Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 9

Nifento ni isariya nlaponi yo Isarayeli

Nifento ni isariya nlaponi yo Isarayeli

“Uyo inancivela isariya. Ituninya inoocara nifento nookhuluvelya na Yehova.”—ISAA. 33:5.

NCIPO 3 Jeová, Minha Força e Esperança

NINHALA WIITTHUCANI? *

1-2. a) Isiyani hiiva otheene impheeleehu? b) Isiyani inlamuliyeehu ukupali?

OTHEENE cihu ninaapheela ufentiya ni ninaapheela uwaceriya niisariya. Naahooniheriyeke nifento ni nathuwiyaka isariya imaara cinci, ninaakhala niicuku ni woohiweherera citthu comaana uhoolo.

2 Yehova naacuwela wiira hiiva ninaapheela cinene ufentiya ni uwaceriya niisariya. (Isaa. 33:5) Pooti wankupaliihu wiira Nlukweehu naanifenta cinene ni nopheela wiira niwaceriyeke niisariya. Iyo inawoonannya nasomaka ratta Nlamulo Yehova nanrumalyaawe Moses waavaha asarayeli. Wakhala wiira nyuuva nri ni masukhuli kontha khannofentiya ni khannowaceriya niisariya, moone mananna Nlamulo na Moses * cinthoonyeraaya wiira Yehova nawaawacera apoovwaawe.

3. a) Toko citaphuleliyaaya nhina Arooma 13:8-10, isiyani ineetthuceehu nasomaka Nlamulo na Moses? b) Makohoni anhaleehu waakhula nhina ula mwahoola?

3 Nasomaka Nlamulo na Moses, ninawiitthuca unamaana ni nifento na Nlukweehu Yehova. (Nsome Arooma 13:8-10.) Phimaana, ninaahala woopela mwaha vakaani malamulo Yehova aavahilyaawe asarayeli ni ninaahala waakhula ala makohwaala: Nlattuni ninlamuliyeehu ukupali wiira Nlamulo naalipiheriya ni nifento? Nlamulo naasovenriha cani atthu uthoonyera isariya? Mahumu ni masuwiisi yaalamuliya uvarela nteko cani Nlamulo? Nlamulo naakhikicera apani? Naakhulaka ala makohwaala, anaahala unimaaliha, univaha niweherero ni unikavihera umwaattamela Paapeehu onifento.—Mite. 17:27; Aroo. 15:4.

NLAMULO NAALIPIHERIYA NI NIFENTO

4. a) Nlattuni uneereehu wiira Nlamulo na Moses naalipiheriya ni nifento? b) Toko cantikhiyaaya nlivuruni ya Matewus 22:36-40, malamuloni Yesu yaattonkalyaawe?

4 Pooti waneereehu wiira Nlamulo na Moses naalipiheriya ni nifento, kontha nifento phimmwiiriha Yehova upanka citthu cotheene cimpankaawe. (1 Joau 4:8) Malamulo otheene ari Munlamuloni na Moses anlipiheriya ni citthu piili cinrumaawe Yehova—unfenta Nluku ni unfenta nkhunanihu. (Lev. 19:18; Deut. 6:5; nsome Matewus 22:36-40.) Phimaana, pooti wankupaliihu wiira khula nlamulo nhina wo malamulo otheene oovikana 600, anaaniitthuciha nifento na Yehova. Nttwee noone matakihero.

5-6. Isiyani Yehova impheelaawe wiira anamathelana apanke, ni isiyani inweheehaawe? Nttonke ntakihero.

5 Mwaavaresese amwaarinyu awula awanuwinyu ni mwaawacere asaaniinyu. Yehova nopheela wiira anamathelana afentaneke cinene ni akhalaneke nifento noohimala. (Upha. 2:24; Mat. 19:3-6) Uluva yaari itthu yoonanara cinene. Phimaana, nlamulo nonasaapa nhina wo Malamulo Khuumi naanaakhottiha weetta uluva. (Deut. 5:18) Uluva itampi inompankiha ntthu ‘unkosera Nluku’ ni inkhala ikhirini ihinlamuliyaawe ntthu waapanka amwaarawe awula awanuwawe. (Upha. 39:7-9) Ntthu nocuwela wiira amwaarawe awula awanuwawe aheetta uluva, pooti ukhala myaakha cinci wanweryaaka nrima.

