Pular para conteúdo

Pular para sumário

Mwaanaacuwela?

Mwaanaacuwela?

Ukati wa Yesu, misokhoni atthu caalamuliyaaya uliva?

MYAAKHA cinci, asarayeli yaanaavaha micanko wiira akavihere uswali weekhweeli. Masi ukati wa Yesu ayuuta yaahaana yalivaka nsokho, ni iyo yaari itthu yowaarikarikiha cinene ni waari nrintti muulupale.

Khula nyuuta ahaana alivaka nsurukhu isiikulu nuusu (idracma piili) wiira akavihere uswaleliya Yehova ntabernakulu ni wahoolo ntempulu. Ukati wa Yesu, uyo nsokhooyo waavareliya nteko wiira irehereriye itempulu yaatekiye ni Heroti ni wiira citthenkaciye itthuvo caavahereriya nhina iyo itempulwiiyo. Ahaavo ayuuta yankohile Peturu wakhala wiira Yesu anliva uyo nsokhooyo, ni Yesu ahohimya wiira khayaari itthu yoonanara uliva. Uyo mpaka ahonruma Peturu urwaa uliva uyo nsokhooyo.—Mat. 17:24-27.

Apoovu a Nluku yahaana yalivaka nsokho nkhwaawe, weehaniya idiizimu. Ntthu ahaana akumihaka 10% citthu caahephilyaawe mmattani awula nsukhukhu waaphwanyaawe wiira alive uyo nsokhooyo. (Lev. 27:30-32; Manu. 18:26-28) Ahooleli ottiini okati wa Yesu yaanawaakhanyereriha apoovu uliva idiizimu yo khula itthu yaahephaaya mmamattani, mpaka ciicammo citthu caalimaaya ceehaniya hortelã, endro wamoca ni cominho. Yesu khaakhottiha uliviya idiizimu, masi uyo aheera wiira anamantikha ni mafarisewu yaari atakhali kontha khayeettela saana nlamulu naaruma uliviya idiizimu.—Mat. 23:23.

Ule ukatyuule, ayuuta yaahooleliya niikuvernu yo Roma. Phimaana, ciicammo yahaana yaalivaka nsokho arooma. Wootakihera, ale yaarina imatta yahaana yalivelaka citthu caalimaaya; pooti waavahaaya nsurukhu awula citthu caalimaaya mmamattani. Uneeriya wiira itthu yaalamuliyaaya uliva yalamuliya ukhala 20 awula 25% nhina wo citthu caaruweryaaya. Ciicammo, khula nyuuta ahaana eelivelaka nsokho. Uyo phi nsokho ayuuta wankohilyaaya Yesu wakhala wiira waanaareera uliva awula mena. Yesu ahowaakhula woohuuluma citthu cinci, athoonyeraka manannani cinlamuliyeehu uwehera uliva nsokho. Uyo enre co: “Phimaana, munlive César itthu ya César, masi Nluku itthu ya Nluku.”—Mat. 22:15-22.

Ciicammo wahaavo nsokho nkhwaawe waalivaawe ntthu apheelaka uwaana citthu colapo ikhwaawe awula apheelaka uveeleeliha citthu ilapo ikhwaawe. Uyo nsokhooyo waaliviya mapuro ceemela ikalawa, mmaponti, mapuro ceethikilaniha iparapaara, mapuro yaakeleliya isittatti ni mapuro yaatumihaciya.

Misokho apoovu caalamuliyaaya uliva ikuvernu yo Roma caari cinci. Namasoma o Roma Tácito enre wiira ukati waalamulelaawe nhooleli Tibério, Yesu naryeene watuninyani, “ilapo yo Síria ni Judeia cahoocya uliva misokho ni caholepela uwukuliya misokho caalivaaya.”

Mananna caaliviyaaya nnyo misokhonnyo yanaatepa urikarikiha makhalelo aapoovu. Wiira ntthu avahaceriye uliviha misokho, uyo aanaaliva nsurukhu mwinci. Ni anceraka waaliviha misokho akhunanawe, uyo ntthuuyo aanaatotha mananna oophwanya iluukuru. Unkhala toko Zaqueu ahaanana atthu yaarumaawe waaliviha misokho apoovu. (Luka 19:1, 2) Khweeliini, vano ninaakhitiri woona nlattuni apoovu waanyoonyaaya uliva nnyo misokhonnyo ni nlattuni waathanyaaya anamaliviha misokho.