Skip to content

Skip to table of contents

“Eda Dirava Ena Hereva Baine Gini Hanaihanai”

“Eda Dirava Ena Hereva Baine Gini Hanaihanai”

“Rei e kakoromu, herahera e maraimu; a eda Dirava ena hereva baine gini hanaihanai.”​—ISA. 40:8.

ANE: 43, 48

1, 2. (a) Bema Baibul na lasi mauri be ede bema heto? (b) Dahaka ese baine duruda diba Dirava ena Hereva amo namo baita davari totona?

MANI a laloa, bema Baibul na lasi emu mauri be ede bema heto? Dina ta ta ai sisiba namodia na basioma abi. Dirava, mauri, bona vaira nega henanadaidia edia haere na basioma davari. Bona Iehova ese guna taunimanima e kara henidia dalana danu basioma diba.

2 To, ta moalemu badina Baibul mia dainai unu na ta dibamu. Iehova ese iena Hereva, Baibul, e henida. Bona e gwauhamata ena hereva na baine mia hanaihanai. Aposetolo Petro ese Isaia 40:8 ena hereva e gwauraia. Una siri ese dia Baibul bukana e gwauraia; to Baibul lalonai lauma helaḡa ena heduru amo e toredia herevadia e gwaurai. (1 Petro 1:24, 25 ba duahi.) Momokani, Baibul amo namo baita davari dibamu, bema baita lalopararalaia namonamo gadona ai baita duahiamu. Dirava ena Hereva e ura heniava taudia ese una na e lalopararalaia. Ena be ta lalopararalaiamu gadona ai Baibul ihahanaina na auka, to laḡani momo lalodiai kudou namo taudia haida na mai edia haheauka ida Baibul ihahanaina bona ihalasina ḡaukarana e karaia. Idia edia ura na Dirava ena heḡereḡerena, Dirava na e uramu “taunimanima iboudiai bae mauri bona hereva momokani bae diba.”​—1 Tim. 2:3, 4.

3. Ina stadi ai dahaka baita herevalaiamu? (Rau 18 ai laulau ba itaia.)

3 Ina stadi ai, baita itaiamu edena dala ai Dirava ena Hereva na e gini hanaihanai, ena be (1) gado e idaumu, (2) gavamani e idau dainai gado badana tamona e herevalaia, bona (3) Baibul ihahanaina ḡaukarana e koua toho. Edena dala ai ina stadi ese baine duruda diba? Be durudamu Dirava ena Hereva baita laloa bada totona. Bona eda lalokau Baibul Itorena Tauna enai be hagoadaiamu, ia ese ita iduruda totona e heni.​—Mika 4:2; Roma 15:4.

GADO E IDAUMU

4. (a) Idaunega amo ema bona hari, gado be ede e idau toma? (b) Dahaka ese e hahedinaraiamu Dirava ese gado iboudiai na e abidia daemu, bona una dainai emu hemami be ede bamona?

4 Nega e laomu lalonai, gado na e idaumu. Guna ta gwauraiva herevadia anidia hari na da idau. Reana emu gado ai o ḡaukaralaiamu herevana ta ba laloa diba. Heberu bona Grik gado, Baibul kahana momo e hahanaidia gadodia, danu unu bamona. Hari ina negai Heberu bona Grik gado na Baibul negadiai e ḡaukaralaiva Heberu bona Grik gado amo idau. Una dainai, Dirava ena Hereva e uramu bae lalopararalaia taudia ese edia gado ai e hahanaia Baibul bae duahia na namo​—hari ina negai Heberu eiava Grik gado mai dibadia taudia danu. Haida na e laloamu idaunega Heberu bona Grik gadona bae dibaia na namo, unu amo Baibul na e torea gadodia ginigunadia ai bae duahia diba. To, una ese idia na basine durudia dibamu. * Ta moalemu, badina Baibul idoinai eiava kahana haida na hari gado 3,000 heḡereḡerena ai de hahanaidia. Una ese e hahedinaraiamu, Iehova na e uramu “bese iboudiai, iduhu iboudiai, gado iboudiai” na iena Hereva amo namo bae davari. (Apokalupo 14:6 ba duahia.) Una ese e hagoadamumu, lalokau bona taunimanima oromadia se lalomu Diravana ba raka henia kahi, ani?​—Kara 10:34.

