Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 20

Apokalipise—Isiyani inhimyaaya wiira phinhala uwiirannyeela awanani a Nluku?

Apokalipise—Isiyani inhimyaaya wiira phinhala uwiirannyeela awanani a Nluku?

“Ayo moolumwaayo yahaathukumaniha mamwene nipuro nineehaniya Harmacetom niiluka iheperewu.”—APOKA. 16:16.

NCIPO 150 Utothe woopoliya ni Yehova

NINHALA WIITTHUCANI? *

1. Toko cinhimyaaya ilivuru yo Apokalipise, isiyani iwiirannyenle apoovu a Nluku?

 ILIVURU yo Apokalipise inhimya wiira Umwene wa Nluku uhancera ulamulela wiirimu ni wiira Sotwani hoomoleliya va watuninyani va. (Apoka. 12:1-9) Woomoliya wawe Sotwani, nihokhala nnema wiirimu, masi iyo itthwiiyo ihaawaanela masakha menci apoovu a Nluku. Kontha isiyani? Kontha Sotwani ri oorusiya cinene, ni urusiya wawe wotheene naamalamalihera aswali ookhuluvelya a Yehova.—Apoka. 12:12, 15, 17.

2. Isiyani inhala unikavihera unvaresesa Yehova?

2 Isiyani inhala unikavihera unvaresesa Yehova hataa Sotwani anilupatthaka cinene? (Apoka. 13:10) Itthu imoca inhala unikavihera ukhanle ucuwela isiyani inhala wiirannya uhoolo. Wootakihera, nlivuruni yo Apokalipise apostolu Joau hohimya iparakha cinhaleehu uvahiya woohipica. Iparakha imoca, ukhanle umalamalihiya awanani a Nluku. Nttwee noone manannani ilivuru yo Apokalipise cinwuulumaaya ayo awanannyaayo ni isiyani inhala uwiirannyeela.

AWANANI A NLUKU ANKUMIHERIYA ‘NIMATHOONYERO’

3. Malattaniheroni amphwanyannya nhina ilivuru yo Apokalipise?

3 Iveerusu yoopacera yo Apokalipise inaathoonyera wiira citthu cimphwanyannya nhina iyo ilivurwiiyo cinoolumiya ‘nimathooyero’ awula malattanihero. (Apoka. 1:1) Awanani a Nluku anlattanihiya nimasene o ntakhwani. Wootakihera, nsene nimoca ninoolumiya nhina iyo ilivurwiiyo ‘ninkhuma mpahari ni naarina inyaka 10 ni myuru 7.’ (Apoka. 13:1) Nakhumaka nno nsenenno, ninaawa-tho nsene nikhwaawe naaweela ntthayani. Nna nsenenna “ninooluma khampa ihanasi” ni “ninaakurusa mooro wiirimu mpaka vathi.” (Apoka. 13:11-13) Ciicammo, ninaakhumelela-tho nsene nookhwiila. Ni waculu waya onkomale nthiyana ooraruwa. Ayo masene mararwaayo anaaciya awanani ammwaattakanana Yehova ni anaattakanana umwennyaawe ukhuma nenne nokhalayi. Phimaana, ikhanle itthu yofayita waacuwela awanani a Nluku anlattanihiya naayo masennyaayo.—Apoka. 17:1, 3.

MASENE MACESE MOOLUPALE

Ayo masennyaayo “anweela mpahari.” (Dan. 7:1-8, 15-17) Ayo masennyaayo cinaaciya ikuvernu caahoolenle apoovu a Nluku ukhuma ukati wa porofeeta Daniele (Nwehe iparaagarafu 4, 7)

4-5. Daniele 7:15-17 innikavihera cani ucuwelela isiyani ikhanle masene anoolumiya nlivuruni yo Apokalipise?

