MWAHA WOOSOMIYA 47
NCIPO 103 Axitokweene: Yoovaha ya Yehova
Nyuuva nneera mwiikurumicaka wiira nkhale humu?
“Wakhala wiira nlopwana nawiikurumica wiira akhale humu, uyo ntotha nteko womaana.”—1 TIM. 3:1.
ITTHU INHALEEHU WIITTHUCA
Nhina ula mwahoola, ninaahala woona ikettelo co mbiibiliyani cinlamuliyaaya utthara ale ampheela ukhala humu.
1-2. Isiyani inhela nhina “nteko womaana” mahumu unvaraaya?
Nyuuva nhoviriha ukati mwinci inkavihera khampa namakavihera o wanlokoni, khweeliini, nyuuva nneetta nrwaaka uhoolo wiira nkhale humu. Nyuuva unawuucivelani uvara “nteko womaana” unvaraaya mahumu? —1 Tim. 3:1.
2 Mitekoni mahumu cinvaraaya? Ayo anaahoolela nteko woolalyeera, anaavara nteko cinene woothotola, wowiitthuciha ni anaakavihera ulipihaca nloko nlattu wo citthu cimpankaaya ni cinhimyaaya. Phimaana, Ibiibiliya inwiihanaaya mahumu anvara nteko cinene “itthuvo ceepinaatamu.”—Efesu 4:8.
3. Isiyani munna inlamuliyaawe upanka wiira akhale namakavihera o wanlokoni? (1 Timotiyu 3:1-7; Titu 1:5-9)
3 Isiyani inlamuliyeenyu upanka wiira nkhale humu? Wantikha malakihero wiira nkhale humu khinakhala inanna imocaaru wantikha malakihero wiira nvare nteko umperesa. Co, wakhalaka wiira nyuuva nnaacuwela uvara nteko umpheelaawe mwaneene imperesa, nyuuva nnaahala ukhitiri uphwanya nteko. Vano, wakhalaka wiira nyuuva nnaapheela ukavihera khampa humu, nhaana ucuwela-tho citthu cikhwaawe uhiya paahi ucuwela ulalyeera ni wiitthuciha. Nyuuva nhaana weettela ikano co mbiibiliyani cinvahiyaaya mahumu cimphwanyannya nhina 1 Timotiyu 3:1-7 ni Titu 1:5-9. a (Nsome.) Ula mwahoola, ninaahala wuuluma isiyani mahumu inwehereriyaaya upanka nhina citthu tthaaru cofayita: (1) ahaana ukhalana makhalelo omaana wanlokoni ni hataa woohikhala wanlokoni, (2) uvaha ntakihero nomaana khampa nhooleli owatthokoni ni (3) wiitthenkaca wiira akavihere nloko.
UKHALANA MAKHALELO OMAANA
4. “Ukhala omaana” maanaaya isiyani?
4 Wiira nkhale humu, nyuuva nhaana “ukhala omaana.” Iyo maanaaya wiira nyuuva nhaana ukhalana makhalelo omaana, kontha khaavo noohala uwoothererani upanka itthu yoohinamaana. Uhiya commo, nyuuva nhaana ukhalana ciicammo “ntthu owooniya ukhala omaana naatthu oovate.” Atthu akhwaawe pooti uwuulumani pusya nlattu wookhala nkristau, masi hikhale hataa ntthu noohala waanyihacera wiira nyuuva nkhanle ntthu ookhuluvelya ni omaana. (Dan. 6:4, 5) Mwiikohe co: ‘Kiireke wiira miiva kihaana makhalelo omaana wanlokoni ni hataa woohikhala wanlokoni?’
5. Isiyani nyuuva inlamuliyeenyu upanka wiira “yuuciveleni itthu yomaana”?
5 Nyuuva ciicammo nhaana yuucivelakani itthu yomaana awula utotha citthu comaana atthu anooniheraaya ni waattottopela mayamunna anoonihera makhalelo omaana arinaaya. Nyuuva ciicammo, nhaana nkhala ootteeliya ukati wo waakavihera akhunaninyu. (1 Atesal. 2:8; Titu 1:8.) Kontha isiyani ikhanlyaaya itthu yomaana para mahumu? Kontha ayo anaavarela nteko ukatyaaya wiira yaathotole mayamunna o wanlokkoni ni uwacera mirintti caya. (1 Pet. 5:1-3) Vano, utteeliya unkhalanaaya nlattu wo waakavihera akhunanaya unaatepa winciva uvikana nrintti unkhalanaaya.—Mite. 20:35.
