Ny fasana misy ny maty rehetra, fa tsy ny fasan’ny olona tsirairay (heb.: kever, Mpts 16:31; kevorah, Ge 35:20; gadish, Jb 21:32).

Maromaro ny teny noheverina fa niavian’ilay teny hebreo hoe sheʼôhl. Toa avy amin’ilay matoanteny hebreo hoe shaʼal midika hoe “mangataka” anefa izy io. Hoy i Samuel Pike momba ny hoe Sheôl: “Ny toerana iombonan’ny maty na ny faritra misy ny maty; tsy mety voky mantsy ny fasana fa toy ny hoe mangataka foana na te hahazo bebe kokoa.”​—Diksionera Hebreo Nofintinina, Cambridge, 1811, p. 148.

Miverina in-65 ny teny hebreo hoe sheʼôhl ao amin’ny soratra nataon’ny Masoreta. Nadika in-33 hoe “helo”, in-31 hoe “fasana”, ary indray mandeha avy hoe “lavaka” sy “ambany” izy io ao amin’ny Fandikan-tenin’ny Fiangonana Jesosy Mamonjy. Ny Fandikan-teny Katolika kosa nandika azy io in-13 hoe “fonenan’ny maty” ary in-52 hoe “seoly.” Misy hoe sheʼôhl koa ao amin’ny Isaia 7:11 ao amin’ny soratra hebreo tany am-boalohany, ary nadika hoe “Haides” izy io ao amin’ireo dikan-teny grika fahiny nataon’i Aquila sy Symmaque ary Théodotion. Ny Fandikan-teny Katolika kosa nandika azy io hoe “seoly.”

Tsy misy teny malagasy mitovy dika tanteraka amin’ilay teny hebreo hoe sheʼôhl. Hoy ny Rakipahalalan’i Collier (1986, Boky Faha-12, p. 28) momba ny nandikan’ny Baiboly sasany azy io hoe “helo” (“afobe”): ‘Ny fonenan’ny maty rehetra ny hoe Sheôl ao amin’ny Testamenta Taloha, na tsara fitondran-tena na tsia ilay olona fony fahavelony. Tsy mahafa-po àry ilay dikan-teny hoe “afobe”, rehefa jerena ny dikan’io teny io ankehitriny.’ Misy Baiboly manao fotsiny hoe Sheola na seoly na sheôl.​—Prot., f.a.p.; Kat.; TV, f.a.p.

Hoy ny Rakipahalalana Britannica (1971, Boky Faha-11, p. 276): “‘Any ambanin’ny’ tany ny Sheôl. ... Tsy mijaly na faly ny maty. Tsy misy valisoa ho an’ny olo-marina na sazy ho an’ny ratsy fanahy any amin’ny Sheôl. Miara-matory daholo ny tsara toetra sy ny ratsy toetra, ny olon-dozabe sy ny olo-masina, ny mpanjaka sy ny kamboty, ary ny Israelita sy ny hafa firenena, nefa tsy misy mifankahalala.”

Nihanahazo vahana teo amin’ny Jiosy ny fampianaran’ny Grika hoe tsy mety maty ny fanahy. Milaza anefa ny Baiboly fa ny fasana misy ny maty rehetra no atao hoe Sheôl, ary tsy mahatsiaro tena ny olona any. (Mpto 9:4-6, 10, f.a.p.) Tsy afaka midera an’Andriamanitra na miresaka momba azy izy ireo. (Sl 6:4, 5; Is 38:17-19, f.a.p.) Tsy hoe ‘tafasaraka amin’Andriamanitra’ izay any amin’ny Sheôl, satria “eo anatrehan’i Jehovah” ny Sheôl ary “any” Izy. (Oh 15:11, f.a.p.; Sl 139:7, 8, f.a.p.; Am 9:1, 2, f.a.p.) Naniry mafy ho any àry i Joba satria tsy te hijaly intsony. Nivavaka koa anefa izy mba hotsaroan’i Jehovah any aoriana any, ka hantsoiny avy any amin’ny Sheôl.​—Jb 14:12-15.

