Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 50

NCIPO 135 “Mukhale a Miruku Mwanaka”

Ayari—Mwaakavihere asaaneenyu ulipihaca waamini waya

Ayari—Mwaakavihere asaaneenyu ulipihaca waamini waya

[Mwiithoonyere] mwaasineeneenyu itthu ikhanle yomaana, yooreera ni yoohipahuwa impheelaawe Nluku.”AROO. 12:2.

ITTHU INHALEEHU WIITTHUCA

Nhina ula mwahoola, ninaahala woona mananna ayari anlamuliyaaya woopana myaha ca Nluku asaanaaya ni waakavihera ulipihaca waamini waya.

1-2. Manannani ayari cinlamuliyaa ukhala mwanaya akohaka citthu cinkupaliihu?

 ATTHU enci aneera wiira uwuunuwiha asaana ikhanle itthu yoorika. Wakhala wiira nyuuva nhaana asaana, ninawuuttottopelani wiikurumica winyu wiira munkavihere mwaninyu uhihiyerera ulipihaca waamini wawe! (Deut. 6:6, 7) Nuuwakatyaaya, mwaninyu atthunaka naapheela ucuwela citthu cinkupaliihu, uhela nhina citthu Ibiibiliya cinhimyaaya nhina citthu comaana ni coohinamaana.

2 Wiipaceroni, atthunaka makoho nopankaawe mwaninyu pooti wuutikhinihani. Atthunaka uhiya wiikurumica urwaa uhoolo nhina mminepani, uyo nawiira ulolovaca. Masi khweeliini, wiira mwaninyu eekurumice urwaa uhoolo, uyo haana uphwanya waakhuliya waya makoho rinaawe. (1 Akor. 13:11) Vano, khannolamuliya ukhala niiwasiwaasi. Uhiya commo, nvarele nteko uyo ukatyuuyo wiira munkavihere mwaninyu uvarela nteko moopuwelelwaawe.

3. Isiyani inhaleehu woona nhina ula mwahoola?

3 Nhina ula mwahoola, ninaahala woona manannani ayari anhalaaya waakavihera asaanaaya (1) uhihiyerera wiikurumica mwaanennyaaya, (2) ucuwela kontha isiyani unreeraaya utthara ikano co mbiibiliyani ni (3) waakiha ile inkupalyaaya. Ciicammo ninaahala woona kontha isiyani ikhanlyaaya itthu yomaana asaana upanka makoho ni woona mananna cinhaleehu ukumiha ukati wiira niwoopane myaha nhina citthu cinkupaliihu.

MWAAKAVIHERE ASANEENYU WIIKURUMICA MWAANENYAAYA

4. Makohoni asaaneenyu atthunaka anhalaaya ukhalana ni kontha isiyani?

4 Khampa nyuuva nhiyareleenyu mmwaaminiki Yehova, mwaninyu ciicammo khayaryanne waamini. Ikhanle itthu yofayita wuupuwela wiira waamini khinakhala itthu inyaryaaniya. Vano, atthunaka mwaninyu naapacera wiikoha co: ‘Manannani miiva kinhalaaka ukupaleela wiira Nluku haawo? Kiireke unaareera ukupali itthu inhimyaaya Ibiibiliya?’ Khinakhala itthu yootakhala wiikoha commo. Khweeliini, Ibiibiliya inaanikurumica uvarela nteko “moopuwelelweehu” ni ‘uweheeha citthu cotheene.’ (Aroo. 12:1; 1 Atesal. 5:21) Masi manannani nyuuva nnohaleenyu waakavihera asaaneenyu ulipihaca waamini waya?

