Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 40

Uttharuwa weekhweeli isiyani?

Uttharuwa weekhweeli isiyani?

“Mi akiwaale uwiihana ale aneettela isariya wiira arukunuse meettelwaaya, masi kiwaale uwiihana anamatampi.”—LUKA 5:32.

NCIPO 36 Protege o Teu Coração

NINHALA WIITTHUCANI? *

1-2. Manannani caavirikanaaya mirima co mamwene meeli okhalayi?

NIMPHEELA uwoopela mwaha mamwene meeli okhalayi. Mwene mmoca aalamulela mphantte wo maloko khuumi o Isarayeli, ni nkiinooyo aalamulela mphantte wo maloko meeli o Yuuta. Hataa ukhalaka wiira yaakhala ukati woovirikanaca, pooti waneereehu wiira makhalelo o ayo mamwene meelyaayo yaanaalattanaca. Ooyeeli yahonrukunuwela Yehova ni yahaavariha matampi apoovu a Nluku. Ooyeeli yahaaswalela attontto ni yahowiiva atthu yahaatthekale hataa vakaani. Masi mirima caya ayo mamwene meelyaayo caanaavirikana. Mmocooyo ahopanka citthu cootakhala mpaka waakhwilyaawe. Masi nkiinooyo ahottharuwa ni ahorukunusa nrimaawe. Phimaana aholeveleliya matampyaawe otheene. Ayo mamwennyaayo phaapani?

2 Mwene o Isarayeli eehaniya Akabi ni mwene o Yuuta eehaniya Manaseesi. Mananna caavirikanaaya mirima caya ayo mamwennyaayo pooti uniitthuciha citthu cinci nhina uttharuwa. (Mite. 17:30; Aroo. 3:23) Masi uttharuwa isiyani? Ntthu nothoonyera cani wiira khweeliini hottharuwa? Nihaana nicuwelaka waakhula ala makohwaala kontha nimpheela wiira Yehova anilevelele matampiihu. Wiira naakhule ayo makohwaayo, nttwee noopele mwaha makhalelo yaarinaaya ayo mamwene meelyaayo ni noone isiyani ineetthuceehu.

ISIYANI INNIITTHUCIHAAYA MAKHALELO A MWENE AKABI

3. Mwene Akabi aarina makhaleloni?

3 Akabi aari mwene onasaapa aalamulela maloko khuumi o Isarayeli. Ni uyo ahonthela Jezabel, mwaana a mwene olapo yo Sídon. Iyo ilapweeyo yakhala uculu wo Isarayeli ni yahaana mihakhu cinci. Nlattu Akabi wonthela mwaana a mwene o iyo ilapweeyo, atthunaka caanaakela mihakhu cinci u Isarayeli. Masi iyo itthwiiyo yahohonona upatthani waasarayeli ni Yehova. Jezabel answalela Bahaali. Ni uswaleliya wa Bahaali waanaahoolelihera cinene usece ni waapaha asaana wamooroni khampa itthuvo. Uhiya commo, Jezabel ahonkurumica Akabi umwarusela nlaponi yo Isarayeli iyo ittiini yoohinamaaneeyo. Ukati Jezabel waaryaawe apwiyamwene khaavo porofeeta a Yehova aakhala ninnema. Uyo ahoruma wiiviya maporofeeta enci. (1 Mam. 18:13) Akabi “aari ntthu oohinamaana uhoolo wa Yehova waavikana mamweene otheene yaapacenre uhoolela upoovu wo Isarayeli uyova hinakhala mwene.” (1 Mam. 16:30) Yehova aanawoona citthu cotheene Akabi ni Jezabel caapankaaya. Nlattu Yehova wo woona uthunku, ahonruma porofeeta Eliyasi ni maporofeeta makhwaawe wiira yaakurumice apoovu urukunusa mirima caya. Masi Akabi ni Jezabel yahokhotta uwiiwelela maporofeeta a Yehova.