5. Dahaka dainai King James Version Baibul na mai anina bada?

5 Gado e idaumu dainai, Baibul ihahanaina ai e ḡaukaralaimu gadodia danu e idaumu. Hari ina negai, guna e hahanai Baibul na momo ese asie lalopararalaimu. Mani English gado ai e hahanaia Baibul ta aita laloa. Una na laḡani 1611 ai e halasia King James Version Baibul. Una negai taunimanima momo ese una Baibul na e duahiava, bona ia lalonai e tore herevadia na English gado herevadia ai ela. * To, King James Version Baibul ai Dirava ladana na se hedinarai momo. Siri haida ai mo “Iehova” e ḡaukaralaia, bona Heberu Revarevadia ai Dirava ladana e hedinarai gabudiai ina hereva “LOHIABADA” na leta badadia ai e tore. Gabeai e printi Baibul ai danu, Kristen Grik Revarevadia ai, siri haida lalodiai ina hereva “LOHIABADA” na leta badadia ai e tore. Una dala amo, King James Version Baibul ai e hahedinaraia, New Testament ai Dirava ladana korikori na ena gabu maorona ai bae atoa na namo.

6. Dahaka dainai New World Translation Baibul ta moalelaiamu?

6 To hari ina negai, King James Version Baibul lalonai e ḡaukaralai herevadia na momo ese asie lalopararalaimu. Gado ma haida ai guna e hahanai Baibul danu unu bamodia. To, ta moalemu badina New World Translation of the Holy Scriptures na momo ese e lalopararalaiamu gadona ai e hahanaia. Ina Baibul idoinai o kahana haida na gado 150 mai kahana ai e hahanaia, bona hari momo ese e duahiamu. Ena hereva ilalopararalaidia na dia auka dainai, Dirava ena Hereva ese kudouda baine hamarerea diba. (Sal. 119:97) New World Translation Baibul na mai anina bada, badina Dirava ladana na gabu maorodia ai e ato.

GADO BADANA TAMONA IHEREVALAINA KARANA

7, 8. (a) Dahaka dainai laḡani 300 B.C.E. lalodiai Iuda taudia momo ese Heberu Revarevadia na asie lalopararalai? (b) Greek Septuagint be dahaka?

7 Nega haida gavamani baine idau karana dainai, momo ese e herevalaiamu gadona danu baine idau diba. To Dirava be dahaka e kara unu amo taunimanima ese iena Hereva bae lalopararalaia? Idaunega sivaraina ta ese baine duruda una baita diba totona. Baibul bukadia ginigunadia 39 na Israel o Iuda taudia ese e tore. “Dirava ese ena hereva” helaḡadia na idia e henidia. (Roma 3:1, 2) To, laḡani 300 B.C.E. lalodiai, Iuda taudia momo ese Heberu gado na asie lalopararalaia. Dahaka dainai? Badina Alesana Badana ese Helene o Greece Basileiana ihabadana totona, tano momo e hadarere bona e abidia. (Dan. 8:5-7, 20, 21) Una basileia ese tano momo e lohiadia neganai, Grik gado na gado badana ai ela, una dainai unu tano taudia bona unu tano ai e nohova Iuda taudia ese una gado e ḡaukaralaia. Iuda taudia momo na Grik gado e herevalaiava dainai, Heberu Revarevadia ilalopararalaidia na e auka. Una dainai dahaka e kara?

8 Laḡani 250 B.C.E. heḡereḡerenai, Baibul bukadia ginigunadia 5 na Heberu gado amo e hahanai Grik gado ai. Gabeai, Heberu Revarevadia oredia e hahanaidia. Una Baibul na e gwauraia Greek Septuagint. Una Septuagint Baibul na Heberu Revarevadia iboudiai e hahanai bukana ginigunana.

9. (a) Edena dalai Septuagint Baibul bona e hahanai guna Baibul ese Dirava ena Hereva e duahiava taudia e durudia? (b) Heberu Revarevadia ai edena siri o ura heniamu?

9 Septuagint Baibul ese Grik gado e herevalaiava Iuda taudia bona ma haida e durudia Heberu Revarevadia bae duahi totona. Edia gado ai Dirava ena Hereva e duahiava eiava e kamonaiava neganai, e abia moalena mani a laloa! Gabeai, Baibul kahana haida na gado ma haida ai e hahanai, heḡereḡere Syriac, Gothic, bona Latin. Taunimanima momo ese Toretore Helaḡadia na edia gado ai e duahiva bona e lalopararalaiva dainai, siri haida na e ura henidiava, hari ta karamu heḡereḡerena. (Salamo 119:162-165 ba duahi.) Oibe, ena be gado na e idau to Dirava ena Hereva na e gini hanaihanaimu.

BAIBUL IHAHANAINA ḠAUKARANA E KOUA TOHO

10. Dahaka dainai John Wycliffe ena negai momo na asi edia Baibul?

10 Nega haida, siahu taudia momo na e uramu taunimanima bae koudia Baibul basie duahia totona. To, una ese kudou namo taudia na se koudia. Heḡereḡere, mani laḡani 1400 C.E. lalodiai tomadiho e stadilaiva tauna John Wycliffe a laloa. Ia na e abia dae momokani, taunimanima ese Dirava ena Hereva bae duahia na namo. To iena negai, England taudia momo na asi edia Baibul. Dahaka dainai? Badina Baibul kopedia ta ta na ima ai e toreva bona davadia na babada heherea. Danu, momo na asi duahiduahi bona toretore dibadia. Ma haida be edia dubu e laova neganai Baibul ena hereva e kamonaiva. To, reana e kamonaiva herevadia na asie lalopararalaiva. Dahaka dainai? Badina e ḡaukaralaiava Tomadiho Baibul (Vulgate) na Latin gado ai e hahanaia. To, una na gado gunana dainai momo ese asie lalopararalaia! Edena dala ai Baibul ena hereva bae lalopararalaia diba?​—Her. 2:1-5.

