Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 48

Nhiitthaale ni nkhale oolipa wattehiyaka unvaresesa winyu Yehova

Nhiitthaale ni nkhale oolipa wattehiyaka unvaresesa winyu Yehova

“Uweheehe ratta citthu cotheenennya.”—2 TIM. 4:5.

NCIPO 123 Obedecemos a Jeová e à Sua Organização

NINHALA WIITTHUCANI? a

1. Isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nihiitthaale? (Nwehe 2 Timotiyu 4:5.)

 YANIKHUMELELAKA marikariko, unvaresesa wihu Yehova ni uvaresesa wihu mphwinkwaawe woothotokanihiya pooti uttehiya. Isiyani ninlamuliyeehu upanka? Nihaana niikurumicaka wiira nihikhale owiitthaala. Nihaana nikhalaka niweheehaka ni uhihiya ulipihaca waamini wihu. (Nsome 2 Timotiyu 4:5. b) Hi ninhala ukhitiri uhiitthaala neekurumicaka ukhala oomaala, wuupuwela ratta ni wiikurumica uwehera citthu cotheene khampa Yehova cinweheraawe. Napankaka commo, hi khaninhala upanka itthu woohuupuwela uratteene.

2. Ninhala wiitthucani nhina ula mwahoola?

2 Nhina mwaha woosomiya uvinre, hi nihoona marikariko mararu annikhumelela anweela vate mphwinko woothotokanihiya wa Yehova. Vano nhina ula mwahoola, ninaahala woona marikariko mararu anweela wanlokoni neekristau ni annirikarikiha unvaresesa Yehova: (1) noonaka wiira haavo munna nipankale itthu yootakhala, (2) nalakiyaka, ni (3) wanirikaka wiilemaleliha marikariko ampankiya mumphwinkoni woothotokanihiya wa Nluku. Yanikhumelelaka ayo marikarikwaayo, isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nihiitthaale ni nihihiye unvaresesa Yehova ni uvaresesa mphwinkwaawe.

NOONAKA WIIRA MUNNEEHU HONIPANKA ITTHU YOOHINAMAANA

3. Isiyani yaahala wiirannya munneehu anipankaka itthu ihinicivenle?

3 Nyuuva nhopaca ukhala oorusiya nlattu munna mmoca o wanlokoni, atthunaka humu, hoopankani awula howuulumelani itthu yoohuucivelani? Pooti ukhalaka wiira uyo khaaphenle wuuriipihani nrima. (Aroo. 3:23; Tiya. 3:2) Waanookhalaru commo, nyuuva wahooriipani nrima nlattu wo iyo itthwiiyo. Atthunaka nyuuva khamwaakhitinri urupa nlattu wo itthu yuupankalyaaweni awula iwuulumenlyaaweni. Ni pooti ukhalaka wiira mwaheekoha co: ‘Wakhala wiira munna o wanlokoni hokipanka ila itthwiila, kiireke wiira ula khweeliini ukhanle mphwinko wa Nluku?’ Iyo phi itthu Sotwani innipheelelaawe wiira nuupuwele. (2 Akor. 2:11) Masi wuupuwela commo pooti unihiiha unswalela Yehova awula pooti uniiriha uhiya ukhuluvela mphwinkwaawe woothotokanihiya. Vano noonaka wiira munneehu awula nuunwiihu o wanlokoni honipanka itthu ihinicivenle isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nihiitthaale ni nihuupuwele citthu coohiloka?

4. Manannani Yusufu caakhitinryaawe uhiya wuupuwela ratta uwakati wahaawaceriyaawe saana, ni isiyani ninniitthucihaaya ntakihero nawe? (Nwehe Uphattuwaca 50:19-21.)

