BIOGRAFI
“Tou Bann Lil Atraver Losean, Montre zot Kontantman”
Sa se enn zour ki zame mo pou bliye. Mo ansam avek plizir frer ki sorti diferan pei. Nou leker pe bat for alor ki nou pe atann dan lasal konferans Komite Santral. Bann manb Komite Redaksion pre pou arive ek nou bizin fer enn prezantasion devan zot. Pandan de-trwa semenn ki’nn pase, nou’nn analiz bann problem ki bann tradikter gagne. Asterla nou pe al propoz sa bann frer-la bann solision. Sa ti pase le 22 Me 2000. Me kifer sa renion-la ti bien inportan koumsa? Avan mo donn zot plis lexplikasion, les mo rakont zot inpe mo lavi.
MO’NN ne an 1955, dan Queensland, l’Australie. Enn tipe apre, Estelle, mo mama, ti koumans etidie Labib avek bann Temwin Zeova. Li ti pran batem lane apre, ek mo papa, Ron, ti aksepte laverite 13 an plitar. Mo’nn pran batem an 1968 dan enn rezion bien elwagne dan l’Australie.
Depi tipti mo kontan lir, ek bann lang inn touletan atir mwa. Sak fwa ki nou ti al promne an fami, mo ti asiz par deryer dan loto ek mo ti pas letan lir olie mo admir bann peizaz. Sirman sa ti fer mo bann paran bien agase. Me mo lamour pou bann liv inn ed mwa dan lekol. Mo’nn mem gagn plizir pri kan mo ti dan kolez dan Glenorchy, lor lil Tasmanie.
Me ti ariv ler pou mo pran enn gran desizion dan mo lavi. Eski mo pou aksepte enn labours pou al liniversite ouswa non? Mem si mo ti ena enn gran lamour pou bann liv ek mo ti kontan aprann, mo bien rekonesan anver mo mama ki’nn ed mwa devlop enn pli gran lamour pou Zeova. (1 Kor. 3:18, 19) Alor, avek konsantman mo bann paran, mo’nn deside pou fer pionie kouma mo fini kolez. An Zanvie 1971, laz 15 an, mo’nn koumans mo servis.
Pandan wit an, mo’nn fer pionie dan Tasmanie. Mo’nn marye avek enn zoli tifi Tasmanien ki apel, Jenny Alcock. Pandan kat-r-an, nou finn servi kouma pionie spesial dan bann landrwa izole dan Smithton ek Queenstown.
MISIONER DAN BANN ZIL PACIFIQUE
An 1978, pou premie fwa nou ti al asiste enn lasanble internasional dan Port Moresby, Papouasie-Nouvelle-Guinée. Mo ankor rapel diskour ki enn misioner ti fer an Iri Motou. Mem si mo pa ti konpran enn mo, so diskour ti motiv mwa pou vinn enn misioner, pou aprann enn lot lang, ek fer bann diskour dan sa lang-la. Anfin mo’nn trouv enn mwayin pou asosie mo lamour pou Zeova ek mo lamour pou bann lang!
Kan nou’nn retourn l’Australie, enn bel sirpriz ti pe atann nou. Nou finn invite pou servi kouma misioner lor lil Funafuti, dan Tuvalu, ki lontan ti apel bann lil Ellice. Nou’nn koumans nou servis laba an Zanvie 1979. Ti ena zis trwa proklamater batize dan tou bann lil Tuvalu.
Li pa ti fasil pou aprann Touvalou. Sel liv ki ti ena dan sa lang-la se “Nouvo Testaman.” Pa ti ena ni diksioner, ni okenn kour pou aprann sa lang-la. Alor, nou ti deside pou aprann omwin 10 a 20 mo toulezour. Me bien vit, nou’nn realize ki nou pa ti konpran seki sa bann mo-la vedir. Par exanp, olie nou dir bann dimounn ki li pa bon get lavenir, nou ti pe dir zot evit servi bann balans pou peze ek bann badinn pou marse! Me, nou ti bien bizin aprann sa lang-la pou fer sa kantite letid ki nou ti ena la. Alor, nou pa’nn bes lebra. Plizir lane apre, enn parmi nou bann premie letid ti dir: “Nou bien kontan ki zot kapav koz nou lang asterla. Avan, nou pa ti konpran enn mo seki zot ti pe dir!”
