Skip to content

Skip to table of contents

Ura Kwalimu Korikorina Baita Abia Dalana

Ura Kwalimu Korikorina Baita Abia Dalana

“Natuna ese baine ruhamui nege, umui na ba heruha nege momokani.” ​—IOA. 8:36.

ANE: 3252

1, 2. (a) Dahaka ese e hahedinaraiamu taunimanima na e hekwarahimu ura kwalimu bae abia totona? (b) Ena be e hekwarahimu to dokonai dahaka e varamu?

HARI ina negai, momo na e uramu taunimanima iboudiai na bae heḡereḡere, bae heruha bona edia ura kwalimu bae ḡaukaralaia. Tano momo ai taunimanima na asie uramu daḡedaḡe karadia, heinai heheni karadia, bona ogoḡami bae vara. Ma haida be e uramu edia lalohadai bae gwaurai hedinarai, edia ura ḡaudia bae abi hidi, bona edia lohia daladia bae abi hidi neganai, ḡau ta ese basie koudia. Gabu iboudiai lalodiai taunimanima na e uramu sibodia edia ura ḡaudia bae kara eiava edia ura daladia ai bae mauri.

2 To, unu ura bae haḡuḡuru totona, dika momo e havaramu. Momo na noho daladia ihanamodia eiava politikol karadia daidiai e protestimu, gwau-edeede bona heiriheiri karadia e havaramu. To unu kara ese noho daladia e hanamomu, bona gavamani namodia e havaramu, a? Nega momo unu ese hisihisi bona mase e havaramu. Unu iboudiai ese King Solomon ena hereva e hamomokaniamu, eto: “Taunimanima haida ese bamodia e biagudiamu bona e hahisidiamu.”​—Koh. 8:9.

3. Dahaka baita kara diba moale korikorina baita abia totona?

3 Iesu ena hahediba tauna, Iakob, ese moale korikorina idavarina na e herevalaia. Eto: “Tau ta taravatu ḡoeva-daena, ura kwalimu taravatuna, baine itaia tao bona henunai baine noho, . . . una tau be hahenamo baine abia ena ḡaukara ai.” (Iak. 1:25) Iehova, una taravatu ḡoeva-daena e heni tauna, na mai dibana taunimanima bae moale totona dahaka bae kara na namo. Ia ese tau bona hahine ginigunadia bae moale totona ḡau iboudiai e henidia​—ura kwalimu korikorina danu.

TAUNIMANIMA ESE URA KWALIMU E MOALELAIAVA NEGANA

4. Adam bona Heva be edena ura kwalimu e moalelaiava? (Rau 3 ai laulau ba itaia.)

4 Genese karoa 1 bona 2 baita duahimu neganai, baita itaiamu Adam bona Heva ese e moalelaiava ura kwalimuna na hari ina negai taunimanima ese e ura heniamu ura kwalimuna​—asie lalohekwarahiva, asie gariva, bona ta ese se daḡedaḡe henidiava. Idia na aniani, ḡaukara, gorere, bona mase dainai asie lalohekwarahiva. (Gen. 1:27-29; 2:8, 9, 15) To Adam bona Heva ese e moalelaiava ura kwalimuna be asi hetoana, a? Mani aita itaia.

5. Taunimanima be dahaka bae kara na namo edia ura kwalimu bae moalelaia totona?

5 Hari ina negai, momo na e laloamu ura kwalimu korikorina na, idia na edia ura ḡaudia iboudiai bae kara, herevana dahaka bae vara. The World Book Encyclopedia bukana ese ura kwalimu anina na ini e gwauraia toma, “abi hidi baita kara diba bona baita haḡuḡuru diba karana.” To, una buka na ma eto: “Taunimanima na bae noho namonamo diba bema gavamani ese hahemaoro kereredia, bona taravatu asi anidia, eiava taravatu kereredia basie ato.” Una ese e hahedinaraiamu, taravatu haida bae heato na mai anina bada, taunimanima ese edia ura kwalimu bae moalelaia totona. To, henanadai na ina: Daika be mai ena maoro kara maoromaoro taravatudia, taravatu maoromaorodia, bona baita badina diba taravatudia baine ato?