4 Nhisunke nruukwa. Uwakati Yusufu waaryaawe mmirawo, asuulupalyaawe khayanwacenre saana ni ahaavo asinyeenyaawe yaapheela umwiiva. (Upha. 37:4, 18-22) Wahoolo, ayo yahontumiha wiira akhalihiye ipottha. Nlattu wo iyo itthwiiyo, Yusufu ahoviriha myaakha 13 yankhumelelaka masakha menci. Yusufu atthunaka pooti woopuwelaawe co: ‘Kiireke Yehova khweeliini naakifenta? Kontha isiyani uyo hokinyanyala uwakati waapheelaaka cinene ukaviheriya?’ Masi Yusufu khaakhanle ntthu ootakhala nrima nlattu wo masakha yankhumelenle. Uhiya commo, uyo kheetthaalale ni khaahiyale ukhala ntthu oomaala. Wahoolo, waarinaawe makhalelo yaahala umwiiriha waalivyaanihera asuulupalyaawe, uyo khaamananihile waahokolosera itthu yampankalyaaya. Masi ahaathoonyihera nifento ni ahaalevelela. (Upha. 45:4, 5) Yusufu aapankile commo kontha aanaakhitiri wuupuwela ratta-raatta. Uhiya uhoolelihera wuupuwela masakha yaarinaawe, uyo ahokhitiri uwehera ratta masakha otheene yankhumelela ni ucuwelela itthu Yehova yaapheelaawe. (Nsome Uphattuwaca 50:19-21. c) Iyo itthwiiyo inniitthuciha isiyani? Wakhalaka wiira haavo munna nipankale itthu ihinicivenle, nhimootherihe Yehova nlattu wo iyo itthwiiyo ni nhuupuwele wiira Yehova hoonyanyalani. Uhiya commo, muupuwele mananna Yehova cinookaviherannyaawe uvilela iyo itthwiiyo. Ciicammo, atthu akhwaawe yoopankakani itthu yoohuucivelani, mwaalevelele ni nhiliyale wiira nifento ninaalevelela matampi menci.—1 Pet. 4:8.

5. Manannani munna Miqueias caakhitinryaawe uhiitthaala uwakati waapankiyaawe itthu yahancivenle?

5 Moone itthu yankhumelenle humu mmoca nokhala u América do Sul neehaniya Miqueias. d Mayamunna akhwaawe avahaceriye miteko cuulupale mumphwinkoni woothotokanihiya wa Yehova yahopanka itthu yahancivenle. Uyo heera co: “Ukhuma nenne nokhalayi, kaari kihinapaca ukhala ooriipiya nrima uvikana uyo ukatyuuyo. Mi kaakhala nimasukhuli, akaakhitiri urupa uhiyu ni mpaka kahonla kihicuwelaka cowiira.” Waanookhalaru commo, munna Miqueias ahokhitiri uhiitthaala ni uwehera ratta mananna ciicoonaawe. Aakhitinri cani? Uyo khaahiya unlompa Yehova anlepelaka nnepaawe wowaarya wiira unkavihere uvilela. Uyo ciicammo ahosomasoma mmalivuruni cihu. Isiyani hiiva ineetthuceehu? Wakhala wiira haavo munna wuulumenleni awula oopankaleni itthu ihuucivenleni, mmananihe uwehera ratta inanna cineecooneenyu ni khula itthu yootakhala inhaleenyu wuupuwela. Pooti ukhalaka wiira munna ootthekenleni ihomwiirannyeela itthu ihincuweleenyu imwiirihile wuuluma awula upanka itthu ihuucivenleni. Phimaana, munlompe Yehova, munhimyeere yotheene inwiirani wanrimani winyu ni munlepele wiira ookavihereni uwehera citthu cotheene khampa uyova cinweheraawe. Napankaka commo, khunhala unirika waalevelela akhwiihu ni khaninhala wuupuwela wiira munneehu nitthekenle imweeni. (Miru. 19:11) Nhiliyale wiira Yehova naacuwela ratta-raatta citthu cinwiirani. Uyo naahala wuuvahani ikuru cimpheeleenyu wiira nkhitiri uvilela.—2 Ikor. 16:9; Ekles. 5:8.

