MWAHA WOOSOMIYA 8
Uhihiye nttima nimalihaka nnema
“Nihihiye upankelana citthu cimmwaana nnema ni citthu cinaalipiha akhunanihu.”—AROO. 14:19.
NCIPO 113 A Paz Que Vem de Deus
NINHALA WIITTHUCANI? *
1. Isiyani yaakhumelenle amucyaawe Yusufu nlattu wo nttima?
YAKOPI aanawaafenta asaanaawe otheene, masi mwaana aatepaawe unfenta cinene aari Yusufu, aarina myaakha 17. Asuulupalyaawe Yusufu yoonenle cani iyo? Ayo yahancera umoonela nttima Yusufu ni yahokela unrama. Khiivo itthu yootakhala Yusufu yaapankalyaawe wiira asuulupalyaawe anthanye. Masi waanookhalaru commo, ayo yahontumiha Yusufu wiira akhalihiye ipottha ni yahonthepya Yakopi. Ayo yaamwiirenle wiira mwaana anfentaawe cinene ahokhuuriya niinama yo ntakhwani. Nlattu wo nttima, asuulupalyaawe Yusufu yahomaliha nnema naamucyaaya ni yaahaawereeha nrima cinene athumwanaya.—Upha. 37:3, 4, 27-34.
2. Toko cinthoonyeraaya Akalasiya 5:19-21, kontha isiyani nttima ninawoopiha?
2 Mbiiblyani, nttima * nimphwanyannya nkhayi ni “miteko cinciveliha irutthu” cinonrwaana ntthu wuukhwani ni cinonhaleeliha ukela Muumweneni wa Nluku. (Usome Akalasiya 5:19-21. *) Imaara cinci, nttima phi itthu inkumihaca makhalelo oohinamaana toko ulupatthana, inttewo ni urusiya venci.
3. Isiyani ninhaleehu woopela mwaha nhina ula mwahoola?
3 Ntakihero naasuulupalyaawe Yusufu ninthoonyera wiira nttima pooti umaliha upatthani ni nnema watthokoni. Ninaacuwela wiira hiiva khanaahala upanka itthu yaapankalyaaya asuulupalyaawe Yusufu. Masi otheene cihu nirina nrima woopahuwa ni woohikhuluvelya. (Jer. 17:9) Phimaana, ukati nkiina ninaakhalanaka nttima. Masi citthuni cintepihaca nttima wanrimani wihu? Nttwee noone matakihero o mbiiblyani ahinreera hiiva utakiha. Vano ninaahala woona mananna oomaliha nttima ni isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira niwaane nnema.
NTTIMA NINKHUMAKHUMA CANI?
4. Nlattuni mafilisteu waamoonenlyaaya ntiima Isaaki?
4 Ntthu akhalanaka mihakhu cinci. Isaaki aari nlopwana aarina maali menci, ni mafilisteu yahomoonela nttima nlattu wo mihakhu caarinaawe. (Upha. 26:12-14) Ayo mpaka yahottiya iluusi Isaaki caavarelaawe nteko wiira avahe maaci inama cawe. (Upha. 26:15, 16, 27) Toko mafilisteu, ilelo ahaavo atthu anwoonela nttima akhwaaya yawoonaka wiira ahaana nsurukhu mwinci ayova uhirinaaya. Ayo atthwaayo anaapheela ukhalana citthu caakhwaaya, ni ciicammo anawaalopa akhwaaya wiira caapwetyee citthu cirinaaya.
5. Nlattuni ahooleli ottiini waamoonenlyaaya nttima Yesu?
5 Ntthu afentiyaka naakhwaawe. Ahooleli ottiini ayuuta yahomoonela nttima Yesu, kontha apoovu yaanaaciveliya venci ni Yesu. (Mat. 7:28, 29) Yesu aari nruminya a Nluku ni aanawiitthuciha ikhweeli. Hataa ukhalaka commo, ayo ahoolelyaayo yaanaamootherya Yesu citthu coohiloka wiira atthu amuulume pusya. (Mark. 15:10; Joau 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Iyo inniitthuciha isiyani? Wanlokoni, ninaawoona mayamunna arina makhalelo omaana ni anfentiya naatthu otheene. Otheene cihu nihaana niikurumicaka wiira nihiwoonele nttima. Uhiya commo, nimananihe utakiha makhalelwaaya omaana.—1 Akor. 11:1; 3 Jo. 11.