6. Manannani nyuuva nnohaleenyu woonihera ‘waakhela aletto’? (Maberewu 13:2, 16; nwehe ciicammo ilatarato.)
6 Nyuuva nnawoonihera ukhala ntthu “owakhelela aletto”, ukati nnaakavihereenyu akhunaninyu, waahela nhina ale ahimpanka mphantte waasipatthaniinyu oominepani. (1 Pet. 4:9) Ireferenciya imoca inanhimya nlopwana o waakhelela aletto naala manannaala: “Nkhora wo wapuwani wawe — ni wo wanrimani wawe— uhaana ukhalaka wootthukuliya ukati wotheene.” Vano, mwiikohe co: ‘Kiireke wiira miiva kincuweliya ukhala ntthu kinoonihera unamaana ale anwa uthotola wanlokoni?’ (Nsome Maberewu 13:2, 16.) b Ntthu noowakhela aletto nawoonihera unamaana ni nawaalyana ile yotheene inkhitiryaawe ale anwa unthotola. Iyo inawahela nhina ale akhanle oohuva ni ahinhala ukhitiri ulivyanihera ni ciicammo anamataphulela myaha ni akhwaawe anvara nteko cinene wiira yaalipihe mayamunna, khampa mamootoli osirikwiitu. —Upha. 18:2-8; Miru. 3:27; Luka 14:13, 14; Mite. 16:15; Aroo. 12:13.
Anamathelana amoca amwaakhelelaka mootoli osirikwiitu naamwaarawe (Nwehe iparaagarafu 6)
7. Manannani mahumu unooniheraaya wiira ‘khanfenta nsurukhu’?
7 “Nhifente nsurukhu.” Iyo maanaaya wiira nyuuva khannolamuliya uweheeha cinene mihakhu. Hataa nkhalaka namihakhu awula oohuva nyuuva nhaana uhoolelihera Umwene wa Nluku muukumini winyu. (Mat. 6:33) Nyuuva nnaavarela nteko ukatiinyu, ikuru cinyu ni ile yotheene nrineenyu wiira munswalele Yehova, wiira mwaawacere amuciinyu ni wiira nkavihere nloko. (Mat. 6:24; 1 Joau 2:15-17) Vano, mwiikohe co: ‘Kiireke kinaapheela cinene ukhala nsurukhu mwinci? Kiireke kinaasukhuru citthu cinkhitiryaka uphwanya? Awula miiva kinaakhala niiwasiwaasi wiira kikhalane nsurukhu mwinci ni mihakhu?’—1 Tim. 6:6, 17-19.
8. Manannani makhwaawe nyuuva nnolamuliyeenyu woonihera wiira ‘nnawiivaraca?’
8 Wakhalaka wiira nyuuva “nnawiiraca,” iyo maanaaya wiira khacintepa wuucivelani citthu cotheene. Awula, nyuuva nnakhitiri wiihelela mipika citthu khampa ulya, uwurya, mananna oowara ni ciicammo mananna oothuka. Nyuuva khannotakiha mananna cinkhalaaya atthu ahinonswalela Yehova. (Luka 21:34; Tiya. 4:4) Nyuuva khannaakhulaca hataa attthu yuupacakani awula yaahuwacerekeni nimananna omaana. Ciicammo, khannolamuliya “uwurya nipha cinene.” Mwiikohe co: ‘Kiireke mananna ankhalaka kinawoonihera wiira ninawiivaraca?’
9. Isiyani inhela nhina ukhala ntthu “oocuwelaca” ni “oothotokaniha citthu cinyu”?
9 Wiira nkhale “oocuwelaca,” nyuuva nhaana uwacera mwahooyo nvarelaka nteko ikano co mbiibiliyani. Nyuuva nhaana wuupuwela sana-saana mananna ikano co mbiibiliyani cinvaranacaaya nimwahooyo ni naayo manannaayo nyuuva nnaahala ukhitiri ucuwela saana ni ulakela itthu yoohala upanka ni mananna omaana. Nyuuva khannohala ukhitiri umaliha mwahooyo woohipacera uthukumaniha moolumwaayo tokooni. (Miru. 18:13) Nlattu wo iyo, nyuuva nnaakhitiri ukhala ntthu owiivaraca ni ulakela itthu yoohala upanka nttharaka moopuwelelo a Yehova. Wiira nkhale “oothotokaniha citthu cinyu”, nyuuva nhaana ukhala ntthu owiitthenkaca ni owaakuvya. Nyuuva nnocuweliya ukhala ntthu ookhuluvelya ni notthara malakihero. Ala makhalelwaala, anaahala wuukaviherani ukhalana makhalelo omaana. Vano, nttwee noone mananna oweettela malakihero o mbiibiliyani ni uvaha ntakihero nomaana khampa nhooleli itthoko.