NALAKIYAKA

6. Nlattuni ukhanlyaaya itthu yofayita wuupuwela wiira ulakiya ni Yehova unthoonyera wiira uyo naanifenta? (Nwehe Maberewu 12:5, 6, 11.)

6 Yehova anilakaka, hiiva pooti ukhala ooriipiya nrima. Masi natepaka uhoolelihera cinene uriipiya wihu nrima, ninaahala wancera wuupuwela wiira khanilakiye niisariya, kahi thi hi ninlamuliya weettela ikano ivahiyeehu awula pooti wancera wuupuwela wiira nilakiye niinanna yootepa uwerya cinene. Napankaka commo, ninaahala uliyala itthu yofayita cinene—ninaahala uliyala wiira ulakiya ni Yehova unthoonyera wiira uyova naanifenta. (Nsome Maberewu 12:5, 6, 11. e) Nahiyereraka wiira uriipiya nrima wihu unihoolele, ninaahala unkavihera Sotwani wiira anikhitiri. Uyo nopheela wiira nikhotte ulakiya ni nopheela unihiiha vakaani-vakaani unswalela Yehova ni uvaresesa mphwinkwaawe. Vano wakhalaka wiira nyuuva nholakiya, isiyani inlamuliyeenyu upanka wiira nhiitthaale?

Peturu nlattu wo wiiyeviha ni wootthuna ulakiya ahokavihera miteko cinci ca Yehova (Nwehe iparaagarafu 7)

7. a) Toko cinthoonyeraaya ilatarato, manannani Yehova canvahacenryaawe miteko cinci Peturu utthuna wawe ulakiya? b) Ntakihero na Peturu ninwiitthucihani isiyani?

7 Ntthune ulakiya ni mpanka marukunuso muukumini winyu. Ikwaha cinci, Yesu ahonlaka Peturu uhoolo wo maapostolu otheene. (Mark. 8:33; Luka 22:31-34) Peturu atthunaka ahoona ihaaya uyo ukatyuuyo. Masi uyo khaahiyale unvaresesa Yesu. Uyo ahotthuna ulakiya wawe ni aheetthucera citthu caavonyihaawe. Phimaana, Yehova ahoncaaliha ni ahonvaha miteko cuulupale wanlokoni neekristau. (Joau 21:15-17; Mite. 10:24-33; 1 Pet. 1:1) Ntakihero na Peturu ninniitthuciha isiyani? Naahitepeke wuupuwela cinene ihaaya cihu, masi natthunaka ulakiya ni napankaka marukunuso, ninaaphwanya ifayita hiiva ni ninawaaphwanyiha ifayita mayamunneehu. Napankaka commo, ninaahala ukavihera cinene miteko ca Yehova ni ninaahala waakavihera mayamunneehu.

8-9. Ukati munneehu Bernardo waalakiyaawe eecoonale cani wiipaceroni. Masi isiyani yankavihenre urukunusa moopuwelelwaawe?

8 Moone itthu yaamwiirannyenle munna mmoca nokhala u Moçambique neehaniya Bernardo. Uyo ahohiya ukhala humu. Munneehu Bernardo eecoonale cani? Uyo heera co: “Mi kahokhala nimasukhuli kontha akaamini inanna caalakiyaaka. Uyo aakhanle nimasukhuli nlattu wo itthu mayamunna o wanlokoni yaahalaaya wuupuwela yamoonaka. Uyo aheera-tho: “Kahokhala myeeri cinci kihikhitiriki uwehera ratta ulakiya waka ni woohikhitiri unkhuluvela Yehova ni ukhuluvela mphwinkwaawe. Isiyani inkavihenre munneehu Bernardo urukunusa moopuwelelwaawe?

