Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 20

Child Abuse Karana Dainai E Lalohisihisimu Taudia Baita Hagoadadia

Child Abuse Karana Dainai E Lalohisihisimu Taudia Baita Hagoadadia

“Tauhalo Diravana. Emai hisihisi iboudiai lalodiai ia ese taumai e halodiamu.”​—2 KO. 1:3, 4.

ANE 41 Eregabe E, Iehova Ba Tomadiho Henia

INA STADI ANINA *

1-2. (a) Edena haheitalai ese e hahedinaraiamu ita na ta uramu haida ese bae hagoadada bona ita ese danu haida baita hagoadadia? (b) Natu haida be edena dala ai haida ese e hahisidiamu?

ITA na ta uramu haida ese bae hagoadada bona ita ese danu haida baita hagoadadia diba. Ini aita haheitalaia toma: Bema natu ta na e gadaramu lalonai baine moru bena tuina baine haberoa, ia na mai taina ida Tamana o Sinana be heau heniamu. Tamana sinana ese ena bero na basie hanamoamu, to e taimu dainai be hadoroamu. Reana be nanadaiamu, ‘Natugu, dahaka ea vara?’; matana ranudia be dahumu, bona ena bero badina be dahudahuamu, bena reana bero latanai muramura be atomu eiava be kumiamu. Dia daudau, natu na ma be gadara loumu. Bona ena bero na gabeai be namomu.

2 To nega haida natu na kara dika badadia haida daidiai e hisihisi badamu. Reana child abuser ese e kara dika henidia. Reana natu ese child sexual abuse karana na nega tamona eiava laḡani momo lalonai e haheaukalaia. Herevana dahaka, to abuse karana ese ta lalona ai kipara ta be havaraiamu na heto. Nega haida ai, child abuser be e davariamu bena e panisiamu. A nega haida ai, toana na child abuser ese painisi na se abimu. Herevana siahu taudia ese child abuser bae hahemaoro henia haraḡa, to ia ese e hadikaia victim na maraḡina ai e davaria hisihisina na reana basine ore ela bona baine badalaia.

3. 2 Korinto 1:3, 4 ai, Iehova ena ura be dahaka, bona ededia henanadai baita herevalaimu?

3 Bema Kristen tauna ta na maraḡinai ta ese child abuse karana amo e hahisia bona una kara dainai dounu e lalometaumu, dahaka heduru baine abi diba? (2 Korinto 1:3, 4 ba duahi.) Iehova na e uramu iena mamoe na baita lalokau henidia bona tauhalo baita henidia. Una dainai ini henanadai toi mani aita lalodia: (1) Dahaka dainai maraḡidiai child abuse karana e haheaukalaia taudia baita hagoadadia na namo? (2) Daidia ese bae hagoadadia diba? (3) Edena dala ai baita hagoadadia?

DAHAKA DAINAI BAITA HAGOADADIA NA NAMO?

4-5. (a) Dahaka dainai natu edia kara bona hemami na taunimanima badadia edia amo idau? (b) Bema natu na ta ese child abuse karana amo e hahisia, dahaka baine vara diba?

4 Maraḡidiai haida ese child abuse karana amo e hahisidia taudia na dounu e lalometaumu. Dahaka dainai? Una baita lalopararalaia totona, namona na baita diba natu edia kara bona hemami na taunimanima badadia edia amo na idau. Natu ese kara dikana ta e haheaukalaiamu dalana na taunimanima badana amo idau. Mani haheitalai haida aita lalodia.

5 Namona na natu ese bae mamia idia e naridiamu taudia na turadia namodia. Unu amo natu na basine garimu bona be dibamu ia e lalokau heniamu taudia ma haida na baine trastidia diba. (Sal. 22:9) Nega momo child abuse karana na ruma lalonai e varamu, bona una kara na varavaradia o turadia haida ese e karaiamu. Bema natu na e trastiamu tauna ta ese unu be kara henia tomamu, ia na ma haida basine trastidiamu.

