Skip to content

Skip to table of contents

MAURI SIVARAINA

Iehova ese Ḡau Iboudiai Baine Kara Diba

Iehova ese Ḡau Iboudiai Baine Kara Diba

“MASE do baine ore, bona mase taudia danu do bae mauri lou.” Adavagu Mairambubu ese basi lalonai una hereva e kamonai. Ia lalona na e hekwarahi dainai e ura diba ma haida baine abi. Una dainai, basi e stopu bona taunimanima e diho murinai, ia na una hereva e gwauraia hahinena e ḡavaia. Una hahine ladana na Apun Mambetsadykova, bona ia na Iehova ena Witnes hahinena ta. Unu negai, Iehova ena Witnes ihereva henidia na taravatu, to Apun ena amo a diba herevadia ese emai mauri na e haidaua.

DABA AI E ḠAUKARA ELA BONA ADORAHI

Lau na laḡani 1937 ai na vara, kolkhoz eiava uma ta ai, una na Tokmok hanuana badinai, Kyrgyzstan ai. Emai bese na Kyrgyz taudia, bona ai na Kygyz gado a ḡaukaralaiamu. Tamagu bona sinagu na biru taudia, daba ai e ḡaukarava ela bona adorahi. Biru taudia (peasants) na dina ta ta ai aniani e henidiava, to moni be laḡani ta ta ai nega tamona mo e henidiava. Sinagu na e hekwarahiva lau bona taihugu baine narimai totona. Laḡani 5 mo na sikuli murinai, lau danu kolkhoz ai biru ḡaukarana na karaiava.

Teskey Ala-Too ororodia

Na nohova gabuna ai, ogoḡami na bada herea, bona a hekwarahiva tauani iduruna ḡaudia baia abi totona. Lau do merogu ai, mauri badina bona vaira negana na asina laloa badava. Bona asina laloa gabeai Iehova Dirava ena hereva momokanidia bona ena ura ese egu mauri na bae haidaua. Kyrgyszstan ai una hereva momokani e vareai bona e tubu karana na sivarai namo hereana. Una na egu gabu Kyrgyzstan ena not kahana ai e hematama.

DIBURA RUMA AI E NOHOVA TAUDIA ESE KYRGYZSTAN AI HEREVA MOMOKANI E MAILAIA

Laḡani 1950 lalodiai, Iehova Dirava ena hereva momokani na Kyrgyzstan ai e tubu matama. Hereva momokani baine tubu totona, taunimanima ese communist taudia edia lalohadai bae dadarai na namo. Dahaka dainai? Badina unu negai Kyrgyzstan na Union of Soviet Socialist Republics (USSR) ese e nariava. USSR ena gabu iboudiai lalodiai, Iehova ena Witnes taudia na politikol karadia ai asie vareaiva. (Ioa. 18:36) Una dainai communist gavamani ese e daḡedaḡe henidiava. To communist edia lalohadai ese Dirava ena Hereva na asie koua dainai kudou maoro taudia ese e abia daeva. Momokani, egu mauri ai na dibaia ḡauna badana ta na, Iehova ese “ḡau iboudiai” baine karadia diba.​—Mar. 10:27.

Emil Yantzen

Kyrgyzstan ai Iehova ena Witnes na e daḡedaḡe henidiava, to Witnes edia namba na e bada e laova. Dahaka dainai? Badina USSR ese gavamani e inai henidiava taudia na e siaidiava Siberia ena dibura kamepa ai. Una dibura taudia e ruhadiava neganai, momo na Kygyzstan e maiva, bona idia haida ese hereva momokani danu e mailaiava. Una dibura tauna ta na Emil Yantzen; ia na laḡani 1919 ai Kygyzstan ai e vara. Emil na e siaia dibura kamepana ta ai bona unuseni ai Witnes taudia ida e hedavari. Ia ese hereva momokani e abia dae bona laḡani 1956 ai e lou ena hanua. Emil na Sokuluk badinai e nohova, egu hanua ai. Laḡani 1958 ai, Kygyzstan kongrigeisen ginigunana na Sokulukai e hamatamaia.

