1. Ki kitsoz kapav arive dan travay ouswa dan lekol?

 KI TO resanti kan enn kamarad travay ouswa enn kamarad lekol poz twa bann kestion lor to bann krwayans? Eski sa stres twa? Avredir, kitfwa sa ariv boukou parmi nou. Selman, kan bann dimounn poz nou bann kestion, sa donn nou lokazion pou kone seki zot vremem panse, ek lerla li pli fasil pou nou pres ar zot. Me parfwa, enn dimounn kapav poz nou enn kestion parski li pa dakor ar nou, ouswa parski li anvi diskite. Fode pa sa etonn nou parski bien souvan bann dimounn tann bann fos linformasion lor nou bann krwayans. (Zist. 28:22) Anplis, nou pe viv dan “bann dernie zour,” enn lepok kot boukou dimounn “pa pou dakor ant zotmem” ek kot zot pou “san pitie.”—2 Tim. 3:​1, 3.

2. Kifer nou bizin ena douser?

² Kitfwa to pe demann tomem, ‘Kouma mo kapav res kalm ek reponn avek takt kan enn kikenn pe anvi diskit lor mo bann krwayans?’ Enn kitsoz ki kapav ed twa, se douser. Enn kikenn ki ena douser, li pa ankoler vit ek li kontrol limem kan lezot provok li, ouswa kan li pa sir seki li bizin reponn. (Prov. 16:32) Biensir, li pa touletan fasil pou ena douser. Alor, kouma to kapav ena plis douser? Kouma to kapav reponn avek douser kan kikenn diskit ar twa lor to bann krwayans? Ek si to enn paran, kouma to kapav ed to zanfan pou defann so lafwa avek douser? Nou pou reponn sa bann kestion-la dan sa lartik-la.

3. Kifer nou kapav dir ki douser se enn lafors, pa enn febles? (2 Timote 2:​24, 25)

³ Douser se enn lafors, se pa enn febles. Nou bizin ena  lafors pou res kalm kan ena bann sitiasion difisil. Douser form parti “frwi lespri sin.” (Gal. 5:​22, 23) Mo Grek ki servi pou mo “douser,” parfwa dekrir enn seval sovaz ki’nn fini drese. Esey mazinn enn seval sovaz ki bien dous. Mem si aster-la li dous, li ankor for. Nou osi, nou kapav ena sa de kalite-la, setadir nou kapav for ek anmemtan ena douser. Pou nou gagn sa, nou bizin priye Zeova ek demann Li so lespri sin. Boukou dimounn inn fer zefor pou ena douser. Par exanp, boukou parmi nou bann frer ek ser finn ena douser kan bann dimounn inn provok zot. Ek gras-a zot bon lexanp, bann dimounn inn gagn enn pli bon lopinion lor bann Temwin Zeova. (Lir 2 Timote 2:​24, 25.) Kouma to kapav fer zefor pou ena plis douser?

4. Ki nou kapav aprann lor douser ar lexanp Izaak?

⁴ Dan Labib, ena boukou lexanp ki montre ki douser se enn kalite ki bien inportan. Anou pran lexanp Izaak. Kan li ti al res dan Gerar, ki dan teritwar bann Filistin, so bann vwazin ti zalou li ek zot ti bous bann pwi ki bann serviter so papa ti fouye. Olie ki li lager pou so bann pwi, Izaak ti fer so fami al res inpe pli lwin ek zot ti fouy bann lezot pwi. (Zen. 26:​12-18) Me laba osi, bann Filistin ti dir ki delo sa bann pwi-la ti pou zot. Me kanmem sa, Izaak ti azir dan enn fason pou ki ena lape. (Zen. 26:​19-25) Ki kitsoz ti ed li pou ena douser, mem kan lezot ti kontign provok li? Sirman li ti reflesi lor lexanp so bann paran, lor kouma Abraam ti fer zefor pou rod lape, ek lor kouma Sara ti ena enn “karakter trankil ek dous.”—1 Pier 3:​4-6; Zen. 21:​22-34.