6. Dahaka dainai sexual abuse na haida ihahisidia kara dika rohorohona?

6 Natu na sibodia basie hegima diba. Sexual abuse na kara dika rohorohona ta. Bema ta ese natu baine doria mahuta hebou kara bodaḡadia baine kara, laḡani momo lalodiai una kara ese natu ena lalohadai bona hemami baine hadikaia diba. Heḡereḡere, natu na be laloamu mahuta hebou karadia baine kara na dia kerere, eiava be mamiamu ia na haida ese se laloamu, bona ta basine trastiamu.

7. (a) Dahaka dainai ta ese natu baine koia na haraḡa, bona ede be koia tomamu? (b) Unu koikoi herevadia daidiai dahaka be varamu?

7 Natu ese ḡau iboudiai na do asie lalopararalai namonamomu, eiava abi hidi ikaradia o dika idadaraidia daladia na asi dibadia. (1 Ko. 13:11) Una dainai haida ese bae koidia na haraḡa. Child abuse tauna ese natu na koikoi herevadia be hadibaiamu, heḡereḡere una kara na natu ena kerere dainai e vara, o una kara na ta basine hadibaia, o bema be herevalaiamu basie kamonai heniamu eiava basie hamomokaniamu, eiava be gwaumu taunimanima badadia bona natu na mahuta hebou karana amo edia lalokau e hahedinaraiamu. Unu koikoi herevadia ese natu ena lalohadai be hadikaiamu bona laḡani momo muridiai be lalopararamu unu na kara dikadia bona dia hereva momokanidia. Natu be badamu neganai reana be laloamu ia na ta ese basine ura heniamu o basine durua dibamu.

8. Dahaka dainai ta diba momokanimu Iehova ese hisihisi taudia na tauhalo baine henidia diba?

8 E hahedinaraimu, sexual abuse karana ese dika bada herea e havaraiamu. Una dainai una na kara dika rohorohona! Tanobada heḡeḡemadai child abuse karadia ese e hahedinaraimu ita na dina gabediai ta nohomu, ina nega lalonai momo na lalokau asi dibadia bona “kara dika taudia bona koikoi taudia” ese edia kara e habadamu. (2 Ti. 3:1-5, 13) Satana na e uramu ita baine hahisida, bona taunimanima ese iena ura e badinaiamu neganai, ia na e moalemu. To, Iehova ena siahu ese Satana bona ena hesiai taudia e hereadia. Iehova ese Satana e karamu karadia iboudiai na e itadia ḡoevaḡoevamu. Baita abia dae momokani, Iehova ese eda hisihisi iboudiai na e itamu bona tauhalo baine henida diba. Ta moalemu badina “tauhalo Diravana” ta hesiai heniamu; ia ese ‘eda hisihisi iboudiai lalodiai tauda e halomu, taunabunai ita ese hisi e animu taudia na taudia ihalodia dibada,’ Dirava ese ena tauhalo e henidamu dainai ita ese ma haida baita hagoadadia. (2 Ko. 1:3, 4) To, Iehova be daidia e ḡaukaralaidiamu tauhalo bae heni?

DAIDIA ESE BAE HAGOADADIA DIBA?

9. Salamo 27:10 ai King David ena hereva heḡereḡerena, Iehova be dahaka baine kara bema ta na ena ruma bese ese baine dadaraia?

9 Tamadia sinadia ese e rakatanidiamu eiava turadia o varavaradia ese e abuse henidiamu natu baita hagoadadia na namo. Salamo itorena tauna David na mai dibana Iehova na tauhalo e henimu Diravana. (Salamo 27:10 ba duahia.) David na e abia dae vaitani edia ruma bese ese e dadaraidiamu taudia na Iehova ese e abidia daemu. Iehova be edena dalai unu e kara tomamu? Ia ese ena abidadama hesiai taudia amo e durudiamu. Iseda tadikaka bona taihu na eda ruma bese na heto. Heḡereḡere, Iesu ese ia ida Iehova e tomadiho heniava taudia na e gwauraidia tadina, taihuna bona sinana.​—Mat. 12:48-50.