6 Yehova naaweheeha mananna anamathelana cinwaceranaaya. Uyo aapheela wiira athiyana asarayeli awaceriyeke ratta naasiwanuwaya. Nlopwana aahisima Nlamulo aanawaafenta amwaarawe ni khaalakela waamwalanana nlattu wo citthu cankani. (Deut. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Masi wakhala wiira wahokhumelela nlattu muulupale ni nlopwana homwalanaca naamwaarawe, uyo aalamuliya waavaha iwarakha yoomwalaniha. Iyo iwarakheeyo, yaanaamwaakiha nthiyana wiira hootherihiye weetta uluva. Ciicammo, pooti ukhala wiira nlopwana aalamuliya uwoonanana mahumu owasitati hinaaya waavaha amwaarawe iyo iwarakheeyo. Apankaka commo, mahumu yaanaahala umananiha waakavihera anamathelana wiira ahimwalanace. Nlopwana nsarayeli apheelaka umwalanaca naamwaarawe woohisariya, uhaavo ukati Yehova wahaarumaawe mahumu ni maporofeeta wiira anvarace. Unookhalaru commo, Yehova anawoona minthori aathiyana ni aanaawoonela uthunku.—Mal. 2:13-16.

Yehova aapheela wiira asaana yiicooneke ukhala ookhikiceriya ni oohoopihiya ukati unhalaaya wuunuwihiya ni wiitthucihiya naasithumwanaya yathoonyiheriyaka nifento (Nwehe iparaagarafu 7-8) *

7-8. a) Isiyani Yehova yaarumalyaawe ayari upanka? (Nwehe ilatarato wakaapani.) b) Citthuni cineetthuciheehu?

7 Nlamulo ciicammo ninawoonihera wiira Yehova nawaawacera anamwane. Yehova ahaaruma ayari wiira yaavahe asaanaaya ikuwo ni iyoolya, ni ciicammo yaakavihere ukhalana upatthani womaana ni Nluku. Ukati wotheene, ayari yaalamuliya waakavihera asaanaaya wiiweeha Nlamulo ni weetthuciha unfenta Yehova. (Deut. 6:6-9; 7:13) Itthu imoca yaamwiirihale Yehova waattarusa asarayeli, ukhalaka wiira ayo yaanawaatulumu asaanaaya. (Jer. 7:31, 33) Ayari khayaalamuliya waawehera asaanaaya toko itthu yawaya yaalamuliyaaya uhiwacera ni uhivaha ifayita, masi yaalamuliya waawehera khampa itthu yaavahiyaaya ni Yehova yaalamuliyaaya uwacera ratta.—Isaa. 127:3.

8 Citthu cineetthuceehu: Yehova naaweheeha mananna cinwaceranaaya anamathelana. Uyo nopheela wiira ayari yaafenteke asaanaaya, ni naahala waahukhumu yaahaawacereke ratta.

9-11. Kontha isiyani Yehova ahaavaha asarayeli nlamulo naakhottiha umoonela nttima nkhunanaya?

9 Nhimoonele nttima nkhwiinyu. Nlamulo naamalihera Malamulo Khuumi naanawaakhottiha asarayeli umoonela nttima ntthu awula upheela ukhalana itthu yankhwaaya. (Deut. 5:21; Aroo. 7:7) Yehova ahovaha nna nlamulonna kontha aapheela wiitthuciha itthu yofayita—apoovwaawe yaalamuliya ukhikicera nrimaaya awula moopuwelelwaaya. Uyo naacuwela wiira citthu coonanara cimpankaawe ntthu, cinonkhumakhuma mmoopuweleloni wawe. (Miru. 4:23) Nsarayeli aahihiyeke wuupuwela itthu yoohinamaana, aanaahala waapanka citthu cokhirini akhwaawe. Mwene Davidi ahottheka ayo manannaayo. Uyo aari nlopwana omaana. Masi ukati mmoca, ahaapheela athiyana anlopwana nkina. Uciveliya wawe wahonvariha matampi. (Tiya. 1:14, 15) Davidi aheetta uluva, ahomananiha unthepya nlopwana anthenle nthiyanoole ni ahomwiiva.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

10 Wakhala wiira nsarayeli kheewelenle nlamulo nankhottiha umoonela nttima nkhunanawe, Yehova aanaacuwela—Kontha Yehova naacuwela khula ntthu inoopuwelaawe. (1 Ikor. 28:9) Nlamulo naakhottiha nttima naanawaahimerya asarayeli wiira yaalamuliya unyema moopuwelelo yaahala waatthekiha. Khweeliini, Yehova khanle Paapeehu oocuwelaca ni oofenta venci!