5. Sit enn lexanp ki montre ki bann paran kapav ansegn zot zanfan pou ena douser.

⁵ Paran, twa osi to kapav ansegn to zanfan pou ena douser. Anou get lexanp Maxence, ki ena 17 an. Dan lekol ek dan predikasion, li ti bizin fer fas ar bann dimounn ki ti bien ankoler. Avek pasians, so bann paran ti ed li pou ena douser. Zot dir: “Maxence inn konpran ki enn kikenn li vremem for, pa kan li ankoler ouswa kan li azir avek violans, me kan li res kalm ek li kontrol limem.” Azordi, Maxence enn kikenn ki ena boukou douser.

6. Kouma lapriyer kapav ed nou pou ena plis douser?

⁶ Ki nou kapav fer kan lezot provok nou, par exanp kan enn kikenn koz an mal lor Zeova ouswa lor Labib? Nou bizin demann Zeova so lespri sin ek so sazes pou ki nou azir avek douser. Me fer koumadir nou’nn azir dan enn move fason. Ki nou kapav fer? Ankor enn fwa, nou bizin priye Zeova, ek reflesi kouma prosenn fwa nou kapav azir dan enn pli bon fason. Si nou fer sa, Zeova pou donn nou so lespri sin pou nou kapav kontrol nou-mem ek pou nou azir avek douser.

7. Kan nou aprann sertin verse Labib, kouma sa kapav ed nou dan bann sitiasion kot nou gagn difikilte pou res kalm? (Proverb 15:​1, 18)

⁷ Dan Labib, ena boukou verse ki kapav ed nou dan bann sitiasion kot nou gagn difikilte pou res kalm. Lespri sin Zeova kapav fer nou rapel sa bann verse-la. (Zan 14:26) Par exanp, bann prinsip ki ena dan liv Proverb kapav ed nou pou ena douser. (Lir Proverb 15:​1, 18.) Liv Proverb montre nou osi kifer li bon nou res kalm dan bann sitiasion difisil.—Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Kifer li inportan nou kone kifer enn dimounn pe poz nou bann kestion lor nou bann krwayans?

⁸ Enn lot kitsoz ki kapav ed nou pou ena douser, se bon zizman. (Prov. 19:11) Enn dimounn ki ena bon zizman, li kontrol limem kan enn kikenn diskit ar li lor so bann krwayans. Bien souvan, kan bann dimounn poz nou bann kestion, nou pa kone ki kitsoz pe pous zot pou poz sa bann kestion-la. Alor, avan ki nou reponn zot, nou bizin konpran ki nou pa vremem kone kifer zot pe poz sa bann kestion-la.—Prov. 16:23.

9. Kouma Zedeon ti montre douser kan bann Efraimit ti ankoler?

⁹ Anou gete kouma Zedeon ti reazir ar bann Efraimit. Bann-la ti ankoler, ek zot ti demann Zedeon kifer li ti al lager kont bann lennmi Izrael san zot. Me pou ki rezon zot ti ankoler? Kitfwa zot ti ofanse. Selman, Zedeon ti ena bon zizman. Li’nn esey konpran kifer zot ti ankoler, ek li’nn reponn zot avek douser. Labib dir nou ki “kan li ti koz koumsa ar zot, zot ti kalme.”—Ziz 8:​1-3.

10. Ki nou bizin fer kan enn kikenn poz nou bann kestion lor nou bann krwayans? (1 Pier 3:15)

¹⁰ Enn kamarad travay, ouswa enn kamarad  lekol, kapav poz nou bann kestion lor nou bann krwayans. Mem si nou pou fer nou maximum pou defann nou bann krwayans, nou bizin respekte lopinion sa dimounn-la. (Lir 1 Pier 3:15.) Alor, olie ki nou panse ki li pe poz sa bann kestion-la pou kritik nou ouswa pou atak nou, nou kapav demann nou-mem kouma so bann kestion kapav ed nou pou konpran ki kitsoz inportan pou li. Mem si nou pa kone kifer enn kikenn inn poz nou enn kestion, nou bizin reponn li avek zantiyes. Fason ki nou reponn kapav ed li pou sanz so lopinion lor nou bann krwayans. Ek mem si li koz brit ouswa li sarkastik, nou bizin fer zefor pou reponn li ar zantiyes.—Rom. 12:17.

