1-3. (a) Uzye antu aingi yakauvwa uli pa milimo yao? (b) Uzye Baibo ikati tufwile ukulola uli imilimo, nupya a mauzyo ci yano tumasambililapo umu cipande cii?

NDAKAI antu aingi umu nsi yasizana insansa muli vino yakaomba. Cila-wanda ndi waca, yasiuvwa ningo ukuya uku milimo, pano imilimo iiyo isiyazanzya. Uzye antu aaya vivyo yangacita uli pakuti yalondesya ukuomba imilimo yao nu kuzanga pa kuombesya kwao?

² Baibo ikatukomelezya ukuti twalonda ukuombesya. Ikati imilimo ni vintu ivisuma ivyaya umu kuomba imilimo iiyo, u wila. Solomoni walemvile ati: “Swensi tulinzile ukulya nu kumwa nga nu kuilyokezya pa vintu vino twaombela. Vyonsi vii uwila wakwe Leza kunotuli.” (Kasambilizya 3:13) Yeova, wino watutemwa nu kutusumbako mano, akalonda ukuti twazanga pa milimo itu nu kusansamuka pa mulandu ni visuma ivyaya umu kuombesya. Pa kutwalilila ukwikala umu kutemwa kwakwe, tufwile ukwelenganya wakwe vino wene akaelenganya alino nu kumanya masunde yakwe pali vino tufwile ukuomba.—Welengini Kasambilizya 2:24; 5:18.

³ Umu cipande cii tumasambilila pa mauzyo yaa 4: Tungacita uli pakuti twazanga pa milimo itu? I milimo ci ino Aina Klistu yatafwile ukuombako? Tungacita uli pakuti imilimo itu yatusiilako insita ya kuombela Leza? Alino uzye u mulimo ci uwacindamisya pa milimo yonsi? Nomba, katutale  tusambilile pali ya kaomba yakalamba umu uumbo onsi—kulikuti Yeova Leza na Yesu Klistu.

4, 5. Uzye Baibo ikalangilila uli ukuti Yeova akaombesya?

⁴ Yeova aali Kaomba Mukalamba. Pa Utandiko 1:1 tukawelengapo ukuti: “Pakutandika Leza waumvile iyulu ni nsi.” Lino Leza wamazile uku-umba insi na vyonsi ivyayamo, walanzile ukuti vyonsi “ivisuma wakwe cimwi.” (Utandiko 1:31) Kulikuti, wazanzile sana pali vino waomvile. Yeova, “Leza wa nsansa,” wali ni nsansa sana pa kuombesya kwakwe.—1 Timoti 1:11, NW.

⁵ Leza witu wino akaombesya asitala ata ukuomba. Mpiti sana ala insi na vyonsi ivyayamo vyapangwa, Yesu walanzile ati: “Tata watwalilila ukuomba kufika na ndakai kwene.” (Yoane 5:17) I vyani vino Tata akacita? Cumi kwene, kuuku kwene kuno wikala ukwiyulu akatungulula nu kusakamala antunze. Akakolonganya yano Baibo ikati ‘viumbwa vipya’ kulikuti Aina Klistu apakwa nu mupasi aalaateeka pamwi na Yesu ukwiyulu. (2 Kolinto 5:17) Akaombesya ukuti vino akaalonda ukucitila antunze vikafikiliziwe—ukuti yonsi amutemwa yace yaye nu umi wa pe umu nsi ipya. (Loma 6:23) Yeova afwile akazanga sana ndi walola vino akaomba. Antu aingi wakwe cimwi yakauvwila ilandwe lya Wene, nu kutandika ukuombela Leza, alino nu kusenula imiyele yao pakuti yaikala umu kutemwa kwakwe.—Yoane 6:44.

6, 7. Uzye camanyikwa ukuti Yesu waombesyanga uli?