4. Manannani Akabi caahalaawe uttarusiya ni isiyani yaapankilyaawe uhimeriya wawe iyo itthwiiyo?

4 Uvilela wa Yehova wahophiyera umwiiso. Yehova ahonruma porofeeta Eliyasi urwaa umwiirela Akabi ni Jezabel mananna caahalaaya uttarusiya. Amucyaaya otheene yanhala umalamalihiya. Moolumo a porofeeta Eliyasi yahonwerya cinene Akabi! Phimaana, uyo nlopwana owiithencooyo ‘aheeyeviha.’—1 Mam. 21:19-29.

Mwene Akabi ahothoonyera uhittharuwa untthukela wawe nkhattya porofeeta a Yehova (Nwehe iparaagarafu 5-6) *

5-6. Isiyani inthoonyera wiira Akabi khaattharuwile?

5 Ule ukatyuule, Akabi aheeyeviya. Masi uvira waya ukati vakaani, meettelwaawe yahothoonyera wiira uyo khaattharuwile. Mwene Akabi khaamalamalihile uswaleliya nluku Bahaali. Ni ciicammo khaakurumicile apoovu unswalela Yehova. Akabi ahothoonyera wiira khaattharuwile ni mananna makhwaawe.

6 Wahoolo, Akabi ahorwaa uwaanana ikhotto alopwana o Síria. Uyo ahomwiihana mwene o Yuuta eehaniya Yehosafaa, wiira arwee nkhayi nuuyo ukhottoni. Ukhala wiira Yehosafaa aari mwene omaana, uyo ahonkurumica Akabi wiira amuulumane porofeeta a Yehova tookooni hinaaya urwaa ukhottoni. Wuupaceroni, Akabi khawancivenle nruku waavahiyaawe. Uyo aheera: “Haavo porofeeta nkiina a Yehova, masi ukirusa uyo nlopwanooyo, kontha ukati wookihimyeera citthu cinhala ukiirannyeela wahoolo uyo khanhimya citthu comaana, masi nooluma paasi citthu coohinamaana.” Waahookhalaru commo, Akabi ni Yehosafaa yahorwaa umuulumana porofeeta Mikaiyas. Ni khampa Akabi caacuwelaawe, citthu caahimyeeriyaawe wiira phaahala umwiirannyeela khacaari comaana! Uyo ukatyuuyo, Akabi aalamuliya uttharuwa, urukunusa nrimaawe ni utotha uleveleliya ni Yehova. Masi uhiya upanka commo, uyo ahontthukela nkhattya porofeeta a Yehova. (1 Mam. 22:7-9, 23, 27) Akabi ahokhitiri untthukela porofeeta a Yehova nkhattya, masi uyo khaahala ukhitiri uhiirihiiha inatiri ya Yehova. Ukhottoni waarweelyaawe, uyo aheeviya.—1 Mam. 22:34-38.

7. Akabi ukhwa wawe, isiyani Yehova yaamuulumilyaawe?

7 Akabi ukhwa wawe, Yehova ahothoonyera mananna canweheraawe uyo nlopwanooyo. Mwene omaana Yehosafaa waaphiilyaawe ninnema uwannyawe, Yehova ahonruma porofeeta Jeú wiira anlake nlattu wompatthanana Akabi. Porofeeta Jeú aheera: “Ootakhala nrima thinlamuliyeenyu nyuuva pwiiya waakavihera, ni anonthanya Yehova thinlamuliyeenyu waafenta?” (2 Ikor. 19:1, 2) Vano mweemele ni muupuwele: Unari wiira Akabi khweeliini ahottharuwa ninrimaawe wotheene, uyo porofeetooyo khaahala wuuluma wiira aari nlopwana oohinamaana ni anthanya Yehova. Unawoonannya wiira hataa Akabi athoonyeraka uriipiya nrima nlattu wo citthu coohinamaana caapankilyaawe, uyo khweeliini khaattharuwile.

