1-3. (a) Kifer Bondie so bann panse ek so lang, pli siperyer ki pou bann dimounn? (b) Ki nou pou aprann dan sa lartik-la?

ZEOVA inn kree bann anz ek apre Li’nn kree bann dimounn parski Li ti anvi ki zot osi zot viv ek konn lazwa. (Psom 36:9; 1 Timote 1:11) An premie, Zeova finn kree enn kikenn ki lapot Zan apel “Laparol.” (Zan 1:1; Revelasion 3:14) Zeova ti kominik avek li, setadir Zezi, ek ti exprim So bann panse ek So bann santiman avek li. (Zan 1:14, 17; Kolosien 1:15) Lapot Pol dir ki bann anz osi kominike ek zot ena enn lang, enn lang ki bien diferan avek lang bann dimounn.—1 Korintien 13:1.

² Zeova konn tou lor bann milyar anz ek imin ki Li’nn kree. Li kapav ekout lapriyer plizir milyon dimounn anmemtan ek Li konpran zot lapriyer mem dan ninport ki lang zot priye Li. Amezir ki Zeova ekout tou sa bann lapriyer-la, Li osi kominik avek bann anz ek Li donn zot bann instriksion. Pou ki Li arive fer tousala, fode ki so bann panse ek so lang pli siperyer ki bann panse ek lang  bann dimounn. (Lir Izai 55:8, 9. *) Alor, kan Li kominik avek bann dimounn, Li sinplifie so mesaz pou ki nou kapav konpran.

³ Dan sa lartik-la, nou pou aprann kouma Zeova kominik avek bann dimounn dan enn fason sinp. Nou pou trouve osi kouma Zeova adapte Li avek bann sitiasion kan Li kominik avek bann dimounn.

4. (a) Ki lang Zeova ti servi pou kominik avek Moiz, Samiel, ek David? (b) Ki ena dan Labib?

⁴ Kan Adan, premie zom ki ti existe lor later ti dan zardin Edenn, sirman Zeova ti servi enn ansien Ebre pou koz avek li. Plitar, Zeova ti fer bann dimounn kouma Moiz, Samiel, ek David, konn so bann panse. Mem si zot ti ekrir bann parol Bondie an Ebre ek dan zot prop stil, se bann panse Bondie ki zot ti ekrir. Zot ti ekrir direkteman bann parol ki Zeova ti dir ek zot ti ekrir osi lor relasion ki finn ena ant Zeova ek so bann serviter atraver listwar. Par exanp, Labib koz lor lafwa ek lamour ki bann serviter Zeova ti ena pou Bondie, me osi lor zot bann erer ek kan zot pa ti fidel. Tousala finn ekrir pou ki nou tir profi.—Romin 15:4.

5. Eski Zeova ti servi zis lang Ebre pou kominik avek bann dimounn? Explike.

⁵ Zeova pa finn touletan servi lang Ebre pou kominik avek bann dimounn. Kan bann Izraelit finn libere dan Babilonn, sertin parmi zot ti koz Arameen toulezour. Akoz sa ki kitfwa Daniel, Zeremi ek Ezra ti ekrir sertin parti Labib an Arameen.—Get bann not ki ena dan Ezra 4:8; 7:12; Zeremi 10:11; ek Daniel 2:4.

6. Kifer finn tradir bann Lekritir Ebre an Grek?

⁶ Plitar, Alexandre le Grand ti gagn viktwar lor boukou pei dan lemond. Se koumsa ki lang Grek ki bann dimounn ti pe servi, ouswa Koinè, inn vinn lang prinsipal boukou pei. Boukou Zwif ti’nn koumans koz Grek, ek finalman ti tradir bann Lekritir Ebre an Grek. Se sa tradiksion-la ki apel la Septante. Samem premie tradiksion Labib, ek se enn parmi bann ki pli inportan. Bann exper panse ki la Septante finn ekrir antou par 72 tradikter. * (Get not.) Sertin ti tradir bann Lekritir Ebre an Grek  mo pou mo, alor ki lezot pa ti fer sa. Mem sa, bann Zwif ki koz Grek ek bann Kretien ti sir ki tradiksion la Septante, se Parol Bondie.

7. Ki lang Zezi ti servi pou ansegn so bann disip?

⁷ Kan Zezi ti lor later, sirman li ti koz Ebre. (Zan 19:20; 20:16; Zistwar Bann Apot 26:14) Kitfwa osi li ti servi sertin expresion Arameen ki boukou dimounn ti konpran sa lepok-la. Me, li ti konn osi ansien Ebre ki Moiz ek bann profet ti servi, parski sak semenn dan sinagog, ti pe lir seki sa bann zom-la finn ekrir. (Lik 4:17-19; 24:44, 45; Zistwar Bann Apot 15:21) Mem si ti servi Grek ek Latin dan lepok Zezi, Labib pa dir si Zezi ti koz sa bann lang-la osi.

