Skip to content

Skip to table of contents

Taunimanima Edia Henanadai

Taunimanima Edia Henanadai

Headava Kristen taudia ese bae laloa IUD (intrauterine device) na Baibul ese se taravatua rogorogo ikouna ḡauna, a?

Una rogorogo ikouna ḡauna ai, headava Kristen taudia ta ta ese ena ḡaukara dalana bona Baibul ena hahekau herevadia bae tahudia namonamo na ḡau badana. Bena Dirava vairanai edia abi hidi ese lalodia mamina na basine hadikaia.

Iehova ese Adam bona Heva, bona gabeai Noa mai ena ruma bese ida, e haḡanidia: “Besemui ba havaradia, ba hutuma.” (Gen. 1:​28; 9:⁠1) Baibul na se gwa Kristen taudia iboudiai ese una haheḡani bae badinaia. Una dainai, headava taudia ta ta ese bae abi hidi edena rogorogo ikouna ḡauna bae ḡaukaralaia, eiava edena nega ai natu bae havara. Dahaka ḡau ma haida bae lalodia na namo?

Kristen taudia ese rogorogo ikouna ḡaudia bae haero namonamo bona Baibul ena hahekau herevadia bae badina na namo. Idia ese rogorogo ikouna dalana amo boga lalonai natu ihamasena karana bae dadaraia. Boga lalonai natu ihamasena karana ese Baibul ena hereva​—⁠mauri baita matauraia​—⁠na e utuamu. Kristen taudia ese boga lalonai taunimanima ta ai bainela beibina bae hamasea na kerere. (Eso. 20:13; 21:​22, 23; Sal. 139:16; Ier. 1:⁠5) To, IUD iḡaukaralaina karana be ede bae laloa toma?

May 15, 1979 Watchtower ena rau 30-31 ese una e herevalaia. Una negai e kara IUD na plastik ḡaudia bona hahine ta ena beibi pusena (womb) ai e atoa vareaiva, unu amo ia na basine rogorogo. Una Watchtower na e gwa momo na asi dibadia namonamo IUD ena ḡaukara dalana be dahaka. Dokta momo na e gwa IUD dainai vesi na hahine ena gatoi ida basie tamona diba. Bema gatoi bona vesi na basie tamona, beibi ta na basine vara diba.

To, hahemomokani ḡaudia haida ese e hahedinarai, nega ta ta ai hahine ena gatoi bona tau ena vesi na e tamonava. Gatoi na reana Fallopian tube ai baine tubu (una na dia ia baine tubu gabuna ai), eiava hahine ena beibi pusena ai baine vareai diba. To, bema hahine ena beibi pusena ai baine vareai, IUD ese beibi pusena ai gatoi ena heato dalana bona rogorogo dalana baine hadikaia diba. Boga lalonai mauri ena hematama dalana ikouna karana na boga lalonai natu ihamasena karana heḡereḡerena. Una Watchtower dokonai na e gwa: “Kristen taudia ese IUD iḡaukaralaina karana ena namo bona ena dika bae haeroa neganai, Baibul ena hahekau herevana, mauri imatauraina karana, bae laloa bada na ḡau badana.”​​—⁠Sal. 36:⁠9.

Laḡani 1979 ai una Watchtower e halasia negana amo ema bona hari taunimanima edia diba saiens bona medikol ai be e bada, eiava?

IUD idaudia rua ma e hedinarai. Ta be copper bona laḡani 1988 amo United States ai momo ese e ḡaukaralaiava. Bona iharuana na hormone, bona laḡani 2001 ai una e ḡaukaralaia matama. Unu IUD ruaosi be ede e ḡaukaralaidia tomamu?

Copper: Matamanai e herevalaia heḡereḡerena, IUD ese beibi pusena ai vesi bona gatoi edia tamona karana na baine koua diba. Danu, una IUD amo e lasimu copper muramura ese vesi e hadikaiamu. * Bona haida na e gwaumu copper IUD ese beibi pusena ena sel bona edia ḡaukara dalana na baine haidaua diba.

Hormone: IUD mai muramurana na idauidau, unu IUD lalodiai na rogorogo ikouna muramurana (pills) lalonai e ato muramuradia heḡereḡeredia. Una IUD ese una muramura na beibi pusena lalonai e halasiamu. Una IUD dainai hahine haida bogadia ai gatoi na se hekaramu. Momokani, bema gatoi na basine hekara, vesi ida basie tamona diba. Una IUD muramurana ese beibi pusena ena tissue na e ha severaiamu dainai sel edia ḡaukara dalana e hadikaiamu. * Danu beibi pusena ai e miamu kuru heḡereḡerena ḡauna na e ha udunaiamu, unu amo vesi e kouamu hahine ramina amo beibi pusena basinela. Unu na IUD ese baine havara diba ḡaudia.

Paragraf matamadia ai e herevalai heḡereḡerena, unu IUD ruaosi ese beibi pusena ena tissue na e ha severaiamu. To, dahaka baine vara diba bema gatoi bona vesi bae tamona? Reana gatoi na beibi pusena ai baine vara diba to dia gabu maorona ai baine heato. Una dainai rogorogo hahinena na ena rogorogo huadia matamanai baine mara dika diba. To, saiens taudia na e laloamu una na hahine ta ta ediai mo e varamu, rogorogo ikouna muramuradia e ḡaukaralaimu hahinedia ta ta ediai e varamu heḡereḡerena.

Una dainai, ta basine gwa diba copper IUD eiava hormone IUD ese gatoi bona vesi edia tamona karana baine koua diba. To, saiens taudia edia hetahu ai e davari hahemomokani ḡaudia ese e hahedinaraimu, tame herevalai ḡaudia idauidau na IUD iḡaukaralaidia ai e varamu dainai, rogorogo karana na se vara momomu.

E uramu IUD bae ḡaukaralaia Kristen headava taudia ese edia dokta ida edia gabu ai e ḡaukaralaimu IUD bae henanadailai, bona bae ḡaukaralai ena namo bona ena dika na ia ida bae herevalai na mai anina bada. Namona na ta ese eiava dokta danu ese headava taudia basie hadibadia dahaka abi hidi bae kara. (Roma 14:12; Gal. 6:​4, 5) Una abi hidi na idia sibodia ese bae karaia ḡauna. Namona na raruosi ese bae karaia abi hidina dainai Dirava baine moale bona lalodia mamina baine ḡoeva.​​—⁠1 Timoteo 1:​18, 19; 2 Timoteo 1:⁠3 ba itaia.

^ par. 4 England ena National Health Service ena ripoti ta na ini e gwau toma: “IUD edia copper ena goada na bada, kahirakahira 100 pesen rogorogo baine koua diba. Anina na laḡani tamona lalonai IUD e ḡaukaralaimu hahinedia 100 amo tamona mo baine rogorogo diba. IUD ena copper dia bada na asi goadana.”

^ par. 5 IUD ena muramura (hormone) ese beibi pusena ena tissue e ha severaiamu dainai, nega haida dokta ese headava hahinedia eiava do asie headava hahinedia ediai e ḡaukaralaimu, hahine gorere ai rara bada e halasiamu karana bae koua totona.