8. Isiyani ntakihero noohinamaana na Akabi ninniitthucihaaya?

8 Isiyani ntakihero noohinamaana na Akabi ninniitthucihaaya? Ukati Akabi weewalyaawe mananna caahalaaya uttarusiya amucyaawe, uyo aheeyeviha. Mpaka va, uyo ahopanka saana. Masi uvira waya ukati vakaani, citthu caapankilyaawe cahothoonyera wiira khaattharuwile ni khaarukunusile nrimaawe. Iyo innithoonyera wiira uttharuwa weekhweeli khunakhala paahi uriipiya nrima nlattu wo citthu coohinamaana ntthuuyo cipankalyaawe. Vano nttwee noopele mwaha ntakihero nikiina ninhala unikavihera ucuwela uttharuwa weekhweeli isiyani.

ISIYANI NTAKIHERO NA MWENE MANASEESI NINNIITTHUCIHAAYA?

9. Makhaleloni yaarinaawe mwene Manaseesi?

9 Uvira waya myaakha 200 Akabi nakhwaale, Manaseesi ahokhalihiya mwene o Yuuta. Matampi a Manaseesi yaari moolupale uvikana matampi a Akabi! Ibiiblya ineera wiira Manaseesi “ahopanka venci cinene nnyo citthu coohinamaanannyo uhoolo wa Yehova wiira anveehe.” (2 Ikor. 33:1-9) Uyo ahoteka ikhilompi cinci wiira aswaleliye anluku oohikhweeli. Ni mpaka ahonhela ntempuluni wa Yehova ttontto muulupale aahala uswaleliya, aatthunaka aavareliya nteko nhina uswali waahoolelihera cinene usece. Uyo ahopanka macattuka, ihako ni ukhwiri. Manaseesi ciicammo “ahomwaarusa iphome yaatthu oohittheka.” Uyo ahowiivakaca atthu enci ni mpaka “ahaapaha asaanaawe wamooroni” wiira aavaherere anluku oohikhweeli khampa itthuvo.—2 Mam. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Yehova anlakile cani Manaseesi ni Manaseesi aapankileni?

10 Yehova ahaaruma maporofeeta wiira anhimerye Manaseesi, masi khampa caaryaawe Akabi, mwene Manaseesi ahothoonyera uhunya maaru ni khaawiwelenle. Phimaana, “Yehova ahaawaanela [ayuuta] ahooleli aanatoropa a mwene olapo yo Assíria. Yahonvara Manaseesi, untthuka nimanyolo meeli okobre ni unrwaana u Babilooniya.” Nari ilapo yoottayi waarwaaniyaawe, Manaseesi atthunaka ahoopuwela cinene citthu coohinamaana caapankilyaawe. Uyo “aheeyeviha venci cinene uhoolo wa Nluku anhiyataataawe.” Manaseesi ahopanka-tho itthu ikhwaawe. Uyo “aholipihera unlepela Yehova, Nlukwaawe.” Ibiiblya ineera wiira Manaseesi “aananlompa Nluku.” Aanoothonyeraru ukhala nlopwana oohinamaana cinene, uyo ahancera urukunusa nrimaawe. Ahancera umoona Yehova khampa “Nlukwaawe” ni ahonlompa cinene.—2 Ikor. 33:10-13.

Mwene Manaseesi ahothoonyera uttharuwa weekhweeli wiikurumica wawe umaliha uswali woohikhweeli (Nwehe iparaagarafu 11) *

