Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 30

Tomadiho Asie Lalo Badamu Taudia Kudoudia Baita Hamarere

Tomadiho Asie Lalo Badamu Taudia Kudoudia Baita Hamarere

Taunimanima idau-idau iboudiai edia ḡau idau-idau iboudiai nala, dala idau-idau iboudiai amo haida baina veridia mauri totona.”​—1 KOR. 9:22.

ANE 45 Ba Ḡaukara Goada!

INA STADI ANINA *

1. Laḡani gunadiai tano haida ai dahaka senisi e vara?

LAḠANI momo lalodiai, tanobada heḡeḡemadai taunimanima momo ese tomadiho idauidau e abi daemu. To laḡani gunadia ai senisi badana ta e vara. Taunimanima momo ese tomadiho na se laloa badamu. Tano haida ai, momo na e gwaumu dubu na se laomu. *​—Mat. 24:12.

2. Dahaka badi haida daidiai taunimanima momo ese tomadiho na se laloa badamu?

2 Dahaka dainai taunimanima momo ese tomadiho na se laloa badamu? * Reana haida na moale karadia e lalo badamu eiava edia metau e lalohekwarahilaimu. (Luka 8:14) Haida na e laloamu Dirava na lasi. Ma haida be e abia daemu Dirava na e nohomu to e laloamu tomadiho na idaunega karana ta, ia na asi anina bona saiens ida na se heḡereḡere. Reana idia na turadia, edia tisa, eiava nius e halasimu oreadia amo e kamonaimu mauri na evolution amo e hematama, to Dirava iabi daena badidia na do asie kamonai. Ma haida be se moalemu dubu igunalaina taudia ediai badina moni bona dagi e mataḡaniḡani henimu. Tano haida ai, gavamani ese tomadiho karadia na e taravatumu.

3. Ina atikol ese ede baine duruda toma?

3 Iesu ese e haḡanida ‘bese iboudiai hahediba ai baita halaodia.’ (Mat. 28:19) Tomadiho se laloa badamu taudia be ede baita durudia toma, Dirava bae lalokau henia bona Keriso ena hahediba ai baela? Namona na baita laloparara ta na e bada gabuna dainai sivarai namo baine abia dae eiava lasi. Heḡereḡere, Europe taudia baita haroro henidiamu neganai reana be kamonaimu dalana na Asia taudia amo idau. Dahaka dainai? Europe ai, momo na Baibul mai dibadia bona e abia daemu Dirava ese ḡau iboudiai e havara. To Asia ai, momo na Baibul ena hereva na asi dibadia namonamo eiava asi dibadia, bona ḡau iboudiai Ihavaradia Tauna na asie abia daemu. Ina atikol ese ita baine duruda haroro ḡaukara ai ta davaridiamu taudia kudoudia baita hamarere, ena be idia na tano idauna amo eiava e abi daemu ḡaudia na idau.

LALOHADAI MAORONA BAITA ABIA

4. Dahaka dainai lalohadai maorona baita abia?

4 Lalohadai Maorona Baita Abia. Laḡani ta ta, tomadiho asie laloa badamu taudia na Iehova ena Witnes taudia ai e laomu. Momo na kara maoromaoro taravatudia e badinamu bona tomadiho edia koikoi karadia e inai henimu. Ma haida be kara dikadia e karamu bona momo ese edia kara mirodia bae dadarai na namo. Iehova ena heduru amo ita ese “mauri hanaihanai bae abia” kudou maoro taudia baita davaridia dibamu.​—Apos. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.

Baibul asie abia daemu taudia o haroro henidiamu neganai, emu hereva dalana ba haidaua (Paragraf 5-6 ba itaia) *

5. Nega momo taunimanima be dahaka ese e durudiamu sivarai namo bae abia dae?

5 Baita Manau Bona Baita Aonega. Nega momo taunimanima na dia ta herevalaimu ḡaudia, to ta herevalaiamu dalana dainai sivarai namo e abia daemu. Ta manaumu, aonega dalanai ta herevamu, bona edia namo ta lalo badamu neganai idia na e moalemu. Basita doridia iseda lalohadai bae kamonaia totona. To edia lalohadai tomadiho ai baita lalopararalaia toho. Heḡereḡere, ta dibamu haida na asie uramu idau tauna ta ida tomadiho bae herevalaia. Ma haida be se uramu ba nanadaidia Dirava be ede e laloa tomamu. To ma haida na e hemaraimu taunimanima ese bae itadia Baibul e duahiamu eiava Iehova ena Witnes ta ida e herevaherevamu. Herevana dahaka badi daidiai unu e hemami tomamu, to namona na edia hemami baita lalopararalai toho.​—2 Tim. 2:24.