11-12. Ki nou bizin fer kan enn kikenn poz nou enn kestion? Donn enn lexanp pou montre kouma sa kapav fer nou gagn enn bon konversasion. (Get zimaz osi.)

¹¹ Par exanp, si enn kamarad travay demann nou kifer nou pa fer laniverser, nou kapav poz nou-mem bann kestion kouma: Eski li panse ki nou pa gagn drwa amize? Ouswa eski li panse ki, akoz nou pa fer laniverser, nou riske gat bon relasion ki ena ant bann koleg travay? Dan sa sitiasion-la, kitfwa nou kapav dir li ki nou apresie ki li gagn traka lezot, ek nou kapav rasir li ki nou osi nou anvi ki ena enn bon lanbians dan travay. Si nou fer sa, kitfwa sa kapav ed nou pou gagn enn bon konversasion avek li lor seki Labib dir lor bann laniverser.

¹² Nou kapav fer parey kan bann dimounn poz nou bann lezot kestion lor nou bann krwayans. Par exanp, si enn kamarad lekol dir nou ki bann Temwin Zeova bizin sanz zot fason panse lor lomosexialite, nou kapav demann nou-mem: Eski li pe dir sa parski li pa vremem konpran seki bann Temwin Zeova panse lor lomosexialite? Eski li ena enn kamarad ouswa enn fami ki omosexiel? Eski li panse ki nou pa kontan bann omosexiel? Dan sa sitiasion-la, kitfwa nou kapav rasir li ki nou kontan tou dimounn, ek ki nou respekte drwa ki sak dimounn ena pou pran so prop desizion. b (1 Pier 2:17) Si nou fer sa, kitfwa nou pou kapav montre li seki Labib ansegne, ek osi kouma bann prinsip Labib ed nou pou ena enn zoli lavi.

13. Si enn dimounn panse ki nou bet parski nou krwar dan Bondie, kouma nou kapav reponn sa dimounn-la?

¹³ Si enn dimounn dir twa ki li pa dakor avek to bann krwayans, pa panse to kone kifer li pans koumsa. (Tit 3:2) Par exanp, ki to pou fer si to kamarad lekol dir twa ki to bet parski to krwar dan Bondie? Eski to pou panse ki li krwar dan levolision ek ki li konn bien sa size-la? Kitfwa li pe zis dir bann kitsoz ki li’nn tande. Olie ki to rant dan bann deba lor levolision, to kapav dir li enn kitsoz lor ki li kapav reflesi plitar. To kapav montre li nou sit jw.org, kot li kapav gagn plis linformasion lor kreasion. Lerla, kitfwa li pou anvi koz lor enn lartik ouswa enn video ki li’nn trouve lor nou sit. Kan nou montre respe dan sa fason-la, kitfwa nou kapav ed nou kamarad lekol pou aprann plis lor Labib.

14. Kouma Niall ti servi nou sit Internet pou explik krwayans bann Temwin Zeova ar enn kamarad lekol?

¹⁴ Enn zenn ki apel Niall, ti servi nou  sit Internet pou explik bann dimounn krwayans bann Temwin Zeova. Li dir: “Enn kamarad lekol souvan ti dir mwa ki mo pa krwar dan lasians, parski mo krwar dan enn liv zistwar olie ki mo krwar dan bann prev siantifik.” Kan so kamarad pa ti donn li lokazion pou explik so bann krwayans, Niall ti montre li seksion “Lasians ek Labib” lor jw.org. Plitar, Niall ti remarke ki so kamarad ti lir bann kitsoz ki ena lor nou sit, ek sa finn donn li lokazion pou explik so kamarad kouma lavi inn koumanse. Twa osi to kapav gagn bann bon rezilta si to swiv lexanp Niall.