11. Toko cinhimyaaya 2 Ikoronika 33:15, 16, Manaseesi aathoonyenre cani wiira khweeliini ahottharuwa?

11 Wahoolo, Yehova ahaakhula mavekelo a Manaseesi. Mavekelo a Manaseesi yahomwiiriha Yehova woona wiira uyo ahorukunsa nrimaawe. Phimaana Yehova ahonhiya wiira aturuwele ukhala mwene u Yerusalemu. Ni Manaseesi aheekurumica uthoonyera wiira khweeliini ahottharuwa. Uyo ahopanka itthu Akabi yahaapankilyaawe. Ahorukunusa nrimaawe. Manaseesi ahopanka ikuru wiira amalamalihe uswali woohikhweeli ni ahaakurumica apoovu upanka uswali weekhweeli. (Nsome 2 Ikoronika 33:15, 16. *) Khweeliini, ulipa nrima ni waamini phankhitirihale Manaseesi upanka iyo itthwiiyo. Cahovira myaakha cinci Manaseesi aahapusaka amucyaawe, anantekwaawe ni apoovu otheene. Masi myaakha coomalihera ulamulela wawe, Manaseesi ahomananiha urehererya citthu coohinamaana cotheene caapankilyaawe. Ni atthunaka Manaseesi ahonvaha ntakihero nomaana mwanculawe eehaniya Yosiya, aakhanle mwene omaana wahoolo.—2 Mam. 22:1, 2.

12. Ntakihero na Manaseesi ninniitthuciha isiyani?

12 Ntakihero na Manaseesi ninniitthuciha isiyani? Uyo aheeyeviha uhoolo wa Nluku ni ahopanka citthu cikhwaawe. Aholompa ni ahonlepela Yehova wiira amoonele ikiriri. Manaseesi ahorukunusa nrimaawe. Aheekurumica urehererya citthu coohinamaana cotheene caapankilyaawe ni ahaakavihera akhunanawe upanka iyo itthwiiyo. Ntakihero na Manaseesi ninanvaha nweherero hataa ntthu novara itampi cuulupale cinene. Itthu imwiirannyenle Manaseesi inaanithoonyera wiira khweeliini Yehova Nluku ‘khanle namaana ni khula ukati naatthuna ulevelela.’ (Isaa. 86:5) Yehova namalevelela—masi uyo naalevelela ale anthoonyera uttharuwa khweeliini.

13. Isiyani ntakihero nihimiye ninniitthucihaaya nhina uttharuwa?

13 Manaseesi uhiya paahi uriipiya nrima nlattu wo citthu coohinamaana caapankilyaawe, uyo ahopanka citthu cikhwaawe. Iyo inaaniitthuciha itthu yuulupale. Muupuwele ila itthwiila: Nyuuva nnaakela nipuro nintumihaciya mikatthe ni nnaakumiha nsurukhwiinyu wiira nthume nkatthe mmoca. Masi ntthu notumihaca uhiya wuuvahani nkatthe, noovahani nooce. Nyuuva waanaahala wuucivelani? Khweeliini, mena! Vano muupuwele co: namatumihacooyo naawiirelani wiira oovahileni nooce kontha nno ninaaheliya munkattheni. Nyuuva mwanhala waakhelela? Khweeliini, khamwaahala waakhelela! Inanna imocaaru, Yehova nolepela wiira ntthu vanre matampi attharuwe. Ntthu vanre matampi wanriipaka nrima nlattu wo matampyaawe inkhala itthu yomaana. Uriipiya nrima inkhala itthu yuulupale inthoonyera uttharuwa wawe ntthuuyo, masi uriipiya nrima paahi khuntosa. Isiyani-tho ntthuuyo inlamuliyaawe upanka? Ihantisi imoca yaattonkacalyaawe Yesu inaaniitthuciha isiyani-tho ntthu vanre matampi inlamuliyaawe upanka.

ISIYANI INTHOONYERA WIIRA NTTHU KHWEELIINI HOTTHARUWA

Uttharuwa wawe, mwaana aathamale wapuwani waathumwaane aheetta nkwaha muulupale wiira aturuwele uwaani (Nwehe iparaagarafu 14-15) *

