9
Uzye Ndinzile ukuzumila Ukuti Ivintu Vyasangwike Sile?
I VYANI VINO UNGACITA?
Elenganya ukuti vii vikucitika: Alex watavulunganyiziwa. Wazumila ukuti Leza akuno waya nupya u waumvile ivintu vyonsi. Nomba ileelo, mwalimu aakamusambilizya icisambililo cikalanda pa vintu vya umi (biology) iwalanda ukuti icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile i cacumi, mwalimu iwalanda nu kuti aasambilila sayansi yalondelezya yazana ukuti i cacumi. Alex asikulonda aloleke ukuti wasisita. Welenganya ukuti, ‘Ndi cakuti asambilila sayansi yasininkizya ukuti icisambilizyo cii icacumi, nene weni pakuti njatwisike?’
Ndi wewe wali Alex, uzye ungazumila ukuti ivintu vyasangwike sile pa mulandu wakuti avino vyalembwa umu mabuku?
TALA ELENGANYA PALI VII!
Antu azumila umu visambilizyo vii vyoili yakalanda zuwa sana pali vino yazumila ukwaula ukumanya umulandu uno yazumilila umu visambilizyo vivyo.
-
Antu yamwi yazumila ukuti ivintu vyaumvilwe, pa mulandu sile uwakuti avino yasambiliziwa uku macalici.
-
Antu yamwi yazumila ukuti ivintu vyasangwike sile, pa mulandu wakuti avino yasambiliziwa uku sukulu.
MAUZYO 6 AAKWELENGANYAPO
Baibo ikati: “Cila ng’anda ikakuulwa nu muntu umwi, nga Leza aliwe uwakuula vintu vyonsi.” (Ayebulai 3:4) Uzye caya sile ningo ukuzumila vii?
Ukuzumila ukuti ivyaumi vizile viyako sile ukwaula uwaviumvile uuwelewele sana wakwe vino umuntu angazumila ukuti ing’anda izile iyako sile ukwaula uwaikuuzile
YAMWI YAKAATI: Vyonsi ivyayako viizile iviyako pa mulandu wakwe cimwi icapuulike.
1 Uzye a weni nanti icani icalenzile icintu cico cipuulike?
2. Uzye i cilikwi icikuvwika ukuti muli amano pali vii: Ukuti ivintu vizile viyako sile nanti ukuti kuli umwi uwavipanzile?
YAMWI YAKAATI: Antu yasangwike ukufuma uku vinyama.
3 Ndi cakuti antu yasangwike ukufuma uku vinyama wakwe ya sokomuntu, u mulandu ci uno payela sana upusano pa myelenganyizizye ya antunze na ya sokomuntu?
4 U mulandu ci uno ivya umi ivingi vino “twamanya” vyaela ivya kuzungusya?
YAMWI YAKAATI: Kwaya usininkizyo wakuti ivintu vyasangwike sile.
5 Uzye umuntu aakulanda vii, walondelezya umwineco nu kuzana usininkizyo?
6 Aantu yanga azumila ukuti ivintu vyasangwike sile pa mulandu wakuti yayanena sile ukuti antu yonsi acenjela yazumila muli vikwene?
“Uzye ndi wapitanga umu mpanga alino wazana ing’anda isuma, ungelenganya uti: ‘Iyee ing’anda usuma! Imiti i yaponyile sile ukuti paye ing’anda paa.’ Awe utanga uwelenganye vivyo! Kutanga kuye ukwelenganya kusuma kuuko. Nga lyene umulandu ci uno tungazumilila ukuti ivintu vyonsi vyasangwike sile?”—Julia.
“Elenganya ukuti umwi wakunena ukuti kwali kwapuulika cimwi apa kampani pano yakapulintilapo vimwi, nu kuti inki wali wasampokela uku viumba nu mu nsito nu kupanga ulondolozi wa mazwi yonsi amu lulimi lumwi. Uzye ungazumila?”—Gwen.
U MULANDU CI UNO TULINZILE UKUZUMILILA UKUTI LEZA AKUNO WAYA?
Baibo ikakukomelezya ukuti ulinzile ukuomvya “amaka yakwelenganya.” (Loma 12:1, NWT) Kuli kuti utalinzile ukuzumila sile ukuti Leza akuno waya pa mulandu wakwe
-
VINO UKAYUVWA SILE (Nkayuvwa ukuti kulinzile ukuya umwi uwakwata amaka sana)
-
VINO YAUZE YAKAKUNENA (Nkaikala na ya kapepa)
-
UKUPATIKIZIWA (Avyazi yankuzizye ni cizumilo cakuti kwaya Leza —ntaakweti vino ningasoololapo)
Nomba, ufwile ukuizanila usininkizyo we mwineco.
“Lyonsi lino indi umu kalasi, lino ya mwalimu yakulondolola vino umwili ukaomba, nsitwisika ukuti Leza akuno waya. Icilundwa consi icamwili cakwata umulimo uno cikaomba, ukufika sile nu ku tuntu utunoono sana utwaya umu mwili, nupya ivikacitika umu mwili ilingi visimanyikwa nu kumanyikwa. I cumicumi umwili wapangwa umu cizungusyo!”—Teresa.
“Ndi nalola icikulwa icitali sana, uwato uukautuka sana, nanti motoka, nkayuzya ne mweneco inti, ‘A weni uwapanzile ivintu vii?’ Antu ya mano aakapanga motoka, pano mwaya utwela utwingi utulinzile ukuomba ningo pakuti motoka iyapita. Fwandi ndi cakuti kwaya aakapanga amamotoka, kufwile ukuya nu wapanzile swe yantunze.”—Richard.
“Lino namanyilangako ivingi pali sayansi natandike ukutwisika ndi cakuti i cumicumi ivintu vyasangwike sile. . . . Nemo nkalola ukuti umuntu afwile ukuya sana nu ‘utailo’ pakuti azumile ukuti ivintu vyasangwike sile ukuluta ukuzumila ukuti kwaya Leza.”—Anthony.
VYAKWELENGANYAPO
Nanti icakuti yezya ukulondelezya pa myaka ingi, asambilila sayansi yatazana ulondolozi uno yonsi yangazumilizyanya uukasininkizya ukuti ivintu vyasangwike sile. Ndi cakuti asambilila vyakwe sayansi yatanga yazumilizyanye ukuti ivintu vyasangwike sile, nupya antu yakati yamanya sana ivintu, uzye cingipa ukutwisika ivisambilizyo vyao?
Limwi Mungatemwa Ukulolako na Vii
ACANCE YAKAUZYA
Uzye Ivintu Vyaumvilwe Nanti Vyasangwike Sile?—Ciputulwa 2: U Mulandu ci Uno Ulinzile Ukukana Icisambilizyo ca Kuti Ivintu Vyasangwike Sile?
Ivisinka vitatu ivingalenga uzumile ukuti kwaya Kaumba.