10. Aposetolo Paulo ese ena elda ḡaukarana be ede e herevalaia toma?

10 Ina paragraf bona murina paragraf ese be hahedinaraimu edena dala ai Kristen kongrigeisin na ruma bese ta na heto. Aposetolo Paulo na elda goadana ta, bona haheitalai namona e hahedinaraia. Ia ese haida e hagoadadia ia bae tohotohoa, ia ese Keriso e tohotohoa heḡereḡerena. (1 Ko. 11:1) Paulo ese ena elda ḡaukarana e herevalaia neganai, eto: “Ai na bogaraḡimui ai a manauva, natuna e ubudia hahinena na heto.” (1 Te. 2:7) Hari ina negai, elda taudia danu mai gado namo ida heduru e uramu taudia na Baibul amo bae hagoadadia na namo.

Nega momo lo Kristen taihudia ese heduru namodia e henimu (Paragraf 11 ba itaia) *

11. Dahaka ese e hahedinaraiamu dia elda taudia mo tauhalo bae heni?

11 Child abuse karana dainai e lalohisihisimu taudia be elda taudia ese mo bae hagoadadia, eiava? Lasi. Ita iboudai eda maduna na baita “hahegoada heheni.” (1 Te. 4:18) Lo taihudia ese heduru e uramu bae abi taihudia bae hagoadadia diba. Sina ta ese natuna merona tauna e haloamu heḡereḡerena, Iehova Dirava ese e hisihisimu taudia na tauhalo e henidiamu. (Isa. 66:13) Baibul ese lalometau taudia e hagoadadia hahinedia haida e herevalaidia danu. (Iob. 42:11) Iehova na e moalemu bema e itaiamu Kristen hahinedia ese e lalohisihisi badamu taihudia e hagoadadiamu. Nega haida, elda taudia ese lo taihuna ta bae nanadaia bema ia na heḡereḡere e lalohisihisimu taihuna baine durua diba. *

EDENA DALA AI BAITA HAGOADADIA?

12. Tadikakada ta durudiamu durudiamu neganai, dahaka basita kara na namo?

12 Momokani, tadikakada ta durudiamu neganai, eda hereva nahuadia baita toho, dia namo se uramu baine herevalai ḡaudia baita henanadailai. (1 Te. 4:11) To, dahaka baita kara diba bema ta na e uramu baita durua bona baita hagoadaia? Baibul amo e lalohisihisimu taudia baita durudia daladia 5 aita herevalai.

13. 1 Hanua Pavapavadia 19:5-8 ai, Iehova ena aneru ese Elia be ede e durua toma, bona edena dala ai una aneru baita tohotohoa?

13 E lalohisihisimu tauna iduruna karana ta baita karaia. Peroveta tauna Elia na ia bae hamasea taudia edia amo e heau neganai, e lalomanoka dainai e urava baine mase. Iehova ese aneru ta e siaia Elia baine vadivadia. Aneru na kara ta e karaia Elia baine durua. Ia ese aniani e heḡaeḡaelaia bena Elia e hamaoroa baine aniani. (1 Hanua Pavapavadia 19:5-8 ba duahi.) Una haheitalai amo ta dibamu ḡauna binai: Nega haida ḡau maraḡina ta baita karaia diba tadikakada baita durua totona. Reana aniani taina baita heḡaeḡaelaia, o harihari ḡauna maraḡina ta baita henia, eiava hahegoada herevadia na kadi ta ai baita torea bona baita henia, unu amo be dibamu ta lalokau heniamu bona ta laloa badamu. Bema edai na auka tadikakada ida enai e vara ḡauna baita herevalaia, unu kara namodia na dounu baita kara.