Victor Vinter

Laḡani ta murinai, Victor Vinter na Sokuluk ela. Ina abidadama tadikakana na e daḡedaḡe henia loulouva. Tuari ai se vareai dainai, nega rua dibura ruma ai e atoa laḡani toi baine noho; gabeai ma laḡani 10 e hadiburaia, bena ma laḡani 5 e hadiburaia. To, daḡedaḡe karadia ese tomadiho momokani ena tubu karana na se koua.

HEREVA MOMOKANI NA EGU HANUA AI E VAREAI

Eduard Varter

Laḡani 1963 amo, Kyrgyzstan ai Witnes taudia na 160, idia momo na Germany, Ukraine, bona Russia taudia. Idia ta na Eduard Varter, ia na guna dibura kamepana ai e nohova bona laḡani 1924 ai Germany ai e bapatiso. Laḡani 1940 lalodiai, Nazi taudia ese Eduard na dibura kamepana ta e siaia lao, bona laḡani haida muridiai, USSR ena communist taudia ese ma e hadiburaia. Laḡani 1961 ai ina abidadama tadikakana na Kant taonina ema, una na egu hanua badinai.

Elizabeth Fot; Aksamai Sultanalieva

Elizabeth Fot, Iehova e hesiai henia goadagoadava taihuna ta, na Kant ai e nohova. Ena moni davari dalana na dabua e turiva. Dabua ituridia ai ena diba na bada dainai, dokta bona sikuli hahedibadia na iena amo dabua odadia e karava. Ena kastoma hahinena ta ladana na Aksamai Sultanalieva, ia adavana na mai ena daḡi ta public prosecutor edia ofesi ai. Aksamai na Elizabeth dekena ela dabua haida ihoidia totona, to ia ese mauri anina bona mase taudia ediai e varamu ḡaudia e henanadailai. Elizabeth ese ena henanadai na maoromaoro Baibul amo e haerelai. Aksamai na gabeai sivarai namona e harorolaia goadagoadava.

Nikolai Chimpoesh

Una nega ai, Nikolai Chimpoesh, Moldova amo, na seket tauna ai ela bona laḡani 30 una ḡaukara e karaia. Nikolai na dia kongrigeisen mo e vadivadi henidiava, to pablikeisen edia kope e karava bona e hariharilaiva. Gavamani taudia ese ena ḡaukara na e itaiava. Una dainai, Eduard Varter ese Nikolai e hagoadaia, eto: “Gavamani taudia ese bae nanadaimu neganai, ba hamaorodia eda pablikeisen na Brooklyn hedkota amo ta abimu. KGB edia ofesa garina na basio gari. Ḡau ta garina basio gari.”​—Mat. 10:19.

Una murinai, Nikolai na e boiria KGB edia hedkota bainela, Kant ai. Ia ese gabeai e vara ḡauna na ini e herevalaia toma: “KGB edia ofesa ta ese e nanadaigu buka be edeseni ai na abimu. Na hamaoroa Brooklyn amo a abimu. Ia na asi dibana dahaka baine gwaurai. E rakatanigu bona se boirigu lou.” Unu asie gari Witnes taudia na mai aonegadia ida egu hanua ai sivarai namona e harorolaiava, Kyrgyzstan ena not kahana ai. Laḡani 1981 ai, egu ruma bese lalonai Iehova ena hereva momokani na adavagu Mairambubu ese e abia dae guna.

ADAVAGU ESE HEREVA MOMOKANI E ABIA DAE

Mairambubu na Naryn amo, una na Kyryzstan hanuana ta. Dina ta, August 1974 ai, ia ese taihugu e vadivadi henia, bena unuseni ai a hedavari. Lau ese Mairambubu na maoromaoro na ura henia. Bona una dina ai a headava.

Apun Mambetsadykova

January 1981 ai, Mairambubu na basi ai e gui bena makedi e laova neganai, hari Witnes hahinena ena haroro herevana e kamonai, sivarai matamanai na herevalaia heḡereḡerena. Adavagu na e ura hereva ma haida baine kamonai, una dainai una hahine e noia ladana bona ena adres baine heni. Una hahine ese e hamaoroa ia ladana na Apun, to e henahua toho badina unu negadia ai laḡani 1980 lalodiai Witnes edia ḡaukara na e taravatu. Apun ese ena adres na se heni, to emai adres e abia. Adavagu na mai moalena ida ruma e lou lao.

