Pular para conteúdo

Pular para sumário

Ilatarato yo wapaalukuni ni iloona

1922—Myaakha 100 uttuli

1922—Myaakha 100 uttuli

“NLUKU . . . naanikavihera . . . utthema nlattu wa . . . Yesu Kristu.” (1 Akor. 15:57, Versão Rei Jaime) Iyo phaari iveerusu yo mwaakha wo 1922. Ayo moolumwaayo yanwuupusera Anamasoma Ibiiblya wiira Yehova anhala ucaaliha unvaresesa waya. Ule mwaakhoole, Yehova aheerannyeeha itthu yaakhuluvelihilyaawe, ukhala wiira ahaacaaliha ayo anamalalyeera owiikurumicaayo ni ahaakhitiriha wimpirimiri ilivuru caya ni uvarela nteko iraatiyu wiira alalye ikhweeli co Umwene. Nuuwakatyaaya, yoole mwaakhoole, Yehova ahaavaha apoovwaawe iparakha ikhwaawe. Anamasoma Ibiiblya yahopanka ikonkereesu yuulupale u Cedar Point, Ohio, Estados Unidos. Itthu yeerannyeele iyo ikonkereeswiiyo ihokavihera mphwinko woothotokanihiya wa Yehova mpaka ala mahukwaala.

“NRUKU WOMAANA”

Uwakati naalalyeereehu cinene naanaatepa upheela ilivuru coolalyeerana. Mayamunna o Peteli yo Brooklyn phaakhala yimpirimiriki irevista cihu, masi yaanawaalukari maakinaayo wiira yimpirimiri ilivuru coolipa ikaapa. Ilivuru capicaka uwaaniya, mayamunna khayaakhitiri ulalyeera. Phimaana, munna Rutherford ahonkoha munna Robert Martin, aahoolela nteko wo wimpirimiriya, wakhala wiira khanaahala ukhitiri wimpirimiri ilivuru veekha cihu.

Nipuro nempirimiriya ilivuru mparapaarani yeehaniya Concord, u Nova Iorque, Brooklyn

“Waari nruku womaana, kontha hi naanaahala ukhalana nipuro nowimpirimiri ilivuru cihu naahala ukhalana ikaruma cotheene caahaleehu upheela.” Mayamunna yahaalukari nipuro naaphwanyannya mparapaarani yeehaniya Concord nummeru 18 u Brooklyn, ni yahothuma ikaruma cotheene caapheeliya.

Masi ahaavo atthu wahaatteelale nrima nlattu wo iyo itthwiiyo. Nhooleli ompereesa yempirimiri ilivuru cihu ahootola nipuro nophiyaaru naahaleehu wimpirimiri ilivuru ni aheera: “Mwaaweheke ala alopwanaala. Vano ahaana nipuro nooreera nowimpirimiri ilivuru, masi khaavo nocuwela mananna oovarela nteko. Caviraru myeeri siita paahi, ikaruma cotheenennyo cinhala ukhala ikokhola.”

Amunna Martin aheera: “Unkhala toko uyo nlopwanooyo ahaana isariya, masi khaawuupuwenle Apwiiya, wiira ukati wotheene ankhala nihiiva.” Amunna Martin yuulumale itthu yosariya. Uvira waya ukati vakaani paahi, ikaruma yowimpirimiri ilivuru cihu yahancera wimpirimiri khula nihuku ilivuru 2.000.

Mayamunna anari wamaakinani linotipo nipuro nempirimiriya ilivuru

WAALALYEERA ATTHU ENCI NIIRAATIYU

Uhiya wimpirimiri ilivuru cinci paahi, apoovu a Yehova ciicammo yahancera ulalyeera nimananna makhwaawe, yavarelaka nteko iraatiyu. Uthana waya itominku yo nihuku 26, mweeri wo Fevereiro wo mwaakha wo 1922, amunna Rutherford yahooluma nraatiyuni ikwaha yoopacera. Ayo yahotaphulela mwaha weera: “Atthu enci ari nuukumi nnava khanhala ukhwa-tho” waraatiyuni KOG u Los Angeles, isittatti yo Califórnia, Estados Unidos.