4 Nihinaaya waacuwela ayo awanannyaayo, nihaana nipaceraka ucuwela phaapani akhanle masene ni nthiyana noolumiya nhina iyo ilivurwiiyo. Ni wiira nicuwele, nihaana nihiyaka Ibiiblya yiitaphulelaka mwaaneennyaaya. Malattanihero menci anoolumiya nlivuruni yo Apokalipise ahotaphuleliya mmalivuruni cikhwaawe co mbiiblyani. Wootakihera, nkwaha mmoca porofeeta Daniele waalohilyaawe, uyo ahoona “masene macese moolupale yakhumaka mpahari.” (Dan. 7:1-3) Ni Daniele ahohimya phaapani anlattanihiya naayo masennyaayo. Masene macese yoonalyaawe akhanle “mamwene” awula ikuvernu cese. (Nsome Daniele 7:15-17. *) Iyo itthwiiyo inaanikavihera ucuwela wiira masene anoolumiya nlivuruni yo Apokalipise ciicammo cikhanle ikuvernu.

5 Vano nttwee noone malattanihero amphwanyannya nlivuruni yo Apokalipise, ni noone manannani Ibiiblya cinnikaviheraaya wiiweeha khula nlattanihero. Nimpheela upacera woona isiyani inthoonyeraaya masene ooceese. Ciicammo, nimpheela woona isiyani inhala uwiirannyeela ayo masennyaayo. Ni wuumaleloni, ninaahala woona isiyani citthu cotheenennyo cimpheelaaya unihimyeera hiiva.

ANAAHIMIYA PHAAPANI AKHANLE AWANANI A NLUKU

NSENE NO MYURU 7

Nno nsenenno “ninkhuma mpahari”; nirina inyaka 10, myuru 7 ni khula muru uhaana ikofiyo yeemwene. (Apoka. 13:1-4) Nno nsenenno cinaaciya ikuvernu cotheene ca apinaatamu ukhuma nenne nokhalayi mpaka mahukwaala. Myuru 7 cinaaciya ikuvernu 7 cihoolenle cirukunusaka makhalelo apoovu a Nluku watuninyani (Nwehe iparaagarafu 6-8)

6. Nsene no myuru 7 ninhimiya nhina Apokalipise 13:1-4 ikhanle isiyani?

6 Nsene no myuru 7 ikhanle isiyani? (Nsome Apokalipise 13:1-4. *) Nno nsenenno niri toko havara, masi nirina inyaa co urso ni malaku o kharamu ni nihaana inyaka 10. Nnyo citthunnyo cinaaphwanyannya nhina masene macese anoolumiya nlivuruni ya Daniele ikapiitulu 7. Masi nlivuruni yo Apokalipise citthu cotheenennyo cimphwanyannya nhina nsene nimoca paasi, kahi nhina masene macese oovirikana. Nsene ninoolumiya nhina Apokalipise khunakhala umwene awula ikuvernu imoca paahi. Apostolu Joau enre wiira nno nsenenno nihaana “ukhulupale wiira naahoolele atthu o mahimo otheene, o maloko otheene, oluuka cotheene ni olapo cotheene.” Iyo itthwiiyo inthoonyera wiira ukhulupale urinaaya unaavikana ikuvernu imoca. (Apoka. 13:7) Phimaana, nno nsenenno cikhanle ikuvernu cotheene co ntuninyani cinlamulela ukhuma nenne nokhalayi mpaka mahukwaala. *Ekles. 8:9.

7. Isiyani inthoonyeraaya khula muru wo nsene no myuru 7?

7 Isiyani inthoonyeraaya khula muru wo nno nsenenno? Ikapiitulu 17 yo Apokalipise inaanikavihera. Iyo ikapiitulwiiyo inawuuluma nsene nikhwaawe ciicammo ninromoliya nhina ikapiitulu 13. Apokalipise 17:10 ineera: “Ahaavo mamwene 7. Nhina ayo mamwennyaayo, 5 ahovira, mmoca haavo ni nkiinooyo khanaaya uwa. Masi awaakavale, nohala ulokela ukati vakaani paahi.” Nhina ikuvernu cotheene Sotwani civarenlyaawe nteko, cihaavo ikuvernu 7 cinlattanihiya ni “myuru” kontha cahokhalana ukhulupale mwinci. Nnyo ikuvernunnyo cahorukunusa makhalelo aapoovu a Nluku. Ukati wa apostolu Joau, ikuvernu thanu cahokhumelela: Egipto, Assíria, Babilônia, Medo-Pérsia ni Grécia. Ikuvernu yonasiita, Roma, nanlelo phaahoolela ukati apostolu Joau waathoonyeriyaawe iwooni yo Apokalipise. Vano muru wonasaapa yaari ikuvernuni?