Mairambubu na eto: “Lau na sivarai hereadaedia na ha kamonai, hahine ta na eha gwau nega ta taunimanima na basie masemu. Uda animal iboudiai danu basie daḡedaḡemu.” Lau egu ai, unu na vaitani gori sivaraidia. Una dainai nato: “Vada e maimu neganai ena hereva anidia baine gwaurai.”

Hua toi muridiai, Apun ese e vadivadimai. Una murinai, taihu ma haida ese e vadivadimaiva, una neganai ai ese Witnes ginigunadia ai ela Kyrgyz taudia haida a hedavari henidia. Ini taihu ese Iehova ena hereva momokanidia bona ena ura taunimanima ediai na aiemai ai e herevalaiva. Idia ese From Paradise Lost to Paradise Regained bukana e duahi henimaiva. * Bona Tokmok gado ai una buka ena kope na tamona mo dainai, una buka herevadia na a toredia hanaiva.

A dibaia ḡauna ginigunana na, Genese 3:15 ena peroveta herevana. Una peroveta herevana na Iesu, Dirava ena Mesia Pavapavana, enai baine ḡuḡuru. Una na mai anina bada sivaraina dainai taunimanima iboudiai ese bae kamonaia na namo! Una dainai, una sivarai namona iharorolaiana ḡaukarana baia durua na namo. (Mat. 24:14) Se daudau, Baibul ena hereva momokani ese emai mauri e haidaua matama.

HEBOU BONA BAPATISO HARORO ḠAUKARA E TARAVATUA NEGANAI

Tokmok ai, Kristen tadikaka ta ese headava ta ai e boirimai. Lau bona adavagu ese a itaia Witnes taudia edia kara na idau. Headava gabuna ai kekero muramuradia na lasi, bona aria na e karadia namonamova. Headava haida a laova na dia unu bamona, unuseni ai vadivadi taudia na nega momo e kekerova, edia kara na dia namo, bona hereva dikadia e gwauraiva.

Tokmok kongrigeisen ena Kristen heboudia haida a laova danu. Medu lasi negadiai, unu hebou na uda ai a karava. Tadikaka bona taihu na mai dibadia pulisi na hanaihanai ai e itamaiva, una dainai tadikaka ta e abia hidiva baine gima totona. Keru negadiai, ai na tadikaka edia ruma ai a hebouva. Nega haida, pulisi na e maiva ruma bona e urava bae diba ai be dahaka a karava. July 1982, lau bona Mairambubu na Chüy  Sinavaina ai a bapatiso neganai, a henahua toho. (Mat. 10:16) Tadikaka taihu na orea maraḡidia ai ema bona uda ai a hebou. Ai ese Basileia anena ta a abia bena bapatiso herevana a kamonai.

EMAI HESIAI ḠAUKARA A HABADAIA

Laḡani 1987 ai, tadikaka ta ese e noigu, Balykchy taonina ai kamonai tauna ta baina vadivadia. Unu baiala totona, ai na train amo hora 4 baia laolao. Balykchy ai, nega momo a harorova neganai, kudou maoro taudia momo a davaridia. Una na nega namona emai hesiai ḡaukara baia habadaia.

Lau bona Mairambubu na nega momo Balykchy a laova. Wiken momo na unuseni ai a nohova, a harorova, bona Kristen heboudia a karava. Taunimanima momo ese eda pablikeisen na e ura heniva. Tokmok amo pablikeisen baia laohai totona, ai ese unu pablikeisen na potatoe e udamu puse badana ta (mishok) ai a udadiava. Pura ta ta ai, pablikeisen na puse rua ai a hahonuva, to dia heḡereḡere. Train amo Balykchy a laova bona a maiva negadia ai danu, e gui taudia a haroro henidiava.

Laḡani 1995 ai, Balykchy ai kongrigeisen ta e hematama​—una na laḡani 8 murinai e vara. Tokmok amo Balykchy a laova laḡanidia lalodiai moni bada a negeva. Ena be emai moni na dia heḡereḡere, to edena dala ai una a karaia? Kristen tadikaka ta na ai idurumai totona hanaihanai moni e henimaiva. Iehova ese e itamai ai na a urava emai hesiai ḡaukara baia habadaia, una dainai Ia ese “guba gaba-maurudia” e kehodia. (Mal. 3:10) Oibe, Iehova ese ḡau iboudiai na baine kara diba!

