Skip to content

Skip to table of contents

MAURI SIVARAINA

Iehova Ese Egu Ḡuriḡuri E Haerelaidia

Iehova Ese Egu Ḡuriḡuri E Haerelaidia

LAḠANIGU na ten neganai, hanuaboi ta ai na roha dae guba na itaia, hisiu na e diaridiariva bena maoromaoro na tui diho bona na ḡuriḡuri. Ena be una nega ai Iehova na dibaia matama, to egu lalohekwarahi ḡaudia iboudiai na ia na hamaorolaia. Una ḡuriḡuri na gwauraia negana amo egu hetura karana Iehova ida na e hematama. Ia na “ḡuriḡuri ikamonaina Diravana.” (Sal. 65:2) Na uramu una nega ai na dibaia Diravana na ḡuriḡuri henia badina baina herevalaia.

HAIDA ESE E VADIVADI HENIMAI BONA UNA ESE EMAI MAURI NA E HAIDAUA

Lau na December 22, 1929, Noville ai na vara. Fam hanuadia 9 amo una na ta. Una hanua maraḡina na Bastogne siti lalonai, Belgian Ardennes ai. Una fam ai tamagu sinagu ida a nohova negana na na moalelaia. Lau bona tadigu Raymond na boromakau amo milki abiva, una na dina ta ta imamai amo a karava bona a lao haiva. Emai hanua ai, ai iboumai ai na a ḡaukara hebouva bona a heduru heheniva.

Egu femli ida fam ai a ḡaukaramu

Lau tamagu Emile bona sinagu Alice na Catholic taudia. Sunday iboudiai idia na Mass e laova. To laḡani 1939 ai, England amo haida ema emai hanua bona idia ese Consolation magasin ena subscription na tamagu e henia (hari ladana na Awake!). Se daudau tamagu na e laloparara unu magasin ai e duahiva herevadia na hereva momokani, una dainai Baibul e duahia matama. Tamagu na Mass se laova dainai, emai neiba, guna e kara namo henimaiva taudia, ese e inai henia bada. Idia na tamagu e doriava Katolik ai baine noho bona nega momo na e hepapahuahuva.

Tamagu na unu e kara henia tomava dainai lalogu na e hisihisi bada. Una dainai Dirava ena heduru na tahua matama, ina atikol matamana ai name herevalaia ḡuriḡurina na gwauraia. Emai neiba edia inai karana e hadokoa neganai, na moale bada. Unu amo na laloparara Iehova na “ḡuriḡuri ikamonaina Diravana.”

EMAI MAURI TANOBADA TUARINA IHARUANA AI

May 10, 1940 ai, Nazi Germany na Belgium ai e vareai neganai, taunimanima momo na tano idauidau ela. Ai emai femli be France ena saut kahana e heau lao. A laova lalonai, gabu haida na mai garidia badina German bona French ami taudia na e hetuari heheniva.

Gabeai nega e namo neganai a lou emai fam, to a itaia emai kohu momo na e henaodia. To emai sisia, Bobbie mo noho. Unu e vara dainai lau na na lalo, ‘Dahaka dainai tuari bona hisihisi e varamu?’

Laḡanigu na 13-19 negana lalonai, egu hetura karana Iehova ida na hagoadaia

Tadikaka Emile Schrantz, a ia na painia bona elda goadana ta ese e vadivadimai neganai, e hagoadamai bada. Ia ese Baibul amo hisihisi e varamu badina na e hahedinaraia bona mauri ai e varamu ḡaudia daidiai ta abimu henanadaidia e haerelai. Egu hetura karana Iehova ida na hagoadaia bona na abia dae ia na lalokau Diravana.

Tuari do se ore neganai danu, tadikaka a itadiava bona idia ida a herevaherevava karana na emai ruma bese ese e moalelaiava. August 1943 ai, Tadikaka José-Nicolas Minet na ai emai fam ema bona tok ta e heni. Ia na e henanadai, “Daika e uramu baine bapatiso?” Lau bona tamagu na imamai a abi isi. Ai raruosi na emai fam badina sinavai maraḡina ta ai a bapatiso.