9 Munneehu Bernardo ahorukunusa moopuwelelwaawe. Uyo heera: “Uwakati waaryaaka humu, mi kaanawaasomelaka akhwaawe Maberewu 12:7 wiira kaakavihere uwehera ratta ulakiya ni Yehova. Vano, mi kahoopuwela co: ‘Tipani khweeliini nlamuliya weettela ila ikanweela? Aswali otheene a Yehova, hataa ciicammo miiva.’ Wahoolo, munna Bernardo ahopanka marukunuso makhwaawe muukumini wawe wiira ahokoleele unkhuluvela Yehova ni wiira akhuluvele mphwinkwaawe woothotokanihiya. Uyo ahancera utepa usoma Ibiiblya ni wuupuwela itthu inhimyaaya. Munna Bernardo nanlelo aakhala ni masukhuli oopuwelaka mananna caahalaaya unwehera mayamunna o wanlokoni, masi uyo aanawaarwaana wuulalyaani ni khaalova umikutthaanoni. Nuuwakatyaaya, munna Bernardo ahohokoleela ukhala humu o wanlokoni. Wakhalaka wiira nyuuva nholakiya toko munna Bernardo, nhitepe uwacera cinene ihaaya cinkhalaneenyu. Ntthune ikano civahiyeenyu ni mpanke marukunuso muukumini winyu. f (Miru. 8:33; 22:4) Mwapankaka commo, pooti wankupaliinyu wiira Yehova naahala wuucaalihani nlattu nyuuva wonvaresesa ni woovaresesa mphwinkwaawe woothotokanihiya.

YAPANKIYAKA MARUKUNUSO MUMPHWINKO WA YEHOVA ANLAMULIYEEHU WIILEMALELIHA

10. Nrukunusoni atthunaka naarikihenle unvaresesa Yehova alopwana akhwaawe o Isarayeli?

10 Marukunuso ampankiya mumphwinkoni woothotokanihiya wa Yehova pooti unirikihela unvaresesa Yehova. Neetthaalaka, hiiva pooti vakaani-vakaani unhiya Yehova. Wootakihera, nwuupuwele asarayeli akhwaawe yaakhumelenle marukunuso. Ahinaaya uvahiya nlamulo na Moceesi, ahooleli itthoko co Isarayeli yaanaapanka citthu wahoolo caavahaceriyaaya upanka anankuttho paahi. Ayo yaanaateka ikhilompi awula mapuro yaavahereraaya itthuvo ni ayo phaahoolela amucyaaya uwakati wonvaherera Yehova itthuvo conama. (Upha. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Jó 1:5) Masi uwakati nlamulo na Moceesi wancenryaaya weetteliya, ahooleli itthoko o Isarayeli yahaana yahiyaka uvara uyo ntekooyo. Yehova ahaathanla anankuttho watthokoni ya Arawu wiira avaherere nnyo itthuvonnyo. Upankiya waya nno nrukunusonno, nhooleli itthoko o Isarayeli ahaakhanle o watthokoni ya Arawu eevahaceraka uvara nteko waalamuliyaaya upanka anankuttho paahi, ahaana eeviyaka. g (Lev. 17:3-6, 8, 9) Niireke wiira nno nrukunusonno phaamwiirihile Corá, Datã, Abirão ni ahooleli 250 uhitthuna ukhulupale wa Moceesi ni wa Arawu? (Manu. 16:1-3) Hi khanincuwela iyo itthwiiyo, masi ninaacuwela wiira Corá ni alopwana akhwaawe yaakupanli ukhala wamoca nuuyo yahohiya unvaresesa Yehova. Vano, napankiyaka nrukunuso mumphwinkoni wa Yehova ninhala unirikihela unvaresesa, isiyani ninlamuliyeehu upanka?

Uwakati atthu o nloko na Kowati waarukunusiyaaya nteko waavaraaya, ayo yaheevaherera ukavihera miteko cikhwaawe nhina ikhurupu yaatthu yeepa icipo, yaakhala mmamikhorani co wasittatti ni yaakhalenla icoolya caasunkiya (Nwehe iparaagarafu 11)

