese e nanadaia: “Kara dika taudia o durudiamu bona Iehova e inai heniamu taudia o ura henidiamu be maoro a?”​—2 Sisiga 19:1-3 ba duahi.

8 Una nega ai e vara ḡaudia amo Iehosafat be ḡau ta e dibaia, eiava? Momokani, ena be ia na e urava Dirava baine hamoalea, to Ahab ihebamo henina karana bona Iehu ena sisiba amo, ḡau ta se dibaia. Iehosafat ese tau dikana ma ta e bamoa. Una na Dirava inaina, pavapava dikana Ahasia; ia na Ahab natuna. Iehosafat bona Ahasia ese kada haida e kara hebou, to unu kada na e dika dainai, e urava bae kara ḡaudia na asie haḡuḡuru.​—2 Sis. 20:35-37.

9. Edena dala ai hebamo dikana ese eda mauri baine hadikaia diba?

9 Iehosafat sivaraina ese e durudamu eda mauri dalana baita haeroa namonamo. Edena dala ai? Vaia, Iehosafat na pavapava namona. Ia na e kara maoromaoro bona “mai lalona idoinai ida Iehova e tahua.” (2 Sis. 22:9) To, ia na dounu hebamo dikadia ese e hakaua kerere. Mani Dirava ena heuda-roha amo e torea aonega herevana a laloa: “Aonega taudia ida e raka heboumu tauna na e heaonegamu, a kavakava taudia e bamodiamu tauna na baine hekwakwanai.” (Her. 13:20) Momokani, reana ita ese kamonai taudia ta durudiamu hereva momokani bae diba. To, ta dibamu, Iehosafat ese Ahab e bamoa dainai, mokona e mase. Una heḡereḡerena, bema Iehova isiaina se lao henimu taudia baita bamodiamu, dika baita davarimu.

10. (a) Bema ta e uramu baine headava, Iehosafat enai e vara ḡauna amo dahaka baine diba? (b) Dahaka baita laloatao na namo, bema hebamo dikadia ai ta vareaimu?

10 Iehosafat ena sivarai amo dahaka mai anina bada ḡaudia tame diba? Reana Kristen ta ese Iehova se lalokau heniamu tauna ta baine ura henia matama, badina e laloamu tadikaka taihu bogaraḡidiai bamona ta basine davaria diba. Eiava, reana murimuri varavaradia ese bae doria baine headava, badina gabeai basine headava na garina. Danu, haida edia hemami na reana ina taihu ta ena heḡereḡerena, eto: “Iehova ese e karada neganai, haida ilalokau henida bona ihebamo henidia hemamina na e henida.” Kristen taudia be dahaka bae kara na namo? Iehosafat enai e vara ḡauna baita laloa dobu karana ese baine duruda diba. Ia na nega momo Dirava enai heduru e tahuva. (2 Sis. 18:4-6) To Iehosafat ese Ahab, Iehova se lalokau henia tauna, e bamoa neganai, dahaka e vara? Iehosafat na bema helalotao, Iehova ese mai kudoudia idoinai ida Ia e hesiai heniamu taudia na e tahudiamu. Iseda nega ai danu, Dirava matana ese “tanobada idoinai e neneamu,” bona Ia na noho heḡaeḡae “ena siahu” na ita daidai baine ḡaukaralaia. (2 Sis. 16:9) Ia ese eda noho daladia na e lalopararalaimu bona e lalokau henidamu. Oi o abia daemu Dirava ese baine durumu taunimanima maorona ba lalokau henia bona bavadavaia totona, a? Basio daradara, nega korikori ai una baine karaia!

Dirava asie toma henia dihomu taudia basio hetura henidia (Paragraf 10 ba itaia)

KUDOUMU AI HEKOKOROKU HEMAMINA BA KOKIA

11, 12. (a) Edena dala ai Hesekia ese kudouna ai e miava ḡaudia na e hahedinarai? (b) Dahaka dainai Dirava ena badu na Hesekia latana ai se kau?

