Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 15

Unaawehera cani atthu o ncoko unlalyeeraa?

Unaawehera cani atthu o ncoko unlalyeeraa?

“Ntthukule miitho, nwehe wiira imatta ciri cootteela ni icoolya cihottokottha wiira cihephiye.”—JOAU 4:35.

NCIPO 64 Participamos com Alegria na Colheita

NINHALA WIITTHUCANI? *

1-2. Isiyani Yesu yaapheelaawe uhimya ukati woolumalyaawe moolumo ari nhina Joau 4:35, 36?

UKATI waarwaawe u Kalileya, Yesu ahovira mmamattani, ni ule ukatyuule icoolya caari cihinaaya uttokottha wiira cihephiye. (Joau 4:3-6) Itthu yoolumalyaawe Yesu uyo ukatyuuyo yaari yootikhiniha, kontha caahaleela myeeri micese wiira uphiye ukati woohephiya icoolya. Uyo eerale co: “Ntthukule miitho, nwehe wiira imatta ciri cootteela ni icoolya cihottokottha wiira cihephiye.” (Usome Joau 4:35, 36. *) Isiyani Yesu yaapheelaawe uhimya?

2 Unkhala toko Yesu khaacile uhephiya icoolya cokhweeli, masi uyo aacile uhephiya waatthu. Wuupuwele itthu yaakhumelenle nne nihukunne. Hataa ukhalaka wiira ayuuta khayaatanaca naatthu oosamariya, Yesu ahonlalyeera nthiyana nsamariya—ni uyo nthiyanooyo aheewelela! Ni ukati Yesu woolumaawe eeraka wiira “imatta ciri cootteela ni icoolya cihottokottha wiira cihephiye,” atthu enci oosamariya yeera iwaaka umoonanana. Ayo yanoomwiiwa ule nthiyanoole amuulumaka Yesu ni yaawa wiira yiitthucihiye-tho. (Joau 4:9, 39-42) Yoopelaka mwaha nnyo iveerusunnyo, ilivuru imoca ineera: “Mananna ale atthwaale caakuvalyaaya urwaa umoonanana Yesu wiira anviriyane, . . . ahothoonyera wiira ayo yaari khampa icoolya co mmattani coottokottha wiira cihephiye.”

Isiyani ninlamuliyeehu upanka noonaka wiira imatta cihu ciri “cootteela ni icoolya cihottokottha wiira cihephiye”? (Uwehe iparaagarafu 3)

3. Weeva waaweheraka atthu toko Yesu caaweheraawe, citthuni cinhala wuukhumelela wuulalyeerani?

3 Vano atthu o ncoko weeva unlalyeeraa? Weeva unawaawehera khampa icoolya coottokottha ni cookhomaala wiira cihephiye? Wakhala wiira unawaawehera commo, cinaahala wuukhumelela citthu comaana tthaaru. Yoopacera, weeva unaahala wiikurumica ulalyeera wowaakuvya. Ukati woohephiya icoolya unkhalaka vakaani; ni ntthu khanlamuliya ucerewa. Yonayeeli, weeva unaahala wuutteela nrima nlattu woowoona atthu yatthunaka ihapari comaana. Ibiiblya ineera wiira atthu ‘anaatteeliya ukati woohepha icoolya.’ (Isai. 9:3) Ni yoneeraru, weeva unaahala wuupuwela wiira atthu otheene pooti ukhitiri ukhala atthari a Kristu. Phimaama weeva unaahala utotha waalalyeera uwuulumanaka myaha cinaacivela.