December 1944 ai, German ami na tanobada tuarina iharuana ai, Western Europe e tuari henidia, una tuari ladana na the Battle of the Bulge. Ai na una tuari e varava gabuna badinai a nohova, bona hua ta bamona emai ruma ena basement ai a noho. Dina ta na raka lasi animal baina ubudia neganai, haida ese emai fam guhina e pidia bona guhina na e hekoki oho. America edia soldia ta na animal a naridiava gabuna amo lau e boi henigu, “A goru diho!” Bena lau na na heau bona ia badinai na goru diho, bona ia ese ena kwara ḡauna na kwaragu ai e atoa baine gimagu totona.

LAUMA DALANA AI NA GOADAVA NEGANAI E VARA ḠAUDIA

Emai headava dinanai

Tuari e ore murinai, ai na hanaihanai kongrigeisin ta not kahana Liège ai, e nohova tadikaka taihu ida a herevaherevava. Ena daudau na kilomita 90 bamona. Gabeai, Bastogne ai grup maraḡina ta a haginia. Lau na tax administration ai na ḡaukara matama bona taravatu na stadilaia. Bona gabeai una gavamani ena ofesi ta ai na ḡaukara. Laḡani 1951 Bastogne ai, ai ese seket hebouhebouna ta a heḡaeḡaelaia. Una nega ai taunimanima handred bamona eme hebou, padadiai na painia goadana ta, taihu Elly Reuter. Ia na kilomita 50 bamona e heau. Gabeai, a hebamo bona a hemaoheni. Una nega ai Elly na e invaitia United States ai Gilead skulina baine lao henia. Ia na hedkota ai tadikaka e tore henidia una skuli na basinela. Bena tadikaka Knorr, una nega ai Iehova ena taunimanima e gunalaidiava tadikakana na una revareva e haerelaia neganai e gwa reana nega ta Elly na adavana ida Gilead baela hebou. Lau bona Elly na February 1953 ai a headava.

Elly bona natumai merona, Serge

Una laḡani ai, lau bona Elly na New World Society Assembly Yankee Stadium, New York ai a lao henia. Unuseniai tadikaka ta na hedavari henia, ia ese ḡaukara namona ta e ura baine henigu bona e hamaorogu namona na United States ai baiala. Iehova enai una a ḡuriḡurilaia murinai, Elly ida una noinoi na a dadaraia bena a lou Bastogne, Belgium ai grup maraḡina ta lalonai pablisa 10 baia durudia totona. Murina laḡanina ai, natumai merona ta e vara, ladana na Serge. To, hua seven muridiai, e gorerea bona e mase. Una dainai a lalohisihisi bada. To Iehova enai a ḡuriḡurilaia, bona toreisi lou helarona ese emai abidadama na e hagoadaia.

FUL-TAIM HESIAI ḠAUKARA

Dina ta October 1961 ai, lau na pat-taim moni ḡaukarana ta na davaria bona una ese e durugu painia ḡaukarana na karaia. Una dina ai danu, Belgium Brens e nariava tadikakana ese e rini henigu. Ia ese e noigu circuit servant ḡaukarana baina karaia (hari na e gwauraiamu seket inarina ḡaukarana). Bena na noinoi: “Una asainmen do asia abia neganai, painia ḡaukarana baia karaia guna namo?” Bena tadikaka ese egu noinoi na e abia dae. Ai na hua 8 bamona a painia murinai, seket ḡaukarana na September 1962 ai a hamatamaia.

Laḡani rua seket ḡaukarana a karaia murinai, e boirimai Brussels Betele ai baia ḡaukara. Una na October 1964 ai a matamaia. Una asainmen matamatana ai hahenamo momo a davari. Se daudau laḡani 1965 ai, Tadikaka Knorr ese Betele e vadivadia. Na hoa badina e abigu hidi Brens inarina ḡaukarana baina karaia. Gabeai, lau bona Elly na e boirimai Gilead skuli klas 41 baiala. Tadikaka Knorr ese laḡani 13 gunadiai e gwauraia herevana na una nega ai e ḡuḡuru! Gilead amo a gradueit murinai, Belgium Betelena a lou lao.