Tsy ampifandraisin’ny Baiboly amin’ny hoe fiainana mihitsy fa amin’ny hoe fahafatesana ny hoe Sheôl (f.a.p.). (1Sa 2:6; 2Sa 22:6; Sl 18:4, 5; 49:7-10, 14, 15; 88:2-6; 89:48; Is 28:15-18; ampitahao koa Sl 116:3, 7-10 sy 2Ko 4:13, 14.) “Tany anjakan’ny haizina” (Jb 10:21) izy io sady toerana mangina. (Sl 115:17) Toa i Abela no voalohany nankany, ary avy eo narahin’ny olona an-tapitrisany izay niverina ho vovoka.

Nilaza ny apostoly Petera tamin’ny Pentekosta taona 33 fa tanteraka tamin’i Kristy Jesosy ny voalazan’ny Salamo 16:10. Nampiasa ny teny grika hoe haides i Lioka rehefa nanoratra ny tenin’i Petera. Ny fasana misy ny maty rehetra àry no atao hoe Sheôl na Haides. (As 2:25-27, 29-32, f.a.p.) Ho foana tanteraka izy io mandritra ny Fanjakana Arivo Taonan’i Jesosy Kristy, rehefa atsangana daholo ny maty any.​—Ap 20:13, 14; jereo AFOBE; FASANA; HAIDES.

Toy ny hoe tany i Jona. Hoy ny Jona 2:1, 2: “Nivavaka tamin’i Jehovah Andriamaniny i Jona, tao an-kibon’ilay trondro, ka nanao hoe: ‘Tao anatin’ny fahoriako aho no niantso an’i Jehovah, dia namaly ahy izy. Tao an-kibon’ny Fasana [sheôl, f.a.p.] aho no niantso vonjy, dia nandre ny feoko ianao.’” Noharin’i Jona tamin’ny Sheôl ny kibon’ilay trondro. Toy ny efa maty mantsy izy tao, nefa nampiakarin’i Jehovah avy tao an-davaka na Sheôl ny ainy, rehefa tsy navelany ho faty izy fa nasainy naloan’ilay trondro.​—Jo 2:6; ampit. Sl 30:3.

Hoy i Jesosy momba an’izay hanjo ny tenany: “Fa tahaka ny nitoeran’i Jona telo andro sy telo alina tao an-kibon’ilay trondro goavana, no hitoeran’ny Zanak’olona telo andro sy telo alina ao an-kibon’ny tany koa.” (Mt 12:40) Tsy nampiasa ny hoe “Sheôl” (Haides) i Jesosy teo, fa i Petera kosa nampiasa ny hoe “Haides” rehefa niresaka momba ny nahafatesan’i Jesosy sy ny nitsanganany.​—As 2:27, f.a.p.

Hoy i Brynmor Price sy Eugene Nida momba ny teny hoe “Sheôl”: “Miverimberina ao amin’ny Salamo sy ny bokin’i Joba izy io, ary manondro ny toerana  alehan’ny maty rehetra. Toerana maizina tsy ahafahana manao na inona na inona izy io. Mankany ny maty, na tsara fitondran-tena izy na tsia fony fahavelony. Tsy mety àry ny nandikana azy io hoe ‘afobe’ (KJ), satria te hilaza izany fa ny Sheôl dia mifanohitra amin’ny ‘lanitra’ izay heverina ho fonenan’ny olo-marina rehefa maty. ‘Fasana’ no mitovitovy dika aminy, fa ny mampiavaka ny Sheôl kosa dia hoe izy io no fasana misy ny maty rehetra. ... Toa mety ny nampiasana an’io sarin-teny io eto [Jona 2:2] satria gadra tao an-kibon’ilay trondro i Jona.”​—Bokin’ny Mpandika Teny Momba ny Bokin’i Jona, 1978, p. 37.