6. Diótrefes aathoonyenre cani wiira ahaana nttima?
6 Ntthu akhalanaka mirintti wanlokoni. Ukati wo makristau oopacera, Diótrefes ahowoonela nttima makristau yaahoolela miteko co wanlokoni no makristau. Uyo aapheela ‘waahoolela’ mayamunna otheene o wanlokoni. Phimaana, uyo ahomwarusela citthu cowoothiya amuulumaka pusya apostolu Joau ni mayamunna akiina wiira ahihisimiye naatthu akinaku. (3 Jo. 9, 10) Hiiva khanaahala upanka itthu yaapankalyaawe Diótrefes. Unookhalaru commo, pooti ukhala wiira ninaamoonela nttima munna vahiye wanlokoni nteko waapheeleehu ukhalana—utepa noonaka wiira hiiva ninaakhitiri uvara ratta uyo ntekooyo umpwaha munna vahiye.
Nrimeehu unkhala toko itthaya ni makhalelweehu omaana ari khampa ifoloore cooreera. Masi nttima ninkhala toko malasi. Nttima pooti unihiiha ukhalana makhalelo omaana, toko nifento, uthunku, ni unamaana (Uwehe iparaagarafu 7)
7. Isiyani inhala unikhumelela nakhalanaka nttima?
7 Nttima ninkhala toko malasi. Nttima nahelaka mitithari caya wanrimani wihu, pooti urika umalamaliha. Makhalelo oohinamaana, toko ihace, wiicoona ni ntthu uhoolelihera citthu cinoncivela, akhanle makhalelo ammwiiriha ntthu utepa ukhalana nttima. Nttima pooti unihiiha ukhalana makhalelo omaana toko nifento, uthunku ni unamaana. Ukati unooneehu wiira nihancera ukhalana nttima, nihaana nikumihaka wanrimani wihu woohipica. Isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira nimalihe nttima?
UKHALE NTTHU OWIIYEVIHA NI UTTEELIYE NI CITTHU CIRINAA
Ninhala umalamaliha cani nttima? Nakaviheriyaka ni nnepa wowaarya wa Yehova, ninaahala umaliha nttima wanrimani wihu, ukhala atthu owiiyeviha ni utteeliya nrima ni citthu cirineehu (Uwehe iparaagarafu 8-9)
8. Makhaleloni anhala unikavihera umaliha nttima?
8 Ninhala wiikurumica umaliha nttima nakhalanaka makhalelo meeli: wiiyeviha ni utteeliya ni citthu cirineehu. Nakhalanaka ayo makhalelo omaanaayo, nttima khaninhala wuunuwa wanrimani wihu. Ntthu owiiyeviha khaneecoona ukhalana ifayita cinene ni khanoopuwela wiira uyova paahi phinomphwanela ukhalana citthu. (Akalas. 6:3, 4) Ntthu ntteeliya ni citthu cirinaawe khaneelattaniha naatthu akhwaawe. (1 Tim. 6:7, 8) Ntthu owiiyeviha ni ootteeliya ni citthu cirinaawe awoonaka akhwaawe yaakhelaka citthu comaana, naakhala ootteeliya wamoca naayo.
9. Toko cinthoonyeraaya Akalasiya 5:16 ni Afilipo 2:3, 4, isiyani nnepa wowaarya unnikaviheraaya upanka?
9 Wiira nihiye ukhalana nttima ni nikhale atthu owiiyeviha ni ootteeliya ni citthu cirineehu, nihaana nikaviheriyaka ni nnepa wowaarya wa Nluku. (Usome Akalasiya 5:16; * Afilipo 2:3, 4. *) Nnepa wowaarya wa Yehova pooti unikavihera uweheeha moopuwelelweehu ni citthu cirineehu wanrimani. Ni wakhala wiira nirina citthu coohiloka wanrimani wihu, Yehova pooti unikavihera ukumiha nnyo citthunnyo ni uhela citthu comaana. (Isaa. 26:2; 51:10) Moocesi ni apostolu Paulu yahokhitiri umaliha nttima. Nttwee noopele mwaha ntakihero naya.