⁶ Yesu nawe kwene wamanyikwa ukuti pa myaka iingi cuze akaombesya. Lino atatala wiza pa mpanga ya pa nsi wali a “ciinda wa milimo” wakwe Leza lino ivintu vyonsi vyaumbwanga “ivya mwiyulu na pano pa nsi.” (Mapinda 8:22-31; Kolose 1:15-17) Yesu watwalilile ukuombesya nalino wizile pano nsi. Lino wali umwance, wasambilile ukukuula,  nupya antu yamwamanga ukuti “kawaza wa mbao.” * (Mako 6:3) Umulimo uu walondekwanga ukuomvya sana amaka na mano—sana-sana insita iiya lino kutaali vimasyini vya kulepwila imbao, nanti vikuulwa ukwakukala, nanti sile iviombelo vya kuomvya ivikaomvya malaiti. Uzye mukatala imwelenganya vino Yesu wapitanga ukutali ku kulonda imbao, kuno limwi wakomanga ivimiti ivikulu nu kuvikunkulusya ukufika kuno waombelanga? Uzye mukatala mwelenganya ukuti afwile wapaalikanga mang’anda—kulikuti ukukwezya imyalo ya kuteekelapo mapaala, nanti sile ukupanga ivisaasa, nu kupanga imipando na ya tebulo alino na vyuze? Tutanga tutwisike ukuti Yesu wazanganga pa milimo ino waombanga.

⁷ Umulimo uno Yesu waombesyanga sana wali u wa kusimikila. Apa myaka itatu na citika, waombiisye sana umulimo uu ucindame ukuluta. Vino wene walondanga ukuti asimikile aingi, cila-wanda waombanga ukwaula konona insita, wakatukanga katondo-tondo atandika ukuomba mpaka usiku. (Luka 21:37, 38; Yoane 3:2) Baibo ikati wayanga “mu misumba nu mu mizi ala akukosola Ilandwe Lisuma.” (Luka 8:1) Yesu wapitanga intamfu amakilomita nyanya, ala akupita sile pansi umu miseo ya micanga sana pakuti sile akakosoole ilandwe lisuma uku yantu.

8, 9. Uzye u mu nzila ci muno Yesu wazananga insansa mu kuombesya kwakwe?

⁸ Uzye Yesu wazanganga pa mulimo uno waombanga uwa kusimikila? Ee! Wakosozile icumi ca wene, ngati u kuta imbezu mu calo zino zyasiile zyaca ukuloleela ukuzombolwa. Ukuomba umulimo wakwe Leza kwakomelezyanga Yesu nu kumupeela maka icakuti ilingi ataalyanga ni vyakulya pakuti sile umulimo uombwe. (Yoane 4:31-38) Afwile  wali ni nsansa sana pa nsita ino wafwililepo lino walanzile kuli Isi ati: “Nati mpela lulumbi kuno uli nu mu nsi natimalila milimo ino wampile kuti incite.”—Yoane 17:4.

⁹ I cumicumi Yeova na Yesu aali yano tungakolanya sana pano yene yakasansamuka pa milimo ino yakaomba. Ukutemwa kuno twatemwa Yeova kukatulenga ukwezya “ukukolana na aliwe.” (Efeso 5:1) Nupya ukutemwa kuno twatemwa Yesu kukatulenga ukuti ‘twalondela umu ntampulo zyakwe.’ (1 Petulo 2:21) Fwandi lekini tusambilile vino nafwe tungaya ni nsansa pa milimo itu.

10, 11. I vyani vingatwavwa ukuya na melenganyo yasuma pa mulimo uno tukaomba?

¹⁰ Kwene Aina Klistu yalinzile ukuomba incito. Tukalonda ukusansamuka pa milimo ino tukaomba, nomba cikatala sana ndi cakuti incito ino tukaomba tutaaitemwa foo. Uzye ndi avino caya, tungacita uli pakuti twazanga pa mulimo uno tukaomba?

¹¹ Ukuya na melenganyo asuma pa mulimo uno tukaomba. Kwene asi lyonsi lino tungakwanisya ukuta umulimo uno tutatemilwe nu kuzana uno tutemilwe, lelo cino tungakwanisya, u kusenuka umu melenganyo. Ukwelenganya sana pali vino Yeova akalola incito kungatwavwa ukumanya vino tufwile ukwelenganya pa kuomba incito. Wakwe ndi mwemwe umuvyazi, mufwile ukwiusya lyonsi ukuti incito ino mukaomba nanti ingaloleka uti itacindama, ikamwavwa ukusakamala ulupwa. Ukusakamala ulupwa kwacindama sana kuli Leza. Izwi lyakwe likati wensi aasisakamala amu ng’anda yakwe “umwipisye kuluta wiyo atataila.” (1 Timoti 5:8) Ukwiusya lyonsi ukuti incito ino mukaomba ikamwavwa ukucita vino Leza wamunena, kungamwavwa ukuzanga pa ncito iyo ino mukaomba.