11 Hesekia ena sivarai amo baita dibaiamu ḡauna na kudou e herevalaiamu. Nega ta, kudou itahuna Diravana ese Hesekia kudouna ai e miava ḡaudia e hahedinaraidia. (2 Sisiga 32:31 ba duahia.) Hesekia na e gorerea dikadika neganai, Dirava ese toa ta​—vadavada ikerukeruna e lou toana​—e henia unu amo e diba ia na baine namo lou. Bena, Babulono lohiana ese gwaukau taudia e siaidia una toa bae henanadailaia totona. (2 Han. 20:8-13; 2 Sis. 32:24) Sibodia nonoho neganai, Hesekia ese “ena kohu namo-hereadia e habouva rumana idoinai” na Babulono taudia e haheitalaidia. Una kavakava karana ese Hesekia “lalona” o kudouna ai e miava ḡaudia e hahedinaraidia.

12 Baibul ese Hesekia ena hekokoroku badina na se herevalaia. Reana badina na Asuria e hadareredia o hoa dalana ai Dirava ese ena gorere e hanamoa. Eiava reana “ena taḡa” bona momo ese e ‘matauraiva’ dainai unu e kara toma. To Hesekia na e hekokoroku dainai, unu hahenamo iboudiai daidiai Dirava na se hanamoa. Madi! Ena be Dirava bema hamaoroa: ‘Lau na mai kudougu idoinai ida na hesiai henimu,’ to Hesekia na una negai Iehova na se hamoalea. To gabeai, ‘Hesekia na e hahemanau’ dainai, Dirava ena badu na ia bona ena taunimanima latadia ai se kau.​—2 Sis. 32:25-27; Sal. 138:6.

13, 14. (a) Ededia nega ai Iehova ese ita e rakatanidamu unu amo baine tohoda? (b) Haida ese ita ta kara ḡaudia daidiai e hanamodamu negadia ai, dahaka baita kara na namo?

13 Hesekia sivaraina baita duahia bona laloa dobu karana amo, dahaka namo baita davarimu? Ba helalotao, Iehova ese Senakerib e hadarerea bona Hesekia ena gorere dikana e hanamoa murinai, Hesekia na e hekokoroku. Vadaeni, bema ḡaukara namona ta ta haḡuḡurua, o laloamu Iehova ese ‘e rakatanidamu’ baine tohoda, laloda idoinai baine dibaia helaoreana, a? Heḡereḡere, tadikaka ta na reana tok ta e heḡaeḡaelaia namonamo hebou badana ai baine heni totona. Reana ena tok dainai momo ese be hanamoamu. Ia ese una hahenamo karana be ede baine laloa toma?

14 Haida ese bae hanamoda neganai, namona na Iesu ena hereva baita badinaia, eto: “E haḡanimui ba kara ḡaudia iboudiai ba haḡuḡuru neganai, baoto: ‘Ai na hesiai taumai mo, badina be e haḡanimai karadia mo vada a kara.’” (Luka 17:10, NWT) Una siri dainai, Hesekia sivaraina amo ma ḡau ta ta dibamu. Ena hekokoroku karana dainai, Dirava na se hanamoa e abi hahenamo iboudiai daidiai. Dirava ese ita daidai e kara ḡaudia baita lalodia dobumu neganai, Iehova e inai henimu lalohadaidia baita dadaraimu. Bona eda hereva amo Iehova baita hanamoa diba. Ia ese Baibul bona ena lauma helaḡa e heni ena taunimanima idurudia totona.

ABI HIDI TA KARAMU NEGADIA AI BAITA HENAHUA TOHO

15, 16. Dahaka dainai Iosia ese Iehova ena hegima karana bona ena mauri e haboiodia?