8. Ikuvernuni cikhanle muru wonasaapa wo nsene no myuru 7?

8 Vano nimpheela woona mananna inatiri ca Daniele cinnikaviheraaya ucuwelela muru wonasaapa. Umweneni unhoolela ituninya “nihuku na Apwiiya” awula ukati wo mahuku ookhicera unkhaleehuula? (Apoka. 1:10) Umwene unhoolela ula ukatyuula utthenkaciye niikuvernu piili cuulupale cinvara nteko nkhayi. Nnyo ikuvernu piilinnyo cikhanle Reino Unido ni Estados Unidos de América. Nnyo ikuvernunnyo caheetakaneeliha ni wiikhaliha ikuvernu imoca. Nimoolumelo makhwaawe nnyo ikuvernunnyo cineehaniya Potência Mundial Anglo-Americana. Uyo thi muru wonasaapa wo nsene ninoolumiya nhina Apokalipise 13:1-4.

NSENE NONYAKA PIILI TOKO COKHONTWAA

Nno nsenenno ninweela “watthayani” ni ninooluma “khampa ihanasi.” Nno “ninaakurusa mooro wiirimu mpaka vathi” ni ninaapanka mitikhiniho khampa “porofeeta owootha.” (Apoka. 13:11-15; 16:13; 19:20) Ikuvernu Anglo-Americana phiri inyaka piili co nno nsenenno. Iyo ineehaniya porofeeta owootha kontha inawaahapusa atthu ni inawaaruma “upanka ilatarato” yo “nsene nuulupale” nirina myuru 7 ni inyaka 10 (Nwehe iparaagarafu 9)

9. Nsene ‘nonyaka piili cookhala toko inyaka cokhontwaa’ ikhanle isiyani?

9 Apokalipise ikapiitulu 13 inthoonyera wiira muru wonasaapa, awula ikuvernu Anglo-Americana, iri toko nsene ‘nonyaka piili cookhala toko inyaka cokhontwaa, ni ninooluma khampa ihanasi.’ Nno nsenenno “ninaapanka miiriirya cuulupale, ni mpaka ninaakurusa mooro wiirimu mpaka vathi, uhoolo waapinaatamu otheene.” (Apoka. 13:11-15) Ikapiitulu 16 ni 19 co Apokalipise cineehana nno nsenenno “porofeeta owootha.” (Apoka. 16:13; 19:20) Daniele ahooluma itthu toko iyo, ukati wenryaawe wiira ikuvernu Anglo-Americana yanhala “uwaana ihasara yuulupale.” (Dan. 8:19, 23, 24, niwehero) Ni iyo phi itthu yeerannyeele ukati waalavaniyaaya Ikhotto Yonayeeli yo Ntuninyani. Ibomba piili cuulupale caamalihile ikhotto ncoko wo Pacífico caatthenkaciye naanamasoma o Inglaterra ni o América. Ala manannaala, ikuvernu Anglo-Americana ‘yahokurusa mooro wiirimu mpaka vathi.’

NSENE NOOKHWIILA

Uculu waya nno nsenenno onkomile nthiyana ooraruwa neehaniya Ibabilooniya Yuulupale. Ciicammo uhimiye wiira nno nsenenno nikhanle mwene onanaane. (Apoka. 17:3-6, 8, 11) Wiipaceroni, uyo nthiyana ooraruwooyo phinhoolela nsene nookomenlyaawe, masi wahoolo nno nsenenno ninaahala unrukunuwela ni umwiiva. Uyo nthiyana ooraruwooyo cinaaciya ittiini cowootha cotheene. Nsenenno unaaciya mphwinko Nações Unidas unvara nteko wiira ukavihere ikuvernu co watuninyani (Nwehe iparaagarafu 10, 14-17)