UVAHA NTAKIHERO NOMAANA KHAMPA NHOOLELI ITTHOKO
10. Manannani nlopwana nohalaawe “uwacera saana itthokwaawe”?
10 Wakhala wiira nyuuva nhothela ni nnopheela ukhala humu, waawacera saana amuciinyu ciicammo nikhanle nlakihero. Vano, nyuuva nnolamuliya “uwacera saana itthokweenyu.” Nyuuva nhaana ukhalana makhalelo omaana ookhala nhooleli otthoko oofenta ni ooreera utakihiya. Iyo inhela nhina uhoolela citthu cotheene co muuswalini wa Yehova. Kontha isiyani iyo ikhanlyaaya itthu yofayita? Apostolu Paulu hantikha co: “Nlopwana hinkhitiri uwacera saana itthokwaawe, nohala ukhitiri cani uwacera nloko na Nluku?”—1 Tim. 3:5.
11-12. Kontha isiyani makhalelo asaana akhanlyaaya ofayita wakhalaka wiira munna naapheela ukhala humu? (Nwehe ciicammo ilatarato.)
11 Wakhala wiira nyuuva nhaana asaana, nhaana ukhalana “asaana aniiwelela ni arina makhalelo omaana.” Nyuuva nhaana wiitthuciha ni waatthenkaca ninifento. Khweeliini, nnopheela wiira asaaneenyu akhale ootteeliya ni athuke khampa asaana otheene. Masi waatthenkaca nnaatthenkaceenyu ciicammo unaahala waakavihera ukhala owiiwelela, ohisima. Uhiya commo, nyuuva nhaana upanka yotheene wiira mwaakavihere asaaneenyu ukhalana upatthani woolipa ni Yehova, utthara ikano co mbiibiliyani ni wiikurumica mpaka upattisiya.
12 “Ukhalana asaana antthara ikano ca Yehova ni annyema upanka citthu cootakhala.” Wakhalaka wiira mwaana khanle Saahiti a Yehova, naavara itampi yuulupale, mananna yaahalaaya unanari makhalelo aathumwaane? Wakhalaka wiira athumwaane khaanonttenkaca ni khaanonlaka saana, uyo khanhala uthanliya wiira akhale humu. —Nwehe irevista A Sentinela 15 yo outubro yo 1996, ipaag. 21, iparaag. 6-7.
Nyari nkristau haana waatthenkaca asaanaawe uvara citthu ca Yehova ni co wanlokoni (Nwehe iparaagarafu 11)
UKAVIHERA WANLOKONI
13. Manannani nyuuva nnohaleenyu woonihera ukhala ntthu “oohilipalipa” ni ‘uhiya ukhala ntthu oovannyiha’?
13 Mayamunna arina makhalelo omaana eekristau akhanle ofayita wanlokoni. Ntthu “oohilipalipa” nawiikurumica ukhalana nnema. Wakhala wiira nyuuva nnaapheela ucuweliya ukhala ntthu oohilipalipa, nvarele nteko itthu atthu inhimya ni moonihere nimananna oovirikana. Unkutthaanoni wo mahumu, nyuuva nnaahala ukavihera malakihero anvahaaya mahumu woohivirikaniha nlamulo ni ikano yo mbiibiliyani? Nyuuva ciicammo khannolamuliya ukhala “ntthu oovannyiha,” awula ukhanyerera paahi upanka nimananna anoocivelani. Nyuuva nhaana uvaha ifayita moopuwelelo akhunaninyu. (Upha. 13:8, 9; Miru. 15:22) Nyuuva khannolamuliya ukhala ntthu “ooyakhulihana,” “oohipica uviruwa.” Uhiya ukhala ntthu ooviruwaca ni ohoopa mwaha naatthu akhwaawe, nyuuva nhaana ukhala oohikukurya ni owoopa mwaha naatthu. Ukhala ntthu “oomaala” nyuuva nnaahala wiikurumica ulipihaca nnema, hataa cikhumelelaka citthu coorika cinene. (Tiya. 3:17, 18) Wakhalaka wiira nyuuva nnowoonihera waafenta atthu otheene ukati wo wuulumana, hataa waahela nhina ale ahikhanle mayamunna, unaahala wuukaviherani ukhala oomaala ni uwukula uviruwa cinene.—Masuw. 8:1-3; Miru. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.