6. (a) Dahaka dainai Iehova sibona ena ura kwalimu na asi hetoana? (b) Dirava ese taunimanima be ura kwalimu ede bamona e henidia, bona dahaka dainai?

6 Ura kwalimu ta herevalaiamu neganai, baita laloatao ḡauna badana na, Iehova Dirava sibona ena ura kwalimu na asi hetoana. Dahaka dainai? Badina ia na ḡau iboudiai Ihavaradia Tauna bona siahu idoinai Pavapavana. (1 Tim. 1:17; Apok. 4:11) King David ese Iehova ena atai herea dagina e herevalaia hedinarai ḡoevaḡoeva. (1 Sisiga 29:11, 12 ba duahi.) Una dainai, guba bona tanobada ai e maurimu ḡaudia iboudiai edia ura kwalimu na mai hetoana. Namona na bae diba Iehova Dirava sibona na mai ena maoro hahemaoro maoromaoro taravatudia, taravatu maoromaorodia, bona baita badina diba taravatudia baine ato. Una na matamana negana ai, Iehova Dirava ese taunimanima e karadia neganai e kara heḡereḡerena.

7. Ededia kara haida na taunimanima ese bae kara diba bae moale totona?

7 Ena be matamanai Adam bona Heva na dala momo ai edia ura kwalimu e moalelaiava, to idia ese taravatu haida danu e badinava. Unu taravatu haida na Dirava ese idia e karadia neganai, lalodia ai e ato. Heḡereḡere, Adam bona Heva na mai dibadia bae mauri totona bae hahodi, bae aniani, bae mahuta, bona ma ḡau haida bae kara diba. Unu e karava neganai edia ura kwalimu e haboioa, a? Lasi, badina Iehova na mai dibana unu ḡau idauidau bae kara neganai, idia na dounu bae moale diba. (Sal. 104:14, 15; Koh. 3:12, 13) Ita iboudai na ta uramu hodahoda namodia baita hahodi, ta uramu anianidia baita ani, bona hanuaboi ai baita laḡa-ani namonamo, ani? Unu na mai moaleda ida ta karamu, asita laloamu idia na maduna metaudia. Ta dibamu Adam bona Heva danu unu e lalo tomava.

8. Dirava ese Adam bona Heva be dahaka haheḡani e henidia, bona dahaka dainai?

8 Iehova ese Adam bona Heva e haḡanidia tanobada bae hahonua bona bae biagua. (Gen. 1:28) Una haheḡani ese edia ura kwalimu e koua, a? Lasi! Una haheḡani ese dala e kehoa Ihavaradia Tauna ena ura bae karaia​—tanobada ibounai na paradaiso ai bae halaoa bona taunimanima ḡoevadaedia ese bae noholaia. (Isa. 45:18) Hari ina negai, Dirava ese taunimanima na se koudiamu basie headava eiava bae headava to natudia basie havara. To, taunimanima na dounu e headavamu bona natudia e havaramu, ena be una ese hekwakwanai haida bae havara diba. (1 Kor. 7:36-38) Dahaka dainai? Badina mauri ai taunimanima na e headavamu bona natudia e havaramu neganai e moalemu. (Sal. 127:3) Adam bona Heva ese bema moalelai hanaihanai ḡaudia haida na edia headava bona edia ruma bese.

URA KWALIMU KORIKORINA E BOIO DALANA

9. Dahaka dainai Dirava ena haheḡani Genese 2:17 ai na maoro, mai anina bada, bona bae badinaia diba?

9 Iehova ese Adam bona Heva na haheḡani ma ta e henidia, bona basie badinaia ena dika danu e gwauraia hedinarai. Eto: “Namo bona dika idibalaidia auna huahuana una mo basio ania; badina be ia bavania dinana ai oi na ba mase vaitani.” (Gen. 2:17) Una haheḡani be dia maoro, asi anina, eiava basie badinaia diba, a? Una ese Adam bona Heva edia ura kwalimu e koua, a? Lasi. To, Baibul e stadilaia taudia momo ese una haheḡani ena maoro bona ena namo na e gwauraia. Heḡereḡere, idia ta na eto: “Dirava ena haheḡani [Genese 2:16, 17] ai ese e hahedinaraia Dirava sibona mai dibana dahaka be namo . . . taunimanima ediai, bona Dirava sibona mo mai dibana dahaka be dika . . . idia ediai. Taunimanima na ‘namo’ bae davari totona Dirava bae abidadama henia bona bae badinaia na namo. Bema bae gwau-edeede, idia na sibodia dahaka be namo . . . bona dahaka be dika bae abi hidi.” Una na taunimanima sibodia ese basie karaia diba ḡauna.