8, 9. Kifer boukou Kretien ti koz Grek, ek ki sa aprann nou lor Zeova?

⁸ Bann premie disip Zezi ti koz Ebre, me apre so lamor, bann disip ti koz lezot lang. (Lir Zistwar Bann Apot 6:1.) Amezir ki bann disip ti pe pres bonn nouvel partou, boukou Kretien ti koz Grek olie Ebre. Lang Grek ti vinn lang ki tou dimounn koze. Akoz sa, bann dimounn ti gagn liv Matie, Mark, Lik ek Zan an Grek. * (Get not.) Bann let ki lapot Pol ti ekrir ek bann lezot liv Labib finn ekrir an Grek.

⁹ Parfwa bann ekrivin Labib ki ti ekrir bann Lekritir Grek ti bizin sit bann fraz ki sorti dan bann Lekritir Ebre. Li interesan pou kone ki souvan zot ti servi la Septante pou fer sa. Parfwa, seki zot ti site ti inpe diferan ar bann fraz ki ti ena an Ebre. Se koumsa ki travay sa bann dimounn inparfe la form parti dan Labib ki nou ena azordi. Sa montre nou ki Zeova pa konsider enn lang ouswa enn kiltir pli siperyer ki enn lot.—Lir Zistwar Bann Apot 10:34.

10. Ki nou finn aprann ar fason ki Zeova kominik avek bann dimounn?

¹⁰ Nou finn aprann ki Zeova kominik avek bann dimounn dapre zot sitiasion. Li pa atann ki nou koz enn lang an partikilie pou nou konn Li ek so bann proze. (Lir Zekaria 8:23 *; Revelasion 7:9, 10.) Nou finn aprann osi ki Zeova finn inspir bann ekrivin Labib, me li finn permet zot pou ekrir so bann panse dan zot prop mo.

11. Kifer sa pa enn problem pou Zeova ki bann dimounn servi diferan lang?

¹¹ Bann dimounn servi diferan lang, me sa pa enn problem pou Zeova.  Kouma nou konn sa? Dan Labib, ena zis de-trwa mo ki Zezi ti dir ki dan lang ki li ti koze. (Matie 27:46; Mark 5:41; 7:34; 14:36) Me Zeova inn fer sir ki ekrir ek tradir mesaz Zezi dan lang Grek ek, plitar, dan lezot lang osi. Bann Zwif ek bann Kretien ti kopie Parol Bondie plizir fwa, ek sa finn prezerv mesaz Bondie. Apre, ti tradir sa bann kopi-la dan pli boukou lang ankor. Apepre 400 an apre Zezi Kris, John Chrysostom ti dir ki finn tradir bann lansegnman Zezi dan lang bann Sirien, Ezipsien, Indien, Pers, Etiopien, ek dan lang boukou lezot nasion ankor.

12. Ki bann latak ti ena kont Labib?

¹² Kan nou examinn listwar, nou trouve ki finn ena boukou latak kont Labib ek bann ki ti tradir ek distribie sa liv-la. Anviron 300 an apre ki Zezi finn ne, Lanperer Romin Dioclétien ti donn lord pou detrir tou Labib ki ti ena. Preske 1,200 an plitar, William Tyndale ti koumans tradir Labib an Angle. Li ti dir ki, si Bondie permet li viv ankor pli lontan, li ti pou fer enn manier ki mem enn ti garson ki travay dan laferm konpran Labib pli bien ki enn pret. Me akoz bann persekision, Tyndale ti bizin sove depi l’Angleterre pou li kapav tradir ek inprim so Labib. Mem si bann sef legliz ti esey bril tou bann kopi ki zot ti trouve, boukou dimounn ti reisi gagn Labib ki Tyndale ti tradir. Apre, zot ti fer atas Tyndale lor enn poto, zot ti trangle li ek ti bril li. Me so tradiksion ti reisi sirviv kont latak bann sef legliz. Ek se so tradiksion mem ki ti servi pou prepar tradiksion enn Labib ki apel King James Version.—Lir 2 Timote 2:9.

13. Ki kitsoz bann resers ki’nn fer lor bann vie maniskri Labib montre?

¹³ Li vre ki dan sertin ansien kopi Labib, ena bann ti erer ek bann ti diferans. Selman, bann exper dan sa domenn-la inn fer bann gran resers lor plizir milye maniskri, parti bann maniskri, ek bann vie tradiksion Labib. Apre ki zot inn fini konpar tousala, zot finn trouve ki ena zis sertin verse ki ena bann diferans, ek se pa bann gran diferans. Me mesaz ki ena dan Labib pa’nn sanze. Bann resers koumsa rasir bann etidian Labib sinser, ki Labib ki  zot ena azordi se Parol ki inspire par Zeova.—Izai 40:8. * (Get not.)