4. Citthuni caapankalyaawe apostolu Paulu cinhaleehu wiitthuca nhina ula mwahoola?

4 Atthari a Yesu atthunaka yoopuwela wiira asamariya khayaahala ukhitiri ukhala atthari a Yesu. Masi Yesu kahi phoopuwelaawe commo. Uyo oopuwela wiira asamariya yaanaahala ukhitiri ukhala attharyaawe. Hiiva ciicammo nihaana naaweheraka ratta atthu anaalalyeereehu, ni nihuupuwele wiira ayo khanhala ukhitiri ukhala atthari a Kristu. Apostolu Paulu hovaha ntakihero nomaana ninlamuliyeehu utakiha. Isiyani ninniitthucihaaya ntakihero na Paulu? Nhina ula mwahoola, ninaahala wiitthuca (1) mananna Paulu caacuwelaawe citthu caakupalyaaya atthu yaalalyeeraawe, (2) mananna caacuwelaawe citthu caacivela ayo atthwaayo ni (3) mananna ceekurumicalyaawe waawehera ratta atthu otheene ni wuupuwela wiira ayo anaahala ukhitiri ukhala atthari a Kristu.

CITTHUNI CINKUPALYAAYA?

5. Kontha isiyani Paulu aanawaacuwela ratta atthu yaalalyeerawe wasinakoka?

5 Imaara cinci, Paulu aanaalalyeeraka mmasinakoka ca ayuuta. Wootakihera, Paulu ahorwaa wasinakoka yo Tesalonika ni “Isaapatu tthaaru ahowoopana myaha avarelaka nteko Cowantikhiya coowarya.” (Mite. 17:1, 2) Atthunaka Paulu khawanrika ulalyeera mmasinakoka, ukhala wiira uyo oonuwihiye khampa nyuuta. (Mite. 26:4, 5) Paulu aanawaacuwela ratta ayuuta, phimaana khawanrika waalalyeera.—Afili. 3:4, 5.

6. Atthu Paulu yaalalyeeraawe nipuro naatumihaciya u Atenas yaavirikanale cani naatthu yaalalyenryaawe wasinakoka?

6 Ukati waatthawaawe atthu yanlupattha u Tesalonika ni u Bereia, Paulu ahorwaa u Atenas. Ni u Atenas ciicammo “ahancera uwuulumana wasinakoka ayuuta ni atthu akiina yanswalela Nluku.” (Mite. 17:17) Masi ukati waarwaalyaawe ulalyeera nipuro naatumihaciya, atthu yanviriyana Paulu khayaari ayuuta. Yahaavo anafilosofiya ni atthu akhwaawe yahaari ayuuta yoopuwela wiira Paulu eetthuciha “itthu yonaanaano.” Ayo yahomwiirela Paulu: “Unooluma citthu cihinattokweehu wiiwa.”—Mite. 17:18-20.

7. Toko cinthoonyeraaya Miteko 17:22, 23, Paulu aarukunusale cani mananna oolalyeera?

7 Usome Miteko 17:22, 23. * Ukati wowaalalyeera atthu o Atenas yahaari ayuuta, Paulu khaawuulumanne toko caawuulumanalyaawe ayuuta wasinakoka. Paulu atthunaka aheekoha co: ‘Atthu o Atenas ankupali isiyani?’ Hinaaya waalalyeera, uyo aapacenre uweha citthu caarivo iriyaryaaya ni ahoona mananna caaswalyaaya. Vano ukati wowaalalyeera, Paulu ancenre wuuluma myaha co mbiiblyani atthu o Atenas caakupalyaaya. Namasoma mmoca heera: “Ukhala wiira Paulu aari nkristau nyuuta, uyo aanaacuwela wiira makereeku oohaamini khayanswalela Nluku ‘eekhweeli’ yanswalelaaya ayuuta ni makristau. Masi Paulu naamananiha waathoonyera wiira Nluku mmuulumaawe khanakhala Nluku atthu o Atenas hinoncuwelaaya.” Paulu aanaarukunusa myaha coolumaawe attharaka citthu atthu cinkupalyaaya. Uyo ahowiirela atthu o Atenas wiira ihapari caalalyaawe caakhuma wa “Nluku Oohicuweliya,” yaamananihaaya unswalela. Hataa ukhalaka wiira atthu yahaari ayuuta khayaacuwela Cowantikhiya, Paulu khaawoocyaale. Masi uyo aawoona ayo atthwaayo khampa icoolya coottokottha ni cookhomaala wiira cihephiye. Waawehera commo, wahonkavihera Paulu urukunusa mananna owaalalyeera ihapari comaana.