10. Nsene nookhwiila nikhanle isiyani? (Nwehe Apokalipise 13:14, 15; 17:3, 8, 11.)

10 Vano, ninaakhumelela nsene nikhwaawe. Nna nikhanle ilataratwaaya nsene nonyaka 7 ni ninaalattanaca venci ni nno nsenenno. Itthu invirikana ikhanle ikooryaaya paahi, kontha nna nikhanle nsene nookhwiila ni nineehaniya “mwene onanaane.” * (Nsome Apokalipise 13:14, 15; 17:3, 8, 11. *) Porofeeta Joau enre wiira uyo ‘mwennyooyo’ anhala ukhumelela, umalamala ni wahoolo ukhumelela tootho. Iyo phi itthu yaamwiirannyenle mphwinko uneehaniya Nações Unidas, invara nteko wiira ikavihere ikuvernu co ntuninyani. Khalayi, uyo mphwinkooyo wahokhumelela ni weehaniya Liga das Nações. Masi ukati waalavaniyaaya Ikhotto Yonayeeli yo Ntuninyani, uyo mphwinkooyo wahomalamala. Ni wahoolo wahokhumelela tootho khampa cincuweleehu ilelo: Naçoes Unidas.

11. Ikuvernu co ntuninyani cimpanka isiyani, ni nlattuni nihinlamuliyeehu woova?

11 Nnyo ikuvernunnyo cinawaakurumica atthu unrukunuwela Yehova ni aswalyaawe. Nimoolumelo makhwaawe, ayo masennyaayo anawaathukumaniha “mamwene otheene o ntuninyani” wiira yaane ikhotto yo Harmacetom, “nihuku nuulupale na Nluku, Nakuru-Cotheene.” (Apoka. 16:13, 14, 16) Masi hi khaninlamuliya woova. Yehova, Nlukwiihu nakuru, woohipica naahala uwoopola otheene ale ankavihera umwennyaawe.—Ezek. 38:21-23.

12. Masene otheene anhala umalela vayi?

12 Masene otheene anhala umalela vayi? Apokalipise 19:20 inawaakhula: “Nsene nahovariya wamoca ni porofeeta owootha, aapanka uhoolo wo nsenenno mitikhiniho caathepya ale yaakhenle ntthitto no nsene ni yaaswalela ilataratwaaya. Anaryeene akumi, ooyeeli waya yahottikheliya muntthiyani no mooro.” Mahukwaala, nnyo ikuvernunnyo cineera cilamulelaka. Masi woohipica, ayo awanani a Nlukwaayo anaahala umalamalihiya.

13. Marikarikoni anaakhumelela makristau nlattu wokuvernu co watuninyani?

13 Iyo inatiriiyo innihimyeera isiyani? Hiiva makristau nihaana ninvaresesaka Nluku ni nivaresesaka umwennyaawe. (Joau 18:36) Wiira nipanke iyo itthwiiyo, nihaana nikhottaka wiikelakeliha myaha cosiyaasa co ila ituninyeela. Masi uhiikelakeliha isiyaasa inkhala itthu yoorika, kontha ikuvernu co ntuninyani cimpheela wiira atthu otheene yuulume ni apanke citthu cinthoonyera wiira anaakavihera ikuvernu. Ale aneekelakeliha isiyaasa ni ankavihera nnyo ikuvernunnyo anawaakhela ntthitto no nsene yo Apokalipise. (Apoka. 13:16, 17) Yehova naakhotta uswali wa khula ntthu naakhela nno ntthittonno ni uyo ntthuuyo khanweherera waakhela ukumi woohimala. (Apoka. 14:9, 10; 20:4) Phimaana, ikhanle itthu yofayita uhiikelakeliha myaha cosiyaasa, hataa ikuvernu cinikhanyererihaka wiikelakeliha!