Me dan enn lot kote, ti ena bann kondision ideal ki’nn permet nou aprann sa nouvo lang-la pli vit. Nou’nn bizin al res kot enn fami Temwin dan vilaz prinsipal parski pa ti ena lakaz pou lwe. Alor, kot nou ti ete, mem dan lakaz, nou ti bizin koz Touvalou. Apre plizir lane ki nou pa’nn koz Angle, Touvalou inn vinn nou lang prinsipal.
Enn kantite dimounn dan sa vilaz-la inn koumans interese ar laverite. Me ki nou pou etidie avek zot? Pa ti ena okenn piblikasion dan zot lang. Kouma zot pou etidie personelman? Kan zot koumans vinn renion, ki kantik zot pou 1 Kor. 14:9) Nou ti demann noumem: ‘Eski enn zour nou pou kapav gagn bann piblikasion dan lang Touvalou, alor ki ena mwins ki 15,000 dimounn ki koz sa lang-la?’ Zeova ti reponn tou sa bann kestion-la ek sa ti prouv de kitsoz: (1) Li anvi so Parol proklame “dan bann zil bien lwin,” ek (2) Li anvi bann dimounn ki paret “inb ek tipti” pou lemond, rod proteksion dan so nom.
TRADIKSION BANN PIBLIKASION
An 1980, biro nasional ti demann nou pou travay kouma tradikter. Nou pa ti santi nou kalifie ditou pou fer sa travay-la. (1 Kor. 1:28, 29) Koumansman, nou’nn reisi aste enn vie lapres a-min ar gouvernman pou kapav inprim bann piblikasion ki servi pou renion. Nou’nn mem inprim liv La vérité qui conduit à la vie éternelle ki nou’nn tradir dan lang Touvalou. Mo ankor rapel loder lank bien for ek gro saler ki ti pe fer pandan ki nou ti pe inprim bann piblikasion ar lame. Sa lepok-la, pa ti ena kouran!
Tradir dan lang Touvalou ti vremem enn defi, parski ti ena bien tigit liv referans dan sa lang-la. Me parfwa, nou ti gagn led dan enn fason ki nou pa atann. Enn gramatin, par erer mo’nn al tap laport enn misie aze, enn ansien profeser ki ti opoze ar laverite. Deswit li’nn rapel mwa ki li pa kontan nou vinn kot li. Apre li’nn dir: “Ena zis enn zafer mo ti anvi dir zot. Fason zot tradir sertin verb, se pa koumsa ki bann dimounn dan Tuvalu koze.” Mo’nn al verifie ar lezot ek vremem misie-la ti ena rezon. Nou’nn fer bann sanzman ki bizin. Mo ti inpresione par fason ki Zeova inn ed nou: Li’nn servi enn kikenn ki pa kontan laverite me ki pourtan ti pe lir nou bann piblikasion!
Premie piblikasion an Touvalou ki’nn inprime pou piblik se enn linvitasion Memoryal. Apre *
sa, finn ena Nouvelles du Royaume No. 30, ki’nn sorti anmemtan ki an Angle. Mazine ki kantite nou ti kontan ki nou pe kapav donn bann dimounn enn piblikasion dan zot prop lang! Tigit par tigit inn koumans gagn sertin brosir ek mem sertin liv dan lang Touvalou. An 1983, biro nasional l’Australie inn koumans inprim enn Latour Degard 24 paz ki sorti toule trwa mwa. Nou ti etidie an mwayenn set paragraf sak semenn. Eski bann dimounn ti kontan sa bann piblikasion-la? Wi! Bann dimounn dan Tuvalu kontan lir, alor nou bann piblikasion ti bien popiler. Pou sak nouvo piblikasion, ti fer enn lanons dan linformasion lor radio gouvernman, ek parfwa samem ti nouvel prinsipal!Kan nou ti fek koumans tradir nou ti ekrir tou lor papie. Plitar, nou’nn koumans tipe. Nou ti bizin tip ek re-tip dokiman-la plizir fwa ziska ki li prop pou avoy inprime biro nasional l’Australie. Lerla laba, de ser ti rant bann text-la lor computer , mem si zot pa ti konpran lang Touvalou. Apre, lor computer mem, ti konpar toulede kopi pou gete ki diferans ena. Sa fason fer la ti permet evit boukou erer. Apre, biro nasional ti fer konpozision, setadir ti azout bann zimaz avek text-la. Lerla zot ti avoy bann dokiman-la par lapos pou nou verifie ek nou ti re-avoy zot pou inprime.
