Avan mem ki Annette ti konpran seki pe arive, sa dimounn ki ti agres li la ti fini zet li anba. Annette dir: “Mo’nn esey fer tou seki mo kapav pou lit ar li. Mo’nn esey kriye, me mo lavwa pa ti pe sorti. Mo’nn pous li, mo’nn donn li kout pwin, kout pie, ek mo’nn grif li. Lerla, li’nn pik mwa avek enn kouto, ek enn ti moman apre, mo ti feb net.”

Si to ti dan enn sitiasion koumsa, kouma eski to ti pou reazir?

Li posib ki to finn prepar twa pou sa kalite sitiasion-la, par exanp kan to fer atansion kan to pe marse aswar. Me kanmem sa, enn maler kapav arive. Labib dir: “Se pa touletan bann dimounn rapid ki gagn lekours, . . . ni mem bann ki ena konesans ki touletan reisi, parski bann moman ek bann levennman ki personn pa atann ariv zot tou.”—Ekleziast 9:11.

Sertin zenn, kouma Annette, se bann dimounn ki zot pa kone ki agres zot. Alor ki lezot, se bann dimounn ki zot kone ouswa mem enn manb zot fami ki agres zot. Natalie ti ena zis di-z-an kan enn adolesan ki ti res dan so landrwa ti abiz li. Natalie dir: “Mo ti telman gagn per ek mo ti telman onte ki o-koumansman, mo pa ti dir personn nanye.”

Annette ankor touzour santi li koupab pou seki ti arive. Li dir: “Seki ti pase sa swar-la kontign vire-tourne dan mo latet. Mo panse ki mo ti bizin fer pli boukou zefor pou lit ar li. Me an realite, apre ki mo ti gagn sa kout kouto-la, mo ti paralize telman mo ti gagn per. Mo pa ti kapav fer plis ki sa. Me mo panse ki mo ti bizin seye.”

Natalie osi santi li koupab pou seki ti arive. Li dir: “Mo pa ti bizin fer li konfians sa kantite-la. Mo bann paran ti met enn lalwa. Mo ser ek mwa nou ti bizin res ansam kan nou ti al zwe deor. Me mo pa finn ekoute. Akoz sa, mo santi ki se mwa ki’nn donn li lokazion pou fer sa. Seki ti arive inn bien afekte mo fami ek mo santi mwa responsab pou tou sa lapenn ki zot finn gagne la. Se sa santiman-la ki pli fatig mwa.”

Si to ena mem santiman ki Annette ouswa Natalie, li inportan ki to konpran bien ki enn kikenn ki viktim enn viol, li pa ti anvi ki sa arive. Sertin dimounn fer sa problem-la paret mwin grav ki seki li ete an realite, kan zot dir ki li normal ki bann garson azir dan sa fason-la. Ouswa zot dir osi ki bann viktim viol finn gagn seki zot ti pe rode. Me, personn pa merite ki kikenn viol li. Si to finn pas par sa sitiasion orib-la, to pa an-tor!

Biensir, li fasil pou dir: “To pa an-tor,” me li pli difisil pou aksepte sa. Sertin ki’nn pas par sa sitiasion-la gard seki zot resanti andan. Zot santi zot koupab ek sa santiman negatif-la fer zot soufer. Me li dan lavantaz kisannla si to pa dir nanye? Eski li dan to lavantaz ouswa li dan lavantaz sa kikenn ki’nn viol twa la? Alor, to ena enn responsabilite anver tomem pou trouv enn lot solision.

Zob, enn zom ki ti drwat, ti gagn bann gran-gran difikilte dan so lavi. Kan so sitiasion ti pli anpire, li ti dir: “Mo nam inn vinn amer ek mo pou koze!” (Zob 10:1) Si to fer parey kouma Zob, sa kapav ed twa. Kan to koz avek enn kikenn ki to fer konfians, sa kapav ed twa pou aksepte sitiasion-la ek pou al delavan. Sa kapav osi soulaz twa.

Annette finn trouve ki sa finn vremem ed li. Li dir: “Mo ti koz avek enn bon kamarad ek li ti ankouraz mwa pou al koz avek de ansien dan mo kongregasion. Mo kontan ki mo’nn fer sa. Plizir fwa zot ti vinn get mwa ek zot ti dir mwa exakteman seki mo ti bizin tande, setadir, ki mo pa ti an-tor. Dan okenn fason mo pa ti an-tor.”

Natalie ti rakont so bann paran seki ti arive. Li dir: “Zot finn soutenir mwa. Zot finn ankouraz mwa pou dir seki ti arive, ek sa finn ed mwa pou nepli ankoler ek sagrin sa kantite-la.”

Natalie finn osi gagn enn gran soulazman kan li’nn priye Zeova. Li dir: “Sa finn ed mwa kan mo’nn koz avek Bondie, sirtou dan bann moman kot mo pa ti pe kapav devid mo leker ar personn. Kan mo’nn fer lapriyer, mo’nn kapav dir tou seki ti ena dan mo leker. Mo ti nepli ena sa pwa-la lor mo leker ek mo ti pli trankil.”

To’si to kapav trouve ki “ena enn letan pou geri.” (Ekleziast 3:3) Pran swin to lasante fizik ek emosionel. Repoz twa bien. Me sirtou, kont lor Zeova, Bondie ki donn nou konsolasion.—2 Korintien 1:3, 4, NW.

Si to enn tifi ek ki lezot pe met presion lor twa pou ena enn kondwit imoral, pena nanye demal pou dir dan enn fason bien ferm: “Pa fer sa!” ouswa: “Tir to lame lor mwa!” Fode pa to ezite ouswa to per pangar to kopin kit twa. Si li desid pou kit twa akoz sa, li pa vo lapenn ki to kontign sorti ar li! To merit enn vre zom, enn kikenn ki respekte to lekor ek to bann prinsip.

“Dan lekol, bann garson ti ris mo soutien-gorz par deryer ek zot ti denigre mwa. Par exanp, zot ti dir mwa ki mo ti pou santi mwa pli bien enn fwa ki mo’nn gagn relasion ar zot.”—Coretta.

Eski to panse ki sa bann garson-la ti pe

1. Badinn ar li?

2. Fer galan ar li?

3. Arsel li sexielman?

“Dan bis, enn garson inn koumans dir mwa bann kitsoz degelas ek li’nn koumans tous-tous mwa. Mo’nn donn li enn kalot lor so lame ek mo’nn dir li bouze ale. Li’nn get mwa dan enn zar, koumadir mwa ki fol.”—Candice.

Ki to panse sa garson-la ti pe fer ar Candice?

1. Badinn ar li?

2. Fer galan ar li?

3. Arsel li sexielman?

“Lane dernie, enn garson pa ti aret dir mwa ki li kontan mwa ek ki li ti anvi sorti ar mwa, mem si sak fwa mo ti dir li non. Parfwa li ti kares mo lebra. Mo ti dir li arete, me kanmem sa li ti kontigne. Enn zour, kan mo ti pe atas mo lase, li’nn donn mwa enn kalot lor mo deryer.”—Bethany.

Dapre twa, sa garson-la ti pe:

1. Badinn ar li?

2. Fer galan ar li?

3. Arsel li sexielman?

Bon repons pou toule trwa kestion se C.

Dan ki sans eski arselman sexiel li diferan ar fer galan ek badinaz?

Arselman sexiel vinn touletan depi enn sel kote. Mem si viktim-la dir dimounn-la arete, li kontigne kanmem sa.

Arselman se enn kitsoz bien grav. Sa kapav amenn ziska enn agresion sexiel.