11. Ntakihero na atthu o wanlokoni na Kowati ninniitthuciha isiyani?

11 Nkavihere marukunuso ampankiya mumphwinkoni wa Yehova. Uwakati asarayeli weettaaya muuthakoni, ale yaari o wanlokoni na Kowati yahovahaceriya nteko muulupale. Khula ikwaha asarayeli waathamaaya yarwaaka nipuro nikhwaawe, ntekwaaya waari uteesa ikasa yo nleehano uhoolo wa apoovu otheene. (Manu. 3:29, 31; 10:33; Jos. 3:2-4) Uyo waari nteko muulupale! Masi yahopankiya marukunusu uwakati asarayeli waaphiyalyaaya ilapo yaakhuluvelihiyaaya ni Nluku. Uphiya waya nwo, ikasa yo nleehano khayaahala utamihiya-tho irwaaniyaka nipuro nikhwaawe. Phimaana, uwakati wa mwene Salomau atthu akhwaawe o nloko na Kowati yahovahaceriya miteko cikhwaawe. Ahaavo yaathanliya wiira akele ikhurupu yaatthu yeepa icipo, akhwaawe ntekwaaya waari weemela mmamikhorani co wasittatti ni ahaavo yaavahaceriye ukhalenla icoolya caasunkiya. (1 Ikor. 6:31-33; 26:1, 24) Khiivo itthu inthoonyera wiira atthu o nloko na Kowati yahokhala oonyoonyiya awula yaholepela uvahaceriya miteko cuulupale kontha khalayi ntekwaaya waari uteesa ikasa yo nleehano ya Yehova. Iyo itthwiiyo inniitthuciha isiyani? Inniitthuciha wiira yapankiyaka marukunuso mumphwinkoni woothotokanihiya wa Yehova, hiiva nihaana nikaviheraka ninrimeehu wotheene ayo marukunuswaayo, hataa ukhalaka wiira ayo marukunuswaayo anaanihiiha nteko waarineehu awula anaaniiriha uvara uyo ntekooyo nimananna makhwaawe. Nhiliyale wiira itthu inwiirihani ukhalana ifayita uhoolo wa Yehova khunakhala nteko unvareenyu mumphwinkoni wa Yehova. Itthu Yehova inoonaawe ukhalana ifayita cinene ukhanle nyuuva umwiiwelela.—1 Sam. 15:22.

12. Manannani arokorihu Zaina ciicoonalyaaya ukati waahiilyaaya uvara nteko u Peteli?

12 Moone itthu yaakhumelenle arokorihu aneehaniya Zaina. Ayo yahaakhumelela marukunuso menci ni yahohiya nteko waacivela cinene. Ayo arokorihwaayo yahoviriha myaakha 23 yavaraka nteko u Peteli, masi vano yahopankiya marukunuso ni ayo yahaana yahiyaka uvara uyo ntekooyo. Ayo aheera co: “Mi akaaweherera wiira yanhala ukiirannyeela iyo itthwiiyo. Kaheecoona uhikhalana ifayita ni ikwaha cinci kaaneekoha co: ‘Kiireke wiira ihaavo itthu ivonyalyaaka?’” Wooriipiha nrima, ahaavo mayamunna ni mayanuunu o wanlokoni yaawiirela co: “Unari wiira khweeliini mwaanaacuwela uvara nteko waarineenyu u Peteli, khamwaahala ulepeliya uhokoleela uwaani.” Arokorihu Zaina yahoviriha ukati mwinci waaweryaaka nrima ni yonlaka khula uhiyu. Masi nnaco, ayo aheera: “Mi akaahiyerenre nanka itthu ikiirihaka uhiwehera ratta mphwinko woothotokanihiya wa Yehova ni uhaamini nifento nawe.” Isiyani yaakavihenre arokorihu Zaina uhiitthaala?