12. Uzye ivintu vikaziipa uli ndi cakuti tukaombesya nu kuya acisinka apa ncito?

 ¹² Ukuombesya nu kuya acisinka. Ukuombesya nu kumanya ningo ivya kuomba umulimo kungaleta ivintu ivisuma sana. Aomvi aakaombesya nu kuomba ningo yakatemwikwa sana kuli yano yayalemba incito. (Mapinda 12:24; 22:29) Swe Ina Klistu ya cumi, tulinzile nu kuya acisinka pa ncito—tutalinzile ukwiya impiya, ivyakuomvya pa ncito, nanti ukukana-omba ukulingana ni insita ino twapeelwa iya kuomba. (Efeso 4:28) Wakwe vino twasambilile umu cipande icafumileko, ukuya uwa cisinka kukaleta ivintu ivisuma.  Umuomvi uwaya na ucisinka akatailwa sana. Nanti cakuti aatulemba incito yakutulola ukuti twaya ni cisinka nanti foo, tukauvwa ningo sana ukuya na “kampingu musuma” nu kumanya ukuti tukazanzya Leza witu wino twatemwa.—Ayebulai 13:18, NW; Kolose 3:22-24.

13. Uzye i cani icingacitika ndi tuli ni miyele isuma pa ncito?

¹³ Ukumanya ukuti imiyele itu ikacindika Leza. Ndi cakuti tukulanga imiyele isuma iya wina Klisitu apa ncito, antu yauze yakalola. Uzye i cani icikacitika? Lyene tungalenga ukuti “Leza katuula witu apelwe mucinzi.” (Tito 2:9, 10) I cumicumi miyele itu ndi ili ningo, antu yangalondesya ukuti yatandike ukupepa Yeova. Mutale mwelenganye pali vino mungayuvwa ndi cakuti umwi wino mukaomba nawe wazumila ukusambilila icumi pa mulandu ni miyele inu isuma! Ni cacindama sana, u kumanya ukuti imiyele inu ikacindika Yeova nu kumuletela insansa!—Welengini Mapinda 27:11; 1 Petulo 2:12.

14-16. Lino tutatala twapingulapo ukutandika ukuomba imilimo imwi, a mauzyo ci acindame yano tulinzile ukwelenganyapo?

¹⁴ Baibo isilondolola vyonsi pali vino tungamanya ndi cakuti incito imwi ili sile ningo nanti foo. Cii cisikupiliula ukuti tungazumila ukuomba incito iiliyonsi iyaloleka. Muli Baibo mwaya ivyeo ivingatwazwa ukusoolola incito isuma ingazanzya Leza, nu kusenka uku ncito ingamusosya. (Mapinda 2:6) Lino tukasi tupingulepo ukwingila incito, tulinzile ukwelenganya pa mauzyo yaili aacindame sana.

¹⁵ Uzye ukuomba umulimo uu kungalenga nacita ivintu vino Baibo yalesya? Baibo yalesya ukwiya, ukusomba, nu kupanga iviluwi. (Kufuma 20:4; Milimo 15:29; Efeso 4:28; Umbwilo 21:8) Tukasenka uku milimo yonsi ingalenga twacita ivintu vya musango uwo. Twatemwa sana Yeova icakuti  tutanga tuzumile ukuomba imilimo ingalenga twacita ivintu vino Leza wapata.—Welengini 1 Yoane 5:3.

¹⁶ Uzye ukuomba umulimo uu kungalenga nani nacitako nanti ukutungilila ivicitwa iviipe? Elenganyini pali cii. Ukuombela umu ofesi umukafikila aenyi, kutaipa. Nomba, nga ndi cakuti Umwina Klistu wazana incito kwene iiyo pa cikuulwa pano yaka-azwilizya ukuponya inda? Ukupokelela antu akwiza, cisipiliula ukuti ala ukuombako umulimo wa  kwazwa antu ukuponya inda. Nomba, uzye ukuomba umulimo wa kupokelela aakwiza pa cikuulwa cico, kutanga kuye u kutungilila ivicitwa viipe ivikacitika pa cikuulwa kwene cico ivisiuvwana nu kulonda kwakwe Leza? (Kufuma 21:22-24) Swe muno twatemwa Yeova, tusilonda ukutungilila ivicitwa vino malembelo yalesya.

