(Màsa).

1. Taranak’i Abrahama avy tamin’i Ismaela. (Ge 25:12-14; 1Ta 1:29, 30) Nanorim-ponenana tany amin’ny faritra avaratr’i Arabia angamba ny taranak’i Masa. Miara-voatonona amin’i Tema sy ny toerana hafa any amin’ny faritra avaratr’i Arabia i Masʼa (mety ho ilay antsoin’ny Baiboly hoe Masa), ao amin’ny tantaran’i Tiglato-pilesera III. (Soratra Momba An’i Israely sy ny Tany Manodidina Azy, nataon’i J. Pritchard, 1974, p. 283) Misy milaza fa i Masa no ilay Masanôi noresahin’i Ptolémée, Grika mpahay jeografia (taonjato faharoa), hoe tany avaratratsinanan’i Doma (mety ho ilay Domat el-Gandal any amin’ny faritra avaratr’i Arabia).

Hita ao amin’ny Ohabolana 30:1 (misy mpanoritra voafaritra ha) sy ny Ohabolana 31:1 (tsy misy mpanoritra) amin’ny teny hebreo koa ny hoe massaʼ. Izany àry no nahatonga ny Baiboly sasany hanao hoe: ‘Agora, zanak’i Jake, avy any Masa’ sy “Lemoela, mpanjakan’i Masà.” (Ampitahao amin’ny DIEM sy Prot., f.a.p.) Azo inoana anefa fa Israelita i Agora sy Lemoela, ka mety kokoa ny nandikana ny hoe massaʼ amin’ny hoe “teny mavesa-danja”  (Prot.), “oha-teny” (Kat.), “faminaniana” (JM) ary “hafatra mafonja” (TV; ampitahao Oh 30:5, 9; 31:30 sy Sl 12:6; Ro 3:1, 2).

2. [Fitsapana; Fisedrana]. Iray amin’ireo anarana niantsoana ny toerana iray teo akaikin’i Refidima, izay nahazoan’ny Israelita rano tamin’ny fomba mahagaga. Nasain’i Jehovah nankany amin’ny harambato tao Horeba i Mosesy sy ny anti-panahy sasany teo amin’ny Israely. Nokapohin’i Mosesy ilay harambato dia nisy rano nivoaka, ka lasa renirano nikoriana tany an-tany efitra. Nantsoin’i Mosesy hoe Masa (midika hoe “Fitsapana; Fisedrana”) àry io toerana io, satria nitsapa toetra an’i Jehovah ny Israelita noho izy ireo tsy nanam-pinoana sy nimenomenona. Nantsoiny hoe Meriba (midika hoe “Fifandirana”) koa izy io noho ireo Israelita nifanditra taminy.​—Ek 17:1-7; Sl 105:41.

Rehefa ho faty i Mosesy, dia nanariny ny Israelita mba tsy hitsapa toetra an’i Jehovah toy ny nataon’izy ireo tao Masa. (De 6:16; jereo koa De 9:22.) Mbola niresaka momba izany i Mosesy rehefa nitso-drano an’ireo Israelita, ka nanazava fa nitsapa toetra an’i Levy ilay izy. (De 33:8) Mety ho ireo lohan’ny fokon’i Levy, izany hoe i Mosesy sy Arona, ilay hoe Levy voalaza eo.

Nanarin’ny mpanao salamo koa ny Israelita tatỳ aoriana mba tsy hanamafy ny fon’izy ireo toa an’ilay taranaka nirenireny tany an-tany efitra. Niresaka momba an’i Meriba sy Masa ilay mpanao salamo, ka azo inoana fa ny menomenon’ireo Israelita momba ny rano tao Refidima no tiany hampahatsiahivina. Lasa fanoharana momba ny tsy fahampiam-pinoan’izy ireo nandritra ny 40 taona mantsy iny tantara iny. (Sl 95:8-11) Toa izany no tiana holazaina rehefa nanonona ny tenin’ilay mpanao salamo (nalaina tao amin’ny Fandikan-teny Grikan’ny Fitopolo) toy izao ny Hebreo toko faha-3: “Dia aza manamafy ny fonareo toy ny tamin’ilay fotoana nampisy fahatezerana mafy [Meriba], toy ny tamin’ilay andro fitsapana [Masa] tany an-tany efitra, fony nitsapa toetra ahy tamin’ny fisedrana ny razanareo, kanefa efa nahita ny asako nandritra ny efapolo taona izy ireo.” (He 3:8, 9) Mety ho anisan’ny noresahin’ny Salamo 95:8 sy ny Hebreo 3:8 koa ilay menomenon’ny Israelita tatỳ aoriana tao Meriba tany Kadesy.​—No 20:1-13.