Toko apostolu Paulu, ukhale namaweha, urukunusace moolumacerwaa ni waawehere ratta atthu wuupuwelaka wiira ayo pooti ukhitiri ukhala atthari a Kristu (Uwehe iparaagarafu 8, 12, 18) *

8. a) Isiyani inlamuliyaa upanka wiira ucuwele itthu inkupalyaaya atthu o ncoko unlalyeeraa? b) Ntthu eeraka wiira haana ittiini, unlamuliyaa umwaakhula cani?

8 Toko Paulu, ukhale namaweha. Utothe woona citthu cinhala wuukavihera ucuwela isiyani inkupalyaaya atthu o ncoko unlalyeeraa. Wootakihera, wiikohe co: Ihaavo itthu ithomennye awula yeesiye wanupani wawe awula nkaaroni wawe ntthuuyo inthoonyera wiira uyo nattiini? Ncina nawe, ikuwo cawe awula moolumacerwaawe, anaathoonyera ittiini iryaawe? Masi pooti ukhalaka wiira ntthu umpheelaa unlalyeera naawiirela wiira haana ittiini. Vano unlamuliya umwaakhula cani? Nrokorihu mmoca neehaniya Flutura nvara nteko weepiyoneeru owiivaherera naakhulaka co: “Mi akiwaale wuukhanyererihani wiira nkupali citthu miiva cinkupalyaaka, masi kiwaale uwoopanani ula mwahoola . . .”

9. Citthuni weeva cinkupalyaa ni ciicammo cinkupalyaawe ntthu rina ittiini?

9 Mwahani unlamuliyaa umoopana ntthu rina ittiini? Umananihe upacera wuuluma citthu cinkupaliinyu ooyeeli cinyu. Uyo atthunaka nonswalela Nluku mmoca paahi, naakupali wiira Yesu moopoli aapinaatamu awula atthunaka naakupali wiira woohipica citthu cootakhala cinaahala umalamalihiya. Woopelaka mwaha itthu inkupaliinyu ooyeeli cinyu, umananihe unlalyeera ihapari co mbiiblyani ni mananna oohala uncivela.

10. Isiyani ninlamuliyeehu wiikurumica upanka, ni nlattuni?

10 Wuupuwele wiira ahaavo atthu ahinkupali citthu cotheene cineetthucihaaya ittiini iryaaya. Phimaana, wacuwelaka ittiinnyaawe ntthuuyo, umananihe ucuwelela citthuni khweeliini cinkupalyaawe. Piyoneeru owiivaherera mmoca o Austrália neehaniya David, neera: “Ilelo, atthu enci anaatakanihera citthu cottiini ni citthu cowoothiya cofilosofiya.” Nrokorihu mmoca o Albânia neehaniya Donalta, neera: “Ahaavo atthu aneera wiira ahaana ittiini, masi wanrimani waya, khankupali wiira Nluku haavo.” Ni misiyonaariyu mmoca o Argentina hoonelela wiira ahaavo atthu ankupali wiira ari anluku araru, masi ahinkupali wiira Athumwaane, Mwaana ni nnepa wowaarya akhanle nluku mmoca. Uyo misiyonaariyuuyo neera: “Kacuwelaka iyo, khunrika woonelela itthu inkupaliihu ooyeeli cihu.” Phimaana, umananihe woonelela isiyani atthu khweeliini inkupalyaaya. Kontha wapankaka commo, weeva unaahala ‘wiikhaliha citthu cotheene iriyari wo khula ikhapila ya atthu,’ toko Paulu.—1 Akor. 9:19-23.

CITTHUNI CINAACIVELA?