14. “Uhikhala oopattisiya naanaano” ni ukhala “ookhuluvelya” maanaaya isiyani?
14 Wiira yantikhe malakihero ni ukhala humu munna “khanlamuliya ukhala oopattisiya naanaano.” Masi, khunakhala wiira haana avirihaka myaakha cinci napattisiye, masi haana avirihaka ukati womaana wiira akhale nkristau ookhomaala nhina mminepani. Nhinaaya uthanliya ukavihera khampa humu, haana oonihera khampa Yesu, wiiyeviha ni uvilela awehereraka ukati womaana Yehova nohalaawe unvarela nteko anvahaka mirintti cikhwaawe wanlokoni. (Mat. 20:23; Afili. 2:5-8) Nyuuva pooti woonihera wiira nkhanle “ookhuluvelya” munvaresesaka cinene Yehova, malamulwaawe ni ikano cawe uhiya paahi utthara malakihero anvahiyeenyu mumphwinkoni wawe.—1 Tim. 4:15.
15. Niireke humu haana ukhala namataphulela mwaha saana?
15 Ibiibiliya inawoonihera sana-saana wiira mahumu ahaana “ucuwela wiitthuciha.” Masi, niireke wiira iyo maanaaya wiira mahumu otheene ahaana upanka myaha comaana? Mena. Mahumu menci omaana, hataa ahicuwelaka upanka myaha sana-saana, ayo anaacuwela wiitthuciha sana-saana wuulalyeerani ni woorwaa unthotola munna. (Nwehe ciicammo 1 Akorintu 12:28, 29 ni Efesu 4:11.) Hataa ukhalaka wiira nyuuva khannolamuliya ukhala namataphulela mwaha oocuwelaca, nyuuva nnolamuliya wiikurumica wiitthuciha saana. Manannani nyuuva nnohaleenyu upanka iyo?
16. Manannani nyuuva nnohaleenyu ukhala mwiitthucihi omaana? (Nwehe ciicammo ilatarato.)
16 “Uvaresesa sana-saana nuulumo nookhuluvelya.” Wiira nkhale mwiitthucihi omaana, nhaana uvarela nteko Ibiibiliya ukati wowiitthuciha ni woovaha ikano. Nhaana ukhala namasoma Ibiibiliya omaana ni ilivuru cihu. (Miru. 15:28; 16:23) Ukati woosoma, nyuuva nhaana uweheeha saana wakhala wiira nnaataphulela ni nnaweettela iveerusu co mbiibiliyani nimananna omaana. Ni ukati wowiitthuciha, mpanke yotheene inkhitiriinyu wiira yaacivele ale anooviriyanani. Nyuuva pooti ukhitiri wiitthuciha saana mwalepelaka ukaviheriya ni weettela ikano cinvahiyeenyu nimahumu oocuwelaca. (1 Tim. 5:17) Humu haana ukhitiri “waalipiha” mayamunna ni mayanuunu. Masi ayo ciicammo ikwaha cikhwaawe, anlamuliya uvaha ikano awula hataa “uvaanyiha.” Wo khula itthu, ayo ahaana oonihera unamaana. Nyuuva mwakhalaka owiiwanannya ni onifento ni nvarelaka nteko Nuulumo na Nluku ukati wowiitthuciha, nyuuva nnaahala ukhala mwiitthucihi omaana, nnohala untakiha Mwiitthucihi Nkhulupale, Yesu.—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.
Namakavihera o wanlokoni mmoca naakumiha ukati wiira eetthuce mananna humu oocuwelaca avarelaka nteko Ibiibiliya wiira amwiitthucihe. Namakavihera o wanlokoni ciicammo atthenkacaka myahaawe waloolaani (Nwehe iparaagarafu 16)
NHIHIYERERE UPANKA YOTHEENE INKHITIRIINYU
17. a) Isiyani inhala unkavihera namakavihera o wanlokoni uhihiya wiikurumica? b) Isiyani mahumu inlamuliyaaya wuupuwela ukati wonvahacera munna nrintti? (Nwehe ikwaaturu “ Inhiweheehe cittu cinvonyaaya”.)