Adam bona Heva edia abi hidi ese dika bada e havaraia! (Paragraf 9-12 ba ita)

10. Dahaka dainai basita gwa ta ena ura kwalimu bona ena maoro namo bona dika baine abia hidi karana na heḡereḡere?

10 Hari ina negai, taunimanima momo na Iehova ese Adam e henia haheḡanina e duahiamu neganai, e gwaumu Ia ese Adam na e koua sibona ena ura basine kara totona. Unu e gwau tomamu neganai, idia ese ta ena ura kwalimu baine ḡaukaralaia diba ena maoro, bona namo eiava dika baine abi hidi diba karana edia idau na asie lalopararalaiamu. Adam bona Heva na mai edia ura kwalimu, una dainai idia ese Dirava bae kamonai henia eiava lasi. To, Iehova sibona na mai ena maoro dahaka be namo bona dahaka be dika baine abi hidi, una na Eden imeana ai e gini “namo bona dika idibalaidia auna” ese e laulaulaia. (Gen. 2:9) Namona na baita abia dae ita na asi dibada bema baita karamu abi hididia na anidia bae vara eiava lasi; bona basita gwau dibamu hanaihanai eda abi hidi karana ese namo be havaramu. Una dainai, nega momo ta itaiamu ena be taunimanima na badi namodia daidiai abi hidi e karamu, to unu ese hisihisi, disasta, eiava dika e havaramu. (Her. 14:12) Taunimanima edia kara na mai hetoadia. Iehova ese Adam bona Heva e henidia haheḡanina amo, ura kwalimu korikorina bae ḡaukaralaia dalana na mai lalokauna ida e hadibadia. Una be ede ta diba tomamu, bona Adam bona Heva be dahaka e kara?

11, 12. Dahaka dainai Adam bona Heva edia abi hidi ese dika e havaraia? Haheitalai a gwauraia.

11 Adam bona Heva ese Dirava e gwau-edeede henia. Satana ena lalo ani gwauhamatana​—“matamui bae papa, bena Dirava ida ba heḡereḡere, namo bona dika ba diba”​—na Heva ese e abia dae. (Gen. 3:5) Adam bona Heva edia abi hidi karana dainai namo e davari, a? Lasi. Abi hidi e karaia neganai Satana ena hereva na se momokani. Gabeai, e laloparara Iehova ena hahekau dalana e dadaraia bona sibodia edia dala e badina dainai dika e davari. (Gen. 3:16-19) Dahaka dainai? Badina Iehova ese taunimanima na maoro se henidia edia ura kwalimu bae ḡaukaralaia namo bona dika bae abi hidi.​—Hereva Lada-isidia 20:24; Ieremia 10:23 ba duahi.

12 Una na peleini e tariamu tauna ta ida baita haheḡereḡerea diba. Baine lao henia gabuna ai baine kau namonamo totona, ia ese peleini ena roho dalana baine badinaia na namo. Peleini itarina tauna ese peleini ena kompiuta eiava tulu idauidau baine ḡaukaralai bona peleini ena trafik e nariamu taudia baine badinadia neganai, e lao heniamu gabuna ai baine kau diba. To, bema peleini e tariamu tauna na unu hahekau daladia basine badina bona ena ura daladiai baine roho, dika bada baine davari diba. Una peleini tari tauna heḡereḡerena, Adam bona Heva na e ura sibodia edia ura dalana bae badinaia. Idia ese Dirava ena hahekau daladia na e dadarai. Bona dahaka e vara? Dika bada herea e davari, idia bona gabeai e havaradia besedia na kara dika bona mase ese e butudia tao. (Roma 5:12) Sibodia edia ura e badina dainai, Dirava ese e henidia ura kwalimu korikorina na e haboioa.

URA KWALIMU KORIKORINA IABINA DALANA

13, 14. Edena dala ai ura kwalimu korikorina baita abia?