WUULIHACIYA MURU NI UMALAMALIHIYA NTHIYANA OORARUWA

14. Itthuni yootikhiniha apostolu Joau yonnyaawe inttonkaciya nhina Apokalipise 17:3-5?

14 Apostolu Joau enre wiira ahokhala ootikhinihiya nlattu wo itthu yonnyaawe. Uyo enre wiira ahomoona nthiyana nonkomile waculu waya nsene nimoca. (Apoka. 17:1, 2, 6) Uyo khanle nthiyana ooraruwa cinene ni neehaniya “Ibabilooniya Yuulupale.” Uyo nthiyanooyo naararuwa ‘nimamwene o watuninyani.’—Nsome Apokalipise 17:3-5. *

15-16. “Ibabilooniya Yuulupale” isiyani, ni nincuwela cani iyo itthwiiyo?

15 “Ibabilooniya Yuulupale” isiyani? Uyo nthiyanooyo khunaaciya mphwinko waanasiyaasa, kontha uneeriya wiira uyo naararuwa naahooleli anasiyaasa. (Apoka. 18:9) Ni uhimiya waya wiira uyo nthiyanooyo onkomile uculu waya nsene, unthoonyera wiira uyo naamananiha waahoolela ayo ahoolelyaayo. Ciicammo, uyo nthiyanooyo khanakhala ikhurupu caananakoso co ntuninyani ya Sotwani. Nhina miphantte cikhwaawe co Apokalipise, khunhimiya wiira uyo nthiyanooyo akhanle ananasokoso, masi ayo ananakoswaayo aneehaniya “ananakoso o watuninyani.”—Apoka. 18:11, 15, 16.

16 Mbiiblyani, nuulumo “nthiyana ooraruwa” pooti waaciya atthu aneehimya unswalela Nluku, masi anaaswalela attontto awula anaatanaca niituninya. (1 Ikor. 5:25; Tiya. 4:4) Atthu anonswalela khweeliini Nluku, mbiiblyani aneehaniya “atthu owaarya” awula “asimwaaruusi.” (2 Akor. 11:2; Apoka. 14:4) Isittatti yo Babilooniya yokhalayi naari nipuro naatepa upankiya uswali woohinamaana. Phimaana, weeriyaka “Ibabilooniya Yuulupale” cinaaciya ittiini coohinamaana cotheene, awula khula inanna yooswali ihinoncivela Nluku.—Apoka. 17:5, 18; nwehe mwaha wo nsayitini jw.org yeekunya, uneera: “Ibabilooniya Yuulupale isiyani?

17. Ibabilooniya Yuulupale inhala umalela vayi?

17 Ibabilooniya Yuulupale inhala umalela vayi? Apokalipise 17:16, 17 inawaakhula nno nikohonno. Iyo ineera co: “Inyaka khuumi coonalyaa ni nsene, cinaahala unviruwela nthiyana ooraruwa; cinaahala unhasara ni unhiya woohikuwo, cinaahala unkhuura ni umpaha wa mooroni mpaka ulala. Kontha Nluku hohela wanrimani waya wunlela wiirannyeeha inuupuwelaawe.” Yehova naahala ukurumica ikuvernu co ntuninyani wiira cirume nsene nookhwiila, awula mphwinko Nações Unidas, umalamaliha ittiini cowootha cotheene.—Apoka. 18:21-24.

18. Isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nihitakaneele Ibabilooniya Yuulupale?

18 Iyo inatiriiyo innihimyeera isiyani? Uswali wihu uhaana ukhalaka ‘wooloka ni womaana wamiithoni a Nlukwiihu.’ (Tiya. 1:27) Khaninlamuliya uttharatthara citthu cowoothiya cineetthucihiya, isukuhuulu cottiini cowootha, meettelo oohinamaana ni ukhwiri wo Ibabilooniya Yuulupale. Ciicammo, nihaana nihihiyaka waahimyeera atthu wiira ‘akhume’ nhina Ibabilooniya Yuulupale wiira ‘ahikafihiye’ matampyaaya.—Apoka. 18:4.

UHUKHUMWIYA NWANANI MUULUPALE A NLUKU

IHANASI YOOKHWIILA TOKO MOORO

Sotwani naavaha ikuru nsene nuulupale. (Apoka. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Sotwani khanle nwanani muulupale a Yehova ni uyo naahala uttikheliya munlikittini mpaka wanhalaaya uvira myaakha 1.000. Waviraka uyo ukatyuuyo, Sotwani naahala uttikheliya “muntthiyani no mooro” (Nwehe iparaagarafu 19-20)

19. “Ihanasi yuulupale yookhwiila toko mooro” ikhanle isiyani?