17. (a) I vyani vino tulinzile ukwelenganyapo lino tukupingulapo ukutandika ukuomba imilimo imwi? (Lolini akambokosi  apifwa 177.) (b) Uzye kampingu witu angatwazwa uli ukupingula ningo pa vintu pakuti twazanzya Leza?

¹⁷ Amauzyo aingi yano antu yakauzya pa milimo ino aina Klistu ya cumi yangaombako, yangasukwa ukuomvya amasuko ku mauzyo yaili acindame sana aali umu mapalagalafu 15 na 16. Nupya kwaya ivintu na vyuze vino tulinzile ukwelenganyapo sana lino tutatala twapingulapo ukutandika ukuomba umulimo umwi. Tutafwile ukwelenganya ukuti  umuomvi mutailwe angatuneena vyonsi pa mauzyo yonsi yano tungakwata ukulozya uku milimo ino tulinzile ukuomba. Cikalondekwa ukupingula ningo sweineco. Wakwe vino twasambilile umu Cipande 2, tulinzile ukusambilizya yakampingu itu ukupitila umu kusambilila Baibo nu kuomvya vino tukusambilila. Ndi cakuti twasambilizya ningo kampingu witu, angaatwazwa ukupingula ningo pa vintu pakuti twazanzya Leza nu kwikala umu kutemwa kwakwe.—Ayebulai 5:14.

18. U mulandu ci uno catalila sana ukuombela Leza ningo?

¹⁸ Ukupingula ningo pa vintu pakuti twazanzya Leza umu “manda akusyalikizya” umwaya “tusita tutale” citaangupala foo. (2 Timoti 3:1) Ukuzana incito nu kutwalilila ukuomba incito iiyo, cingaya i cintu icitale sana. Swe Ina Klistu ya cumi twamanya ukuti cacindama sana ukuombesya pakuti twasakamala indupwa zitu. Nomba ndi tutacenjile, ukutunkwa kuli yano tukaomba nayo, nanti imyelenganyizizye ya antu ya mu nsi atemwisya ivyuma nupya aaya nu usomvi, vingatulenga ukuti tutaombela Leza ningo. (1 Timoti 6:9, 10) Lekini tusambilile pali vino tungaomba ningo, pakuti ‘twasoolola ivili ivisuma.’—Filipi 1:10.

19. U mulandu ci uno Yeova walingila ukutaila, alino uzye ukutaila kuuko kukatulenga ukukanacita vyani?

¹⁹ Mwataila sana Yeova. (Welengini Mapinda 3:5, 6.) Ali wino tulinzile ukutaila sana, uzye asi avivyo? Pano wene akatusakamala. (1 Petulo 5:7) Wamanya ivintu vino tukalonda ukucila na vino sweineco twamanya, nupya akatwavwa. (Masamu 37:25) Fwandi cingazipa sana ukuti twauvwila vino Izwi lyakwe likatunena ukuti: “Mwaikala umi uwa kuntatemwisya impiya, mwalola ukuti vino mukweti vyamukwana. Pano Leza wati, ‘ntalatala imusye nanti kumutazyela.’” (Ayebulai 13:5) Aina itu na yankazi aaya umu mulimo  wa nsita yonsi yangalanda ukwaula kutwisika ukuti Leza akapeela aomvi yakwe ivintu ivikalondekwa. Ndi cakuti twataila sana ukuti Yeova alatusakamala, tutalaaya sana na masakamika pa kulondela ulupwa ivikalondekwa. (Mateo 6:25-32) Tutalaleka incito zikatulenge ukutazyela imilimo yakwe Leza, wakwe ukusimikila nu kulongana.—Mateo 24:14; Ayebulai 10:24, 25.