6. Aposetolo Paulo be edena dala ai ena haroro herevadia e haidau, bona ia be ede baita tohotohoa toma?

6 Dahaka baita kara diba bema ta na se uramu ini hereva baita ḡaukaralai “Baibul,” “Dirava e kara ḡaudia iboudiai,” “Dirava,” eiava “tomadiho”? Aposetolo Paulo baita tohotohoa diba bona idia ta hereva henidiamu daladia na baita haidau. Paulo ese Iuda taudia e hereva henidiava neganai, Buka Helaḡa e ḡaukaralaiava. To, Areo ai Greek aonega taudia e hereva henidiava neganai, se hadibadia e gwauraiva herevadia na Buka Helaḡa amo. (Apos. 17:2, 3, 22-31) Paulo ena haheitalai be ede baita tohotohoa toma? Bema Baibul se abia daemu tauna ta o davariamu bona ia ida o herevaherevamu neganai, namona na basio hahedinaraia oi na Baibul ena hereva o ḡaukaralaiamu. Bema o laloamu o hereva heniamu tauna na se uramu haida ese bae itaia oi ida Baibul o duahiamu, emu fon amo siri ba hahedinarai henia.

7. Korinto Ginigunana 9:20-23 ai Paulo heḡereḡerena, dahaka baita kara be namo?

7 Baita Laloparara Bona Baita Hakala. Namona na ta davaridiamu taudia edia hemami baita lalopararalai. (Her. 20:5) Paulo ena haheitalai ma aita laloa lou. Ia na Iuda taudia bogaraḡidiai e bada. Ia ese Iehova bona iena Hereva asi dibadia namonamo Idau Bese taudia e haroro henidiava neganai, edia noho dalana heḡereḡerenai ena hereva e haidauva. Reana research haida baita kara eiava kongrigeisin ai lo taudia baita hereva henidia, unu amo eda teritori ai e nohomu taudia edia mauri dalana baita lalopararalaia.​—1 Korinto 9:20-23 ba duahi.

8. Baibul baita herevalaia totona herevahereva baita hamatamaia dalana ta be dahaka?

8 Ita na ta uramu “gaiho namo” taudia baita davaridia. (Mat. 10:11) Unu baita kara toma totona, namona na taunimanima baita noidia edia lalohadai bae herevalai bona baita hakala henidia namonamo. England ai, tadikaka ta na taunimanima e nanadaidiamu headava taudia bae moale dalana, natu inaridia dalana, eiava hahemaoro kereredia ihaheaukalaidia daladia ai edia lalohadai bae herevalai. Edia hereva e kamonaimu murinai, e gwaumu: “Laḡani 2,000 gunadiai e torea sisibana be ede o laloa tomamu?” Ena be ina hereva “Baibul” na se gwauraiamu, to iena fon amo siri namodia haida e hahedinaraimu.

TAUNIMANIMA KUDOUDIA BAITA HAMARERE

9. Dirava asie uramu bae herevalaia taudia be ede baita durudia toma?

9 Dirava asie uramu bae herevalaia taudia kudoudia baita hamarere totona, idia ese e ura heniamu ḡauna ta baita herevalaia diba. Heḡereḡere, momo na mauri ḡaudia eiava tubutubu ḡaudia e moalelaimu. Una dainai reana ini baita gwau toma: “Reana mai dibamu saiens taudia ese ḡau matamatadia e karamu neganai, nega momo tanobada ai e nohomu mauri ḡaudia e tohotohomu. Microphone e karamu taudia ese taia e stadilaimu, bona camera e karamu taudia ese mata e stadilaimu. Mauri ḡauna ta o haeroamu neganai dahaka o laloamu? O laloamu ia be e vara kava eiava ta ese e havaraia?” Ruma tauna ena haere baita hakala namonamo murinai, ma baita gwa: “Engineer taudia na taia bona mata e vara daladia amo diba e abimu neganai, reana baita laloamu idia be daika amo diba e abimu. Lau ese idaunegai ane e torea tauna ta ena hereva na laloamu, eto: ‘Taia vada e ato Diravana na se kamonaimu a? Mata vada e kara Diravana na se itamu a? . . . Taunimanima e ha-aonegadiamu Diravana.’ Saiens taudia haida ese una hereva na e abia daemu.” (Sal. 94:9, 10) Bena jw.org® ai “Interviews and Experiences” henunai ina kaha Viewpoints on the Origin of Lifeamo vidio ta baita hahedinaraia. (PUBLICATIONS > VIDEOS ai ba itaia.) Eiava buklet ladadia Was Life Created? o The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking baita henia diba.

