Eski To Ti Kone?
Eski Zezi ti servi lexanp lor “bann tilisien” kouma enn insilt?
Enn zour, kan Zezi ti andeor teritwar Izrael dan rezion Siri, ki ti dirize par bann Romin, enn fam Grek ti vinn rod so led. Kan Zezi ti reponn sa madam-la, li ti servi enn lexanp ki ti fer enn konparezon ant bann non-Zwif ek “bann tilisien.” Dan Lalwa Mozaik, ti konsider bann lisien kouma bann zanimo inpir. (Levitik 11:27) Me, eski Zezi ti pe rod insilte sa fam Grek la ek bann lezot non-Zwif?
Pa ditou. Zezi ti explik so bann disip, ki so priorite dan sa moman-la se pou ed bann Zwif. Alor pou fer konpran sa lide-la, li ti dir fam Grek la: “Li pa bon pran dipin bann zanfan pou zet ar bann tilisien.” (Matie 15:21-26; Mark 7:26) Pou bann Grek ek bann Romin, souvan enn lisien ti enn zanimo domestik ki zot ti gard dan lakaz parski zot ti bien kontan lisien-la ek bann zanfan ti mem zwe avek zot. Alor sa lexpresion “bann tilisien” la ti kapav fer pans enn zoli zimaz atiran. Fam Grek la finn konpran seki Zezi ti pe rod dir ek li ti reponn: “Vremem, Segner, pourtan bann lisien manz bann bout dipin ki tom anba latab zot met.” Zezi ti felisit li pou so lafwa ek li ti geri fam Grek la so tifi.—Matie 15:27, 28.
Eski lapot Pol ti pe donn enn bon konsey kan li ti dir repous vwayaz lor lamer pou plitar?
Sa bato ki ti pe amenn Pol l’Italie la ti pe gagn boukou difikilte pou navige akoz bann divan kontrer. Pandan enn eskal, lapot Pol ti donn konsey pou repous sa vwayaz-la pou plitar. (Zistwar Bann Apot 27:9-12) Eski li ti ena enn bon rezon pou donn sa konsey-la?
Sa lepok-la, bann marin ti bien kone ki li ti extra danzere pou navige lor Lamer Méditerranée pandan liver. An prinsip, apartir mi-Novam ziska mi-Mars, li ti inposib pou vwayaze lor sa lamer-la. Me selman, sa vwayaz lor ki Pol ti pe koze la ti pou pase ant mwa Septam ouswa mwa Oktob. Dan so liv Epitome of Military Science, ekrivin Vegetius (katriem siek Nou Lepok) ti explike ki pou navige lor sa lamer-la: “Sertin mwa tou ti korek, sertin mwa pa ti tro sir, ek bann lezot mwa ti inposib.” Vegetius ti dir ki bann vwayaz ti mwin danzere ant le 27 Me ziska le 14 Septam, me de peryod kot li ti pli danzere ti ant le 15 Septam ziska le 11 Novam ek osi ant le 11 Mars ziska le 26 Me. Pena dout, Pol ti konn bien sa bann detay-la, parski li ti enn kikenn ki ti vwayaz boukou. Ek nou kapav sir ki kapitenn-la ek proprieter bato la ti konn bien sa bann detay-la zot osi, me zot pa ti pran kont konsey ki Pol ti done. Finalman, sa vwayaz-la ti fini par enn nofraz.—Zistwar Bann Apot 27:13-44.