Skip to content

Skip to table of contents

Taunimanima Edia Henanadai

Taunimanima Edia Henanadai

Tano ḡaḡaena ai Israel taudia be mana bona kibi manudia mo e aniva, eiava?

Israel taudia na laḡani 40 tano ḡaḡaena ai e nohova neganai, edia aniani badana na Mana. (Eso. 16:35) Danu Iehova ese nega rua kibi manudia e henidia. (Eso. 16:​12, 13; Num. 11:31) To, Israel taudia na ma aniani haida danu e aniva.

Heḡereḡere, nega haida Iehova ese ena taunimanima na “laḡa-ani gabuna” ta e laohaidiava, unuseniai na mai ranuna bona mai anianina. (Num. 10:33) Una laḡa-ani gabuna namona ta na Elim, unuseni ai ranu guridia na 12 bona palm audia na 70. Unu palm audia toada na ina atikol ena rau 31 ai o itaiamu laulauna ai heḡereḡerena. (Eso. 15:27) Buka ta ladana, Plants of the Bible na e gwaumu, unu palm audia na “deset gabudia ai e tubumu, bona taunimanima ese e animu, eiava oela bona ruma e karalaimu.”

Danu Israel taudia na gabu namona bona badana ta ai e laḡa-aniva. Hari una gabu na e gwauraiamu Feiran, una na Wadi Feiran ai. a Buka ta ladana Discovering the World of the Bible na e gwaumu, una wadi, o sinavai kourana ena “lata na 130 kilomita [81 miles] bona Sinai kouradia amo ia na koura badana bona mai hairaina, bona taunimanima momo e laomu gabuna.” Una buka na ma e gwa: “Bema taunimanima ta na sinavai bona davara eha hedavari gabuna amo 45 kilomita [28 miles] bamona be laolaomu, ia na Feiran Oasis ai be kaumu. Una gabu sea level amo na 610 mita. Una gabu na palm audia ese e hahonua bona mai hairaina dainai Eden umana ida e haheḡereḡerea. Idaunega amo taunimanima na unu palm mai hairaidia daidiai una gabu e laomu.”

Date palm audia Feiran ai

Israel taudia na Aigupto e rakatania neganai, e kui flaoadia, ikuilaidia disidia, witi bona oela danu e abi kau. To unu na asie mia daudau. Israel taudia ese danu ‘mamoe seridia bona boromakau seridia’ momo herea e abidia kau. (Eso. 12:​34-39) To, tano ḡaḡaena ai mauri na auka herea dainai, animal momo na e maseva. A animal haida be taunimanima ese e aniva, bona ma haida be e bouboulaidiava, dirava koikoidia ediai. b (Apos. 7:​39-43) To, Israel taudia na dounu mamoe bona boromakau seridia ma haida e naridiava. Una ta dibamu badina Iehova ese idia e gwau-edeede neganai, e hamaorodia: “Natumui ese laḡani hari-ahui tano ḡaḡaena ai edia mamoe bae reḡudia.” (Num. 14:33) Una dainai, idia na edia seri amo milk e abiva bona vamu danu, to unu na dia heḡereḡere laḡani 40 lalodiai taunimanima 3 milion bamona ese bae heubulai. c

Animal be edekahai aniani bona ranu e abiva? d Una negai tano ḡaḡaena ai medu na e diho loulouva bona tubutubu ḡaudia na momo herea. Insight on the Scriptures, Volume 1, na e gwa, laḡani 3,500 gunadiai, “Arabia ai ranu gabudia na momo, dia hari bamona. Una ta dibamu badina e kaukau kouradia momo na guna medu e dihova dainai sinavaidia e hekarava.” To, tano ḡaḡaena ai mauri idurudia ḡaudia na dia momo bona mai garina. (Deu. 8:​14-16) Bema Iehova ese hoa dalana ai ranu basinema henidia, Israel taudia bona edia animal na bema mase ore.—Eso. 15:​22-25; 17:​1-6; Num. 20:​2, 11.

Mose ese Israel taudia e hamaorodia Iehova ese idia na mana amo e ubudia, unu amo ‘e hadibadia, taunimanima na dia aniani amo mo se maurimu, a Iehova uduna amo e lasimu herevadia iboudiai amo danu.’—Deu. 8:3.

a May 1, 1992, The Watchtower, ena rau 24-25 ba itadia.

b Baibul ese e hahedinaraia Israel taudia na tano ḡaḡaena ai nega rua Iehova totona animal e bouboulai. Nega ginigunana be, hahelaḡa taudia e abidia hidi negana ai, bona nega iharuana be, lagau-hanai o Passover negana ai. Unu na laḡani 1512 B.C.E. ai Israel taudia ese Aigupto e rakatania negana ai e vara ḡaudia.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:​1-5.

c Israel taudia na tano ḡaḡaena ai laḡani 40 dokodia kahadia ai, tuari amo animal tausen momo e abidia. (Num. 31:​32-34) To, idia na dounu mana e aniva ela bona Gwauhamata Tanona ai e vareai.—Ios. 5:​10-12.

d Ita na ta dibamu animal na mana se ani badina Iehova ese Israel taudia e hamaorodia idia ta ta adia heḡereḡeredia mo bae abi, a animal na se herevalaidia.—Eso. 16:​15, 16.