19 Ilivuru yo Apokalipise ciicammo inawuuluma “ihanasi yuulupale yookhwiila toko mooro.” (Apoka. 12:3) Iyo ihanasiiyo inaamwaattakanana Yesu ni malayikhaawe. (Apoka. 12:7-9) Iyo inawaalupattha apoovu a Nluku ni inaavaha ikuru masene, awula ikuvernu ca apinaatamu. (Apoka. 12:17; 13:4) Iyo ihanasiiyo ikhanle isiyani? Iyo ihanasiiyo ikhanle “inwaa yokhalayi ineehaniya Tiyapu ni Sotwani.” (Apoka. 12:9; 20:2) Uyo phinaahoolela awanani a Yehova otheene.

20. Ihanasi inhala umalela vayi?

20 Ihanasi inhala umalela vayi? Apokalipise 20:1-3 ineera wiira nlayikha nimoca ninaahala unttikhela Sotwani munlikittini nuulupale. Nno nlikittinno ninhala ukhala toko ikhattya unhalaawe utthukeliya Sotwani. Attikheliyaka nhina nno nlikittinno, Sotwani khanhala ukhitiri-tho ‘waathepya atthu mpaka wanhalaaya uvira myaakha 1.000.’ Vano, Sotwani ni maciinnyaawe otheene anaahala uttikheliya “wantthiyani no mooro.” Iyo itthwiiyo maanaaya wiira ayo anaahala umalamalihiya ni khanhala ukhala-tho. (Apoka. 20:10) Muupuwele mananna cinhalaaya ukhala ituninya amalamalihiyaka Sotwani! Pooti waneereehu wiira va watuninyani va anaahala uciva maaci!

21. Nlattuni unreeraaya ucuwela citthu cinhimyaaya ilivuru yo Apokalipise?

21 Unaareera cinene ucuwela maanaaya malattanihero otheene o nlivuruni ya Apokalipise. Nhina ula mwahoola, niheetthuca awanani a Nluku phaapani ni isiyani inhala uwiirannyeela. Khampa cineeraaya Apokalipise 1:3, “ootteeliya thi ule nosoma moolumo o ila inatiriila akumiheraka ncu vate ni ootteeliya phaale aneewelela”! Vano, awanani a Nluku yamalamalihiyaka, iparakhani cinhalaaya waakhela aswali ookhuluvelya a Nluku? Ninaahala waakhula nno nikohonno nhina mwaha unttharanaca nuula mwahoola.

NCIPO 23 Jeová Começou a Reinar!

^ Ilivuru yo Apokalipise inaapanka matakihero wiira inithoonyere phaapani akhanle awanani a Nluku. Ni ilivuru ya Daniele inaanikavihera ucuwelela ayo matakiherwaayo. Nhina ula mwahoola, ninaahala ulattaniha inatiri co nlivuruni ya Daniele niinatiri co Apokalipise. Ulattanihaca nnyo inatirinnyo unaahala unikavihera waacuwela phaapani akhanle awanani a Nluku. Ciicammo, ninaahala woona isiyani inhala uwiirannyeela ayo awanannyaayo.

^ Daniele 7:15 Miiva Daniele, kahokhala niisukhuli wanrimani waka, kontha iwooni coonaaka cankoopopiha. 16 Kahomwaattamela ule aamonnyaaka neemenle wakhiviru, wiira kinkohe nnyo citthunnyo maanaaya isiyani. Wankohilyaaka, uyo ahokaakhula ni ahokihimyeera maanaaya nnyo citthunnyo, eeraka: 17 “Ala masene macese moolupalyaala akhanle mamwene macese anhala ukhumelela watuninyani va.”

