Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 13

Dirava ese Mauri E Laloamu Dalana

Dirava ese Mauri E Laloamu Dalana
  • Dirava ese mauri be ede e laloa tomamu?

  • Dirava ese bogai natu ihamasena karana be ede e laloa tomamu?

  • Edena dalai mauri baita matauraia?

1. Daika ese mauri ḡaudia iboudiai e havaradia?

PEROVETA tauna Ieremia na e gwa: “Iehova na Dirava korikorina; ia na mauri Diravana.” (Ieremia 10:10) Danu, Iehova Dirava na mauri ḡaudia iboudiai Ihavaradia Tauna. Guba anerudia ese e hereva henia, eto: “Oi ese ḡau iboudiai o havara, emu ura dainai o karadia bona e miamu.” (Apokalupo 4:11) Pavapava David na Dirava ihanamona anena ta ai ini e gwa toma: “Mauri ranuna na oiemu amo e lohi lohi daemu.” (Salamo 36:9) Una dainai, mauri na Dirava ena harihari ḡauna.

2. Dirava be dahaka e kara eda mauri iduruna totona?

2 Iehova ese eda mauri iduruna ḡaudia e henimu danu. (Kara 17:28) Ia ese aniani, ranu, hodahoda, bona tano e henida. (Kara 14:15-17 ba duahi.) Iehova ese unu ḡau e karadia dalana amo mauri baita moalelaia diba. To mauri baita moalelaia bada totona, Dirava ena taravatu baita diba bona baita badinadia na namo.​—Isaia 48:17, 18.

MAURI BAITA MATAURAIA

3. Kain ese Abel e alaia neganai, Dirava ena lalohadai be dahaka?

3 Dirava na e uramu ita ese mauri​—ita eda bona ma haida edia​—baita matauraia. Heḡereḡere, Adam bona Heva edia negai, natudia Kain na tadina Abel e badu henia dikadika. Iehova ese Kain e sisiba henia bema ena badu basine biagua, kara dika badana ta baine karaia diba. Kain ese una sisiba na e dadaraia. Ia “ese tadina Abel e heatu henia, e alaia mase.” (Genese 4:3-8) Kain ese tadina e alaia dainai Iehova ese e panisia.​—Genese 4:9-11.

4. Mose ena Taravatu ai, Dirava ese mauri baita laloa dalana be ede e hahedinaraia toma?

4 Laḡani tausen haida muridiai, Iehova ese Israel taudia na taravatu e henidia, unu amo ia e moalelaiamu dalanai bae hesiai henia. Unu taravatu na Mose amo e heni dainai, nega haida na e gwauraidiamu Mose ena Taravatu. Una taravatu ta na e gwaumu: “Basio ala-ala.” (Deuteronomi 5:17) Una ese Israel taudia e hadibadia Dirava ese taunimanima edia mauri na e laloa badamu, bona taunimanima ese ma haida edia mauri danu bae laloa bada.

5. Bogai natu ihamasena karana be ede baita laloa toma?

5 Sina boganai natu ena mauri be ede bamona? Iehova matanai do se vara beibina bae hamasea na kerere. Danu, Dirava ese boga lalonai natu edia mauri na e lalodia badamu. (Salamo 127:3; Ieremia 1:5 ba duahi.) Una dainai bogai natu ihamasena karana na kerere.

6. Dahaka dainai tadikakada basita inai henia?

6 Mauri baita matauraia anina na ma ta ena mauri baita laloa danu. Baibul na e gwaumu: “Tadikakana e badu heniamu tauna na ala-ala tauna; dibamui mauri hanaihanai na ala-ala tauna lalonai se miamu.” (1 Ioane 3:15) Bema ta uramu baita mauri hanaihanai, namona na kudouda amo tadikakada i’inai henina karana baita kokia, badina una kara amo daḡedaḡe momo e varamu. (1 Ioane 3:11, 12) Helalokau heheni karana baita diba na mai anina bada.