10. Se uramu Dirava baine herevalaia tauna ta baita hereva henia neganai, eda herevahereva be ede baita hamatamaia toma?

10 Taunimanima momo na e uramu vaira negana ai mauri namona bae abia. To, e garimu badina be e laloamu tanobada na be oremu eiava ta ese basine noholaiamu. Norway ai, seket tauna ta na e gwaumu, Dirava asie uramu bae herevalaia taudia na nega momo e uramu tanobada ai e varamu ḡaudia bae herevalai. Ia ese taunimanima e hedavari henidiamu murinai, ini e gwau tomamu: “Vaira negana namona be ede o laloa tomamu? Politik taudia, o saiens, o ma ta ese mauri namona bae havaraia diba, a?” Taunimanima edia haere e hakala heniamu murinai, ia ese vaira negana namona e herevalaiamu sirina ta e duahiamu o e herevalaiamu. Haida na Baibul ai tanobada baine mia hanaihanai bona taunimanima namodia ese bae noholaia hanaihanai gwauhamatana e dibamu neganai, e moalemu.​—Sal. 37:29; Koh. 1:4.

11. Dahaka dainai dala idauidau ai herevahereva baita hamatamaia, bona Roma 1:14-16 ai Paulo ena haheitalai be ede baita tohotohoa toma?

11 Namona na ta davaridiamu taudia na dala idauidau ai baita hereva henidia. Dahaka dainai? Badina taunimanima na idauidau. Ta ese e ura heniamu ḡauna na ma ta ese se ura heniamu. Haida be e uramu Dirava eiava Baibul ba herevalaia, to ma haida be e uramu ḡau ma haida ba herevalai guna. Herevana dahaka, to namona na dala idauidau ai taunimanima iboudiai baita hereva henidia. (Roma 1:14-16 ba duahi.) Namona na baita helalotao, Iehova sibona ese kara maoromaoro e ura heniamu taudia kudoudia ai hereva momokani e hatubuamu.​—1 Kor. 3:6, 7.

ASIA TAUDIA EDIAI HEREVA MOMOKANI BAITA HEREVALAIA DALANA

Tomadiho se lalo badamu tanodia ai Basileia e harorolaiamu pablisa momo ese haida e lalodia badumu bona Baibul ena aonega herevadia na idia ida e herevalaimu. (Paragraf 12-13 ba itaia)

12. Dahaka baita kara unu amo Asia taudia baita durudia?

12 Tanobada heḡeḡemadai, pablisa momo ese Asia taudia e hedavari henidiamu, idia haida na gavamani ese tomadiho ḡaukaradia e taravatu tanodia amo ema. Asia tanodia momo ai, taunimanima momo ese ḡau iboudiai Ihavaradia Tauna e nohomu eiava lasi herevana na asie laloa namonamomu. Haida na e uramu diba bae abi dainai Baibul stadi e abi daemu, to ma haida be matamanai basie uramu lalohadai matamatadia bae diba. Dahaka baita kara diba baita durudia totona? E manada pablisa haida ese ruma tauna na turadia ta heḡereḡerena e hereva heniamu, e laloa badamu, bona Baibul ena hahekau herevadia ese edia mauri e hanamo daladia e uramu bae herevalai neganai, unu e kara tomamu.

13. Dahaka ese taunimanima lalodia baine veri diba Baibul bae dibaia totona? (Rau 1 laulauna ba itaia.)

13 Momo na matamanai Baibul ena aonega herevadia e lalodia badamu. (Koh. 7:12) New York ai, China gado e herevalaiamu taudia e vadivadidia taihuna ta na e gwaumu: “Na uramu baina hahedinaraia lau na taunimanima edia namo na lalomu bona na hakala henidiamu. Bema na dibamu idia na tano ma ta amo ema, na nanadaidiamu: ‘Iniseniai o nohomu hemamina be ede bamona? Ḡaukara ta o davaria? Ini gabu taudia ese oi e kara namo henimumu?’” Nega haida una ese ia e duruamu Baibul ena hereva baine herevalaia totona. Dala e hekehomu neganai, taihu na ma e gwaumu: “O laloamu dahaka baita kara diba taunimanima ida baita hetura namonamo? Bema namo Baibul amo aonega sisibana ta baina hahedinaraia? E gwaumu: ‘Heatu matamana na ranu ikehona na heto; taunabunai heai do basine vara ai ba raka oho.’ O laloamu ina sisiba ese ita baine duruda diba ma haida baita hetura henidia totona, a?” (Her. 17:14) Unu herevahereva daladia ese bae duruda, e uramu diba ma haida bae abi taudia baita dibadia totona.