^ Apokalipise 13:1 Ni iyo ihanasiiyo yaheemela munthakani wo umaka. Vano, mi kahoona nsene nikhumaka mpahari. Nno nsenenno naarina inyaka 10 ni myuru 7, ni khula inyaka yahaana ikofiyo imoca yeemwene. Masi khula muru wahaana ncina nanveeha Nluku. 2 Nsene noonalyaaka naari toko havara, masi inyaa caya caakhala toko urso, ni malakwaaya yaakhala toko malaku okharamu. Ihanasi yahovaha nno nsenenno ikuru caya, ihicyaaya ni ukhulupalyaaya. 3 Mi kahoona wiira muru mmoca wo nno nsenenno wahorakalihiya venci, masi nno nikhwatta nuulupalenno nahovonihiya, ni atthu o ntuninyani motheene yaanaatthara nno nsenenno yatikhinacaka. 4 Ayo atthwaayo yanswalela ihanasi kontha iyo yahovaha ikuru nsene, ni ayo yaaswalela yiiraka co: “Tipani nolikanana nna nsenenna ni tipani nohala ukhitiri waattakanana?”

^ Itthu ikhwaawe inthoonyera wiira nsene no myuru 7 cikhanle ikuvernu cotheene, ukhalaka wiira nno nsenenno nirina inyaka 10. Ikwaha cinci, nummeru 10 mbiiblyani ninaaca itthu yoolikana awula yoohela nhina citthu cotheene.

^ Nna ninaavirikana ninsene noopacera, ukhala wiira khanirina ‘ikofiyo ceemwene’ mmanyakani waya. (Apoka. 13:1) Nno nsenenno niri commo kontha “ninkhuma nhina mamwene 7” ni ukhulupale urinaaya ninvahiya ni yaayo mamwennyaayo.—Nwehe mwaha wo nsayitini jw.org yeekunya, uneera: “Nsene nookhwiila ninoolumiya nhina Apokalipise ikapiitulu 17 ikhanle isiyani?

^ Apokalipise 13:14 Nno nsenenno ninawaathepya ale ankhala watuninyani, nlattu wo citthu cootikhiniha citthuniheriyaaya upanka ninsene noopacera. Nno ninaawiirela ale ankhala watuninyani wiira apanke ilatarato yo nsene noopacera naarakalihiye niikatana masi nituruwenle ukhalana ukumi. 15 Ni nihotthuniheriya uvaha ukumi ilatarato yo nsene, wiira ilatarato yo nsene yuulumace ni iwiiviihe atthu otheene anhala ukhotta uswalela ilatarato yo nsene. 17:3 Niikuru co nnepa, uyo ahokirwaana muuthakoni. Ni kahomoona nthiyana nonkomale waculu nsene nooseerya naacaranne macina ooveeha ni nahaana myuru 7 ni inyaka 10. 8 Nsene noonalyaa nahokhumelela, masi nihohiya ukhala; uhookhalaru commo, woohipica ninaahala ukhumelela-tho munlikittini ni ninhala urwaa wuutankanyiyani. Ni atthu ankhala watuninyani (ale ahantikhiye macinaaya nrooluni yeekumi ukhuma ukati wumpiyaaya ituninya) anaahala ukhala ootikhinihiya yoonaka wiira nno nsenenno nahokhumelela masi nihohiya ukhala, ni ninaahala ukhumelela-tho. 11 Nsene naakhumelenle, masi nimalamalaka, nikhanle mwene onanaane ni ninkhuma nhina mamwene 7, ni ninrwaa wuutankanyiyani.

^ Apokalipise 17:3 Niikuru co nnepa, uyo ahokirwaana muuthakoni. Ni kahomoona nthiyana nonkomale waculu nsene nooseerya naacaranne macina ooveeha ni nahaana myuru 7 ni inyaka 10. 4 Nthiyanooyo ahowara nlaya nonsurukhu mwinci ni ikuwo cookhwiila. Uyo aheereerihaca niiwooru, mikhova ni maluku oopharela, ni mmatatani wawe aacisile ikoophu yowooru yoocara citthu coohiirya ni coonanara cinthoonyera uraruwa wawe. 5 Wayuuci wawe naholepiya ncina, nootikhiniha: “Ibabilooniya Yuulupale, naamwaana aathiyana otheene ooraruwa ni o citthu coohiirya cimphwanyannya watuninyani.”