Azordi tousala inn bien sanze! Bann lekip tradiksion tap text-la ek fer bann koreksion direk lor computer. Laplipar-ditan, se enn kikenn dan departman mem ki konpoz bann piblikasion. Lerla, atraver Internet, avoy bann dokiman-la biro nasional pou inprime. Asterla, nepli bizin galoup lapos dernie minit pou avoy bann maniskri!
LEZOT RESPONSABILITE
Avek letan, Jenny ek mwa nou’nn gagn diferan responsabilite dan rezion Pacifique. An 1985, inn demann nou pou al travay dan biro nasional Samoa. Laba, anplis travay ki nou ti ankor pe fer dan lang Touvalou, nou ti ede pou tradir dan bann lang Samoan, Tongien ek Tokelo. * Plitar, an 1996 inn demann nou pou al travay dan biro nasional Fidji kot nou’nn gagn lokazion ed bann lekip ki ti pe tradir dan lang Fidien, Kiribati, Norou, Rotimien, ek Touvalou.
Mo touletan inpresione kan mo trouve a ki pwin bann tradikter kontan zot travay, mem si se enn travay fatigan ki demann boukou konsantrasion. Me, parey kouma Zeova, sa bann frer ek ser fidel la vremem anvi ki bann dimounn “tou bann nasion, tribi, langaz ek pep” tann bonn nouvel dan zot lang. (Rev. 14:6) Par exanp, kan tradiksion premie Latour Degard ti koumanse an lang Tongien, nou’nn fer enn renion avek tou bann ansien dan Tonga. Pandan sa renion-la, mo’nn demande kisannla kapav gagn formasion pou vinn enn tradikter. Enn ansien, ki ti ena enn bon travay kouma mekani sien, inn propoz pou demisione landemin mem ek koumans travay kouma tradikter deswit. Sa ti tous mwa boukou, parski sa frer-la ti ena enn fami ek li pa ti ena okenn lide kouma pou gagn ase kas pou swagn so fami. Me Zeova inn soutenir zot, ek frer-la inn res dan tradiksion pandan boukou lane.
Bann tradikter devwe koumsa ena mem fason panse ki bann manb Komite Santral. Sa bann frer-la anvi ki bann dimounn gagn bann piblikasion dan zot lang, mem si se enn lang ki bien tigit dimounn koze. Par exanp, enn fwa enn kestion ti souleve: Eski li vo lapenn kontign fer tou sa zefor-la pou tradir bann piblikasion an Touvalou? Repons ki Komite Santral ti done ti bien ankouraz mwa: “Nou pa trouv okenn rezon kifer zot bizin aret tradir an Touvalou. Mem si kantite dimounn ki koz Touvalou zot bien tigit konpare ar bann ki koz lezot lang, sa bann dimounn-la bizin tann bonn nouvel dan zot prop lang.”
An 2003, alor ki nou ti ankor dan Departman Tradiksion dan Fidji, bann frer inn demann Jenny ek mwa pou al dan Servis Tradiksion dan Patterson, New York. Se koumadir enn rev ki’nn realize! Nou’nn form parti enn lekip ki ede pou devlop tradiksion dan lezot lang ankor. Pandan apepre de-z-an-edmi nou’nn gagn privilez pou vizit plizir pei pou donn formasion bann lekip tradiksion.
BANN DESIZION BIEN INPORTAN
Asterla, les mo retourn avek sa prezantasion ki mo ti mansione koumansman la. Ver lane 2000, Komite Santral inn trouve ki li inportan ranforsi bann lekip tradiksion dan lemond antie. Laplipar tradikter pa ti ena okenn formasion. Apre ki nou ti fer nou prezantasion devan Komite Redaksion, Komite Santral ti deside ki tou bann tradikter, partou dan lemond, bizin gagn enn kour lor tradiksion. Sa kour-la ti pou ed zot konpran pli bien Angle, konn bann teknik tradiksion, ek travay ansam kouma enn lekip.