14. Ziska ki pwin Labib disponib azordi?

¹⁴ Malgre bann diferan latak kont Labib, finn reisi tradir sa liv-la dan plis ki 2,800 lang. Pena okenn lot liv ki finn tradir dan sa kantite lang la azordi. Mem si boukou dimounn pena lafwa dan Bondie, Labib res liv ki pli distribie dan listwar. Li vre ki sertin tradiksion Labib pa tro fasil pou lir ek pa tro exakt. Me kanmem sa, laplipar parmi sa bann Labib-la transmet enn mesaz sinp ki kapav fer nou gagn lespwar ek lavi eternel.

15. (a) Kouma nou bann piblikasion finn sanze depi 1919? (b) Kifer ekrir nou bann piblikasion an Angle avan?

¹⁵ An 1919, enn ti group etidian Labib ti gagn responsabilite pou asim rol “esklav fidel ek saz.” Sa lepok-la, lesklav fidel ti kominik avek pep Bondie sirtou an Angle. (Matie 24:45, NW.) Me azordi, bann piblikasion ki baze lor Labib zot disponib dan plis ki 700 lang. Parey kouma Grek dan lepase, asterla Angle inn vinn enn lang ki servi dan komers ek ledikasion, ek boukou dimounn konn sa lang-la. Alor, ekrir nou bann piblikasion an Angle avan, apre tradir li dan lezot lang.

16, 17. (a) Ki pep Bondie ti bizin? (b) Kouma ti pran an konsiderasion seki zot ti bizin? (c) Ki Frer Knorr ti anvi?

¹⁶ Tou nou bann piblikasion baze lor Labib. O-koumansman, pep Bondie ti servi Labib King James Version, ki ti konplete an 1611. Selman, langaz ki ti servi ladan ti vie ek ti difisil pou konpran. Sa Labib-la ti servi nom Bondie zis enn-de plas, mem si bann pli vie maniskri ti servi nom Bondie plizir milye fwa. Ti ena osi bann erer dan sa version-la ek ti azout bann verse ki pa ti ena dan bann pli vie maniskri. Bann lezot tradiksion Labib an Angle ti ena mem problem.

¹⁷ Tousala montre ki vremem pep Bondie ti bizin enn tradiksion Labib ki exakt ek fasil pou konpran. Akoz sa, ti form enn komite pou tradir Traduction du monde nouveau, ek pandan 10 an,  bann frer dan sa komite-la ti prodir sa Labib-la an sis volim, depi 1950 ziska 1960. Premie volim sa Labib-la ti sorti pandan lasanble ki ti ena le 2 Out 1950. Dan sa lasanble-la, Frer Knorr ti dir ki pep Bondie ti bizin enn tradiksion Labib ki modern, ki exakt ek fasil pou konpran, ek ki pou permet zot aprann laverite dan enn fason pli kler. Zot ti bizin enn tradiksion ki ti bien fasil pou lir ek konpran, parey kouma seki bann disip Kris ti ekrir zotmem. Frer Knorr ti anvi ki Traduction du monde nouveau ed bann milyon dimounn pou konn Zeova.

18. Ki finn ede pou tradir Labib?

¹⁸ An 1963, seki Frer Knorr ti anvi ti vinn enn realite. Les Écritures grecques chrétiennes. Traduction du monde nouveau ti disponib an Alman, Espagnol, Franse, Italien, Nerlande, ek Portige. An 1989, Komite Santral bann Temwin Zeova ti etabli enn nouvo departman dan biro mondial pou ed bann tradikter Labib. An 2005, bann tradikter ti gagn permision pou tradir Labib dan bann lang ki ti pe tradir Latour Degard. Akoz sa, Traduction du monde nouveau disponib asterla, an-antie ouswa an parti, dan plis ki 130 lang.

19. Ki levennman inportan ti ena an 2013, ek ki nou pou aprann dan prosin lartik?

¹⁹ Depi ki premie edision Traduction du monde nouveau ti sorti an Angle, lang Angle finn sanze. Akoz sa, li ti neseser pou fer vokabiler ek gramer ki ena dan sa Labib-la vinn pli modern. Pandan wikenn 5 ek 6 Oktob 2013, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ti organiz 129^em renion aniel dan enn lasal lasanble. Ti ena 1,413,676 asistan dan 31 pei ki ti asiste sa levennman-la, swa dan sa lasal-la, swa par Internet. Enn manb Komite Santral ti prezant Labib Traduction du monde nouveau version revize an Angle. Lasistans ti extra kontan ek boukou ti plore kan zot ti gagn zot prop kopi sa nouvo tradiksion-la. Amezir ki bann diferan lorater ti servi sa Labib-la pou lir bann verse, zot tou ti trouve ki kantite sa version revize la ti pli fasil pou lir ek pou konpran. Dan prosin lartik, nou pou aprann plis lor sa version revize la, ek osi kouma pe tradir sa Labib-la dan lezot lang.