15. Kouma bann paran kapav ed zot zanfan pou reponn ar douser kan zot bann kamarad lekol diskit ar zot lor zot bann krwayans?

¹⁵ Bann paran kapav montre zot zanfan kouma pou reponn avek douser kan lezot diskit ar zot lor zot bann krwayans. (Zak 3:13) Sertin paran servi zot ladorasion an fami pou fer sa. Zot examinn bann sitiasion ki kapav arive dan lekol, ek zot montre zot zanfan kouma pou reponn. Zot osi ansegn zot zanfan kouma pou reponn avek douser ek osi dan enn fason ki pou atir bann dimounn.—Get lankadre “ Bann Ti Repetision Kapav Ed To Fami.”

16-17. Kouma sa kapav ed bann zenn kan zot fer bann ti repetision?

¹⁶ Paran, kan to fer bann ti repetision ar to bann zanfan, sa kapav ed zot pou konpran zot bann krwayans, ek pou explik sa lezot. Anplis, dan seri lartik “Bann Zenn Demande” lor jw.org, ena osi bann Aktivite Personel pou Bann Adolesan. Sa bann aktivite-la kapav ed bann  zenn pou ranforsi zot lafwa ek pou reponn dan zot prop mo. Kan nou examinn sa seri lartik-la an fami, sa kapav ed sak manb lafami pou aprann kouma pou defann so lafwa avek douser ek osi dan enn fason ki pou atir bann dimounn.

¹⁷ Enn zenn ki apel Matthew explike kouma sa bann ti repetision-la inn ed li. Dan zot ladorasion an fami, Matthew ek so bann paran souvan fer bann resers lor bann sitiasion ki kapav arive dan klas. Li dir: “Nou reflesi lor bann kestion ki lezot kapav poze, ek lerla nou fer bann ti repetision lor kouma pou reponn zot dapre bann resers ki nou’nn fer. Kan mo vremem konpran mo bann krwayans, mo santi mwa pre, ek li pli fasil pou mo reponn lezot avek douser.”

18. Ki nou aprann dan Kolosien 4:6?

¹⁸ Mem si nou explik bann kitsoz dan enn fason kler, pa tou dimounn ki pou aksepte seki nou dir. Selman, sa kapav ede si nou koz avek takt ek douser. (Lir Kolosien 4:6.) Kan nou pe explik enn kikenn nou bann krwayans, se koumadir nou pe avoy enn boul ar li. Nou kapav avoy boul-la dousman, ouswa avoy li for. Kan nou avoy boul-la dousman, nou sir ki lot dimounn-la pou kapav gob li ek kontign zwe. Dan mem fason, si nou koz avek takt ek douser, bann dimounn pou plis anvi ekout nou ek kontign konversasion-la. Parkont, si enn dimounn pe zis anvi diskite ouswa boufonn nou, nou pa oblize kontign reponn li. (Prov. 26:4) Selman, bien rar bann dimounn azir koumsa. Laplipar ditan, zot ekout nou.

19. Ki kitsoz kapav motiv nou pou ena douser kan nou defann nou bann krwayans?

¹⁹ Nou gagn boukou bienfe kan nou aprann pou ena douser. Priye Zeova pou ki to gagn lafors ki to bizin, pou ena douser kan lezot diskit ar twa ouswa kritik twa. Pa bliye ki kan to ena douser, sa kapav evit twa pou rant dan bann gran diskision. Ek kan to reponn avek douser ek respe, sa kapav fer bann dimounn sanz zot fason panse lor nou ek lor nou bann krwayans. Alor, anou “touzour pre pou defann” nou bann krwayans, ek “fer li avek douser ek profon respe.” (1 Pier 3:15) Wi, to montre ki to for, kan to ena douser!