Tsirambina
Lazaina hoe manao tsirambina ny olona raha tsy mitandrina na tsy miraharaha rehefa manao zavatra; manao tandrevaka rehefa mikarakara olona na zavatra; tsy mankatò baiko ary miamboho adidy, sy ny toy izany. Mety hanao fanahy iniana ilay olona na mety hanadinodino fotsiny satria tsy niraharaha na nanao kitoatoa.
Teny hebreo maromaro no midika hoe “tsirambina”, ary iray amin’ireny ny matoanteny hoe paraʽ izay midika hoe ‘mamaha.’ (No 5:18) Manana heviny hoe “misavoritaka volo” izy io (Le 10:6), “manaram-po tanteraka” (Ek 32:25), ary “tsy miraharaha” na “mandà” anatra. (Oh 13:18; 15:32; ampit. Ek 5:4, nadika hoe “manao izay hitsaharana” izy io ao.) Iray amin’ireny teny hebreo ireny koa ny ʽazav, izay midika ara-bakiteny hoe “mahafoy; mamela.” (Mpts 10:13; 2Sa 5:21) Io teny io àry no nampiasain’i Nehemia rehefa nampirisika ny mpanompon’i Jehovah izy mba “tsy hanao tsirambina” ny tranon’ilay tena Andriamanitra. (Ne 10:39; ampit. 13:11.) Misy teny hebreo hafa koa nadika hoe tsirambina, ary midika ara-bakiteny hoe “tsy mifatotra tsara” toy ny tsipìka migoragora izy io.—Je 48:10; ampit. Sl 78:57.
Teny grika hafa nadika hoe “tsirambina” ny hoe ameleô (a: “tsy”; melô: “miahy”). Io teny io no tena midika hoe tsy miraharaha sy tsy miahy. Fanahy iniana izany fa tsy hoe hadino. Izany no nataon’ireo Israelita tsy nankatò ny Lalàn’i Mosesy. Niresaka momba ny sazy mafy nanjo azy ireo i Paoly, ary hoy izy avy eo: “Ataontsika ahoana no fandositra raha famonjena lehibe toy izao no ataontsika tsirambina [gr.: amelesantes: tsy raharahaintsika]? Ny Tompontsika mantsy no voalohany nilaza an’io famonjena io. ... Efa nanome porofo momba azy io koa Andriamanitra.” Hita amin’ny tenin’i Paoly fa tsy hoe sendra nanadino izy ireo, fa tena tsy niraharaha sy “voatarika hiala” (and. 1) ary tsy nankatò ny tenin’Andriamanitra nampitain’ilay Zanany lahitokana.—He 2:1-4.
Nampiasa endriny hafa amin’io teny grika io i Matio, ao amin’ny fanoharan’i Jesosy momba ny fanasambe iray: Nisy mpanjaka nanasa olona hanatrika ny fampakaram-badin’ny zanany lahy. Tsy tonga anefa ny nasaina, ary tsy hoe nanadino izy ireo fa “tsy niraharaha”, ka “ny iray lasa nankany amin’ny sahany, ny iray nandeha nivarotra.” Voalaza fa tsy mendrika izy ireo noho izany.—Mt 22:5, 8.
Nananatra an’i Timoty i Paoly hoe: “Aza atao tsinontsinona [na: atao tsirambina] izay nomena anao tamin’ny alalan’ny faminaniana, dia izay nomena anao rehefa nametra-tanana taminao ny anti-panahy rehetra.” Mpiandraikitra tao Efesosy mantsy i Timoty, na dia mbola tanora aza. Andraikitra lehibe tokoa izany! Nila niezaka mafy àry izy mba tsy hanao tsirambina. Tena tokony hifantoka tanteraka tamin’ny fanatsarany ny vakiteniny, sy ny fampianarany, ny fitondran-tenany, ary ny fananarany izy, sady hiezaka ho modely ka hitandrina tsara foana. Ho voa mafy izy raha nanao tsirambina na tsy niraharaha an’izay nomen’Andriamanitra azy.—1Ti 4:11-16.
Hoy i Jehovah momba ny Israely sy ny fifaneken’ny Lalàna: “Nivadika tamin’iny fifanekena nataoko iny ... izy ireo, na dia izaho aza no vadiny sy tompony.” (Je 31:32) Namerina an’io teny io i Paoly, ary hoy izy: “Satria tsy nitana ny fifanekena nataoko taminy izy ireo, ka tsy niraharaha azy ireo intsony aho.” (He 8:9) Azo inoana fa ny Fandikan-teny Grikan’ny Fitopolo no narahin’i Paoly eo. Tsy hoe “na dia izaho aza no vadiny sy tompony” mantsy no voalaza ao, fa hoe “tsy niraharaha azy ireo intsony aho.” Azo antoka fa tsy hoe nanao tsirambina na nanadino an’io vahoaka vita fifanekena taminy io i Jehovah. Niahy azy ireo foana kosa aza izy, fa izy ireo no tsy niraharaha ny teniny sy nikomy taminy. Tamin’izay ihany izy vao “tsy niraharaha azy ireo intsony [gr.: emelesa].”