Atthu ookhalaka 25.000 yaheewelela uyo mwahooyo. Ahaavo atthu yaaveleelihile iwarakha wiira yaasukhuru amunna Rutherford. Iwarakha imoca aaveleelihile nlopwana eehaniya Willard Ashford, aakhala u Santa Ana, u Califórnia. Uyo nlopwanooyo ahaattottopela amunna Rutherford nlattu wo mwaha waataphulenlyaaya, eeraka wiira waari mwaha “womaana ni wofayita.” Uyo nlopwanooyo ciicammo aheera: “Ukhala wiira kinaaweryeeliya wapuwani waka atthu araru, mi akaahala ukhitiri uviriyana uyo mwahooyo uhitaphuleliye nraatiyuni, hataa ukhalaka wiira waahala utaphuleliya wakhiviru nuuwannyaka.”

Cinaviraleele isumana, cahotaphuleliya-tho myaha nraatiyuni. Nhina irevista Torre de Vigia (ilelo ineehaneehu Ukhalenla), wahohimiya wiira wiimaleloni waya ule mwaakhoole, atthu 300.000 yahoviriyana moolumo a Nluku nraatiyuni.

Ukhala wiira atthu enci waanawaacivela uviriyana nnyo myahannyo nraatiyuni, Anamasoma Ibiiblya yaholakela uteka iraatiywaaya ncoko wo Staten Island, wakhiviru waya Ipeteli yo Brooklyn. Myaakha cikhwaawe caavinre, iyo iraatiywiiyo, yeehaniya WBBR, yanhala uvareliya nteko cinene ni Anamasoma Ibiiblya wiira alalye ihapari co Umwene wa Nluku.

“ADV”

Irevista Torre de Vigia nummeru 15 yo Junho yo 1922, yaholattula ikonkereesu yuulupale yaahala upankiya u Cedar Point, Ohio, ukhuma nihuku 5 mpaka 13, mweeri wo Setembro wo 1922. Anamasoma Ibiiblya yaari ootteeliya nrima venci ukati waaphiilyaaya nipuro naahalaaya upanka iyo ikonkereeswiiyo.

Amunna Rutherford nhina mwaha woopacera waataphulenlyaaya, yahowiirela atthu otheene yoona ikonkereesu co: “Kinaakupali wiira Apwiiya anaahala . . . ucaaliha ila ikonkereeswiila ni anaahala waalalyeera atthu enci ntuninyani motheene.” Mayamunna yaataphulela myaha wakonkereesuni yahaakurumica atthu otheene yoona ikonkereesu uvara nteko woolalyeera ihapari ca Nluku.

Atthu enci yoona ikonkereesu u Cedar Point, Ohio, mwaakha wo 1922

Icumaa yo nihuku 8, mweeri wo Setembro, atthu 8.000 yahowa wankonkereesuni ni yahocarana nipuro naapankiya ikonkereesu. Ayo yaapheela wiiwa mwaha waahalaaya utaphulela amunna Rutherford. Ayo atthwaayo yaanaaweherera cinene wiira amunna Rutherford ataphulele maanaaya isiyani ileetera “ADV,” cantikhiye mmalattuloni okonkereesu. Ukati ayo atthwaayo waaphiyaaya ni wonkomacaaya nipuro naapankiya ikonkereesu, ahaavo atthunaka yonne iloona yuulupale yaakhuniye uculu waya ipaaluku. Amunna Arthur Claus, yaakhumile u Tulsa, ncoko wo Oklahoma, wiira arwee yoone iyo ikonkereeswiiyo yahonkoma nipuro noonaaya wiira yanhala ukhitiri uviriyana sana-saana mwaha waahala utaphueleliya, ukhala wiira ule ukatyuule khayaakhala amikorofooni wakonkereesuni.

“Naanaaviriyana khula nuulumo”

Wiira uhinyakulaciye, nhooleli o myaha ahohimya wiira khaavo aalamuliya ukela nipuro naapankiya ikonkereesu wapaceriyaka utaphuleliya mwaha wa amunna Rutherford. 9h30 yoowicisu, amunna Rutherford yaapacenre utaphulela mwahaaya yaromolaka moolumo a Yesu amphwanyannya nhina Matewus 4:17: “Umwene wo wiirimu uri wakhiviru.” (Versão Rei Jaime) Ukati wo wuuluma mananna apinaatamu caahalaaya ucuwela myaha co uyo umwennyooyo, amunna Rutherford yaheera: “Yesu ahohimya wiira uwakati waahalaawe uwa, anhala uvara nteko woohepha iriyari yaapoovwaawe ni uyo ukatyuuyo anhala waathukumaniha apoovwaawe eekhweeli ni anonvaresesa.”