11. Toko cinthoonyeraaya Miteko 14:14-17, Paulu oolumale cani myaha coohala waacivela atthu o Listra?

11 Usome Miteko 14:14-17. * Paulu aanaacuwela citthuni caacivela atthu yaalalyeeraawe ni aanaarukunusa myaha cawe attharihaka iyo. Wootakihera, apoovu o Listra khayaacuwela ratta awula khayaacuwela hataa vakaani myaha co mbiiblyani. Phimaana, Paulu ahowuulumana myaha caahalaaya waakuva wiiwa. Uyo ahoopela mwaha ukati wo nlaala ni aheera wiira numpiye wiira nilawe ukumi. Paulu ahooluma citthu ni ahovaha matakihero yoonalyaawe wiira khayaahala waarika wiiweeha atthu yanviriyana.

12. Unhala ucuwela cani citthu cinaacivela atthu ni urukunusa moolumwaa uttharihaka citthu cinaacivela?

12 Umananihe ucuwelela isiyani inaacivela atthu o ncoko unlalyeeraa ni urukunuse moolumwaa uttharihaka itthu inaacivela. Waphiyaka uwannyawe ntthu, unhala ucuwela cani itthu inoncivela? Tootho, ukhale namaweha. Wakelaka nluwani, pooti ukhala wiira weeva unomphwanya ntthuuyo alimalimacaka wapuwani wawe, asomaka ilivuru, arehereryaka icinkaawe awula apankaka itthu ikhwaawe. Unoonela cani wancera unlalyeera woopelaka mwaha itthu impankaawe uyo ukatyuuyo? (Joau 4:7) Ni hataa ciicammo ikuwo inwaraawe ntthuuyo pooti unikavihera uncuwela vakaani—ikuwo cawe pooti unithoonyera ilapo inkhumaawe, nteko unvaraawe awula ikiipa yaanaboola inoncivela. Munna mmoca neehaniya Gustavo neera: “Mi kahancera umoopana mwaha mmirawo mmoca o myaakha 19 aawanre ikamica yaakhumenle ilatarato ya nlopwana oocuwelaciya cinene eepa macipo. Mwaha woopaleehu wahomwiiriha utthuna usomihiya Ibiiblya, ni ilelo uyo khanle munneehu.”

13. Ukati wonlattula ntthu wiira wancere unsomiha Ibiiblya, unlamuliya umuulumana cani wiira uyo apheele usomihiya?

13 Ukati wonlattula ntthu wiira unsomihe Ibiiblya, umuulumane ni mananna anhala uncivela. Unthoonyere ifayita cinhalaawe uphwanya atthunaka usomihiya Ibiiblya. (Joau 4:13-15) Wootakihera, nrokorihu mmoca neehaniya Poppy ahonlalyeera nthiyana mmoca, ni uyo nthiyanooyo ahonlattula wiira akele mpaani. Waakenlyaawe mpaani, Poppy ahoona icertificado inathomennye wasirini yaathoonyera wiira ule nthiyanoole aari purosoore aasomale icikola cuulupale. Phimaana Poppy ahonhimyera wiira hiiva ciicammo ninawaasomiha atthu mmawannyaya ni umikutthaanoni cihu. Uyo nthiyanooyo ahotthuna usomihiya Ibiiblya ni waaseele waya, uyo ahorwaa unkutthaanoni. Wahoolo, uyo ciicammo ahorwaa wanthukumanoni wosirikwiitu. Uviraya waya mwaakha mmoca, uyo ahopattisiya. Wiikohe co: ‘Citthuni cinaacivela atthu anwootolaaka wuulalyeerani? Ukati wowaalattula wiira kancere waasomiha Ibiiblya, kinlamuliya wuuluma cani wiira ayo apheele usomihiya?’

