Oliva, Tendrombohitra
Tandavan-tendrombohitra vatosokay sady dombodombo loha eo atsinanan’i Jerosalema, izay “lalana indray sabata” avy eo, ary ny Lohasahan’i Kidrona no manelanelana azy ireo. (Ezk 11:23; Za 14:4; As 1:12) Telo ny tendrony avo indrindra amin’ilay tandavan-tendrombohitra: Ny Tendrombohitra Scopus no avo indrindra sy farany avaratra, 820 m eo ho eo ny haavony. Avo kokoa noho izay toerana avo ao Jerosalema àry izy io. Ilay antsoina hoe Tendrombohitry ny Fandikan-dalàna na Tendrombohitry ny Faharavana no atsimo indrindra, ary 740 m eo ho eo ny haavony. Eo afovoany no misy ny tendrony fahatelo: Tokotokony ho 812 m ny avo indrindra amin’izy io, izay tandrifin’ny tendrombohitra nisy ny tempoly. Io ilay antsoin’ny Baiboly hoe Tendrombohitra Oliva. Rakotra palmie sy hazo mirta sy hazo mitera-menaka, ary indrindra fa hazo oliva io tandavan-tendrombohitra io fahiny. (Ne 8:15) Avy tamin’ireo hazo oliva naniry teo ny anarany. Naripaky ny Romanina anefa ny hazo teo amin’ny Tendrombohitra Oliva, rehefa nanao fahirano an’i Jerosalema izy ireo tamin’ny taona 70.—Ny Adin’ny Jiosy, V, 523 (xii, 4).
Maro be ny tantara ao amin’ny Baiboly miresaka momba ny Tendrombohitra Oliva. Niakatra an’io tendrombohitra io, ohatra, i Davida Mpanjaka, ka nandeha an-tongotra tsy nanao kapa sady nitomany, tamin’izy nandositra an’i Absaloma zanany mpikomy. (2Sa 15:14, 30, 32) Nanorina toerana avo nanompoana sampy teo i Solomona Mpanjaka, “teo ankavanan’ny [atsimon’ny] Tendrombohitry ny Faharavana”, kanefa nozimbazimbain’i Josia Mpanjaka io toerana io tatỳ aoriana. (1Mp 11:7; 2Mp 23:13) Teo amin’ny Tendrombohitra Oliva na teo akaikin’izy io no nisy ny zaridainan’i Getsemane, izay toerana falehan’i Jesosy sy ny mpianany, tamin’ny taonjato voalohany. (Mt 26:30, 36; Jn 18:1, 2) Isaky ny nankany Jerosalema i Jesosy sy ny mpianany, dia tany Betania, teo amin’ny ilany atsinanan’ny Tendrombohitra Oliva, izy ireo no nivantana tamin’ny alina, azo inoana hoe tao amin-dry Marta sy Maria ary Lazarosy. (Mt 21:17; Mr 11:11; Lk 21:37; Jn 11:1) Toa avy tao Betifaga, akaikin’i Betania, no niainga i Jesosy tamin’izy nitaingina zanak’ampondra, ka namakivaky ny Tendrombohitra Oliva ho any Jerosalema. (Mt 21:1, 2; Mr 11:1; Lk 19:29) Teo amin’ny Tendrombohitra Oliva izy no nanazava tamin’ny mpianany momba ny ‘famantarana ny fanatrehany.’ (Mt 24:3; Mr 13:3) Teo koa izy no niakatra tany an-danitra, taorian’ny nitsanganany tamin’ny maty.—As 1:9-12.