Skip to content

Skip to table of contents

Oi Mai Dibamu, A?

Oi Mai Dibamu, A?

Baibul negadiai laḡani bona hua be ede e duahidia tomava?

GWAUHAMATA TANONA ai Heberu taudia edia laḡani na ruarua bona hadohado amo e matamava, una na September eiava October ai.

Hua ena hedinarai karana amo e duahiava kalendana huadia (dinadia na 29 eiava 30) be kwakwadoḡi, a dina ena hedinarai karana amo e duahiva huadia be lalata. Dala idauidau e ḡaukaralai unu hua iduahidia daladia ruaosi bae haheḡereḡeredia. Una baine vara totona, idia ese dina haida e ato kauva eiava nega ta ta ai laḡani haida dokodiai hua ta e atoa kauva. Una dala amo, e karadiava kalendadia na aniani bae hado bona bae ḡei negadia ida bae heḡereḡere.

To, Mose ena negai, Dirava ese ena taunimanima na e haḡanidia, edia laḡani na Abib eiava Nisan huana amo bae hamatamaia, una na March eiava April ai. (Eso. 12:2; 13:4) Una hua ai bali anina e utua matamava dainai aria ta e karaiava.​—Eso. 23:15, 16.

Diba bada tauna Emil Schürer na ena buka ladana, The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, (175 B.C.–A.D. 135) ai e gwa: “Kalenda ai hua ta bae atoa kau eiava lasi bae abia hidi na dia auka. Badina Lagau-hanai Ariana na Nisan huana (Nisan 14), hua e kuboruva neganai e karaiava. To namona na hanaihanai una dina na March eiava April lalonai baine vara, bona una dina ai dina ena lata bona hanuaboi ena lata na bae heḡereḡere. Una dainai, bema e dibava Lagau-hanai Ariana na March eiava April vairanai be varamu, idia ese hereva e halasiva hua ma ta [hua namba 13] na laḡani dokonai eiava Nisan vairanai bae atoa.”

Iehova ena Witnes taudia ese Lohiabada Ena Anibou dinana bae abi hidi totona, idia na Heberu taudia ese unu hua e duahiva daladia na e badinadiamu, unu amo Lohiabada Ena Anibou na Heberu taudia edia kalenda heḡereḡerena, Nisan 14 ai bae karaia diba. Tanobada heḡeḡemadai ai idia ese kongrigeisin iboudiai na nega badanai una dina e hadibadiamu. *

To Heberu taudia be ede e diba tomava hua ta de doko bona hua matamatana ta da e matama? Hari ina negai oi na reana e printia kalendana eiava emu fon ai e atoa kalendana bo ḡaukaralai dibamu. To, Baibul negadiai, unu na lasi dainai idia na e hekwarahiva.

Noa ena negai, hua ta ta ena daudau na e gwauraiava dina 30. (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4) Gabeai, Heberu taudia ese edia kalenda ai dia hua iboudiai na e gwauraidiava dina 30. Badina Heberu edia kalenda ai, hua ta na hua matamata e hedinarai matamava neganai e duahia matamava. Una dainai, idia edia hua ta ta edia daudau dina 29 eiava 30 e gwauraidiava.

Nega ta ai, David bona Ionatan na hua ta ena hematama e herevalaiava neganai, e gwa: “Kerukeru na hua matamatana be hedinaraimu.” (1 Sam. 20:5, 18, NWT) Una ese e hahedinaraiamu, idia edia negai hua ta ta na de duahidia gunava. To Israel taudia ta ta be ede e diba tomava hua ta na da e hematana? Mishnah, Iuda taudia edia taravatu bona mauri dalana e herevalaia bukana ese una kaha na e herevalaia danu. E hahedinaraia, Iuda taudia na Babulono amo e lou neganai, Sanhedrin (Iuda taudia edia kota badana) ese hua ta ta iduahidia karana e karaiava. Aria e karava huadia seven lalodiai, una kota e hakauava tataudia na hua ta ena dina namba 30 ai e hebouva. Unu tatau edia madunana na hua ta ena hematama negana e makaiava. Edena dalai una e karaiava?

Hanuaboi ai tatau haida na Ierusalem ena atai gabudia ta ta ai e haginidiava, hua matamatana ena hedinarai baie itaia. Hua matamatana e itaiava neganai haraḡa herea Sanhedrin taudia e hadibadiava. Bema una kota taudia na e diba momokaniva hua matamatana na de hedinarai, idia ese hereva e halasiava hua ta na da e hematama. To, bema ori eiava hunu dainai gima taudia ese hua matamatana basie itaia be ede bamona? Una neganai Hua gunana na da e gwauraiava dinana na 30, bona hua ma ta de hematamava.

Mishnah bukana na e gwa, Olive Ororona, Ierusalem badinai, e atodia tataudia ese lahi e karaiava neganai, Sanhedrin taudia na da e dibava hua ta na de ore bona hua ma ta na de hematama. Israel idoinai lalonai, atai gabudia iboudiai lahi badadia e karava, unu amo taunimanima na e dibava hua ta na de hematama. Gabe laḡanidia ai, gwaukau taudia e ḡaukaralaidiava hua ta ena hematama harina bae piua. Una dala amo Iuda taudia Ierusalem ai, Israel hanua ibounai lalonai, bona badidia hanuadia ai, na e dibava hua ta na de hematama. Unu amo iboudiai na nega tamona ai laḡani ta ta ena aria bae karadia hebou diba.

Ina kaha ai e atoa mauana (chart) ese baine durumumu diba, Heberu taudia edia hua, aria, bona nega toadia ba lalopararalaidia bona bo itaiamu idia na e hekara heboumu.

^ The Watchtower, February 15, 1990, rau 15, bona June 15, 1977 ḡauna ai, Questions From Readers kahana ba itaia.