14. Isiyani inlamuliyaa upanka wiira urukunusace mananna onsomiha ntthu Ibiiblya utthariha citthu cinhala unvara nrima?

14 Wanceraka unsomiha ntthu Ibiiblya, upacere utthenkaca khula mwaha unhalaa unsomiha. Ukati wowiitthenkaca, uthanle iveerusuni cinhalaa usoma, ividiyu cinhalaa unthoonyera ni matakihero anhalaa untaphulela. Wiikohe co: ‘Isiyani inhala uncivela ntthu nrwaaka unsomiha? Isiyani inhala unvara nrima?’ (Miru. 16:23) U Albânia, nrokorihu mmoca nvara nteko weepiyoneeru neehaniya Flora aanawaasomiha Ibiiblya athiyana amoca yaamwiirenle co: “Akinkupali itthu ineetthuciheenyu wiira atthu ookhwa wahoolo anaahala wunwelelihiya.” Flora khaakhanyerenre wuuluma uyo mwahooyo. Uyo neera: “Kahoona wiira ale athiyanaale ahinaaya ukupali wiira atthu ookhwa anaahala wunwelelihiya, yaalamuliya upaca uncuwela Nluku khuluvelihale uwunweleliha atthu ookhwa.” Ukhuma ule ukatyuule, khula nihuku naasomihaawe ayo athiyanaayo, Flora aanawoopela mwaha nifento, ucuwelaca ni ikuru ca Yehova. Wahoolo, ayo yahancera ukupali wiira atthu ookhwa anaahala wunwelelihiya, ni ilelo ayo akhanle Saahati a Yehova owiikurumica.

UHUUPUWELE WIIRA AYO KHANHALA UKHITIRI UKHALA ATTHARI

15. Toko cinthoonyeraaya Miteko 17:16-18, meetteloni oohinamaana yaarinaaya atthu o Atenas, ni nlattuni Paulu wahaahiyalyaawe waalalyeera?

15 Usome Miteko 17:16-18. * Isittatti yo Atenas yaanoocara attontto ooswaleliya, uraruwa ni citthu cowiitthucihiya cowoothiya. Masi Paulu khaawoocale atthu o Atenas; ni hataa ukhalaka wiira yahonveeha, Paulu khaahiile waalalyeera. Paulu aanawuupuwela wiira uyova aari “ntthu ooveha, nlupatthi ni ntthu oohihisima,” masi ahokhala nkristau. (1 Tim. 1:13) Yesu ahoona wiira Paulu aanaahala ukhitiri ukhala nttharyaawe. Antakihaka Yesu, Paulu ciicammo ahoona wiira atthu o Atenas yaanaahala ukhitiri ukhala atthari a Kristu. Ni waawehera atthu o Atenas ayo manannaayo, wahowaana ifayita.—Mite. 9:13-15; 17:34.

16-17. Isiyani inthoonyera wiira atthu okhapila cotheene pooti ukhala atthari a Kristu? Utakihere.

16 Ukati wo makristau oopacera, atthu o khula ikhapila yahokhala atthari a Kristu. Ukati apostolu Paulu waawantikhenlyaawe iwarakha makristau yaakhala wasittatti yo Korintu, uyo aheera wiira atthu akhwaawe o wanlokoni yaari anakhirini awula yaanaararuwa venci khalayi. Vano Paulu aheera-tho: “Atthu akiina iriyariinyu yaanaapanka nnya citthunnya. Masi nyuuva nhorapihiya.” (1 Akor. 6:9-11) Ale atthwaale yahorukunusa meettelwaaya oohinamaana ni yahokhala atthari a Kristu. Unari weeva, waanaahala waawehera ratta ayo atthwaayo wuupuwelaka wiira anaahala ukhitiri urukunusa meettelwaaya ni ukhala atthari a Kristu?

17 Ilelo, atthu enci anaapheela urukunusa meettelwaaya oohinamaana wiira akhale atthari a Yesu. Wootakihera, nrokorihu mmoca neehaniya Yukina nvara nteko weepiyoneeru owiivaherera u Austrália, heetthuca wiira atthu otheene pooti utthuna ihapari co mbiiblyani. Nihuku nimoca, Yukina aari nlooca ni ahomoona mwanthiyana mmoca aarina itatuagem cinci, oolyaalyaaca citthu coohapala ni aawanre ikuwo cookapuwaca. Yukina neera: “Woopacera mi kaheekoha: ‘Kimuulumane awula kihimuulumane?’ Vano mi kaholakela umuulumana. Kahoonelela wiira uyo aanaapheela wiitthuca Ibiiblya, ni itatuagem cinci caarinaawe mwiirutthuni caari iveerusu co mbiiblyani conlivuruni yo Isaalimu!” Uyo mwanthiyanooyo ahancera usoma Ibiiblya ni urwaa umikutthaanoni. *