14. Asia ena East kahanai tadikaka ta ese Dirava asie abidadama heniamu taudia be ede e durudia tomamu?

14 Bema haida e gwaumu Dirava se abia daemu be ede bamona? Asia ena East kahanai, tadikaka ta ese tomadiho asie lalo badamu taudia e haroro henidiamu, bona ini e gwau toma: “Iniseniai bema ta na e gwaumu, ‘Dirava na asina abidadama heniamu,’ iena hereva anina na ina gabu taudia ese e tomadiho henidiamu diravadia na se abidia daemu. Una dainai nega momo na gwaumu dirava momo na taunimanima ese e karadia bona idia na dia momokani. Nega momo Ieremia 16:20 na duahiamu: ‘Tau ta ese sibona ena dirava baine karadia diba a? Unuhetomadia na dia dirava.’ Bena na henanadaimu: ‘Taunimanima ese e kara diravadia amo dirava momokanina be edena?’ Edia hereva na hakala namonamomu murinai, Isaia 41:23 na duahiamu: ‘Kerukeru vanegai bae vara ḡaudia ba hadibalaimai, bena baia diba umui na didirava.’ Bena Iehova ese vaira nega e perovetalaia dalana na hahedinaraiamu.”

15. East Asia ai tadikaka ta ena haheitalai amo dahaka ta dibamu?

15 East Asia ai, tadikaka ta na lou henia e karamu neganai, ina dala e badinaiamu. E tomu: “Baibul ena aonega herevadia, e ḡuḡuru Baibul peroveta herevadia, bona iunives e biagumu taravatudia na herevalaimu. Bena na gwaumu unu iboudiai ese e hahedinaraimu mauri bona aonega Diravana ta na e nohomu. Bema ta na e abia daemu Dirava na e nohomu, lau ese Baibul amo Iehova sivaraina na hahedinaraia matamamu.”

16. Heberu 11:6 ena hereva heḡereḡerena, dahaka dainai stiuden taudia ese Dirava bona Baibul bae abidadama henia, bona ede baita durudia toma?

16 Tomadiho asie lalo badamu taudia ida Baibul ta stadilaiamu neganai, namona na baita durudia unu amo bae abia dae momokani Dirava na e nohomu. (Heberu 11:6 ba duahia.) Bona baita durudia Baibul bae abidadama henia. Una anina na hereva momokanidia haida na baita gwauraidia loulou. Ta stadi henidiamu negadia ai, hahemomokani ḡaudia haida baita herevalai unu amo baita hahedinaraia Baibul na Dirava ena Hereva. Baita herevalai ḡaudia haida bini: Baibul ena peroveta herevadia e ḡuḡuru daladia, Baibul ese saiens bona histori e herevalaidia dalana, bona Baibul ese dina ta ta ai baine duruda dalana.

17. Taunimanima baita lalokau henidiamu neganai dahaka be varamu?

17 Ena be taunimanima na tomadiho e laloa badamu eiava lasi to baita lalokau henidiamu neganai, baita durudiamu Keriso ena hahediba ai baela. (1 Kor. 13:1) Ta hadibadiamu neganai, ta uramu baita hahedinaraia Dirava ese ita na e lalokau henidamu bona e uramu Ia baita lalokau henia. Guna tomadiho asie laloa badava taudia na laḡani ta ta bapatiso e abimu badina be Dirava ilalokau henina dalana e dibaiamu. Una dainai lalohadai maorona baita abia, bona taunimanima iboudiai baita lalokau henidia bona baita lalodia bada. Edia hereva baita hakala. Edia hemami baita lalopararalai. Emu kara bona hereva amo ba hadibadia Keriso ena hahediba ai baela totona.

ANE 16 Dirava Ena Basileia Ba Heau Henia!

^ par. 5 Hari ina negai ita ese tomadiho se lalo badamu taudia momo ta davaridiamu, dia guna heḡereḡerena. Ina stadi ai baita itaiamu, edena dala ai taunimanima unu bamodia ediai Baibul ena hereva momokani baita herevalaia bona edena dala ai baita durudia Baibul bae abia dae bona Iehova Dirava bae abidadama henia.

^ par. 1 Hetahu ḡaukarana amo e davaria, ini tano haida na: Albania, Australia, Austria, Azerbaijan, Canada, China, Czech Republic, Denmark, France, Germany, Hong Kong, Ireland, Israel, Japan, Netherlands, Norway, South Korea, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, bona Vietnam.

^ par. 2 HEREVA ANINA: Ina atikol ai, tomadiho se laloa badamu taudia na dubu se laomu taudia bona Dirava se abia daemu taudia e herevalaidiamu.

^ par. 54 LAULAU RAU 22: Tadikaka ta ese hospele ai e ḡaukaramu tauna ta e haroro heniamu, gabeai una tau na eda Online Bible Study Lessons e itaiamu.