15 Pavapava namona Iosia, enai e vara ḡauna amo dahaka ta dibamu? Mani ia e hadarerea bena e mase dalana aita laloa. (2 Sisiga 35:20-22 ba duahi.) Iosia na Aigupto Pavapavana Neko “ituari-henina” ela, ena be Neko ese e hamaoroa idia padadiai heiriheiri ḡauna ta na lasi. Baibul ese e hahedinaraiamu, Neko ena hereva na “Dirava uduna amo” ema. To, dahaka dainai Iosia na ela baine tuari? Baibul ese una na se hahedinaraia.

16 To Iosia be ede baine diba toma Neko ena hereva na Iehova ena amo ema? Ia ese Ieremia, Iehova ena abidadama peroveta tauna, na bema nanadaia diba. (2 Sis. 35:23, 25) To Baibul ese unu na se torea hedinarai. Danu, Neko na Karakemisi e laova. Ia na baine ‘tuari henia oreana’ e lao henia, to dia Ierusalem baine tuari henia. Danu, Neko ese Iehova ladana bona ena taunimanima na se hadikadia. Una dainai baita gwau dibamu, Iosia ese Neko baine tuari henia na abi hidi kererena. Ina sivarai amo dahaka mai anina bada ḡauna ta ta dibamu? Hekwakwanai ta davarimu neganai, Iehova ena ura baita laloa guna na namo.

17. Hekwakwanai ta davariamu neganai, edena dalai Iosia ese e karaia kererena basita karaia?

17 Bema hekwakwanai ta baine vara, namona na Baibul ena hahekau herevadia baita lalodia bona baita badinadia. Nega haida, elda taudia ida baita herevalaia na namo. Reana una hekwakwanai ihamaoromaorona dalana na da ta laloa, bona reana eda pablikeisen idauidau amo una kaha na da ta tahua. To reana elda ese bae duruda diba Baibul ena hahekau herevadia ma haida baita lalodia totona. Heḡereḡere, taihu ta na mai dibana sivarai namona baine harorolaia na namo. (Kara 4:20) Reana ia na e heḡaeḡae baine a haroro, to adavana, dia Witnes tauna, ese baine hamaoroa baine noho. Tau ese baine hamaoroa, idia raruosi na nega daudau edia ura ḡaudia na se kara hebou bona una na nega namona edia ura ḡauna ta bae karaia hebou. Reana hahine ese Baibul siridia haida baine lalo, unu na heḡereḡere, Dirava baita kamonai henia bona taunimanima na hahediba ai baita halaodia haheḡanidia. (Mat. 28:19, 20; Kara 5:29) To namona na ia ese adavana baine kamonai henia bona lalo-manau baine hahedinaraia haheḡanidia danu baine lalodia. (Efe. 5:22-24; Fili. 4:5) Ia adavana be ia e kouamu basine haroro totona, eiava e noiamu una dina ai mo ḡau ta bae karaia hebou, a? Namona na Dirava ena ura baita karaia bona laloda mamina na basita hadikaia.

MAI KUDOUMU IDOINAI IDA DIRAVA BA HESIAI HENIA BONA BA MOALE

18. Ina stadi ai tame herevalai pavapavadia haniosi sivaraidia amo, dahaka heduru tame abi?

18 Ita na dia ḡoevadae dainai, reana nega haida tame herevalaidia pavapava haniosi ese e kara kereredia haida na baita kara dibamu. Reana (1) taunimanima edia aonega ai baita tabekaumu, (2) hebamo dikadia ai baita vareaimu, (3) baita hekokorokumu, eiava (4) Dirava ena ura basita laloa gunamu bena abi hidi baita karamu. Iehova na hebogahisi Diravana dainai, Ia ese ita lalodai ḡau namodia na e itamu, unu pavapava haniosi lalodia e ita heḡereḡerena! Danu Iehova na dibana, ita ese ia ta lalokau heniamu bona ta ura badamu ia isiaina baita lao henia. Una dainai, ia ese unu Baibul sivaraidia amo e hadibadamu, kerere badadia basita kara. Namona na ini Baibul sivaraidia baita lalodia dobu bona ta moalemu badina Iehova ese unu sivarai na e henida!