Eski Finn Ena Bann Sanzman dan Labib?
Non. Kan konpar bann ansien maniskri Labib, nou trouve ki pa finn ena bann gran sanzman, mem si pandan bann santenn lane finn rekopie mesaz Labib lor bann materyo ki deteryore avek letan.
Eski savedir ki zame finn ena bann erer kan finn rekopie Labib?
Finn dekouver bann milye vie maniskri Labib, ek sertin ladan pa parey, sa montre ki finn ena bann erer kan finn rekopie Labib. Laplipar sa bann diferans-la zot tipti, ek zot pa sanz sinifikasion text-la. Me selman, finn dekouver bann diferans ki inpe pli grav, dan sertin ka li paret ki bien lontan sertin dimounn finn fer sa par expre pou sanz mesaz ki ena dan Labib. Anou get de lexanp:
Get seki nou kapav trouve dan sertin vie tradiksion Labib dan 1 Zan 5:7: “dan lesiel, Papa, Laparol, ek Lespri Sin: sa trwa-la form enn sel.” Me selman, dan bann maniskri ki kapav fer konfians, nou trouve ki sa bann mo-la pa ti form parti dan text orizinal. Finn azout zot apre. a Alor, dan bann tradiksion Labib modern ki nou kapav fer konfians, bannla finn tir sa.
Nom Bondie aparet bann milye fwa dan bann vie maniskri Labib. Pourtan, ena boukou tradiksion Labib ki finn ranplas sa nom-la par bann tit kouma “Segner” ouswa “Bondie.”
Kouma nou kapav sir ki nou pa pou dekouver ankor bann lezot erer?
Azordi, nou finn dekouver telman boukou maniskri ki li bien pli fasil pou remark bann erer. b Kan nou finn konpar sa bann maniskri-la, kouma sa finn montre ki Labib li exakt?
William H. Green, enn biblis, ti fer sa komanter-la lor bann Lekritir Ebraik, ouswa seki nou apel Ansien Testaman: “Avek lasirans nou kapav dir ki pena okenn lot vie liv ki’nn ariv ziska nou ek ki so mesaz osi exakt ki sa.”
Konsernan bann Lekritir Grek Kretien, ouswa Nouvo Testaman, F. F. Bruce, enn biblis, ti ekrir: “Ena enn kantite prev ki montre ki Nouvo Testaman li exakt konpare ar enn kantite liv, pourtan zame personn inn pans pou verifie si sa bann lezot liv la exakt.”
Sir Frederic Kenyon, enn spesialis dan bann maniskri Labib, ti dir ki enn kikenn “kapav san okenn laper ouswa ezitasion tini Labib an-antie dan so lame ek dir ki li pe tini vre Parol Bondie. Ek ladan pa finn ena okenn sanzman ki inportan.”
Ki lezot prev nou ena ki Labib finn ariv ziska nou dan enn fason exakt?
Bann Zwif ek bann Kretien ki ti rekopie Labib finn gard bann zistwar kot mansionn bann erer grav ki pep Bondie finn fer. c (Nonb 20:12; 2 Samiel 11:2-4; Galat 2:11-14, NTKM) Zot finn osi rekopie bann verse kot kondann nasion Zwif parski zot ti dezobeir Bondie, ek osi bann verse ki kondann bann lansegnman ki baze lor tradision bann dimounn. (Oze 4:2; Malaki 2:8, 9; Matie 23:8, 9, NTKM; 1 Zan 5:21, NTKM) Kan zot inn fer sa, sa montre ki nou kapav fer konfians sa bann dimounn-la ek ki zot ena enn gran respe pou Parol Bondie ki sakre.
Se Bondie ki’nn fer ekrir Labib, alor nou kapav sir ki Li pou fer an-sort ki so mesaz res exakt. d (Izai 40:8; 1 Pier 1:24, 25, NTKM) Li’nn fer sa parski Li anvi ki bann dimounn lontan ek nou osi nou gagn bann bienfe gras-a so Parol. (1 Korintien 10:11, NTKM) Avredir, “touseki ti ekrir dan Lekritir lontan ti ekrir pou nou linstriksion, pouki nou gagn lesperans par landirans ek rekonfor ki li donn nou.”—Romin 15:4, NTKM.
Kan Zezi ek so bann disip ti sit bann Lekritir Ebraik zot ti sir ki sa bann Lekritir-la ti exakt.—Lik 4:16-21; Zistwar Bann Apot 17:1-3, NTKM.
a Pena sa bann mo-la dan sa bann maniskri-la: Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vaticanus 1209, la Vulgate an Latin, version siriak Philoxénienne-Héracléenne, ek la Peshitta.
b Par exanp, finn dekouver plis ki 5,000 maniskri bann Lekritir Grek Kretien, ouswa seki nou apel Nouvo Testaman, dan lang Grek.
c Labib pa dir ki bann dimounn ki reprezant Bondie zot parfe. Okontrer, li rekonet ki: “Pena okenn dimounn ki pa fer pese.”—1 Lerwa 8:46.
d Labib dir ki mem si Bondie pa’nn dir bann dimounn mo pou mo seki zot bizin ekrir, Li finn fer zot konn so bann panse.—2 Timote 3:16, 17, NTKM; 2 Pier 1:21, NTKM.