14. Elia ena sivarai ese dahaka e hadibadamu?

14 E lalometaumu tauna baita durua basine gari. Elia sivaraina amo ḡau ma ta baita dibaiamu. Iehova ese hoa dalanai una peroveta tauna e durua gabu daudauna baine rakaia ela bona Horeb Ororona ai baine kau. Iehova na unuseniai Israel taudia ida gwauhamata ta e karaia, reana una dainai Elia una gabu ela neganai se gari. Reana e lalo ia bae hamasea taudia ese basie davaria dibamu. Una sivarai ese dahaka e hadibadamu? Bema ta uramu child abuse karana dainai e lalohisihisimu taudia baita hagoadadia, namona na baita durudia basie gari. Heḡereḡere, namona na elda taudia na bae helalotao e lalohisihisimu taihudia e durudiamu neganai, ta ta edia hemami bae lalo na namo. Reana haida na e garimu dainai be uramu edia ruma ai ba hereva henidia, a ma haida na be uramu Kingdom Hall ai ba hereva henidia.

Baita hakala namonamo, baita ḡuriḡuri, bona hahegoada hereva namodia amo ta baita hagoadaia (Paragraf 15-20 ba itadia) *

15-16. Baita hakala namonamo anina be dahaka?

15 Baita hakala namonamo. Baibul na e gwaumu: “Ta ta hereva ikamonaina ai baine haraḡa, hereva igwauraina ai baine halahe.” (Iak. 1:19) Ta e herevamu neganai ita be ta hakala namonamomu, eiava? Reana baita lalomu, baita hakala anina na, e herevamu tauna mo baita itaia bona hereva ta basita gwauraia. Baita hakala namonamo anina na, kara haida danu baita kara. Heḡereḡere, Elia na Iehova enai ena lalometau e herevalaia neganai, Iehova na e hakala namonamo. Iehova na e laloparara Elia na e gariva, e mamiava ia na sibona, bona e laloava ia na e hekwarahi kavava. Iehova na mai lalokauna ida Elia e durua baine haheauka. Una ese e hahedinaraia Iehova na Elia ena hereva e hakala namonamo.​— 1 Ha. 19:9-11, 15-18.

16 Tadikaka o taihu ta ena hereva ta hakalamu neganai, edena dalai eda hebogahisi karana baita hahedinaraia? Baita gwaurai herevadia amo baita hahedinaraia ia na ta laloamu. Reana baita gwa: “Sori bada herea emu ai unu e vara toma! Ta na asi ena maoro natu unu baine kara henia toma!” Reana henanadai ta o rua baita gwaurai, unu amo baita diba ena hereva ta lalopararalaiamu eiava lasi. Reana baita nanadaia, “Emu hereva anina be . . . ?” o “Ini ome gwau toma anina be . . . ?” Henanadai unu bamodia amo turamu na be dibamu oi na iena hereva o hakala heniamu, bona o uramu ena hereva ba lalopararalaia.​— 1 Ko. 13:4, 7.

17. Dahaka dainai “hereva igwauraina ai” baita halahe bona baita haheauka?

17 To, namona na nahuamu ba toho, “hereva igwauraina ai” ba halahe. Ena hereva na basio utua ba sisiba henia eiava ena lalohadai ba hamaoromaoroa totona. To ba haheauka! Elia ese ena hemami Iehova enai e gwauraia hedinarai neganai, ia na ena lalohisihisi herevadia e gwaurai. Gabeai, Iehova ese Elia ena abidadama e hagoadaia neganai, Elia na e gwaurai herevadia ma e gwaurai lou. (1 Ha. 19:9, 10, 13, 14) Una ese dahaka e hadibadamu? Nega haida lalometau taudia na be uramu edia hemami bae herevalai, dia nega tamona to nega momo. Iehova heḡereḡerena, namona na mai haheaukada ida baita hakala. Dia edia hekwakwanai ihamaoromaorodia daladia baita herevalai, to namona na baita hahedinaraia idia na ta bogadia hisimu.​— 1 Pe. 3:8.