John Wycliffe bona ma haida na e urava taunimanima ese Dirava ena Hereva bae diba. Oi danu unu o ura tomamu, a? (Paragraf 11 ba itaia)

11. Wycliffe Baibul ese dahaka namo e havaraia?

11 Laḡani 1382 ai, English gado Baibul e hahanaia, bona momo ese e gwauraia Wycliffe Baibul. Wycliffe e badinaiava taudia momo ese una Baibul e ḡaukaralaiava. Idia na e ura Dirava ena Hereva amo taunimanima bae durudia dainai, aedia amo e rakava England hanuadia ta ta ai bae haroro totona. Nega momo e davaridiava taudia ediai Wycliffe Baibul e duahiava bona imadia amo e tore hanai kopedia e henidiava. Edia ḡaukara dainai momo na e ura Dirava ena Hereva bae duahia.

12. Wycliffe bona ena ḡaukara dainai, dubu igunalaina taudia be dahaka e kara?

12 Dubu igunalaina taudia be dahaka e kara? Idia ese Wycliffe, iena Baibul, bona ia e badinaiava taudia na e inai henidia. Dubu igunalaina taudia ese Wycliffe e badinaiava taudia na e daḡedaḡe henidia bona idia ese Wycliffe Baibul e davariva neganai e hadikadiava. Ena be Wycliffe na e mase, to taunimanima ese ia e abi daeva ḡaudia na dounu e gwauraidia dikava. Momokani, e mase tauna na basie hahisia diba. To, dubu igunalaina taudia ese Wycliffe turiana na e ḡeidia bona e gabudia, bena kahuna na sinavai ladana Swift ai e negea. To momo na e urava Dirava ena Hereva bae duahia bona bae lalopararalaia, bona Dubu taudia ese una na asie koua diba. Laḡani momo muridiai, Europe bona tano ma haida ai momo ese Baibul na e hahanaia bona e halasia, taunimanima bae durudia totona.

“EMU NAMO IHABADANA DALANA NA HADIBALAIMUMU”

13. Dahaka ta diba momokanimu, bona una ese edena dalai eda abidadama e hagoadaiamu?

13 Hari ina negai Kristen taudia na basie laloa Septuagint Baibul, Wycliffe Baibul, King James Version Baibul, bona Baibul ma haida ihahanaidia ḡaukarana na Dirava ena heuda roha dainai e vara. To, unu Baibul bona Baibul ma haida e hahanaidia dalana baita laloa neganai, idia ese ina hereva e durua: Iehova e gwauhamata heḡereḡerena, iena Hereva na baine gini hanaihanai. Una ese eda abidadama e hagoadaiamu, ta abia daemu Iehova ese ena gwauhamata ma haida danu be haḡuḡurumu.​—Ios. 23:14.

14. Edena dala ai Dirava ena Hereva ese eda lalokau ienai e hagoadaiamu?

14 Ema bona hari Baibul na doini mia karana baita laloamu neganai, eda abidadama bona lalokau Iehova enai be hagoadaiamu. * To, dahaka dainai Iehova ese matamanai ena Hereva e heni? Bona dahaka dainai e gwa ena Hereva na baine mia hanaihanai? Badina e lalokau henidamu, bona e uramu namo baita davari dalana baine hadibada. (Isaia 48:17, 18 ba duahi.) Una dainai, ita danu Iehova baita lalokau henia bona ena haheḡani baita badina na namo.​—1 Ioa. 4:19; 5:3.

15. Stadi gabena ai dahaka baita herevalaimu?

15 Dirava ena Hereva ta laloa badamu dainai, ta uramu iena Hereva amo namo baita davari. Edena dala ai eda Baibul duahiduahi karana baita moalelaia diba? Dahaka ese baine duruda haroro ḡaukara ai Baibul baita ḡaukaralaia namonamo totona? Platfom amo e hahedibamu taudia be edena dala ai edia hahediba lalonai Baibul bae ḡaukaralaia? Stadi gabena ai, unu henanadai haeredia baita herevalaimu.

^ par. 4 The Watchtower, November 1, 2009 ai, atikol ladana “Do You Need to Learn Hebrew and Greek?” ba itaia.

^ par. 5 English herevadia (idioms) haida na King James Version amo e abi.

^ par. 14 “Sibomu Ba Itaia!” mauana ba itaia.