7. Mauri asie matauraiamu karadia haida be dahaka?

7 Eda mauri baita matauraia karana be ede bamona? Taunimanima na asie uramu bae mase, to haida na moale karadia dainai edia mauri asie laloa badamu. Heḡereḡere, momo na e uramu bae moale dainai kuku, buatau, eiava drag e animu. Unu ḡau ese tauani e hadikaiamu bona e animu tauna baine hamasea diba. Unu ḡau e manadalaimu tauna ese mauri na se laloa badamu. Dirava matanai unu na kara mirodia. (Roma 6:19; 12:1; 2 Korinto 7:1 ba duahi.) Dirava ena ura dalanai ia baita hesiai henia totona, unu kara baita dadarai na namo. Ena be nega haida una na auka, to Iehova ese baine duruda diba, bona eda mauri ta laloa badamu dainai, baita hekwarahi karana na Ia ese be moalelaiamu.

8. Dahaka dainai mauri inarina daladia baita lalo bada na namo?

8 Bema mauri baita matauraiamu, hanaihanai baita henahua tohomu ta baine bero eiava baine mase garina. Basita kara kava bona dia ta uramu baita moale dainai mauri ihadikana karadia baita kara. Motuka itarinai basita spidi, bona daḡedaḡe eiava dika e havaramu spot gadaradia baita dadarai. (Salamo 11:5) Dirava ese idaunegai Israel taudia e henidia Taravatuna na e gwaumu: “Ruma matamatana ba haginia negana ai, guhi isena ai helaoahu ḡauna ba karaia, emu ruma guhina amo tau ta baine moru dobi bena rarana na emu ruma latanai baine mia na garina.” (Deuteronomi 22:8) Una taravatu ena hahekau herevana heḡereḡerena, namona na ruma vadadia baita karadia namonamo, unu amo ta basine dedi, basine moru, bona basine bero. Danu bema mai emu motuka, namona na kohuna iboudiai bae namo, unu amo hekwakwanai ta basine vara. Dia namo emu ruma eiava emu motuka dainai bero eiava mase baine vara.

9. Mauri ta matauraiamu dainai, animal be ede baita kara henidia toma?

9 Animal ta ena mauri be ede baita laloa toma? Dirava vairanai iena mauri danu helaḡa. Aniani bona dabua iabina totona eiava ta baine bero garina, animal baita hamasea na dia kerere. (Genese 3:21; 9:3; Esodo 21:28) To, animal baita hahisidia eiava baita aladia kava na kerere bona ta hahedinaraiamu mauri na asita matauraiamu.​—Hereva Lada-isidia 12:10.

RARA BAITA MATAURAIA

10. Edena dalai Dirava ese mauri bona rara na e gwauraidia hebou?

10 Kain ese tadina Abel e hamasea murinai, Iehova ese e hamaoroa: “Tadimu rarana gadona na tano amo vada e tai henigumu.” (Genese 4:10) Dirava ese Abel rarana e herevalaia neganai, ia ese Abel ena mauri e herevalaia. Kain ese Abel ena mauri e abia oho dainai, Dirava ese baine panisia na namo. Una na vaitani Abel rarana, eiava ena mauri, na Iehova e hamaoroava dika davana baine karaia. Noa ena negai e vara Utu-utuna murinai, Dirava ese mauri bona rara ma e herevalaidia hebou. Utu-utu do se vara neganai, taunimanima na au huahua bona uma anianidia mo e aniva. Utu-utu e vara murinai, Iehova ese Noa mai natuna ida e hamaorodia: “E maurimu bona e loamu ḡaudia iboudiai na amui vamu.” To, Dirava ese ina taravatu e atoa: “Ḡau tamona, hidio mai rarana basio ania, badina be rara na mauri badina.” (Genese 1:29; 9:3, 4) Una ese e hahedinaraiamu, Iehova ese e havaradia ḡaudia edia mauri bona raradia na e gaukara heboumu.