13. Isiyani yaakavihenre arokorihu Zaina umaliha uriipiya nrima waarinaaya?

13 Arokorihu Zaina yahokhitiri umaliha uriipiya waya nrima. Yaakhitinri cani? Ayo yahosoma myaha cinci mmalivuruni cihu cinooluma marikariko yaakhumelela. Mwaha mmoca waakavihenre waakumiheriye nrevistani Ukhalenla 1 yo Fevereiro yo 2001, ni uyo mwahooyo weera: “Nyuuva pooti ukhitiri umaliha uriipiya winyu nrima!” Uyo mwahooyo unaataphulela mananna Markus, antikhile ilivuru yo mbiiblyani, caakhitinryaawe umaliha uriipiya nrima waarinaawe ukati waarukunusiyaaya nteko waavaraawe. Arokorihu Zaina aheera: “Ntakihero na Markus phi nrette ukikavihenre umaliha uriipiya waka nrima.” Itthu ikhwaawe yaakavihenre arokorihu Zaina, waari uhihiya waapatthanana akhunanaya. Ayo khayaakhala yiicukulelihaka veekha ni yiicoonelaka itampi. Arokorihu yahoona wiira nnepa wowaarya wa Nluku phinhoolela citthu cinlakeliya mumphwinkoni wa Yehova ni yahoona wiira yaanaawaceriya saana ni mayamunna anhoolela miteko co mumphwinkoni wa Yehova. Arokorihu ciicammo yahoona wiira itthu yuulupale cinene mumphwinkoni woothotokanihiya wa Yehova ukhanle uvariya ratta nteko wa Nluku.

14. Marukunusoni yaarikale wiilemaleliha amunna Vlado?

14 Ahumu amoca arina myaakha 73 aneehaniya Vlado ni ankhala u Eslovênia wahaarika cinene ucuwelela nlattuni nloko naya naatakanihiyaaya ninloko nikhwaawe ni Isalau yaapankaaya mikutthaano utthukiya. Ayo yinre: “Mi akoona isariyaaya utthukiya Isalau yomaana ni yooreera. Wahokiriipa nrima kontha naamalihale phiyaaru ulokihaca iyo isalawiiyo. Mi kikarpinteeru ni kahokavihera upanka ikaruma cikhwaawe ciri nhina Isalau yo Umwene. Ciicammo, utakaniha maloko meeli naari nrukunuso nuulupale ni naanaahala waarika atthu otheene wiilemaleliha, venci-venci atthu owuuluvala o wanlokoni. Isiyani yaakavihenre amunna Vlado? Ayo aheera: “Wiikurumica wiilemaleliha marukunuso ampankiya mumphwinkoni woothotokanihiya wa Yehova khula ukati unaaniphwanyiha iparakha.” Khweeliini, marukunuso mankaani ampankiya ilelo anaanitthenkaca wiira wahoolo nirwee nakhitiri wiilemaleliha marukunuso moolupale anhala upankiya. Nihopaca upankiya nrukunuso wanlokoni winyu awula nloko ninyu nihotakanihiya ninloko nikhwaawe? Iyo inkhala itthu yoorika, masi pooti wankupaliinyu wiira Yehova naacuwela inanna cineecooneenyu. Mwakaviheraka ninrimeenyu wotheene ayo marukunuswaayo ni mwaahihiyeke unvaresesa Yehova ni uvaresesa mphwinko woothotokanihiya unvarelaawe nteko, pooti wankupaliinyu wiira nnaahala waakhela iparakha cinci.—Isaa. 18:25.

NHIITTHAALE NHINA WO CITTHU COTHEENE

15. Isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira nihiitthaale yanikhumelelaka marikariko anweela wanlokoni?

15 Ukati unaattameleehu umwiiso waya ila ituninyeela, pooti wanweherereehu wiira anaahala unikhumelela marikariko menci anweela nhina wanlokoni. Ayo marikarikwaayo pooti unirikihela unvaresesa Yehova. Phimaana, nihaana nihiitthaalaka. Wakhala wiira haavo ntthu o wanlokoni pankile itthu ihuucivenleni, nhikhale ninruukwa. Wakhala wiira nholakiya, nhitepe uweheeha cinene ihaaya cinkhalaneenyu. Masi ntthune ikano civahiyeenyu ni mpanke marukunuso. Ni yapankiyaka marukunuso mumphwinkoni wa Yehova anrikarikiha makhalelweenyu, ntthune ayo marukunuswaayo ninrimeenyu wotheene ni ntthare malakihero anhaleenyu waakhela.