RUMA BESE BONA HARORO ḠAUKARA AI A ḠAUKARA ḠOADAMU

Laḡani 1992 ai, lau na e abigu hidi elda ḡaukarana baina karaia, una negai lau na elda ginigunana Kyrgyz ai. Tokmok ai, ai ese haroro gabudia matamatadia a davari. Sikuli badadia ai, ai ese Kyrgyz stiuden a stadi henidiava. Unu a stadi henidiava merona ta na hari Brens Komiti ta, bona rarua na e spesol painiamu. Emai kongrigeisen heboudia ai ma haida danu a durudiava. Laḡani 1990 lalodiai, eda pablikeisen bona hebou na Russia gado ai a karava. To, kongrigeisen ai momo na Kyrgyz gado ai e herevamu. Una dainai idia idurudia totona tok na hahanaiva, unu amo idia ese hereva momokani bae lalopararalai namonamo.

Laḡani 1989 ai, lau, adavagu bona natumai 8

Danu, lau bona Mairambubu na a hekwarahiva natumai baia naridia totona. Ai ese natumai na haroro ḡaukara bona hebou a laohaidiava. Natumai kekenina Gulsayra​—una negai laḡanina na 12​—na mai moalena ida raka hanai taudia ediai Baibul e herevalaiava. Bona natumai na e ura dikadikava Baibul siridia bae lalotao. Unu amo, natumai, bona gabeai tubumai danu, na kongrigeisen ena ḡaukara idauidau ai e heduruva. Natumai 9 bona tubumai 11 amo 16 na Iehova e hesiai heniamu eiava tamadia sinadia ida kongrigeisen heboudia e laomu.

ḠAU HAIDA E IDAU

Laḡani 1950 lalodiai, emai hanua ai Iehova ena ḡaukara e hamatamaia tadikakadia bona taihudia ese hari e varamu senisi bema ita neganai bema hoa dikadika. Laḡani 1990 amo, taravatu e kokia dainai ai na mai moalemai ida sivaraina namona a harorolaiava bona hebou badadia a karava.

Adavagu ida, haroro ḡaukara ai

Laḡani 1991 ai, lau bona adavagu na nega ginigunana hebouhebou badana ta ala Alma-Ata ai, hari e gwauraiamu Almaty, Kazakhstan ai. Bona laḡani 1993 ai, Kyrgyzstan tadikakadia ese Bishkek ena Spartak Stadium ai hebouhebou ginigunana e karaia. Una hebouhebou do se hematama neganai, pablisa iboudiai na pura ta lalonai una steidiem e haḡoevaia. Steidiem biaguna na e moale dikadika, bona gwaumaoro henia steidiem na baia ḡaukaralaia asi davana.

Laḡani 1994 ai, emai pablikeisen ginigunadia na Kyrgyz gado ai e halasi. Hari, Bishkek ena brens ofesi ai, trensleisen tim ta ese Kyrgyz gado pablikeisen e hahanaimu. Momokani, laḡani 1998 ai, Kyrgyzstan ai gavamani ese Witnes taudia na gwaumaoro e henidia edia ḡaukara bae karaia totona. Orea na e tubumu, bona hari pablisa iboudiai na 5,000 mai kahana. Hari, kongrigeisen iboudiai na 83 bona grup maraḡidia iboudiai na 25, idia na Chinese, English, Kyrgyz, Russia, Russia Saini Gado, Turkish, Ughur, bona Uzbek gado taudia. Unu hanua idauidau tadikaka bona taihu na mai lalotamonadia ida Iehova e hesiai heniamu. Iehova ese unu senisi iboudiai e kara.

Iehova ese egu mauri danu e haidaua. Egu ruma bese na ogoḡami taudia, bona lau na laḡani 5 mo na sikuli. To, Iehova ese e durugu dainai elda tauna ai nala bona Baibul ena hereva momokanidia na diba bada taudia na hadibalaidiamu. Momokani, Iehova ese ḡau iboudiai baine kara diba. Egu ekspiriens ese e hagoadagumu, Iehova baina herevalaia hanaihanai totona, badina Ia ese “ḡau iboudiai” baine karadia diba.​—Mat. 19:26.

^ par. 21 Iehova ena Witnes taudia ese e karaia to hari na asie printiamu.