Amunna Claus yahaavo nipuro naapankiyaaya ikonkereesu ni yaheera: “Naanaaviriyana khula nuulumo.” Hataa ayo amunnaayo yahipheelaka, yahaana yakhumaka nipuro naapankiya ikonkereesu, kontha yahancera uwerennya. Masi yaakhumale yacuwelaka wiira khayaahaala utthuniheriya uhokoleela.

Woohipica, ayo yahancera wiicoona ratta. Ukati waamananihilyaaya uhokoleela, yahowiiwa atthu enci yuupaka ikuphi. Weewalyaaya commo, ayo khayaaphenle uhaleela! Mpaka yaholakela uwela inupa wiira amalihace uviriyana uyo mwahooyo. Amunna Claus yahomananiha uwela uculu ipereetiyu. Waawenlyaaya mpaka meeturu macese, ayo yahancera uviriyana sana-saana. Icanela cooculu khacaatthukiye ni ayo yahoona wiira nne nipuronne yaanaakhitiri wiiwa sana-saana mwaha waataphuleliya.

Masi amunna Arthur Claus khayaari veekha. Asipatthannyaaya akhwaawe ciicammo yaari waculu ipereetiyu. Mpatthannyaaya mmoca eehaniya Frank Johnson ahaakoha: “Uhaana mwaalo wo wiitha ratta?”

Amunna Arthur Claus yaheera: “Kihaana.”

Mpatthannyaaya Frank aheera: “Yehova haakhula mavekelweehu. Unawoona ila iroolu yuulupaleeleela? Itthukeleliye va waperekuniva. Unviriyane Suwiisi * ratta-raatta. Ukati unhalaawe wiira: ‘munlalye, munlalye,’ uthikile mikhoyinnyo!”

Amunna Arthur Claus yahokhala yawehereraka anacisile mwaalo mmatatani. Vano amunna Rutherford yahophiya mphantte muulupale wo mwaha waataphulelaaya. Anatteeliye nrima, ayo atthunaka yahokhuwela cinene, yiiraka: “Nkhale masaahiti a Apwiiya ookhuluvelya ni eekhweeli. Nhihiye wiikurumica mpaka Ibabilooniya Yuulupale wanhalaaya umalamalihiya. Nlalye ihapari mapuro otheene. Atthu o ntuninyani motheene ahaana yacuwelaka wiira Yehova khanle Nluku ni Yesu Kristu khanle Mwene o mamwene ni Pwiiya o mapwiiya. Uyo phikhanle nkhulupale mahuku otheene. Moone, Mwene hancera ulamulela! Ni nyuuva nkhanle atthwaawe anlamuliya unlalya. Phimaana, munlalye, munlalye, munlalye Mwene ni nlalye Umwennyaawe!”

Amunna Arthur Claus ahottonka wiira ayova ni mayamunna akhwaawe yahothikila mikhoyi ukhuma uponta mpaka uponta, ni ile ilooneele yaheetaphula. Itthu yantikhiye waloonani yaatthara ileetera “ADV” (nuulumo “ulalya” niiluuka Inglês). Waloonani wantikhiye co: “Munlalye Mwene ni Nlalye Umwene.”

NTEKO WOFAYITA

Ikonkereesu yaapankiye u Cedar Point yahaakavihera mayamunna uhoolelihera uvara nteko wootepa ukhalana ifayita: nteko woolalya ihapari co Umwene. Ni atthu owiikurumica yaanaapheela cinene ukavihera uyo ntekooyo. Munna mmoca aari kolportore (nteko ilelo uncuweleehu ukhala upiyoneeru) o wasittatti yo Oklahoma, Estados Unidos, hantikha co: “Hi naholalyeera mapuro menci yaaphwanyannya atthu enci amasikhini yaavara nteko mapuro yaathipiya makhala.” Uyo heera wiira ikwaha cinci, ayo atthwaayo yaviriyanaka ihapari caaphwannyannya nrevistani Idade de Ouro, “yaanawancera wunla.” Ni uyo munnooyo heera-tho: “Ikhanle iparakha yuulupale waamaaliha ayo atthwaayo.”

Anamasoma Ibiiblya yahoona ifayita irinaaya moolumo a Yesu amphwanyannya nhina Luka 10:2: “Nteko woohepha ukhanle mwinci, masi ananteko ari vakaani.” Wuumaleloni mwaakha wo 1922, ayo yaholakela uhihiya ulalya ihapari co Umwene ntuninyani motheene.

^ Amunna Rutherford yaanawiihaniyaka “Suwiisi” kontha ukati nkhwaawe yahovara nteko khampa suwiisi usittatti yo Missouri, Estados Unidos.