5. Isiyani ayari inlamuliyaaya upanka wiira yaakavihere asaaneenyu wuncerera waamini waya Ibiibiliya? (Arooma 12:2)

5 Mwaakurumice asaaneenyu woonenela wiira itthu ineetthucihaaya Ibiibiliya ikhanle ikhweeli. (Nsome Arooma 12:2. a) Asaaneenyu yakhalanaka makoho, nkumihe ukati wiira mwiitthucihe mananna uphwanya waakhuliya waya, nvarelaka nteko ikaruma khampa Índice das Publicações da Torre de Vigia ni inanna ikhwaawe pooti uvarela nteko Guia de Pesquisa para Testemunhas de Jeová. Vathi waya “Ibiibiliya” ni muru uneera “Cowantikhiya cotheene ciphattuwile wa Nluku”, cihaavo citthu cinthoonyera wiira Ibiibiliya khinakhala ilivuru yomaana paahi yantikhiye naapinaatamu. Khweeliini, iyo ikhanle “nuulumo na Nluku.” (1 Atesal. 2:13) Wootakihera, mwaninyu pooti wantothaawe isittatti yokhalayi yo Niinive yo Asiiriya. Khalayi, anamasoma khayaamini Ibiibiliya, ayo yeeraka wiira iyo isittattiiyo khinapaca ukhala. Mwaakha wo 1850, anamatothatotha yahophwanya ihalahala co iyo isittattiiyo ni yaahonenela wiira khweeliini Ibiibiliya yaahimya ikhweeli. (Sof. 2:13-15) Asaaniinyu yaatothaka mwaha uneera “Mwaanaacuwela?”, nhina irevista ukhalenla yo novembro yo 2021, naahala woona manannani ukwanyulaciya wo isittatti yo Ninive yiirannyeelyaaya inatiri yo mbiibiliyani. Mwaakurumice asaaniinyu ulattaniha citthu cineetthucaaya mmalivuruni wihu ni cikhwaawe cinkhuluveliya, khampa enciclopédias, inhimyaaya. Iyo inaahala waakavihera asaaniinyu ukupali wiira itthu inhimyaaya Ibiibiliya ikhanle ikhweeli.

6. Manannani ayari anhalaaya waakavihera asaanaaya uvare nteko moopuwelelwaaya? Nvahe ntakihero. (Nwehe ciicammo ilatarato.)

6 Nkumihe ukati wiira mwiitthucihe asaaniinyu avarele nteko moopuwelelwaaya. Ntothe ukati wiira moopane mwaha comaana co mbiibiliyani awula umwaamini waya Nluku. Atthunaka nyuuva pooti upanka mwarwaaka uthotola u museu awula Upeteli. Ukati unrweenyu uthotola museu, nyuuva pooti waakavihera asaaneenyu woona mananna citthu awula ihantisi cinooniheraaya wiira Ibiibiliya khinootha. Wootakihera, niireke asaaneenyu anaacuwela wiira ncina na Nluku ninaaphwanyannya wanlukuni nivirihile myaakha coophiyaka 3.000, nincuweliya ukhala nluku no Moabita? Nno nlukunno nimphwanyannya u Museu yo Louvre, u Paris, u França. Nyuuva pooti ciicammo woona ilatarato yo nluku nineehaniya Moabita awula ilatarato cikhwaawe cokhalayi u museu, munternetini awula mmalivuruni wihu. Uhiya commo, na exposição “A Bíblia e o Nome de Deus”, nipuro ninhooleliya miteko co Masaahiti a Yehova, u Warwick, Nova York, unaakhitirya woona ikoopiya yo nluku Maobita. Ihapari ikhwaawe imphwanyannya nhina nno nlukunno nikhanle ncina na mwene o Moabe eehaniya Mesa, ukati waarukunuwenlyaawe asarayeli. Iyo phiitthu inhimyaaya Ibiibiliya. (2 Mam. 3:4, 5) Woona mwaaneeneenyu wiira ihapari co mbiibiliyani cikhanle cokhweeli ni cookhuluvelya unaahala waakavihera asaaneenyu ulipihaca waamini waya.—Nwehe ciicammo 2 Ikoronika 9:6.

Nyuuva pooti uvarela nteko citthu coopankiya ni ihantisi cowiirannya wiira mwaakavihere asaaneenyu ukupali wiira itthu inhimyaaya Ibiibiliya ikhanle ikhweeli (Nwehe iparaagarafu 6.)