11 Citthu cineetthuceehu: Yehova khanweha paasi ikhoove yantthu. Masi uyo naaniweha mananna khweeliini ciriihu wanrimani wihu. (1 Sam. 16:7) Khaavo nokhitiri unvithela Yehova citthu cinoopuwelaawe ni cimpankaawe. Yehova nopheela woona citthu comaana wanrimani wihu ni naanisovenriha wiira nihihiye nnyo citthunnyo. Masi uyo nopheela wiira hiiva nicuwelele ni ninyeme moopuwelelo oohinamaana ahinaaya unipankiha citthu cootakhala.—2 Ikor. 16:9; Mat. 5:27-30.

NLAMULO NAANAWAASOVENRIHA ATTHU UTHOONYERA ISARIYA

12. Isiyani Nlamulo na Moses ninniitthucihaaya?

12 Nlamulo na Moses ciicammo ninaaniitthuciha wiira Yehova uncivela isariya. (Isaa. 37:28; Isai. 61:8) Yehova naanithoonyera mananna cinlamuliyeehu waawacera akhwiihu niisariya. Asarayeli yeewelelaka malamulo a Yehova, uyo aanawaavaha iparakha. Ukati waheewelelaaya malamulwaawe osariya, ayo yaanaahuva. Moone malamulo meeli ari nhina wo Malamulo Khuumi.

13-14. Malamulo meeli oopacera nhina Malamulo Khuumi yaaruma isiyani, ni ayo malamulwaayo yaakavihera cani asarayeli?

13 Munswalele Yehova veekhaawe. Malamulo meeli oopacera nhina wo Malamulo Khuumi yaanawaaruma asarayeli unswalela Yehova paasi ni yaanawaakhottiha waaswalela attontto. (Nkw. 20:3-6) Ayo khayaari malamulo yaahala unkavihera Yehova. Masi, yaari malamulo yaahala waakavihera apoovu asarayeli. Ayo yanvaresesaka Yehova, yaanaapuha. Masi yaaswalelaka anluku olapo cikina, yaanaahuva.

14 Nwuupuwele atthu ooKanaa. Ayo yaanawaaswalela attontto oohikhalana ukumi, uhiya unswalela Nluku nkumi ni eekhweeli. Phimaana, ayo yaheehonona. (Isaa. 115:4-8) Muuswalini waya, waanaakhala urupihana woohiloka ni yaanawaapaha asaanaaya wiira yaavahe itthuvo anlukwaaya. Inanna imocaaru, asarayeli yanhiyaka Yehova ni yarwaaka waaswalela attontto, yaanawiitulumu ni yaanawaahuviha amucyaaya. (2 Ikor. 28:1-4) Ahooleli aapoovu yaanaakhotta malamulo osariya a Yehova. Ayo khayaavarela nteko ratta ukhulupalyaaya ni yaanawaahuviha ale yahaalipa ni yahaakhitiri wiicaakiha. (Ezek. 34:1-4) Yehova ahaahimerya asarayeli wiira uyo aanaahala waahukhumu ale yaahuviha athiyana ni anamwane. (Deut. 10:17, 18; 27:19) Masi, Yehova aanawaavaha iparakha apoovwaawe yanvaresesaka ni yaawaceraka niisariya akhunanaya.—1 Mam. 10:4-9.

Yehova naanifenta ni naacuwela napankiyaka citthu coohisariya (Nwehe iparaagarafu 15)

15. Citthuni cineetthuceehu?

15 Citthu cineetthuceehu: Wakhalaka wiira ale aneehimya unswalela Yehova anaahiya weettela malamulwaawe ni anawaahuviha apoovwaawe, khanakhala Yehova nopanka wiira iyo yiirannye. Uhiya commo, Yehova naanifenta ni naacuwela napankiyaka citthu coohinamaana. Uyo unaamwiira uthunku anoonaka nihuvaka, unvikana nnyari ummwiira uthunku nlattu woomoona mwanawe ahuvaka. (Isai. 49:15) Unookhalaru wiira Yehova khanaakuvela umaliha mahuviho anniphwanya, waphiyaka ukati uyo naahala waahukhumu ale ahinhiya waapanka citthu coohinamaana akhunanaya.

MAHUMU NI MASUWIISI YAALAMULIYA UVARELA NTEKO CANI NLAMULO?

16-18. Makhaleloni Nlamulo na Moses naattonkaaya, ni citthuni cineetthuceehu?