11. Noa ena nega amo Dirava ese edena taravatu rara ai e atoa?

11 Rara ta matauraiamu dainai basita ania. Iehova ese Israel taudia e henidia Taravatunai, e gwa: “Israel tauna ta . . . baine labana, bena uda ḡauna ta eiava roho manuna ta, aniani ḡauna, baine alaia mase, ia ese rarana baine hadihoa tano ai, bona ḡahu amo baine tahunia. . . . Lau ese Israel taudia vada na haḡanidia, nato: Vamu mai rarana na basio ania.” (Levitiko 17:13, 14) Laḡani 800 gunanai Dirava ese Noa e henia haheḡanina na dounu mia. Iehova ena lalohadai na hedinarai: Iena hesiai taudia ese vamu na bae ania to rara hari basie ania. Rara na tano ai bae bubua​—unu e kara tomamu neganai, vaitani animal ena mauri na Dirava e henia loumu.

12. Dirava ese edena taravatu na Kristen ginigunadia e henidia bona hari baita badinaia danu?

12 Kristen taudia ese una taravatu danu bae badinaia. Aposetolo edia negai, aposetolo bona ekalesia ita-taona taudia na e hebou, Kristen kongrigeisen ese bae badina taravatudia e herevalai. Dirava ena Lauma Helaḡa ena hahekau dainai idia na asie ura maduna metau tadikaka latadiai bae ato, to ini mai anidia bada ḡaudia mo, kaivakuku ihaboulaidia ḡaudia bona rara bona aiodia e gigi ḡaudia hidiodia [raradia asie bubu ḡaudia] na basie ani, bona basie heuda-hanai. (Kara 15:28, 29; 21:25) Una dainai ‘rara basita ani’ na namo. Dirava matanai, una na mai anina bada, ia na kaivakuku itomadiho henina bona heudahanai karana ta dadaraiamu heḡereḡerena.

Bema emu dokta ese baine hamaoromu alkahol ba dadaraia, varovaromu ai bae kodoa vareai be namo, eiava?

13. Haheitalai ta amo ba hahedinaraia, rara baita dadaraia taravatuna anina na rara heni hanai karana danu baita dadaraia.

13 Rara baita dadaraia taravatuna anina be rara heni hanai karana danu, eiava? Oibe. Ini baita haheitalaia toma: Bema dokta ese baine hamaoromu alkahol ba dadaraia. Una anina be alkahol na basio inua to varovaromu ai bae kodoa vareai diba, eiava? Lasi! Una heḡereḡerena, rara baita dadaraia anina na dala ta ai tauanidai basita abia vareai. Una dainai rara baita dadaraia taravatuna anina na ta ese ita varovaroda ai basine kodoa vareai.

14, 15. Bema Kristen tauna na dokta ese bae hamaoroa rara baine abi, dahaka baine kara, bona dahaka dainai?

14 Bema Kristen tauna ta na baine bero dikadika eiava opereisen badana ta baine abia be ede bamona? Bema dokta na bae gwa rara baine abia na namo baine mase garina. Momokani, Kristen tauna na se uramu baine mase. Dirava ena harihari ḡauna, mauri, baine gimaia totona, rara basie heni diba hedurudia baine abi dae diba. Una dainai, bema unu medikol hedurudia na mai ḡaudia, baine tahu diba bona rara iduruna muramuradia baine abi dae diba.

15 Kristen tauna na ina nega oromanai baine mauri daudau helaoreana Dirava ena taravatu baine utua be namo, eiava? Iesu na e gwa: “Sibona ena mauri e kahua tarika-tarikamu tauna ese ena mauri baine reaia; a ena mauri lau daigu ai e reaiamu tauna ese ena mauri baine abia.” (Mataio 16:25) Asita uramu baita mase. To bema ta uramu baita mauri dainai Dirava ena taravatu baita utua, ita ese mauri hanaihanai helarona baita haboioa dibamu. Una dainai, aonega karana na Dirava ena taravatu maorodia baita abidadama henidia, bona mai dibada bema baita mase, mauri ihenina Diravana ese toreisi lou negana ai, be lalodataomu bona mauri namona be henidamu.​—Ioane 5:28, 29; Heberu 11:6.