7-8. a) Citthu cowumpiya ninooneehu cinniitthuciha isiyani? Nhimye itthu imoca. (Nwehe ciicammo ilatarato.) b) Nikohoni ninhala waakavihera asaaneenyu ulipihaca waamini waya wiira Nluku phinumpale?

7 Mwaakavihere asaaneenyu wuupuwela citthu cootikhiniha cumpilyaawe Yehova. Mwaviraka nipuro nooreera nnari nkhayi naasaaneenyu, mwaakavihere uweha citthu cootikhiniha cumpilyaawe Nluku. Kontha isiyani? Kontha nnyo citthunnyo cinoonihera wiira haavo ncuwelaci muulupale ompile. Citthu cikiina cumpiye cinawoonannya wiira ciri coorukurerya, toko ikhoropa, girassol, nnye cineehaniya galáxia ni ciicammo ahaavo mataakhuru o miri cikhwaawe ankhala oorukurerya. Hataa nnyo citthunnyo cikhalaka coovirikana, urukurerya waya khunvirikanaca. Anamasoma anaasoma ni anawaalikela nwo urukureryanwo. Namasoma mmoca neehaniya Nicola Fameli heera wiira waalikeliyaka urukurerya wo citthu toko nnyo, manummeru ankhumelelaayo khanvirikana, hataa citthunnyo civirikanaka. b

8 Ucikolani, asaaneenyu anaahala wiitthuca citthu cikhwaawe, toko ile ineehaniya gravidade. Iyo phiitthu ineeriha maaci oomaka ucara awula uwukuwa ni phineeriha citthu cotheene wiirimu ni vathi ukhala wanipuroni waya; phimaana, ncuwa khanimpwesana ni mweeri. Masi tipani pankile wiira nnyo citthunnyo cikhale coothotokannya ayo manannaayo? Mwaninyu oopuwelaka nno nikohonno, naahala ulipihaca ukupali wawe wiira Nluku humpile citthu cotheene. (Mabere. 3:4) Vano nuuwakatyaaya, pooti unkoha co: “Wakhala wiira Nluku phinumpile, niireke wiira uyo kharina isariya yoonihimerya isiyani inlamuliyeehu upanka ni ihinlamuliyeehu upanka wiira nikhale ootteeliya?” Nyuuva pooti unhimeerya wiira citthu cinlamuliyeehu upanka ni cihinlamuliyeehu upanka cihimiye mbiibiliyani.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Tipani ompile citthu comaana cinooneehu? (Nwehe iparaagarafu 7 ni 8.)


MWAAKAVIHERE ASAANEENYU UCUWELA NLATTUNI UNREERAAYA UTTHARA IKANO COMAANA CO MBIIBILIYANI

9. Kontha isiyani asaaneenyu atthunaka anhalaaya waanyihacera nhina ikano comaana co mbiibiliyani?

9 Wakhala wiira asaaneenyu anawaanyihacera wiira unaareera utthara itthu Ibiibiliya inhimyaaya nhina itthu yomaana ni yoohinamaana, mmananihe woonenela isiyani inwiiriha waanyihacera. Niireke wiira khankupali itthu inhimyaaya Ibiibiliya awula khancuwela utaphulela saana itthu inkupalyaaya? Mwaakavihere asaaneenyu woona kontha isiyani unreeraaya utthara ikano ca Yehova. Nyuuva pooti upanka iyo nvarelaka nteko ilivuru Mphwanye Utteeliya Uhimmala!. c