16. Isiyani inlamuliyeenyu upanka wiira nkhitiri uhihiya unkhuluvela Yehova ni ukhuluvela mphwinkwaawe woothotokanihiya?

16 Nyuuva pooti ukhitiri uhihiya unkhuluvela Yehova ni ukhuluvela mphwinkwaawe woothotokanihiya unvaresesa winyu wattehiyaka. Wiira nkhitiri iyo itthwiiyo, nhaana nhiitthaalaka. Maanaaya wiira nhaana nkhalaka oomaala, wuupuwela ratta ni uwehera citthu cotheene khampa Yehova cinweheraawe. Itthu inhala wuukaviherani ukhitiri upanka commo ukhanle usoma makhalelo aatthu anoolumiya mbiiblyani akhitinri uvilela marikariko oolattanaca naayo anookhumelelani nyuuva, ni wuupuwela cinene ntakihero naya. Munlompe Yehova munlepelaka wuukaviherani ni nhikhale uttayi nimayamunna o wanlokoni mwiicukulelihaka veekha. Coo, hataa yiirannyaaka isiyani, Sotwani khanhala ukhitiri wuuhiihani unvaresesa Yehova ni uvaresesa mphwinkwaawe woothotokanihiya.—Tiya. 4:7.

NCIPO 126 Sempre Fortes, Firmes e Despertos

a Unvaresesa wihu Yehova ni uvaresesa wihu mphwinkwaawe woothotokanihiya pooti uttehiya, venci-venci yanikhumelelaka marikariko wanlokoni. Nhina ula mwahoola, ninaahala woopela mwaha marikariko mararu ni isiyani ninlamuliyeehu upanka wiira nihihiye unvaresesa Yehova ni uvaresesa mphwinkwaawe woothotokanihiya.

b 2 Timotiyu 4:5 Masi weeva, uweheehe ratta citthu cotheene nnya, uvilele masankiho, wiikurumice ulalyeera ihapari comaana, uvare ratta nteko wa Nluku.

c Uphattuwaca 50:19 Yusufu ahowiirela co: “Nhoove. Kimpani mi wiira kipanke itthu inomphwanela Nluku upanka? 20 Hataa ukhalaka wiira nyuuva mwaapheela ukipanka pusya, Nluku philakenle wiira citthu cotheene cimalele saana ni wiira atthu enci yoopoliye; ni iyo phi itthu Nluku impankaawe ilelo. 21 Phimaana, nhoove. Mi akinhala uhiya wuuvahani iyoolya nyuuva wamoca naasaaniinyu.” Coo, uyo ahaamaaliha nimoolumwaawe.

d Macina makiina ahaakakhanihiya.

e Maberewu 12:5 Ni nholiyala moolumo yiireliyeenyu khampa asaana, aneera: “Mwanaka, uhikhotte ulakiya ni Yehova ni uhinyoonyiye oohimyeeraka wiira uhipanke-tho itthu yoonanara ipankilyaa. 6 Kontha Yehova naalaka ale anaafentaawe; khweeliini, nanttarusa khula ntthu nomwaakhelelaawe khampa mwanawe.” 11 Khweeli, khanivo nlako nintteeliha nrima ukati ninvahiyaaya, masi ninaawerya; nuuwakatyaaya, ale anfunttiya ninlako, nna ninaahala waapankihiiha weettela isariya.

f Nwehe ikano comaana nhina mwaha uneera “Já teve privilégios de serviço no passado? Poderá recuperá-los?” nrevistani Ukhalenla 15 yo Agosto yo 2009, ipaagina 30.

g Nlamulo na Moceesi naahimya wiira ahooleli itthoko o Isarayeli yapheelaka wiiva inama wiira akhuure, yahaana yapankaka iyo itthwiiyo nipuro naarweesaaya unswalela Nluku. Masi ale yaakhala uttayi ninno nipuronno pooti waheettelaaya nno nlamulonno.—Deut. 12:21.