18. Kontha isiyani khaninlamuliya waahukhumu atthu?

18 Yesu aawehera atthu khampa icoolya coottokottha ni coolikana wiira cihephiye. Niireke iyo inthoonyera wiira Yesu aaweherera wiira atthu enci yaanaahala ukhala attharyaawe? Mena. Toko caathoonyeraaya inatiri co mbiiblyani, atthu vakaani phaahala umwaamini Yesu. (Joau 12:37, 38) Ni Yesu aanaacuwela citthu coopuwelaaya atthu wanrimani. (Mat. 9:4) Waanookhalaru commo, Yesu aahoolelihera waawacera ale yaamwaamini ni aheekurumica waalalyeera atthu otheene. Woona Yesu aanaacuwela citthu coopuwelaaya atthu, masi khaahukhumu, vano hiiva, niireke pooti waahukhumu? Hiiva khanincuwela inoopuwelaaya atthu wanrimani, phimaana khaninlamuliya unhukhumu ntthu awula waahukhumu atthu oncoko unlalyeereehu nuupuwelaka wiira ayo khanhala ukhitiri ukhala atthari a Kristu. Uhiya commo, waawehere ratta atthu ni uhuupuwele wiira ayo khanhala ukhitiri ukhala atthari a Kristu. Misiyonaariyu mmoca neehaniya Marc nvara nteko u Burkina Fasso, neera: “Atthu anaasomihaaka Ibiiblya anwoonaaka wiira anaahala urwaa uhoolo, yaayo phihinrwaa uhoolo. Masi ale anwoonaaka wiira khanhala urwaa uhoolo, yaayo phinrwaa uhoolo ni phinoonuwa mminepani. Kihona wiira phatari uhiya nnepa wowaarya wa Yehova wiira uneettihere.”

19. Ninlamuliya waawehera cani atthu o ncoko unlalyeerehu?

19 Weeva atthunaka pooti woona wiira ncoko unlalyeeraa, atthu vakaani paahi phiri khampa icoolya cookhomaala ni coottokottha wiira cihephiye. Masi uhiliyale itthu Yesu yaawiirenlyaawe attharyaawe. Imatta ciri cootteela, awula icoolya cihottokottha wiira cihephiye. Atthu pooti urukunusa meettelwaaya ni ukhala atthari a Kristu. Ayo attharyaayo akhanle “citthu cofayita” uhoolo wa Yehova. (Ageu 2:7) Waawehere atthu o ncoko unlalyeeraa khampa Yehova ni Yesu cinaaweheraaya ayo atthwaayo. Waaweheraka commo, weeva unaahala upheela ucuwela makhalelwaaya ni citthu cinaacivela. Ni khunhala waawehera khampa amalaponi, masi unhala waawehera khampa atthu anhala ukhala wahoolo mayamunnaa ni asirokoraa.

NCIPO 57 Pregar a Todo o Tipo de Pessoas

^ par. 5 Niireke waawehera ratta atthu o ncoko unlalyeereehu pooti unikavihera ulalyeera ni wiitthuciha ratta? Ula mwahoola unaahala uthoonyera manannani Yesu ni apostolu Paulu caaweheraaya atthu yaalalyeeraaya, ni ninaahala woona manannani ninlamuliyeehu waatakiha. Hiiva ninhala waatakiha noopuwelaka citthu cinkupalyaaya ni citthu cinaacivela atthu anaalalyeereehu, ni noopuwelaka wiira ayo atthwaayo anaahala ukhitiri ukhala atthari a Yesu.

