MO TI ena 12 an kan mo ti realize ki mo ti ena kitsoz ki ena valer pou done. Pandan enn lasanble, enn frer ti demann mwa si mo ti pou kontan prese. Mem si zame mo pa’nn deza prese avan, mo ti dir li wi. Nou ti al dan teritwar, ek frer-la ti donn mwa bann ti brosir lor Rwayom Bondie. Apre li ti dir mwa: “Twa to al vizit bann dimounn dan sa kote semin la, mwa mo pou al dan lot kote.” Mo ti strese, me kanmem sa mo ti koumans prese lakaz par lakaz. Mo ti etone parski bien vit mo ti fini plas tou bann brosir-la. Li kler ki boukou dimounn ti anvi seki mo ti ena pou donn zot.

Mo’nn ne an 1923 dan Chatham, dan provins Kent, an Angleterre. Sa bann lane-la, apre Premie Lager Mondial, bann dimounn ti pe atann ki lemond ti pou vinn meyer. Me kan sa pa finn arive, boukou finn gagn enn gran desepsion, mem mo bann paran. Sa ti bien desevwar zot osi kan zot ti trouve ki bann paster Batis ti plis interese pou gagn enn pli gran pozision dan legliz. Kan mo ti ena nef-an, mo mama ti koumans al dan lasal Association internationale des Étudiants de la Bible, kot bann Temwin Zeova ti fer zot bann “klas,” ouswa bann renion. Enn ser laba ti donn bann zanfan enn kour baze lor Labib ek lor liv La Harpe de Dieu. Mo ti kontan seki mo ti pe aprann.

Antan ki enn adolesan, mo ti kontan donn bann dimounn lespwar ki sorti dan Parol Bondie. Souvan mo ti pres lakaz-lakaz mo tousel, me kan mo ti pres avek lezot, mo ti aprann boukou. Par exanp, enn zour, mwa avek enn frer pli aze ki mwa nou ti pe al dan teritwar. Kan nou ti pas devan enn misie ki travay dan legliz, mo ti dir: “Ala enn kabri.” Frer-la ti desann lor so bisiklet ek li ti demann mwa pou asiz avek li lor enn tron. Li ti dir mwa: “Kisannla ki’nn donn twa drwa pou zize kisannla ki enn kabri? Anou zis kontant nou pou partaz bonn nouvel ar bann dimounn ek les Zeova zize.” Sa lepok-la, mo ti aprann boukou lor lazwa ki nou gagne kan nou done.​—Matie 25:31-33; Zistwar Bann Apot 20:35.

Enn lot frer pli aze ki mwa ti ansegn mwa ki parfwa nou bizin andire avek pasians pou trouv lazwa kan nou done. So madam pa ti kontan bann Temwin Zeova. Enn zour, li ti invit mwa kot li pou manz enn ti zafer. So madam ti telman ankoler ki li’nn al prese ki madam-la ti koumans zet bann  pake dite lor nou. Olie ki li ankoler ar so madam, frer-la ti remet bann pake dite-la dan so plas avek enn sourir. Gras-a so pasians, de-trwa lane apre, so madam ti pran batem pou vinn enn Temwin Zeova.

An Septam 1939, kan mo ti ena 16 an, l’Angleterre ti deklar lager avek l’Allemagne. An Mars 1940, mwa ek mo mama nou ti pran batem dan Dovres. An Zin 1940, depi devan laport nou lakaz mo ti get plizir milye solda pase dan bann kamion. Se bann solda ki ti reisi sape dan lager ki ti ena dan Dunkerque. Mo ti trouve kouma zot ti tromatize ek pa ti ena okenn lespwar. Mo ti anvi koz lor Rwayom Bondie avek zot ek donn zot enn lespwar pou lavenir. Inpe plitar sa lane-la mem, l’Allemagne ti avoy bann bom dan Grande-Bretagne. Toule aswar, bann avion militer ki larg bann bom ti pas lao lor nou landrwa. Nou ti gagn extra per kan nou ti tann son ki sa bann bom-la ti fer kan zot ti tonbe. Landemin gramatin, nou ti trouv bann landrwa ki ti detrir net. Sa bann lexperyans-la ti ed mwa pou konpran ankor plis ki Rwayom Bondie se mo sel lespwar pou lavenir.