Mmirawo nsarayeli nantthawelela Moocesi ni Josuwe, arwaaka waahimyera wiira alopwana eeli anawuuluma khampa maporofeeta. Josuwe nanlepela Moocesi wiira aamaalihe, masi Moocesi naakhotta. Uhiya waamaaliha, Moocesi nanhimyera Josuwe wiira unantteela nrima cinene nlattu Yehova wowaavaha nnepa wowaarya ayo alopwanaayo (Uwehe iparaagarafu 10)
10. Isiyani yaakhumelenle yaahala umwiiriha Moocesi uwoonela nttima akhwaawe? (Uwehe ilatarato iri wakaapani.)
10 Moocesi ahaana ukhulupale iriyari waapoovu a Nluku, masi uyo khaakhalela ihace nrintti muulupale waarinaawe wo waahoolela apoovu a Nluku. Wootakihera, ukati mmoca Yehova ahokumiha vakaani nnepa wowaarya wanvahalyaawe Moocesi, ni ahaavaha mahumu asarayeli yaathukumanne waheemani o mikutthaano. Uvira waya ukati vakaani, Moocesi ahohimeriya wiira yahaavo mahumu meeli yahaarwaale uthukumana waheemani, masi yahaakhela nnepa wowaarya ni yahokela wuuluma toko maporofeeta. Phimaana, Josuwe ahonlepela Moocesi wiira aamaalihe. Moocesi aapankaleni? Uyo khaawoonenle nttima ale mahumu meelyaale nlattu woovahiya iparakha ni Yehova. Uhiya commo, Moocesi aheeyeviha ni ahokhala ootteeliya nlattu woparakha yaakhenlyaaya. (Manu. 11:24-29) Ntakihero na Moocesi ninniitthuciha isiyani?
Manannani mahumu anlamuliyaaya wiiyeviha toko Moocesi? (Uwehe iparaagarafu 11-12) *
11. Mahumu anlamuliya untakiha cani Moocesi?
11 Wakhala wiira nyuuva humu o wanlokoni, nhopaca ulepeliya wiira munlakihere munna nkhwaawe uvara nteko unoocivelani cinene? Wootakihera, nyuuva atthunaka unawuucivelani cinene uhoolela usomiya irevista Ukhalenla wanlokoni khula isumana. Masi mwakhala ntthu owiiyeviha toko Moocesi, khannohala woova waakhiya nteko unvareenyu wanlokoni mwalepeliyaka unlakihera munna nkhwaawe uyo ntekooyo. Uhiya commo, nyuuva nnaahala umwiitthuciha munneenyu wuutteelakani nrima.
12. Manannani mayamunna enci cinthoonyeraaya wiiyeviha ni utteeliya ni citthu cirinaaya?
12 Wuupuwele itthu ikhwaawe inaakhumelela mayamunneehu yuuluvanle. Enci ahokhala myaakha cinci anarina nrintti wookhala humu ntthenkaca mphwinko wo mahumu (coordenador do corpo de anciãos). Masi yapiihaka myaakha 80, ayo niiraati ananhiyera munna nkhwaawe uyo nrinttyuuyo. Mamootoli osirikwiitu inawaakhumelela itthu toko iyo. Yapiihaka myaakha 70, anaahiya nteko wo wootola maloko ni anaatthuna uvara nteko nkhwaawe. Myaakha vakaani civinrennya va, mayamunna enci yaavara nteko mmapeteli ntuninyani motheene, aholattuliya wiira arwee yavare nteko mapuro makiina, uhikhanle u Peteli. Mayamunna ni asirokorihu otheennyaayo, khanwoonela nttima ale anvara miteko ayova caavaraaya khalayi.
13. Isiyani atthunaka yaahala umwiiriha Paulu uwoonela nttima maapostolu 12?
13 Apostolu Paulu khanle ntakihero nikhwaawe. Uyo aanaatteeliya ni citthu caarinaawe ni aanawiiyeviha. Paulu kheehiyale akhalanaka nttima wanrimani wawe. Unookhalaru wiira ahovara nteko venci wuulalyeerani, uyo aheeyeviha ni aheera: “Thimi kitepale ukhala oohifayita iriyari wo maapostolu ni khunkiphwanela wiihaniya apostolu.” (1 Akor. 15:9, 10) Maapostolu 12 yahomweettana Yesu ukati waaryaawe watuninyani, masi Paulu aakhanle nkristau Yesu nakhwaale ni nonwelelihiye. Hataa ukhalaka wiira wahoolo Paulu ahothanliya ukhala “apostolu aamalaponi,” uyo khaavahiye iparakha yuulupale yookela nhina ikhurupu yo maapostolu 12. (Aroo. 11:13; Mite. 1:21-26) Uhiya uwoonela nttima ale yaari maapostolu 12 ni uwoonela nttima nlattu woomweettana Yesu, Paulu aanaatteeliya nrima ni iparakha caarinaawe.