^ par. 1 Joau 4:35 Nyuuva khannoolumaka wiira cinhaleela myeeri micese wiira uphiye ukati woohepha? Nviriyane itthu inoohimeryaakani: Ntthukule miitho, nwehe wiira imatta ciri cootteela ni icoolya cihottokottha wiira cihephiye. Ukhuma nenna va, 36 namahepha ri mowaakhela ipooswaawe ni ri moohepha mihokorokho cookumi woohimala, wiira ule naala ni ule nohepha atteeliye nkhayi.

^ par. 7 Miteko 17:22 Vano Paulu aheemela nipuro neehaniya u Areopaku ni aheera: “Alopwana o Atenas, kinaawoonani wiira nhina wo citthu cotheene, nyuuva nkhanle atthu ooswali woovirikana naatthu akhwaawe. 23 Ukati waaviraaka kiwehaka citthu cinswaleleenyu, kihophwanya ikhilompi imoca inantikhiye: ‘Ya Nluku Oohicuweliya.’ Phimaana, Nluku nnonswaleleenyu woohincuwela, yooyo phinoolalyeeraakani.”

^ par. 11 Miteko 14:14 Ukati apostolu Barnabe ni apostolu Paulu waacuwenlyaaya iyo, yahaahula ikuwa caya ni yahokhuma yatthawaka mpaka iriyari nkupitti waatthu, ni yahokhuwela yiiraka: 15 “Alopwana, nnopankelani ila itthwiila? Hiiva ciicammo naapinaatamu ni cihaavo citthu cihinkhitiriihu upanka toko nyuuva. Ni ninoolalyeerani ihapari comaana wiira nhiye citthu coohifayita ni mwancere unswalela Nluku nkumi ompale irimu, itthaya, ipahari ni citthu cotheene cimphwanyannya. 16 Khalayi, uyo ahaahiya atthu okhula ilapo wiira atthare iphiro caya, 17 unookhalaru wiira khahiile wiithoonya, kontha hothoonyera unamaana wawe oovahakani ipula co wiirimu ni ukati mwinci wo nlaala, oovahakani icoolya cinci ni ootteelihakani nrima venci.”

^ par. 15 Miteko 17:16 Ukati Paulu waawehereraawe u Atenas, uyo ahorusiya cinene nlattu wowoona wiira iyo isittattiiyo yaanoocara attontto ooswaleliya. 17 Coo, ahancera uwuulumana wasinakoka ayuuta ni atthu akiina yanswalela Nluku, ciicammo nipuro naatumihaciya ahancera uwuulumana khula nihuku ale yaaphwanyaawe. 18 Masi anafilosofiya akhwaawe toko maEpikureu ni maEstoiku, yahancera umuuluma pusya Paulu. Ahaavo yiira: “Ula nlopwana onciva wuulumacoola mpheela uhimyani?” Ni akhwaawe yiira: “Nkhala toko nolalyeera myaha caanluku olapo cikhwaawe.” Ayo yoolumaca commo kontha Paulu aalalyeera ihapari comaana ca Yesu ni wunwelelihiya waatthu ookhwa.

^ par. 17 Myaha cineeraka A Bíblia Muda a Vida das Pessoascinaattonka mananna atthu enci cinkhitiryaaya urukunusa meettelwaaya. Nnyo myahannyo cihinnye ukumiheriya nrevistani Ukhalenla mwaakha wo 2017, masi nanlelo cinaakumiheriya nsayitini jw.org®. Nsayitini jw.org yeekunya, ukele wantikhiye QUEM SOMOS > RELATOS DA VIDA DE TESTEMUNHAS DE JEOVÁ.

^ par. 61 ILATARATO: Munna mmoca naamwaarawe ukati woolalyeera mmawaani, anawoona (1) inupa yoowaceriya ratta, yooreerihaciya niifoloore; (2) inupa inkhaliya naatthu arina asinamwane; (3) inupa yoohiwaceriya ratta nhina ni vate waya; ni (4) inupa yaatthu anattiini. Inupani waahalaa umphwanya ntthu oohala wahoolo ukhala ntthari a Kristu?