An 1941, mo ti koumans prese aplintan. Sa lavi-la ti fer mwa gagn boukou lazwa. Sa lepok-la, mo ti travay dan Royal Dockyard dan Chatham, ek mo ti pe aprann kouma pou aranz bann bato. Se enn travay ki boukou dimounn ti anvi gagne ek dan sa travay-la ti ena boukou lavantaz. Me bann serviter Zeova ti deza kone ki fode pa bann Kretien lager pou enn nasion kont enn lot nasion. Ek ver 1941, nou ti osi konpran ki fode pa nou soutenir okenn zefor pou fer bann zarm. (Zan 18:36) Me dan mo travay, nou ti fer bann soumarin, alor mo ti deside pou kit sa travay-la ek pou koumans prese aplintan. Mo premie afektasion ti an Cirencester, enn zoli lavil dan Cotswolds.

Kan mo ti ena 18 an, mo ti fer nef mwa dan prizon parski mo ti refiz pou fer servis militer. Sa ti vremem terib kan laport mo selil ti ferme ek mo ti tousel. Bien vit, bann gardien ek bann prizonie ti demann mwa kifer mo ti laba, mo ti bien kontan pou explik zot mo bann krwayans.

Kan mo ti sorti dan prizon, mwa avek Leonard Smith * nou ti pres dan diferan lavil dan provins Kent, landrwa kot nou sorti. Bann avion nazi ti bizin pas lor Kent pou avoy bann bom dan Londres. Depi 1944, plis ki mil bom (ti apel zot bann bom volan), ti tom lor Kent. Ofet sa bann bom-la ti bann  avion ki pa ti ena pilot, me ki ti ranpli ar explozif. Kan nou ti tann moter avion-la tengn, nou ti kone ki dan de-trwa segonn, avion-la ti pou tonbe ek exploze. Tou dimounn ti viv dan laper. Sa lepok-la nou ti pe fer letid avek enn fami kot ti ena sink dimounn. Parfwa nou ti asiz anba enn latab feray, ki ti fer pou protez nou si arive ki lakaz-la kraze. Plitar, toule sink dan sa fami-la ti pran batem.

Apre lager, pandan de-z-an mo ti fer pionie dan lesid Irlande. Lakaz par lakaz, nou ti dir bann dimounn ki nou bann misioner ek ki nou ti bizin enn plas pou reste. Nou ti ofer bann magazinn lor semin. Me Irlande ti bien diferan ar l’Angleterre. Laplipar dimounn ti panse ki nou bet si nou ti pe atann ki bann dimounn ekout nou, dan enn pei koumsa, ki ti bien Katolik! Kan enn misie ti menas pou bles nou, mo ti al fer enn konplint ar enn lapolis, me li ti dir mwa: “Be ki to ti pe atann?” Nou pa ti realize ki kantite pouvwar bann pret ti ena laba. Bann dimounn ti kapav perdi zot travay si zot ti aksepte nou bann liv. Ek ti fors nou pou kit plas kot nou ti pe reste.

Bien vit nou finn konpran ki, kan nou ariv dan enn nouvo landrwa, li ti preferab nou pres dan plas kot bann pret pa ti konn nou. Alor, nou ti bizin al bien lwin ar plas kot nou ti pe reste pou pres avek bann dimounn laba avan. Apre sa, nou ti pres ar bann ki ti res pre. Dan Kilkenny, trwa fwa par semenn nou ti fer letid enn zenn misie mem si bann dimounn bien violan ti menas nou. Mo ti bien kontan ansegn Labib, alor mo ti anvi gagn formasion pou vinn misioner. Mo ti desid pou ranpli form pou al lekol Gilead.

Apre sink mwa lekol dan New York, ti avoy mwa ek trwa lezot diplome pou al servi lor bann ti pli tipti zil dan lamer Caraïbes. An Novam 1948, nou ti kit lavil New York dan enn bato lavwal ki ti apel Sibia ek ki ti fer 18 met. Zame mo ti vwayaz dan enn bato lavwal, alor mo ti extra kontan. Gust Maki, enn parmi bann diplome, ti enn kapitenn ki ti ena boukou lexperyans. Li ti montre nou bann teknik debaz, par exanp kouma pou mont ek bes bann lavwal, kouma pou servi enn bousol pou navige, ek kouma pou navige kont divan. Mem si ti ena bann tanpet danzere, Gust ti navig kouma bizin pandan 30 zour ziska ki nou ti ariv Bahamas.

Apre de-trwa mwa ki nou ti pres lor bann ti zil Bahamas, nou ti al lor lil Sous-le-Vent ek Îles du Vent. Sa bann ti zil-la ti kouver enn distans apepre 800 kilomet ant lil Vierges ek Trinité. Pandan sink-an, nou ti pres sirtou lor bann zil izole kot pa ti ena Temwin. Parfwa nou pa ti kapav avoy bann let ni resevwar bann let pandan plizir semenn. Me nou ti bien kontan pou pres lor Zeova “lor bann zil”!​—Zeremi 31:10.