14. Nhina ihantisi Yesu yaattonkacilyaawe, mmirawo aathamale wapuwani aapacenre cani uthoonyera wiira ahottharuwa?

14 Yesu ahottonkaca nhina ilivuru ya Luka 15:11-32 ihantisi yomaana. Nhina iyo ihantisiiyo, mmirawo mmoca ahaarukunuwela athumwaane, ahothama wapuwani ni ahorwaa “ilapo yoottayi.” Uphiya wawe nwo, uyo ahokhalana meettelo oohiloka ni uraruwa. Ukati wancenryaawe uhuva, uyo ahoopuwela cinene citthu coohinamaana caapankilyaawe. Uyo ahoopuwela wiira khaavuha ukati waakhalaawe wapuwani waathumwaane. Khampa Yesu cinryaawe, uyo mmirawooyo ‘ahottharuwa.’ Phimaana aholakela uhokoleela wapuwani waathumwaane ni waalepela nsammaha. Ukati waathoonyenryaawe unriipa nrima nlattu wo citthu coohinamaana caapankilyaawe, uyo mmirawooyo ahopanka itthu yomaana. Masi niireke iyo itthwiiyo paahi yaanaatosa? Mena. Uyo ahaana apankaka itthu ikiina!

15. Mmirawo Yesu muulumilyaawe aathoonyenre cani wiira khweeliini ahottharuwa?

15 Uyo mmirawooyo ahothoonyera wiira khweeliini ahottharuwa citthu coohinamaana cotheene caapankilyaawe. Uyo aheetta nkwaha muulupale aturuwelaka wapuwani waathumwaane. Vano, waaphwanya wawe athumwaane, uyo aheera: “Paapa, mi kihottheka wiirimu ni kihootthekelani nyuuva. Khunkiphwanela-tho wiihaniya mwaninyu.” (Luka 15:21) Uhimya wawe ikhweeli eeraka wiira ahovara matampi, unthoonyera wiira uyo ampheela ulokihaca upatthannyaawe ni Yehova. Uyo ciicammo ahokupali wiira citthu caapankilyaawe cahaariipiha nrima athumwaane. Ni uyo aheekurumica upanka yotheene yaakhitinryaawe wiira aleveleliye naathumwaane, ni mpaka ahaamini ukhala nanteko aathumwaane! (Luka 15:19) Iyo khinakhala ihantisi yomaana paasi. Masi ikhanle ihantisi yuulupale inwiitthuciha mahumu o wanlokoni citthu cofayita. Munna avaraka matampi moolupale, mahumu ahaana yanwehaceraka wakhala wiira khweeliini hottharuwa awula mena.

16. Kontha isiyani mahumu pooti waarika ucuwela wakhala wiira ntthu varale matampi khweeliini hottharuwa awula mena?

16 Mahumu pooti waarikaka woona wakhala wiira ntthu vanre matampi moolupale khweeliini hottharuwa awula mena. Nlattuni? Kontha mahumu khankhitiri ucuwela itthu inoopuwelaawe ntthuuyo wanrimani. Phimaana, citthu mahumu cinoonaaya ni miitho phinaakavihera ucuwela wakhala wiira ntthuuyo khweeliini inanrusa itthu yoohinamaana ipankilyaawe. Ikwaha cikiina, pooti ukhalaka wiira ntthuuyo aahoolakela imweeni uvara ayo matampyaayo. Phimaana, mahumu anhala uthukumana ni uyo munnooyo pooti waarika ukupali wiira uyo khweeliini hottharuwa.

17. a) Ntakiheroni ninthoonyera wiira uriipiya nrima paahi khinakhala itthu inthoonyera wiira ntthu vanre matampi hottharuwa? b) Khampa cineeraaya 2 Akorintu 7:11, isiyani inlamuliyaawe upanka ntthu ttharuwile khweeliini?