17 Ukati wooturuwela usomasoma malakihero wiira akhale humu, anamakavihera o wanlokoni akhwaawe pooti wuupuwela wiira khanhala ukhitiri utthara ayo malakiherwaayo. Masi muupuwele wiira Yehova hataa mphwinkwaawe, khanweherera wiira mayamunna akhale oohipahuwa ukati wowoonihera ala makhalelwaala. (1 Pet. 2:21) Ni nnepa wowaarya wa Yehova phinhala wuukaviherani ukhalana ala makhalelwaala. (Afili. 2:13) Nyuuva nhonenela wiira ihaavo ikhalelo imoca inlamuliyeehu wiikurumica woonihera? Vano, munlompe Yehova. Ntothe mwahooyo ni nlepele ukaviheriya ni mahumu mananna nyuuva mwaahaleenyu oopacera woonihera.
18. Isiyani anamakavihera o wanlokoni inlamuliyaaya upanka?
18 Otheene cihu ni waahela nhina mahumu, nihaana uhihiyerera wiikurumica woonihera makhalelo nonneehu nhina ula mwahoola. (Afili. 3:16) Nyuuva nkhanle namakavihera o wanlokoni? Nhemelele vaava! Munlepele Yehova wiira ootthenkacene ni ukaviherene ukhala ookhuluvelya wanlokoni. (Isai. 64:8) Yehova, khweeliini, naahala ucaaliha wiikurumica winyu wiira nkhale humu.
NCIPO 101 Nimurumeeleke Yehova Mowiiwanana
[Mawehero]
a 1 Timotiyu 3:1 Ala moolumwaala akhanle ookhuluvelya: Wakhala wiira nlopwana nawiikurumica wiira akhale humu, uyo ntotha nteko womaana. 2 Mootoli osirikwiitu, ahaana akhalanaka makhalelo omaana, ahaana aathelaka athiyana amoca, ucuwela wiiphimela, oocuwelaca, ootthonkomanica citthu cawe, oowakhelela aletto, nocuwela wiitthuciha saana. 3 Khalamuliya uwurya nipha cinene, onciva nkhetto, masi ahaana akhalaka oohilipalika, oohinyakuluhana. oohifenta nsurukhu. 4 Haana acuwelaka waawacera saana amucyaawe ni ucuwela wiitthuciha asaanaawe weettela citthu comaana. 5 (Wakhalaka wiira nlopwana khancuwela waawacera saana amucyaawe, manannani nohalaawe uwacera nloko na Nluku?) 6 Hikhale nlopwana oopattisiya phiyaaru, wiira hiicuunuwihe ni hihukhumwiiye khampa ukhumwiiyaawe Sotwani. 7 Uhiya commo, ahaana ooniyaka ukhala ntthu omaana naatthu oovate, wiira huulumiye pusya ni ahimorele wataphani ya Sotwani. Titu 1:5 Mi kuuhiile u Kreta wiira urehererace citthu cimpheela urehereriya ni waathanle mahumu khula isittatti, khampa cinthoonyeraaya malakihero yuuvahilyaaka: 6 humu haana akhalaka oohinlattu, nlopwana rina athiyana amoca ni haana akhalanaka asaana owiiwelela ni oohipanka citthu coohiloka. 7 Ukhala wiira nhooleli thanliye Nluku, mootoli haana akhalaka oohinlattu, ikhaleke owiicoona, oowakuva uviruwa, oowurya nipha cinene, oohipheela uliviya, 8 masi haana akhalaka oowaakhelela aletto, oociveliya ni itthu yomaana, ookhalana meettelo omaana, nasariya, ookhuluvelya, ni owiivaraca, 9 uvaresesa sana-saana nuulumo nookhuluvelyaa nhina wo citthu cineetthucihaawe, wiira akhitiri waalipiha akhunanawe ni citthu comaana cineetthucihaawe ni hataa waavanyiha ale anvirikaniha citthu cineetthucihaawe.
b Maberewu 13:2 Nhiliyale waakhela aletto, nlattu woyeeyo, akina yaahaakhela malayikha woohicuwelela. 16 Uhiya commo, nhiliyale waapankela citthu comaana akhunaninyu ni waamela irineenyu, kontha Nluku anancivela ayo meevahererwaayo