Kan nou ti aret lor enn be, bann dimounn dan vilaz ti bien kontan ek ti vinn gete kisannla nou ete. Sertin zame pa finn trouv enn bato koumsa, ouswa zame pa finn trouv enn blan. Zot ti bien amikal ek ti bien konn Labib. Souvan zot ti donn nou pwason fre, avoka, ek pistas. Mem si nou pa ti ena boukou plas lor nou ti bato, nou ti kapav kwi, dormi ek lav nou linz.

Nou ti desann lor bato ek ti al pres avek bann dimounn enn zourne antie. Nou ti dir zot ki ti pou  ena enn diskour baze lor Labib. Apre, kan ti koumans fer nwar, nou ti sonn laklos dan bato. Sa ti vremem extraordiner pou trouv bann dimounn vini. Zot lalanp delwil ti kouma bann zetwal ki sorti depi bann kolinn. Parfwa enn santenn dimounn ti vini, ek zot ti poz bann kestion ziska tar aswar. Zot ti kontan sante, alor nou ti servi enn masinn tipe pou tap de-trwa kantik pou zot. Nou toule kat ti fer bann gran zefor pou sante. Apre sa, bann dimounn-la ti koumans sante ansam avek nou, ek zot lavwa ti bien zoli. Sa ti bann bon moman!

Apre ki nou ti fer zot letid, sertin etidian ti akonpagn nou ziska ki nou ariv kot prosin fami ki nou ti ena pou vizite ek zot ti asiste letid zot osi. Apre ki nou ti pas de-trwa semenn dan enn plas, nou ti bizin ale. Me souvan nou ti demann bann ki ti bien interese pou kontign etidie avek lezot ziska ki nou retourne. Sa ti extraordiner pou trouve kouma sertin ti asim zot responsabilite avek serye.

Azordi, boukou parmi sa bann zil-la ranpli ar touris, me lontan, sa bann zil-la ti bien trankil. Zot ti antoure ar bann lagon tirkwaz, bann extra zoli laplaz ek bann palmie. Souvan, se dan lanwit ki nou ti sorti lor enn lil pou al lor enn lot. Bann dofin ti naz akote nou, ek nou ti tann zis son ki nou bato ti fer kan li ti pe pas lor delo. Kan lekleraz lalinn ti reflekte lor lamer, sa ti koumadir enn semin an arzan ki ti al ziska lorizon.

Apre sink an ki nou’nn pres lor bann zil, nou ti al Porto Rico pou rod enn nouvo bato, enn bato moter. Kan nou ti ariv laba, mo ti zwenn enn zoli ser misioner ki apel Maxine Boyd ek mo ti tom amoure ar li. Depi tipti, li ti enn proklamatris bien zele. Plitar, li ti servi antan ki misioner dan République Dominicaine ziska lane 1950, kan gouvernman Katolik ti fors li pou ale. Mo ti gagn drwa res Porto Rico zis pou enn mwa parski mo ti form parti dan lekipaz enn bato. Apre sa mo ti pou al lor bann lezot zil, savedir ki mo ti pou lwin pandan plizir lane. Alor mo ti dir momem: ‘Ronald, si to anvi gagn sa tifi-la, to bizin fer kitsoz bien vit.’ Apre trwa semenn mo ti fer mo demann, ek apre sis semenn nou ti marye. Nou ti gagn nou afektasion pou servi kouma misioner dan Porto Rico, alor zame mo pa ti retourn lor sa nouvo bato-la.

An 1956, nou ti koumans servi dan sirkonskripsion, ek nou ti kontan kan nou ti vizit bann frer. Boukou parmi zot ti pov. Par exanp, dan vilaz Potala Pastillo, ti ena de fami Temwin ki ti ena boukou zanfan, ek mo ti abitie zwe laflit avek zot. Kan mo ti demann Hilda, enn parmi bann tipti tifi la, si li ti anvi vinn prese avek nou, li ti dir: “Mo anvi, me mo pa kapav. Mo pena soulie.” Nou ti aste enn soulie pou li, ek li ti vinn prese avek nou. Plizir lane plitar, kan Maxine ek mwa nou ti pe vizit Brooklyn an 1972, enn ser ki ti fek gagn so diplom dan Lekol Gilead ti vinn koz avek nou. Li ti pe al dan so nouvo afektasion an Équateur. Li ti dir: “Zot pa pe rekonet mwa? Momem sa tipti tifi dan Pastillo ki pa ti ena soulie la.” Ti Hilda sa! Nou ti telman kontan ki nou’nn plore!