17 Muupuwele nna ntakiheronna. Munna mmoca heetta uluva ikwaha cinci ni cihovira myaakha cinci apankaka iyo itthwiiyo. Uhiya ulepela ukaviheriya, uyo nawaavithela ayo matampyaayo amwaarawe, asipatthannyaawe ni mahumu o wanlokoni. Vano uyo nawooneleliya. Mahumu yamwiihanaka ni yanhimyeeraka wiira ihooneleliya itthu impankaawe, uyo munnooyo khanruna ni naathoonyera ukhala ooriipiya nrima cinene. Masi niireke uriipiya wawe nrima unaahala unaatosa? Mahumu anhala upheela umoona apankaka citthu cikhwaawe, kahi paahi uriipiya nrima. Kontha ayo khanakhala matampi avanryaawe ikwaha imoca paahi, ni khinakhala itampi ivanryaawe nlattu wootutuseriya, masi ikhanle itthu ivirihalyaawe myaakha cinci avaraka imweeni. Uhiya commo, uyo kahi phirweele wiihimyaca uhoolo wo mahumu; masi howooneleliya. Phimaana, mahumu anaahala upheela umoona apankaka citthu cinhala uthoonyera wiira khweeliini horukunusa moopuwelelwaawe, nrimaawe ni hohiya upanka citthu coonanara caapankesaawe. (Nsome 2 Akorintu 7:11. *) Uhaana uviraka ukati mwinci wiira uyo nlopwanooyo apanke marukunuso otheene ampheeliya. Ni atthunaka haana akumihiyaka wanlokoni ni uviriha ukati mwinci eerehereraka.—1 Akor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Ntthu kumihiye wanlokoni nothoonyera cani wiira khweeliini hottharuwa, ni itthuni yomaana inhala umwiirannyeela apankaka commo?

18 Ntthu kumihiye wanlokoni haana apankaka citthu cinhala uthoonyera wiira uyo khweeliini hottharuwa. Haana arwaaka umikutthaano woohilova ni utthara ikano mahumu inonvahaaya yoohihiya ulompa ni usoma Ibiiblya. Uyo ciicammo haana eekurumicaka uhuluwa citthu caahala umwiiriha-tho uvara matampi. Ntthuuyo eekurumicaka ulokihaca upatthannyaawe ni Yehova, pooti wankupalyaawe wiira Yehova naahala unlevelela ni mahumu anaahala unhokolosera wanlokoni ni umwaakhelela sana-saana. Ukati mahumu woowacera matampi moolupale anvariya, khanhukhumu myaha cotheene inanna imocaaru, kontha anaacuwela wiira citthu cinaakhumelela atthu cinaavirikana. Phimaana, ahaana yanhukhumuku khula ntthu sana-saana.

19. Uttharuwa weekhweeli isiyani? (Nwehe Ezekiyeli 33:14-16)

19 Toko coonileehu, uttharuwa weekhweeli khunakhala paahi uriipiya nrima nlattu wo matampi apankaleehu. Uttharuwa weekhweeli ciicammo unkhala wiikurumica urukunusa nrimeehu ni moopuwelelweehu. Ni ayo marukunuswaayo ahaana yaniirihaka uhiya matampi ni utthara iphiro yomaana ya Yehova. (Nsome Ezekiyeli 33:14-16. *) Ule varale matampi haana eekurumicaka uturuwela ukhalana upatthani womaana ni Yehova.

MWAAKAVIHERE ANAMATAMPI WIIRA ATTHARUWE

20-21. Isiyani inlamuliyeenyu upanka wiira munkavihere ntthu varale itampi yuulupale?

20 Yesu aheetthuciha itthu yuulupale ukati wenryaawe: “Mi akiwaale uwiihana ale aneettela isariya wiira arukunuse meettelwaaya, masi kiwaale uwiihana anamatampi.” (Luka 5:32) Toko Yesu, hiiva ciicammo nihaana nipheelaka upanka iyo itthwiiyo. Wakhalaka wiira mpatthaniinyu hovara matampi, isiyani inlamuliyeenyu upanka?

21 Mwamananihaka uvitha itampi ya mpatthaniinyu, nyuuva khannohala unkavihera. Ciicammo, nnohala uvara nteko wo mahala kontha Yehova nawoona citthu cotheene. (Miru. 5:21, 22; 28:13) Mwapheela unkavihera mpatthaniinyu, mmwiirele wiira awuulumane mahumu. Ni uyo aahipheeleke upanka iyo itthwiiyo, nyuuva pooti urwaa waahimyeera mahumu itampi ivaralyaawe. Mwapankaka commo phinhaleenyu khweeliini unkavihera mpatthaniinyu. Kontha mwaahipankeke commo, mpatthaniinyu naahala uhaleela upatthani urinaawe ni Yehova!