Ki rezilta sa finn done? Dabor, kalite tradiksion inn ameliore. Anplis, enn sel kout finn ena enn ogmantasion dan kantite lang ki nou tradir bann piblikasion. An 1979, kan nou ti nome kouma misioner, Latour Degard ti disponib zis dan 82 lang. Dan laplipar sa bann lang-la, Latour Degard ti sorti plizir mwa apre ki ti fini gagn edision Angle. Me asterla Latour Degard disponib dan plis ki 240 lang, ek laplipar paret anmemtan ki Angle. Azordi, bann dimounn kapav lir bann piblikasion dan plis ki 700 lang. Enn kitsoz koumsa ti paret inposib de-trwa lane avan.
An 2004, Komite Santral ti pran enn desizion bien inportan: tradir Labib dan pli boukou lang ek dan mwins letan. De-trwa mwa plitar, tradiksion Labib ti vinn enn priorite. Gras-a sa
Traduction du monde nouveau inn disponib dan boukou lezot lang ankor. Depi 2014, inn pibliye sa Labib-la an antie ouswa an parti dan 128 lang, parmi ena boukou lang ki koze dan Pacifique Sud.An 2011, mo’nn gagn privilez pou asiste lasanble dan Tuvalu. Se enn levennman ki’nn bien mark mwa. Pandan plizir mwa, ti ena enn gran lasesres dan pei. Bann frer ti panse pou bizin kennsel lasanble. Me kan nou’nn arive dan lapremidi, enn gro lapli inn koumans tonbe. Nou’nn reisi fer nou lasanble! Pou mwa sa ti enn gran privilez pou prezant Les Écritures grecques chrétiennes. Traduction du monde nouveau dan lang Touvalou. Mem si ena zis enn tigit frer ek ser ki koz sa lang-la, Zeova inn fer zot osi gagn sa zoli kado la. Apre lasanble enn gro lapli ti retonbe. Alafin tou dimounn ti gagn delo laverite ek delo literal an-abondans!
Malerezman Jenny pa ti avek mwa pou sa levennman-la. Apre ki li’nn lite pandan di-z-an kont enn kanser sin, li’nn mor an 2009. Nou ti ena 35 an maryaz. Pena dout ki apre so rezireksion, li pou extra kontan pou kone ki’nn gagn Labib dan lang Touvalou.
Zeova inn beni mwa kan Li’nn donn mwa enn lot zoli madam, Loraini Sikivou. Loraini ek Jenny ti travay ansam dan Béthel Fidji, ek li osi li ti enn tradikter. Alor, zordi osi mo ena enn madam ki pe servi Zeova avek fidelite ek ki bien kontan bann lang parey kouma mwa!
Pandan tou sa bann lane-la, mo’nn trouve kouma nou Papa, Zeova pran swin bann dimounn tou lang, ki zot boukou ouswa tigit. (Ps. 49:1-3) Mo’nn trouve kouma bann dimounn kontan kan premie fwa zot gagn bann piblikasion dan zot lang, ouswa kan zot sant bann kantik dan zot lang maternel. (Zist. 2:8, 11) Mo ankor rapel seki Saulo Teasi, enn ansien dan Tuvalu ti dir kan premie fwa li ti sant enn kantik dan so lang: “Mo panse to bizin dir Komite Santral ki sa bann kantik-la pli zoli dan lang Touvalou ki an Angle.”
Depi Septam 2005, mo’nn gagn enn privilez ki zame mo ti atann: Servi antan ki enn manb Komite Santral Bann Temwin Zeova. Li vre ki mo nepli enn tradikter, me mo remersie Zeova ki Li pe donn mwa lokazion kontign soutenir travay tradiksion ki pe fer dan lemond antie. Mo bien kontan ki Zeova pran swin tou so pep
^ par. 18 Pou konn plis lor reaksion bann dimounn an rapor avek nou bann piblikasion, get Latour Degard 15 Desam 2000, p. 32, an Franse; 1e Out 1988, p. 22, an Franse; ek Réveillez-vous ! 22 Desam 2000, p. 9.
^ par. 22 Pou gagn plis detay lor travay tradiksion dan Samoa, get l’Annuaire 2009, p. 120-121, 123-124.