16 Nlamulo na Moses naanaattonka makhalelo menci antthu nsarayeli; phimaana yahothanliya mahumu wiira yaahukhumu niisariya apoovu a Yehova. Ayo khayaavahaceriye uwacera paasi citthu cowuuswalini, masi ciicammo wuulumacera milattu cikina ni ikhirini caapankiya. Moone ala matakiherwaala.

17 Wakhala wiira nsarayeli noomwiiva nkhunanawe, uyo khaakuva wiiviya. Mahumu owasitati yaanaatotha ucuwela isiyani yaakhumelenle ahinaaya uhimya wiira uyo ntthuuyo haana wiiviya ciicammo. (Deut. 19:2-7, 11-13) Mahumu ciicammo yaanawuulumacera myaha cinci co citthu caakhumelela khula nihuku—ukhuma milattu caakhumelela waatthuni mpaka milattu caanamathelana caakhumelela wapuwani. (Nkw. 21:35; Deut. 22:13-19) Mahumu yakhalaka anasariya ni asarayeli yeewelelaka Nlamulo, atthu otheene yaanaakaviheriya ni apoovu otheene yananhisima Yehova.—Lev. 20:7, 8; Isai. 48:17, 18.

18 Citthu cineetthuceehu: Yehova naavaha ifayita citthu cotheene comuukumini wihu. Uyo nopheela wiira naawacereke akhunanihu niisariya ni naafenteke. Ni Yehova naacuwela yotheene inoolumeehu ni impankeehu, hataa nakhalaka veekha uwaani.—Mabere. 4:13.

19-21. a) Mahumu ni masuwiisi yaalamuliya waawacera cani apoovu a Nluku? b) Malamuloni avahalyaawe Yehova, ni citthuni cineetthuceehu?

19 Yehova aapheela waakhikicera apoovwaawe wiira ahitakihe citthu coohinamaana caapankiya naatthu olapo caattamenlyaaya. Phimaana, Yehova ahaaruma mahumu ni masuwiisi uvarela nteko Nlamulo woohinthanla ntthu. Vano, ale yaahukhumu khayaalamuliya waawacera pusya apoovu. Masi, ayo yahaana yaacivelaka isariya.—Deut. 1:13-17; 16:18-20.

20 Yehova naawoonela uthunku atthwaawe, phimaana naavaha malamulo owaakhikicera wiira ahipankiye citthu coohisariya. Wootakihera, Nlamulo naanaarikarikiha ntthu wootherihiya upanka ikhirini cihipankilyaawe. Ntthu ootherihiyaka uttheka, anaatthuniheriya uncuwela ule aamootheriha. (Deut. 19:16-19; 25:1) Ni hinaaya uhukhumwiya, yahaana yakhalaka masaahiti meeli oohala uthoonyera wiira khweeli hottheka. (Deut. 17:6; 19:15) Vano akhalaka wiira nsarayeli hottheka masi ooniye ni ntthu mmoca paasi? Uyo khaalamuliya wuupuwela wiira khaahala uttarusiya. Kontha Yehova ahoona itthu yaapankalyaawe. Moone itthu ikhwaawe inthoonyera wiira Nlamulo naanawaakhikicera apoovu wiira ahipankiye citthu coohisariya. Watthokoni, ayari alopwana yaanaatthuniheriya uhoolela, masi khayaalamuliya uhoolela citthu cotheene. Milattu cowatthokoni cikina mahumu owasitati phaalamuliya wuulumacera ni uhukhumu.—Deut. 21:18-21.

21 Citthu cineetthuceehu: Yehova naavaha ntakihero nomaana; khiivo itthu impankaawe yoohisariya. (Isaa. 9:7) Yehova nawaatthuvela ale aneewelela malamulwaawe, masi nawaattarusa ale ahimpanka citthu comaana. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Atthu akina pooti upankaka citthu coohinamaana ni pooti ukhalaka toko wiira khanhala uttarusiya, masi Yehova naahala waahukhumu nuukatyaaya. (Miru. 28:13) Ni ayo atthwaayo yaahittharuweke, anaahala ucuwela woohipica wiira “itthu yowoopiha ikhanle uviruweliya ni Nluku nkumi.”—Mabere. 10:30, 31.

NLAMULO NAAKHIKICERA KHWEELIINI APANI?

Ukati wowuulumacera milattu, mahumu yaalamuliya woonihera wiira anawaafenta apoovu ni inawaacivela isariya toko Yehova (Nwehe ipaagina 22) *

22-24. a) Nlamulo naakhikicera khweeliini apani, ni citthuni cineetthuceehu? b) Itthuni Yehova yaahimenryaawe asarayeli ihimiye nhina Nkwaha 22:22-24?