TARAVATU HEḠEREḠERENA IEHOVA ENA TAUNIMANIMA EDIA MAORO NA HEREVALAI

Laḡani momo lalodiai taravatu na dibaia dibana amo, Iehova ena taunimanima na durudia edia tomadiho ena maoro Europe bona gabu idauidau ai na ḡau ta ese basine koua totona. (Fili. 1:7) Una ḡaukara dainai tano 55 mai kahana edia gavamani ai e ḡaukarava siahu taudia ida na ḡaukara hebou. Unu tano idauidau ai iseda ḡaukara ai taravatu haida e ato eiava e koua vaitani. Nega iboudiai idia na hereva henidiava neganai, na gwauva “lau na Dirava ena hesiai tauna” to egu diba na asina herevalaia momova. Hanaihanai ḡuriḡuri amo Iehova ena heduru na tahuava, badina mai dibagu “Hanua pavapavana lalona na sinavai na heto, Iehova imana ai; ena ura gabuna e ha-arua laomu.”—Her. 21:1.

Na helalotaomu, nega ta European Parliament ena memba ta ida a herevahereva. Lau na nega momo ia na noia baia herevahereva, to se vara ela bona una nega ai a herevahereva. Ia na e gwa: “Oi na miniti 5 mo na henimumu, bona basine hanai.” Lau na na igo diho bena na ḡuriḡuri. Una tau na mai garina ida e nanadaigu lau be dahaka na karava. Bena lau na ia na itaia bona na gwa: “Lau na Dirava na tenkiu heniamu badina oi na iena hesiai tauna ta.” Ia na e henanadai: “Oiemu hereva anina be dahaka?” Bena Roma 13:4 na duahia. Ia na Protestant tauna dainai, una Baibul sirina na e laloa bada. Bena dahaka e vara? Ai na miniti 30 a herevahereva, bona ḡau namodia a herevalai. Danu, ia na e gwa ia ese eda ḡaukara na e matauraiamu.

Laḡani momo lalodiai Europe lalonai Iehova ena taunimanima na tanobada amo Kristen taudia e gini sirimu karana, natu inaridia ena maoro, tax monina ihenina karana bona ma ḡau momo daidiai kota momo ai e kwalimu. Nega unu bamodiai, Iehova ena heduru amo a kwalimu dalana na itaia na hahenamo ta. Iehova ena Witnes taudia na European Court of Human Rights ena kota 140 mai kahadia lalodiai e kwalimu!

CUBA AI BASILEIA ḠAUKARANA NA E BADA

Laḡani 1990 lalodiai, Cuba ai iseda ḡaukara na e taravatua dainai, lau na hedkota tadikakana ta Philip Brumley, bona tadikaka ta Italy amo Valter Farneti ida na ḡaukara hebou. Unu amo tadikaka taihu baia durudia, Iehova bae tomadiho henia totona. Lau ese Cuba edia embassy Belgium ai na tore henia, bena e abia hidi tauna ida a hedavari, a noinoilaia ḡauna baia herevalaia totona. Emai hebou ginigunadia ai gavamani ese eda ḡaukara e taravatua badidia na asia hamaoromaorodia.

Laḡani 1990 ai, Philip Brumley bona Valter Farneti ida Cuba ala negana ta ai

Ḡuriḡuri amo Iehova ena hahekau dalana a tahua murinai, ai na a noinoi Baibul 500 na Cuba baia siai lao bona emai noinoi na e abia dae. Unu Baibul na e davaridia bona tadikaka taihu e henidia. Una dainai a diba, Iehova ese ai emai hekwarahi na e hanamoa. Gabeai ai na ma a noinoi Baibul 27,500 ma baia siai. Una noinoi danu e abia dae. Cuba ai tadikaka taihu a durudia, ta ta edia Baibul bae abi dainai na moale.