18. Dahaka dainai eda ḡuriḡuri karana ese e lalometaumu tauna baine hagoadaia diba?

18 E lalometaumu tauna ida baita ḡuriḡuri. Lalometau taudia na e mamiamu bae ḡuriḡuri na auka. Reana ta na be laloamu ia na dia heḡereḡere Iehova baine hereva henia. Bema ta uramu baita hagoadaia, namona na ia ida baita ḡuriḡuri, bona ḡuriḡuri ai ladana baita gwauraia. Iehova baita hamaoroa ita bona kongrigeisin taudia ese una lalometau tauna na ta laloa badamu. Iehova baita noia baine durua basine gari bona tauhalo baine henia. Ḡuriḡuri unu bamodia ese ta na baine hagoadaia diba.​—Iak. 5:16.

19. Dahaka ese baine duruda hereva maorodia amo ta baita hagoadaia?

19 Hahegoada herevadia baita gwaurai. Ba lalo namonamo guna gabeai ba hereva. Se lalo namonamomu bena e herevamu tauna ese ta baine hahisia diba. To hereva namodia ese ta baine hagoadaia diba. (Her. 12:18) Una dainai Iehova ba noia baine durumu hereva maorodia o hahegoada herevadia ba gwaurai totona. Ba helalotao, ta ihagoadana dalana namona na Iehova ena hereva, Baibul, baita ḡaukaralaia.​—Heb. 4:12.

20. Haida ese child abuse karana amo e hahisidia taudia edia lalohadai be dahaka, bona dahaka bae diba na namo?

20 Haida ese child abuse karana amo e hahisidia taudia na e laloamu idia na asi anidia eiava ta ese se ura henidiamu. Una dainai Baibul amo baita hadibadia Iehova ese idia na e lalokau henidia badamu. (Maua ladana, “Baibul ese Tauhalo E Henidamu” ba itaia.) Peroveta tauna Daniel e lalohisihisi neganai aneru ta ese e durua dalana ba laloa. Iehova na e ura Daniel na baine diba Ia ese e lalokau henia badamu. (Dan. 10:2, 11, 19) Una heḡereḡerena, e lalometaumu tadikakadia bona taihudia na Iehova ese e lalokau henidia badamu!

21. Asie helalo-kerehaimu taudia ediai be dahaka be varamu, to hari dahaka baita kara na namo?

21 Haida ta hagoadadiamu neganai, baita hadibadia Iehova ese idia na e lalokau henidiamu. Danu baita helalotao, Iehova na hahemaoro ḡoevaḡoeva Diravana. Child abuse karadia iboudiai na Iehova matanai hehedinararai. Bona se helalo-kerehaimu taudia davadia na Ia ese do baine heni. (Num. 14:18) To hari, namona na baita hekwarahi child abuse dainai e lalohisihisimu taudia ediai lalokau baita hahedinaraia. Danu, ta dibamu Satana bona ena tanobada ese e hahisidiamu taudia na Iehova ese baine hanamodia! Kahirakahira, unu hisihisi iboudiai na basita lalodia loumu.​—Isa. 65:17.

ANE 25 Hahediba Tauna Korikorina Ena Kara

^ par. 5 Maraḡidiai sexual abuse karana e haheaukalaia taudia na readia metau momo e davarimu, reana laḡani momo. Ina atikol ese be durudamu unu badidia baita lalopararalai totona. Danu baita itaiamu daidia ese unu bamona taudia bae hagoadadia. Dokonai, heduru baita heni daladia haida baita herevalaimu.

^ par. 11 Haida ese child abuse karana amo e hahisia tauna na sibona abi hidi baine kara dokta ediai heduru baine tahu eiava lasi.

^ par. 76 LAULAU RAU 16: Lo taihuna ta na lalometau taihuna ta e hagoadaiamu.

^ par. 78 LAULAU RAU 18: Elda rarua ese lalometau taihuna e vadivadia. Taihu ese lo taihuna e boiria baine helai vareai.