14. Wiiyeviha ni utteeliya nrima ni citthu cirineehu unaahala unikavihera upanka isiyani?
14 Toko apostolu Paulu, wiiyeviha ni utteeliya nrima ni citthu cirineehu unaahala unikavihera waahisimu ale avahiye ukhulupale ni Yehova. (Mite. 21:20-26) Uyo haathanla alopwana wiira ahoolele wanlokoni. Ninaacuwela wiira ayo akhanle alopwana oopahuwa, masi Yehova nowoona ukhala “itthuvo ceepinaatamu.” (Efesu 4:8, 11) Ninlamuliya waahisimu ni utthara malakihero annivahaaya ayo alopwanaayo. Napankaka commo, ninaahala umpatthanana saana Yehova ni ninawiiwanana ni mayamunneehu.
‘UHIHIYE UPANKA CITTHU CIMMWAANA NNEMA’
15. Isiyani ninlamuliyeehu upanka?
15 Neehiyaka nikhalanaka nttima wanrimani wihu, khaninhala wiiwanana naakhwiihu. Phimaana, noonaka wiira nihaana nttima vakaani wanrimani wihu, nihaana nimalihaka woohipica ni nihaana ninyemaka waapankiha akhwiihu ukhalana nttima wanrimani waya. Upanka nnyo citthunnyo unaareera cinene, kontha ankhala mananna owiiwelela itthu Yehova innirumaawe: “Nihihiye upankelana citthu cimmwaana nnema ni citthu cinaalipiha akhunanihu.” (Aroo. 14:19) Vano isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira naakavihere akhwiihu unyema nttima? Ni manannani ninhaleehu uwaana nnema?
16. Isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira naakavihere akhwiihu umaliha nttima?
16 Meettelweehu ni citthu cimpankeehu pooti urukunusa cinene meettelo aakhwiihu. Ila ituninyeela inawaasovenriha atthu “usamiha mihakhu.” (1 Jo. 2:16) Masi upanka commo unaawaana nttima. Phimaana, unaareera unyema ukhala ukati wotheene nuulumaka citthu cirineehu awula cimpheeleehu uthuma. Upanka commo unaahala waahiiha akhwiihu ukhalana nttima wanrimani waya. Itthu ikhwaawe ninlamuliyeehu upanka wiira nihiwaane nttima, ukhanle ihiicuunuwiha nlattu wo mirintti awula miteko cirineehu wanlokoni. Nakhalaka ukati wotheene nuulumaka citthu cimpankeehu muntekoni wa Yehova, ninaahala uwaana nttima. Itthu yooreera upanka ukhanle uthoonyera wiira ninawaawacera akhwiihu ni waattottopela nlattu wo citthu comaana cimpankaaya. Ayo manannaayo, ninaahala ukhitiri waakavihera wiira atteeliye nrima ni citthu cirinaaya, ni ninaahala uwaana nnema ni wiiwananiya wanlokoni.
17. Isiyani asuulupalyaawe Yusufu yaakhitinryaaya upanka, ni kontha isiyani?
17 Hiiva pooti ukhitiri umaliha nttima! Wuupuwele-tho ntakihero naasuulupalyaawe Yusufu. Uvira waya myaakha cinci anampankaleene ikhirini Yusufu, ayo yahomphwanya Wiciipitu. Masi Yusufu hinaaya wiihimyaca uhoolo waasuulupalyaawe, ahaatteha wiira acuwele khampa yahorukunusa mirima caya awula mena. Ukati waalyaaya, Yusufu ahonvaha iyoolya yinci Benjamim, mwanhimaawe, uvikana iyoolya yaavahalyaawe asuulupalyaawe. (Upha. 43:33, 34) Waanookhalaru commo, khiivo ihimiye inthoonyera wiira ayo yahonkhalela nttima Benjamim. Uhiya commo, ayo yahothoonyera wiira yaananwacera mwanhimaaya ni athumwanaya, Yakopi. (Upha. 44:30-34) Asuulupalyaawe Yusufu yahokhitiri waahokolosera nnema amucyaaya, kontha yahohiya ukhala ananttima. (Upha. 45:4, 15) Inanna imoca, hiiva namalihaka nttima wanrimani wihu, ninaahala waakavihera amuciihu ukhalana nnema ni ninaahala uwaana nnema wanlokoni.