Nega momo lau na Cuba na laova taravatu heḡereḡerena eda ḡaukara baina durua totona. Nega unu bamodia ai, gavamani ai e ḡaukara taudia momo na dibadia.

RWANDA AI TADIKAKA NA DURUDIA

Laḡani 1994 ai, Tutsi besena idaḡedaḡe henina karana dainai, Rwanda ai taunimanima 1,000,000 e aladia. Una kara dika rohorohona dainai iseda tadikaka taihu haida danu e mase. Haraḡa herea tadikaka ese tadikaka haida e noidia una tano ai tadikaka taihu daidiai heduru ḡaudia bae laohai.

Ai na Rwanda ena kapital siti Kigali, ai a kau neganai a itaia trensleisen ofesina bona buka e atomu gabuna ai buledi makadia na momo. A kamonai tadikaka taihu momo na kaia badadia amo e hamasedia. Danu, tadikaka taihu momo na lalokau karana e hahedinaraia. Heḡereḡere, Hutu Witnes ruma besena ta ese Tutsi tadikakana ta na dina 28 lalodiai guri ta lalonai e hunia. Kigali ai hebou ta abia neganai, tadikaka taihu 900 mai kahana na a hagoadadia bona tauhalo a henidia.

Lauri: E pidia bukana, emai trensleisen ofesi ai

Idiba: Relief ḡaukarana ai na heduru

Gabeai ai na Zaire ala (hari e gwauraiamu Democratic Republic of the Congo) unukahai Rwanda tadikaka taihu baia tahudia totona. Idia na edia gabu amo e heau refiuji kamepadia ela, unu kamepa na Goma badinai. Asia davaridiava dainai Iehova a noia idia baia davaridia totona. Bona ta a itaia, ai dekemai e maiva, bena a nanadaia bema ia ese Witnes tauna ta e itaia eiava. Bena ia na e gwa: “Lau na Witnes ta, namo baina laohaimui relief committee dekedia.” Relief committee ida a hebou murinai, refiuji taudia 1,600 bamona na lauma dalana ai a hagoadadia. Danu, Gavanin Bodi ena amo revareva ta a duahia. Una revareva ai e gwa: “Hanaihanai emai ḡuriḡuri ai umui na a lalomuimu. A dibamu Iehova ese umui na basine rakatanimuimu.” Unu hereva na e momokani. Hari, Rwanda ai, Witnes taudia 30,000 mai kahana na mai moaledia ida Iehova e hesiai henia heboumu!

LALOMAI A HADAI IEHOVA BAIA BADINAIA

Laḡani 2011 ai, emai headava laḡanidia na kahirakahira 58 neganai adavagu lalokauna Elly na e mase. Egu taitai bona lalohisihisi ai Iehova na ḡuriḡuri henia neganai, ia ese e hagoadagu. Bona Basileia sivaraina namona na ma haida ediai na herevalaia amo goada na abi.

Ena be laḡanigu na 90 vada e abia, to doini wiki ta ta lalodiai na haroromu. Danu, na moalemu badina Belgium Brens ai Legal Department na duruamu, egu ekspiriens amo haida na hagoadadiamu bona matamata taudia Betele femli lalonai na vadivadidiamu.

Laḡani 84 gunadiai, lau na nega ginigunana Iehova na ḡuriḡuri henia. Una nega amo egu mauri namona Iehova iraka henina karana ai na matamaia. Lau na na moale badamu badina egu mauri ibounai lalonai Iehova ese egu ḡuriḡuri iboudiai na e kamonaidia.—Sal. 66:19. b

a Tadikaka Schrantz ena mauri sivaraina na September 15, 1973, The Watchtower, rau 570-574 ai.

b Ina atikol e heḡaeḡaelaiava lalonai, February 4, 2023 ai tadikaka Marcel Gillet na matana e hakapua.