Tao amin’ny Tokotanin’ny Vehivavy no nisy ny fitehirizam-bola, tao amin’ny tempoly. Hoy ny boky Ny Fanompoana tao Amin’ny Tempoly (anglisy): “Nisy lala-mitafo teny amin’ny manodidina, ary nilahatra nanaraka ny rindrina tao anatin’izy io ireo vata 13 fandatsaham-bola, izay nantsoina hoe ‘trompetra.’ ”

Nantsoina hoe trompetra izy ireo, satria kely ny tendany ary mivelatra ny vatany. Samy nanana ny anarany ny vata tsirairay, ary tsy nitovy ny nampiasana ny vola narotsaka tao. Tao amin’ny Tokotanin’ny Vehivavy i Jesosy no nahita olona maro nanao fanomezana, anisan’izany ilay vehivavy mpitondratena nahantra.—Lioka 21:1, 2.

Ny vata roa voalohany dia natokana ho an’ny hetran’ny tempoly, ka ny iray ho an’ny taona itsahina, ary ny iray ho an’ny taon-dasa. Ny vata fahatelo ka hatramin’ny fahafito indray ho an’ny vidina domohina, voromailala, kitay, emboka manitra, ary fitaovana volamena. Raha nihoatra ny vola natokan’ilay olona hividianana fanatitra, dia azony arotsaka ao amin’ireo vata manaraka ny ambim-bola. Ny vata fahavalo dia ho an’ny ambin’ny vola nividianana fanatitra noho ny ota. Ny vata faha-9 ka hatramin’ny faha-12 dia ho an’ny ambin’ny vola natokana hanaovana fanatitra noho ny heloka, fanatitra vorona, fanatitry ny Nazirita, ary fanatitry ny boka. Ny vata faha-13 no fandrotsahana ny fanatitra an-tsitrapo.

I Lioka no nanoratra ny Asan’ny Apostoly sy ilay Filazantsara mitondra ny anarany. Hoy izy: “Nofotorako tsara hatrany am-piandohana ny zava-drehetra sady efa nohamariniko.” (Lioka 1:3) Misy manam-pahaizana tsy matoky an’izany anefa. Marina àry ve ny fitantarany?

Niresaka zava-nitranga ara-tantara i Lioka, ary azo hamarinina izany. Niresaka anaram-boninahitry ny olona ambony romanina, ohatra, izy, toy ny hoe: Tompon’andraiki-panjakana tany Filipy, lehiben’ny tanàna tany Tesalonika, ary mpiandraikitra ny fety sy ny lalao tany Efesosy. (Asan’ny Apostoly 16:20; 17:6; 19:31) Nantsoin’i Lioka hoe lehibem-paritra i Heroda Antipasy. I Sergio Paolo indray nantsoiny hoe governoram-paritr’i Sipra.—Asan’ny Apostoly 13:1, 7.

Miova arakaraka ny sokajin’ny faritany romanina ny anaran’ny manam-pahefana ao aminy, ary naharaka an’izany i Lioka. Hoy i Bruce Metzger, manam-pahaizana momba ny Baiboly: “Mifanaraka tsara amin’ny toerana sy ny fotoana ny anaram-boninahitra nomena an’ireo olona resahina ao amin’ny Asan’ny Apostoly.” “Mpahay tantara faran’izay miavaka” i Lioka, hoy i William Ramsay, manam-pahaizana.