18. Toko cinthoonyeraaya Tiyaku 3:17, 18, isiyani inhala ukhumelela neekurumicaka uwaana nnema?
18 Yehova mpheela wiira hiiva niikurumice unyema nttima ni uwaana nnema. Nihaana niikurumicaka wiira nipanke nnyo citthu piilinnyo. Toko coonaleehu nhina ula mwahoola, hiiva ukati nkiina ninaakhalanaka nttima. (Tiya. 4:5) Ni ninkhala ituninya yowaasovenriha atthu ukhala ananttima. Masi neeyevihaka, nakhalaka ootteeliya nrima ni citthu cirineehu ni nawoonaka akhwiihu ukhalana ifayita, khaninhala wiihiya nikhalaka ananttima. Uhiya commo, ninaahala wiiwanana naakhwiihu, ninaahala ukhala atthu oofenta, owoona ikiriri ni ooreera nrima.—Usome Tiyaku 3:17, 18. *
NCIPO 130 Vamos Perdoar-nos Uns aos Outros
^ par. 5 Mphwinko woothotokanihiya wa Yehova ukhanle mphwinko wonnema. Masi neehiyaka nakhalanaka nttima wanrimani wihu, hiiva pooti umaliha nno nnemanno. Nhina ula mwahoola, ninaahala woona isiyani inwaana nttima. Ciicammo ninaahala woopela mwaha mananna oomaliha iyo itthu yoohinamaaneeyo ni isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira niwaane nnema.
^ par. 2 NUULUMO NOOTAPHULELIYA: Toko cinttonkiyaaya mbiiblyani, nttima ninaamwiiriha ntthu upheela itthu ihiri yawawe, ciicammo ninaamwiiriha ntthu waalopa akhwaawe wiira yaapwetye itthu irinaaya.
^ par. 2 Akalasiya 5:19 Miteko cinciveliha irutthu khacinvithyaa. Nnyo cikhanle: uraruwa, upanka citthu coohiirya, uhinahaaya, 20 waaswalela attontto, ukhwiri, ulupatthana, inttewo, ihace, urusiya venci, uhiiwanana, uhaataana, umwalana, 21 nttima, uhapaliya, uthuka pusya, ni citthu toko nnya. Miiva kinawuuhimyerani nnya citthunnya, khampa citokalyaaka wuuhimyerani: wiira ampanka nnya citthunnya khanhala ukela Muumweneni wa Nluku.
^ par. 9 Akalasiya 5:16 Masi miivano kineera: Nhihiyerere uttharihelela nnepa, ni khamunhala upanka hataa itthu inciveliha irutthu.
^ par. 9 Afilipo 2:3 Nhipanke nanka itthu mpheelaka usinttana awula wiittitthihaca; masi mwiiyevihaka, mwaawehere akhwiinyu ukhala oolupale wuupwahani nyuuva, 4 nhitothaka citthu cinoocivelani paasi, masi ciicammo ntothaka citthu cinaacivela akhunaninyu.
^ par. 18 Tiyaku 3:17 Ucuwelaca wo uculu woopacera ukhanle woohinnempa, toothotho wonnema, woohilipalipa, wootthunela, woocarana ulevelela ni mihokorokho comaana, khunthanya, khunootha. 18 Uhiya commo, nhokorokho wosariya unaaliya wannemani, yaaleliyaka atthu o nnema.
^ par. 65 ILATARATO: Ukati mahumu uthukumannyaaya, munna mmoca owuuluvala nhoolelaka wanlokoni usoma irevista Ukhalenla, naalepeliya wiira anlakihere uyo ntekooyo munna nkhwaawe mmirawo. Hataa munna owuuluvala wancivelaka cinene nteko urinaawe wanlokoni, uyo naakavihera niiraati itthu ilakenlyaaya ikhurupu yo mahumu. Uyo nanttottopela ni nanvaha miruku munna mmirawo.