16. Dirava ena hesiai taudia ese rara ai dahaka taravatu e uramu bae badinaia?

16 Hari ina negai, Dirava ena abidadama hesiai taudia ese iena taravatu rara ai na e badinaiamu. Idia ese rara na basie ania dibamu. Eiava edia gorere ihanamona totona rara na basie abiamu. * Idia na mai dibadia rara e Havaraia Tauna ese edia namo na e laloa badamu. Oi una o abia daemu, eiava?

RARA IḠAUKARALAINA DALANA MAORONA

17. Idaunegai Israel ai, Iehova Dirava ese e abia daeva rara iḡaukaralaina dalana maorona be dahaka?

17 Mose ena Taravatu ese rara iḡaukaralaina dalana maorona e herevalaia. Iehova ese idaunegai Israel taudia edia tomadiho ai bae karaia ḡauna e herevalaia neganai, e gwa: “Hidio ena mauri be rara ai; vada na henimui, ihaboulaina patana ena, laumamui ihaḡoevadia. Rara na haheḡoeva ḡauna, badina ia lalonai be mauri.” (Levitiko 17:11) Israel taudia e kara dikava neganai, animal ta e bouboulaiava bona rarana taina na palai dubuna eiava Dirava ena dubu helaḡa ena boubou patanai e atoava, unu amo Dirava ese edia dika e gwautaova. Unu boubou karadia na rara iḡaukaralaina dalana maorona.

18. Iesu rarana na e hebubu dainai dahaka hahenamo baita abi diba?

18 Kristen taudia korikoridia na dia Mose ena Taravatu henunai, una dainai animal na asie bouboulaimu bona animal raradia na pata helaḡana ai asie atomu. (Heberu 10:1) To, idaunegai Israel taudia ese boubou patanai e ḡaukaralaiava rarana ese Dirava Natuna, Iesu Keriso ena boubou ḡauna hereadaena e laulaulaia. Ina buka ena Karoa 5 ai ta dibaia heḡereḡerena, Iesu rarana e bouboulaia karana amo ena mauri na ita daidai e heni. Bona guba ai e dae bena nega tamona mo rarana na Dirava e henia. (Heberu 9:11, 12) Unu amo eda dika e gwauatao bona mauri hanaihanai iabina dalana e kehoa. (Mataio 20:28; Ioane 3:16) Una dalai rara e ḡaukaralaia na mai anina bada! (1 Petro 1:18, 19) Iesu rarana baita abidadama henia karana sibona amo mauri baita abia diba.

Edena dalai ba hahedinaraia mauri bona rara o lalo badamu?

19. Dahaka baita kara ‘taunimanima iboudiai raradia amo baita ḡoeva’ totona?

19 Iehova baita tanikiu henia badina ia ese mauri e henida! Bona una ese baine hagoadada ma haida baita hadibadia, mauri hanaihanai bae abia totona, Iesu ena boubou ḡauna bae abidadama henia na namo. Taunimanima edia mauri baita laloa bada karana ese baine duruda, mai eda ura ida idia baita durudia. (Esekiel 3:17-21 ba duahi.) Bema una maduna baita huaia namonamomu, aposetolo Paulo bamona baita gwau dibamu: “Lau na taunimanima iboudiai raradia amo name ḡoeva. Badina be Dirava ena ura idoinai vada na hamaorolaimui; sina taina asina moia tao.” (Kara 20:26, 27) Dirava bona ena ura na taunimanima baita hamaorolaidia karana amo ta hahedinaraiamu mauri bona rara na ta matauraiamu.

^ par. 16 Rara heni hanai karana ai diba ma haida bavabi totona, How Can Blood Save Your Life? buklet ai atikol ladana “Quality Alternatives to Transfusion” ba itaia. Iehova ena Witnes taudia ese e karaia.