22 Nlamulo naanawaakhikicera ale yahaakhitiri wiicaakiha, toko asaana oohikhalana athumwanaya, anankhweli ni amalaponi. Masuwiisi asarayeli yaheereliya: “Khunlamuliya uvirikaniha ihukhumu ya mmalaponi ni ya ikhwaacuni, ni wankopiha nthiyana nankhweli itthu, uhikupali uweemesera manthaawe.” (Deut. 24:17) Yehova aanaathoonyera wiira aanaaciveliya ni ale yahaakhitiri wiicaakiha. Ni aanawaattarusa ale yahaawacera ratta.—Nsome Nkwaha 22:22-24.

23 Nlamulo ciicammo naanawaakhikicera amuci wiira anyeme urupihana amuciru. (Lev. 18:6-30) Atthu olapo caawaattamenle asarayeli khayoona ukhala itthu yoonanara urupihana amuciru, masi apoovu a Yehova yaalamuliya uwehera iyo khampa itthu yoonanara toko Yehova caaweheraawe.

24 Citthu cineetthuceehu: Yehova nopheela wiira ale anaavahaawe uhoolela yaafenteke atthu anaahoolelaaya. Uyo unanrusa urupihana woohiloka ni nopheela wiira akhikiceriye ni yooniheriye isariya atthu otheene, venci-venci ale ahinkhitiri wiicaakiha.

NLAMULO NAARI “NTTHUUCI NO CITTHU COMAANA CAAHALA UWA”

25-26. a) Nlattuni uneereehu wiira nifento ni isariya ninkhala toko iphumu ni ukumi? b) Mwaha unhaleehu usoma unttharihela ula mwahoola unhala uttonka isiyani?

25 Nifento ni isariya ninkhala toko iphumu ni ukumi; watuninyani, khunkhala ukumi woohikhala iphumu, kontha nnyo citthu cihinhiyana. Nakupaliki wiira Yehova naaniwacera niisariya, hiiva ninaatepa unfenta. Ni nanfentaka Nluku ni yanicivelaka malamulwaawe osariya, ninaatepa upheela waawacera akhwiihu niisariya.

26 Nlamulo na Moses nahaakavihera asarayeli ulipihaca upatthannyaaya ni Yehova. Masi apoovu a Nluku khaneettela-tho Nlamulo, ukhuma ukati Yesu waawilyaawe umaliha Nlamulo wiira avahe itthu yoovikana Nlamulo. (Aroo. 10:4) Apostolu Paulu aheera wiira Nlamulo naari “ntthuuci no citthu comaana caahala uwa.” (Mabere. 10:1) Mwaha unhaleehu usoma unttharihela ula mwahoola, unaahala uttonka nnyo citthu comaanannyo ni utaphulela nreerelo naya nifento ni isariya wanlokoni nomakristau.

NCIPO 109 Demonstra Verdadeiro Amor

^ par. 5 Ula mwaha woopacera nhina wo myaha micese cinhala uttonka nlattuni ninlamuliyeehu ukupali wiira Yehova naaniwacera. Myaha tthaaru cinhaleela cinhala ukumiheriya nhina irevista Ukhalenla yo Maio 2019. Nnyo myahannyo cinaahala uttonka mananna Yehova cinthoonyeraawe nifento ni isariya wanlokoni nomakristau, mananna ayari ni mahumu cinlamuliyaaya waakhikicera asaana wiira ahipankiye citthu cosece ni mananna cinlamuliyeehu waamaaliha ale apacale upankiya citthu cosece ukati waaryaaya anamwane.

^ par. 2 MOOLUMO ANTAPHULELIYA: Nlamulo na Moses (ciicammo nineehaniya “Nlamulo” ni “marumi”) anaaciya malamulo oovikana 600 Yehova anrumalyaawe Moses waavaha asarayeli. Imaara cinci, nuulumo “nlamulo” ninaaca ilivuru combiiblyani thanu coopacera (Uphattuwaca mpaka Deuteronomiyu). Ukati nkina, nno nuulumonno ninaaca ilivuru cotheene combiiblyani cantikhiye niiluuka iheperewu.

^ par. 60 ILATARATO: Athiyana asarayeli yaapyaacaka ni yoopaka mwaha woociva naasaanaaya. Uttayinwo, athumwanaya asaanaayo ananlakihera mwanaya uwacera ikhontwa.

^ par. 64 ILATARATO: Mahumu anari wankhora isitati yankaviheraka ninifento nankhweli ni mwanawe yahaawaceriye saana ni namatumihaca.