10. Manannani nyuuva nnohaleenyu waakavihera asaaneenyu woona wiira Yehova khanle mpatthani omaana?

10 Mwaakavihere asaaneenyu uvaha ifayita upatthani urinaaya ni Yehova. Woosoma Ibiibiliya naasaaneenyu, nvarele nteko makoho ni ilatarato cimphwanyannya nhina ilivuru Mphwanye Utteeliya Uhimmala! wiira ncuwele isiyani asaaneenyu inoopuwelaaya nhina mwahooyo. (Miru. 20:5) Wootakihera, mwaha 8 unanlattaniha Yehova khampa mpatthani okhweeli nonuupusera itthu wiira anikavihere ni anikhikicere. Vano, mwasomaka iveerusu 1 Joau 5:3, nyuuva pooti unkoha co: “Yehova khanle mpatthani omaana. Vano uyo anilepelaka upanka itthu, manannani ninlamuliyeehu uwehera?” Nna nikohonna pooti ukhalaka toko noohirika, masi pooti waakavihera asaaneenyu ucuwela wiira Yehova nivahile nnyo ikanonnyo kontha naanifenta. —Isai. 48:17, 18.

11. Manannani nyuuva nnohaleenyu waakavihera asaaneenyu uvaha ifayita ikettelo co mbiibiliyani? (Miruku 2:10, 11)

11 Moopele mwaha ifayita urinaaya utthara ikettelo co mbiibiliyani. Ukati woosoma Ibiibiliya awula iveerusu yonihuku nkhayi, moopele mwaha nhina mananna ikettelo co mbiibiliyani caakavihenryaaya amuciinyu. Wootakihera, niireke wiira asaaneenyu anaacuwela kontha isiyani unreeraaya uvara nteko ni ukhala ookhuluvelya? (Mabere. 13:18) Niireke asaaneenyu anaacuwela wiira ikettelo co mbiibiliyani cinaanikavihera ukhala ootteeliya ni ukhala saana? (Miru. 14:29, 30) Khweeliini, woopela mwaha ikettelo khampa nnya, cinaahala waakavihera asaaneenyu uvaha ifayita itthu ineetthucihaaya Ibiibiliya. —Nsome Miruku 2:10, 11. d

12. Manannani ayari cinhalaaya waakavihera asaanaaya woona iparakha umphwanyihaaya utthara ikettelo co mbiibiliyani?

12 Munna mmoca o França, neehaniya Steve, naahimya mananna uyo nkhayi naamwaarawe yankavihenryaaya mwanaaya mmirawo, neehaniya Ethan, woona nifento nimphwanyihaaya malamulo a Yehova. Ayo aneera: “Hi naanompanka makoho khampa ala: ‘Kontha isiyani Yehova nopheelaawe wiira nitthare ila ikettelweela? Manannani unthoonyeraaya wiira Yehova naanifenta? Isiyani yaahala wiirannya unari wiira khawaatthuna utthara ila ikanweela?’” Woopela mwaha ala makohwaala, uhonkavihera Ethan ukupali wiira ikano ca Yehova cinaanikavihera ukhala saana. Steve ciicammo heera: “Itthu impheeleehu ukhanle unkavihera Ethan woona wiira ucuwelaca wo mbiibiliyani phitepile wuunuwa uvikana ucuwelaca wa pinaatamu.”

13. Manannani ayari anhalaaya waatthenkaca asaanaaya weettela ikettelo co mbiibiliyani? Nvahe ntakihero.

13 Mwaatthenkace asaaneenyu weettela ikettelo co mbiibiliyani. Ukati womaana wiira mpanke iyo, ukhanle ukati unlepeliyaaya ucikolani wiira asome ilivuru. Kontha isiyani ukhanlyaaya ukati womaana? Kontha iyo ilivurwiiyo atthunaka inthoonyera wiira atthu anhimiya anaapanka citthu coohinamaana ni moopuwelelwaaya oohiloka atakihiye. Nyuuva pooti waakurumica asaaneenyu woona moopuwelelwaaya ayo atthwaayo ni itthu ineetthucihaaya Ibiibiliya. (Miru. 22:24, 25; 1 Akor. 15:33; Afili. 4:8) Naayo manannaayo, asaaneenyu anaahala ukhala owiitthenkaca wiira akhitiri wuuluma saana itthu inkupalyaaya.