An 1960, nou ti koumans servi dan Béthel Porto Rico, ki ti enn ti lakaz dan Santurce, dan San Juan. O-koumansman se Lennart Johnson ek mwa ki ti fer preske tou travay. Li avek so madam ti bann premie Temwin dan République Dominicaine, ek apre sa, zot ti vinn dan Porto Rico an 1957. Plitar, Maxine ti avoy bann magazinn pou bann dimounn ki ti abone. Li ti avoy plis ki mil magazinn par semenn. Li ti kontan sa travay-la, parski sa ti fer li reflesi lor tou sa bann dimounn ki ti pe aprann konn Zeova la.

Mo ti kontan mo servis dan Béthel parski sa ti permet mwa servi tou mo lenerzi pou Zeova. Me sa pa ti touletan fasil. Par exanp, mo ti panike kan mo ti trouve ki kantite travay ti ena pou fer kan ti ena premie lasanble internasional dan Porto Rico an 1967. Nathan Knorr, ki ti responsab bann Temwin Zeova sa lepok-la, ti vinn Porto Rico. Li ti panse ki mo pa ti organiz transpor pou bann misioner ki ti pe vizit sa pei-la, mem si mo ti fer li. Plitar, li ti donn mwa bann konsey bien sever konsernan enn bon organizasion ek li ti dir mwa ki mo’nn desevwar li. Mo pa ti anvi diskit ar li, me mo ti santi ki li ti’nn tret mwa dan enn fason inzis ek mo ti ankoler pandan inpe letan. Pourtan, prosenn fwa  ki Maxine ek mwa, nou ti rezwenn Frer Knorr, li ti invit nou dan so lasam ek li ti kwi manze pou nou.

Plizir fwa nou ti vizit mo fami an Angleterre. Mo papa pa ti aksepte laverite dan mem lepok ki mwa ek mo mama. Me kan bann frer dan Béthel ti vizit zot landrwa, souvan mo mama ti fer zot res lakaz. Mo papa ti trouve ki sa bann frer responsab dan Béthel la ti bien inb. Zot ti diferan ar bann pret ki mo papa ti degoute depi plizir lane. Finalman, an 1962, li ti batize antan ki enn Temwin Zeova.

Maxine, mo madam ki mo ti bien kontan, inn mor an 2011. Mo pe atann avek inpasians pou retrouv li kan li pou resisite. Mo bien kontan kan mo pans lor la! Pandan 58 an ki nou’nn ansam, nou ti trouv nonb bann Temwin Zeova ogmante, sorti 650 Temwin pou vinn 26,000! Apre sa, an 2013, Béthel Porto Rico ti ferme ek Béthel l’Amérique ti pran ansarz bann travay ki ti fer laba. Ti demann mwa pou servi dan Wallkill, New York. Apre 60 an lor enn lil, mo ti santi mwa osi Portoriken ki enn coquí. Enn coquí se enn krapo bien popiler dan Porto Rico ki res lor pie ek ki kriye: “Ko-kee, ko-kee” kan pre pou ariv aswar. Mo ti bien kontan kan mo ti Porto Rico, me ti ariv ler pou mo bouze.

Mo ankor touzour ena lazwa pou servi Zeova dan Béthel. Asterla mo ena plis ki 90 an, ek mo travay se ankouraz bann frer ek ser ki dan Béthel. Depi ki mo’nn vinn Wallkill, mo’nn vizit plis ki 600 frer ek ser. Sertin vinn get mwa pou koz zot bann problem personel ouswa familial. Lezot rod bann konsey pou reisi zot servis dan Béthel. Lezot ankor rod bann konsey parski zot fek marye ouswa parski finn avoy zot pou al servi kouma pionie. Mo ekout tou bann ki vinn koz ar mwa, ek kan li apropriye, souvan mo dir zot: “‘Bondie kontan enn dimounn ki donn avek lazwa.’ Alor fer to travay avek lazwa. To pe fer sa pou Zeova.”​—2 Korintien 9:7.

Si to anvi zwaye dan Béthel ouswa ninport kotsa, to bizin konsantre twa lor rezon kifer seki to pe fer li inportan. Tou seki nou fer dan Béthel li enn servis sakre. Sa ed “lesklav fidel ek saz” pou donn nouritir spiritiel bann frer ek ser dan lemond antie. (Matie 24:45, NW.) Ninport kotsa nou servi Zeova, nou gagn lokazion pou loue Li. Anou trouv lazwa pou fer seki Li demann nou, parski “Bondie kontan enn dimounn ki donn avek lazwa.”