13 Taunimanima na e laloamu edia ura kwalimu bae habadaia neganai, edia namo danu baine bada, to edia ura kwalimu e habadaiamu neganai dika danu e badamu. Momokani, ura kwalimu ese namo momo baine havara diba. To, tanobada ai mauri be ede bema heto bema taravatu ta na lasi? The World Book Encyclopedia na eto: “Taunimanima edia orea ese e atomu taravatu hepuihepuidia ai taunimanima ese edia ura kwalimu na ena hetoa heḡereḡerena ai bae ḡaukaralaia diba.” Baita gwau dibamu “hepuihepuidia” na maoro. Taunimanima ese e tore taravatudia edia volium idauidau a lalo, idia na loea bona diadi momo herea bae abidia unu taravatu anidia bae herevalai bona ibadinadia daladia bae gwaurai.

14 Iesu Keriso ese ura kwalimu korikorina baita moalelaia dalana na e herevalaia. Ia na eto: “Umui ese egu hereva ba badinadia, bena egu hahediba korikori ai baola. Hereva momokani danu ba diba; bona hereva momokani ese baine ruhamui nege.” (Ioa. 8:31, 32) Iesu ese ura kwalimu korikorina baita abia daladia rua e gwaurai: Ginigunana na, ia ese e hahedibalaia hereva momokanina baita abia dae, bona iharuana na iena hahediba ai baitala. Unu baita kara tomamu neganai ura kwalimu korikorina baita abiamu. To una ura kwalimu ese edena dalai baine ruhada diba? Iesu na ma eto: “Kara dika taudia na dika ese e ḡuidiamu, bena idia ese dika isiaina e lao henimu. . . . Natuna ese baine ruhamui nege, umui na ba heruha nege momokani.”​—Ioa. 8:34, 36.

15. Dahaka dainai Iesu ese e gwauhamatalaia ura kwalimuna ese baine ‘ruhada momokani’?

15 E hahedinaraia ḡoevaḡoevamu, Iesu ese e gwauhamatalaia ura kwalimuna ese hari ina negai gavamani bona e uramu mauri bae hanamo oreadia ese e uramu bae abia ura kwalimuna na e hereaia. Iesu ese ina hereva, “Natuna ese baine ruhamui nege, umui na ba heruha nege momokani” e gwauraia neganai, ia ese taunimanima na kara dika ena iḡui amo baine ruhadia karana e herevalaia. Kara dika dainai dia kerere mo ta karamu, to danu e koudamu kara maorodia basita kara totona. Una dainai ita na vaitani kara dika ena hesiai taudia, bona una ese hisihisi idauidau bona mase e havaramu. (Roma 6:23) Aposetolo Paulo ese unu hisihisi na e mamidia. (Roma 7:21-25 ba duahi.) Kara dika ena iḡui baine kokidia neganai, ita na Adam bona Heva ese e moalelaiava ura kwalimu korikorina baita moalelaia diba.

16. Edena dala ai dika ena iḡui amo baita heruha nege momokani?

16 Iesu ena hereva, “umui ese egu hereva ba badinadia,” ese e hahedinaraiamu taravatu haida baita badina na namo, unu amo Iesu ese baine ruhada nege. Ita na gwauhamata Kristen tauda dainai, siboda eda ura ta dadarai bona ta ura Keriso ena hahediba herevadia baita badina. (Mat. 16:24) Iesu ena gwauhamata heḡereḡerena, ena mauri idavalaina boubouna ena namo baine ḡaukaralaia neganai, dika ena iḡui amo baine ruhada nege momokani.

17. (a) Edena dala ai eda mauri ai moale korikorina baita davaria diba? (b) Gabe stadina ai dahaka baita herevalaiamu?

17 Ita na Iesu ena hahediba tauda dainai, ena hahediba herevadia baita badinamu neganai, eda mauri ai moale korikorina baita davaria dibamu. Unu amo, vaira negana ai kara dika bona mase edia iḡui amo baita heruha nege vaitanimu. (Roma 8:1, 2, 20, 21 ba duahi.) Gabe stadina ai, ita ese eda ura kwalimu baita ḡaukaralaia namonamo dalana bona Iehova, ura kwalimu korikorina e henimu Diravana, baita hanamoa ela bona hanaihanai dalana baita herevalaimu.