MWAATTHENKACE ASAANEENYU UCUWELA UTAPHULELA ITTHU INKUPALYAAYA

14. Citthuni atthunaka cinhala waarika amirawo? Nlattuni?

14 Ikwaha cikhwaawe, amirawo anawoova uhimyaca itthu inkupalyaaya. Wootakihera, ayo atthunaka khancuwela itthu yoohala uhimya kontha khankupali itthu ineetthucihiya nhina uphattuwaca. Kontha isiyani? Atthunaka aporofesore aneera wiira iyo khinakhala ikhweeli, masi ikhanle itthu yoowinventariya. Khampa ayari, manannani nyuuva nnohaleenyu waakavihera asaaneenyu ukupali wiira itthu inaaminnyaaya ikhanle ikhweeli?

15. Isiyani inhala waakavihera amirawo ukhuluvela itthu inkupalyaaya?

15 Mwaakavihere asaaneenyu ukhuluvela itthu inkupalyaaya. Asaaneenyu khanlamuliya woona ihaaya umwaamini Mpattusi. (2 Tim. 1:8) Kontha isiyani? Kontha anamasomasoma enci ciicammo anaakupali wiira ukumi uhowumpiya awula khuphattuwacile veekha. Ukati ansomasomaaya mananna cikhumakhumilyaaya ukumi, ayo anawoonenela wiira haavo ntthu ompile. Phimaana, ayo khanhala ukupali citthu cowoothiya cineetthuciha uthatuwaca, khampa cineetthucihiya mmacikolani cinci. Itthu ikhwaawe inhala waakavihera asaaneenyu ulipihaca waamini waya ukhanle ucuwela manannani mayamunna ni mayanuunu makhwaawe inaakupaliha wiira ukumi uhowumpiya. e

16. Manannani ayari cinhalaaya waakavihera asaanaaya utaphulela saana kontha isiyani ankupalyaaya wiira haavo Mpattusi? (1 Peturu 3:15) (Nwehe ciicammo ilatarato.)

16 Mwaakavihere asaaneenyu ucuwela utaphulela saana citthu cinkupalyaaya. (Nsome 1 Peturu 3:15. f) Atthunaka wanhala ureera usoma nkhayi myaha Os Jovens Perguntam —Criação ou evolução?”, nsayitini jw.org. Vano, asaaneenyu pooti uthanla miphantte caahala waakavihera atthu akhwaawe ucuwela wiira haavo Mpattusi. Vano, nyuuva pooti wiitthuciha mananna oohala utaphulela khula mphantte. Wakhalaka wiira haavo ntthu noopheela wiitthuca nnyo myahannyo, mwaakavihere asaaneenyu woona wiira khanlamuliya unnyakulihanana ntthuuyo, masi ahaana untaphulela nimananna omaana ni oohirika wiiwannya. Wootakihera, atthunaka ntthu mmoca anonsomanaaya, nawiira co: “Mi kinkupali paahi citthu cinkhitiryaaka woona ni kakinapaca umoona Nluku.” Mwaninyu pooti wuuluma co co: “Wuupuwele wiira uneetta nipuro noocara miri, noomalelya ni unawoona inupa. Waahala wuupuwela cani? Khweeliini, wanhala ukupali wiira haavo ntthu tekile iyo inupeeyo. Waakhala wiira citthu cooyevaca toko nnyo cimpankiya naatthu, vano wuupuwele ituninya!”

Wo wuulumana asipatthaniinyu oocikolani, mmananihe waahimerya nimananna oohirika wiiwannya (Nwehe iparaagarafu 16 ni 17.) g


17. Manannani ayari cinhalaaya waakavihera asaanaaya waavyaavya ukati womaana wiira awuulumane akhunanaya myaha co mbiibiliyani?