22. Mmwahani unhaleehu usoma isiyani inhaleehu wiitthuca?

22 Ukati nkiina, ntthu naavara matampi moolupale ikwaha cinci ni unaavira ukati mwinci avaraka. Phimaana, mahumu anaalakela unkumiha wanlokoni. Niireke iyo inthoonyera wiira mahumu khamoonenle ikiriri uyo ntthuuyo? Mwaha nkiina unhaleehu usoma, unaahala wuuluma mananna Yehova cinthoonyeraawe ikiriri ukati wo waalaka atthu anvara matampi ni ninaahala wiitthuca mantakihero Yehova.

NCIPO 103 Os Anciãos São Um Presente de Jeová

^ par. 5 Uttharuwa weekhweeli khunakhala paasi ulepela wiira nileveleliye matampiihu. Ula mwahoola unaahala unikavihera ucuwela uttharuwa weekhweeli isiyani. Ninaahala woopela mwaha ntakihero na mwene Akabi, Manaseesi ni mwaana aathamale wapuwani waathumwaane Yesu aamuulumalyaawe. Ciicammo ninaahala woona citthu cinhala waakavihera mahumu woona wakhala wiira munna varale matampi khweeliini hottharuwa awula mena.

^ par. 11 2 Ikoronika 33:15 Wahoolo, ahaakumiha ntempuluni wa Yehova anluku olapo cikhwaawe ni ttontto muulupale anhenlyaawe, ni ahokumihaca ikhilompi cotheene caatekilyaawe wa mwaakoni waari inupa ya Yehova u Yerusalemu, ni ahorihela vate isittatti. 16 Ciicammo, aholokihaca ikhilompi ya Yehova ni ahancera uvarela nteko iyo ikhilompiiyo wiira avaherere itthuvo caatthu enci ni itthuvo coothoonyera usukhuru, ni ahowiirela apoovu o Yuuta wiira answalele Yehova, Nluku o Isarayeli.

^ par. 17 2 Akorintu 7:11 Uriipiya nrima woncivela Nluku ukhalanneenyu uhookhitirihani urehererya makhalelweenyu, uhiciveliya ni citthu coohiloka, umoova Nluku, upheela urukunusa nrima, wiikurumica unswalela Nluku ni ulokiha itthu yoohinamaana ipankiye! Nyuuva nhothoonyera naayo mananna otheenennyaayo wiira nkhanle atthu omaana.

^ par. 19 Ezekiyeli 33:14 Ni kamwiirelaka ntthu oohinamaana co: “We khweeliini unaahala ukhwa”, vano uyo ahiyaka matampyaawe, anceraka upanka citthu comaana, 15 aahokoloseraka citthu caya ale amwaacimenle nsurukhu, ahokolosaka citthu cinnyalyaawe ni eettelaka malamulo amphwanyiha ukumi, akhottaka upanka citthu cootakhala, uyo khweeliini naahala ukhala nkumi. Khanhala ukhwa. 16 Khanhala ukohakohiya nlattu wo matampi avanryaawe. Ukhala wiira hopanka citthu comaana ni cosariya, uyo naahala ukhala nkumi.

^ par. 63 ILATARATO: Mwene Akabi naakhala oorusiya ni nawaaruma akhalenli untthukela nkhattya porofeeta a Yehova eehaniya Mikaiyas.

^ par. 65 ILATARATO: Mwene Manaseesi nawaaruma anantekwaawe waapwesakaca attontto yaahenlyaawe nhina itempulu.

^ par. 67 ILATARATO: Mwaana aathamale wapuwani waathumwaane noocaale cinene, masi woona wawe uttayi inupa yaathumwaane nawiicoona ratta.