17 Mwaakurumice asaaneenyu waavyaavya ukati wiira awoopane myaha co mbiibiliyani atthu akhwaawe. (Aroo. 10:10) Pooti waneereehu wiira woopana myaha co mbiibiliyani atthu unlikana nuwiitthuca nuwiipa ikaruma cooruma. Wuupaceroni, ntthuuyo noopacera wiipa icipo coohirika. Nuuwakatyaaya, nakhitiri ucuwelaca mananna owiipa ni mpaka woona ukhala itthu yoohirika wiipa. Inanna imocaaru, mmirawo naapacera wuuluma waamini wawe nimananna oohirika. Wootakihera, uyo pooti unkoha ntthu nonsomanaawe ucikolani co: “We unaacuwela wiira ale ansoma icikola cootekatekiya, ampanka citthunnyo atakihaka citthu cinoonaaya ntuninyani? Hooti kiwoonihere ividiyu yomaana.” Vano yamalihaka umoonihera ividiyu ineera Teve um Projeto?, uyo pooti unkoha co: “Vano wakhalaka wiira namatekateka unaaphwanela uttottopeliya nlattu wootakiha itthu yowumpiya, vano ule ompile?” Moopuwelelo khampa ayo, pooti unkavihera ni unvara nrima ntthu nomoopanaawe mwaha ni umwiiriha upheela wiitthuca-tho.

NHIHIYERERE WAAKAVIHERA ASAANEENYU ULIPIHACA WAAMINI WAYA

18. Manannani ayari cinhalaaya uhihiyerera waakavihera asaanaaya ulipihaca umwaamini waya Nluku?

18 Ninkhala ituninya yoocara atthu ahimmwaamini Yehova. (2 Pet. 3:3) Vano ayari, nvarele nteko ukati unsomeenyu naasaaneenyu wiira mwaakurumice wiitthuca cinene myaha cinhala wuncerera uvaha ifayita Ibiibiliya ni ikano comaana ca Nluku. Nwoopane mwaha nhina citthu cowumpiya cootikhiniha cinooneehu wiira cinaahala waakavihera uvarela nteko saana moopuwelelwaaya. Ciicammo mwaakavihere asaaneenyu woona inatiri comaana ciirannyeele. Ni itthu yofayita cinene phiila: ulompa nkhayi naasaaneenyu ni ciicammo waalompela ayova. Mwapankaka commo, nyuuva pooti ukupali wiira Yehova naahala ucaaliha wiikurumica winyu wiira mwaakavihere asaaneenyu ulipihaca waamini waya.—2 Ikor. 15:7.

NCIPO 133 Nimurumeele Yehova Okathi wa Omiravo Ahu

a Arooma 12:2 Ni nhiye utthara meettelo o ula ulumwenkuula, masi nrukunuse meettelweenyu, nrehereryaka moopuwelelweenyu, wiira mwiithoonyere mwaasineeneenyu itthu ikhanle yomaana, yooreera ni yoohipahuwa impheelaawe Nluku.

b Wiira ncuwele-tho, moone ividiyu As Maravilhas da Criação Revelam a Glória de Deus, nsaayitini jw.org.

c Wakhala wiira mwaninyu homaliha usoma ilivuru Mphwanye Utteeliya Uhimmala!, nyuuva pooti uturuwela-tho usoma miphantte coomalela ipontu 3 ni 4, inooluma ikano comaana co mbiibiliyani.

d Miruku 2:10 Ucuwelaca woophwanyaka wanrimaniwaa ni ucuwela woocivela vale waroohoniwaa, 11 moopuwelelo anaahala wuusunka ni ankhili anaahala wuukhikicera.

e Nwehe mwaha Por que acreditamos num Criador”, irevista Despertai! yo setembro 2006, ni ibroxura A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta. Wiira moone matakihero makhwaawe, nwehe ividiyu A Origem da Vida: Teorias ni Fatos.

f 1 Peturu 3:15 Masi munttitthimihe Kristu wanrimani winyu khampa Pwiiya, mwiitthenkacaka khula ukati wiira mmwaakhule otheene ule nohala wuukohakohani nlattu wo niweherero nirineenyu, mwaakhulaka ratta ni niihisima.

g ILATARATO: Mmirawo mmoca Saahiti a Yehova amooniheraka ividiyu irina muru “Teve um Projeto”? mpatthannyaawe mmoca nonsomanaawe ucikolani cinoncivela ikaruma cineehaniya idrone.