20. Uzye ukuya ni linso ilisuma kulikutuuli, nupya i vyani vilamwavwa ukucita vivyo?

 ²⁰ Mwasumba mano pa kucita ukulonda kwakwe Leza. (Welengini Mateo 6:22, 23.) Yesu walanzile ukuti amanso itu yalinzile ukuya “asuma,” kulikuti ukwangupazya umi. Umwina Klistu alinzile ukusumba mano apa kucita ukulonda kwakwe Leza. Ndi twacita vivyo, tutalasumba mano itu yonsi pa kulonda sile incito yakuti tukafola impiya izingi ukuluta, nu kwikala umi wa usambazi. Nupya tutalaalondesya ukukwata vyonsi ivipya vino yakukazya nanti ivisuma ukuluta, vino ya kakazya yakalonda twaelenganya ukuti tufwile ukuvikwata pakuti tuye ni nsansa. Uzye i vyani ivingamwazwa ukwika mano inu apa kucita ukulonda kwakwe Leza? Mutaatemwa ukukongola na patalinzile. Mutaatemwa ukukwata ivintu vingi sana ivyakuti ivyamusendela insita na mano yonsi pa kuvisakamala. Mwalondela vino Baibo ikati “ndi tukweti ivyakulya ni vyakuzwala, ale vikwene vyati vitulinga.” (1 Timoti 6:8) Mwaezya na maka ukwangupazya umi winu.

21. U mulandu ci uno tulinzile ukumanya ivifwile ukuya ivya nkoleelo, nupya i cani icilinzile ukuya ali ca nkoleelo umu umi witu?

²¹ Mwamanya ivintu ivicindamisye pakuti avino mwakolezya. Swe yantu twakwata pano twapelela amaka, fwandi cikaziipa ukutantika vino tufwile ukusumbako sana mano. Pano nga tutacisile vivyo, ivintu ivitaacindama sana alivyo vilaatuliila insita itufilwa nu kuomba ivicindamisye. I vintu ci ivifwile ukuya ali vya nkoleelo? Antu aingi umu nsi yakacindamika sana masambililo ya papela pakuti uku nkoleelo yakaomba incito ilumbuke sana. Lelo Yesu wakonkomizye alondezi yakwe ati: “Mutale mulonde Uwene wakwe Leza.” (Mateo 6:33) Fwandi, swe Ina Klistu yacumi, twacindamika sana Uwene Wakwe Leza ukuya ali wa nkoleelo umu umi witu. Ivintu vino tukacita—wakwe vino tukasoolola, vino tukalondesya ukucita, ni ncito zino tukalonda ukuomba—vifwile ukulanga ukuti uwene wakwe Leza  nu kulonda kwakwe ali vino twacindamika sana ukucila ivikwatwa.

22, 23. (a) Uzye u mulimo ci ucindamisye uno Aina Klistu yapeelwa, nupya tungalanga uli ukuti umulimo uu ali uno twacindika sana? (Lolini kambokosi  apifwa 180.) (b) Uzye lyene mukulondesya ukucita uli ni milimo ino mukaomba?

²² Pa mulandu wakuti twamanya ukuti tuli umu manda ya mpela, tufwile ukusumba mano apa mulimo uno Aina Klistu yacumi yaapeelwa—kulikuti umulimo wa kukosoola nu kupanga asambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Tukalonda ukukolanya Yesu wino waombesyanga umulino uu uwa kupususya antu. Uzye tungalanga uli ukuti twacindamika sana umulimo uu? Antu yakwe Leza aingi yakaipeelesya ukuya ya kasimikila amu cilongano nu kulasimikila nu mwenzo onsi. Yamwi yaaiteyanya ningo ukuti yaaomba umulimo wa upainiya nanti umisyonali. Avyazi aingi aamanya vino cacindama ukuombela Leza, yakakomelezya ana yao ukutandika umulimo wa nsita yonsi. Uzye ya kakosoola ya Wene aakaombesya umu mulimo uu yakazanga pa kuombesya kwao? Ee, yakazanga! Ukuombela Yeova nu umi onsi, ali nzila isuma sana iyakuyelamo ni nsansa, nu kupokelela ivisuma iviingi.—Welengini Mapinda 10:22.

²³ Fwe ingi tukasumba insita ikulu sana uku milimo pakuti twasakamala indupwa zitu. Mwaiusya ukuti Yeova akaalonda ukuti twazanga pa kuombesya kwitu. Ndi cakuti tukwelenganya wakwe vino akaelenganya pa milimo, tulaya ni nsansa cuze lino tukuomba. Lelo, tufwile ukulemasya ukuti imilimo itu itaavulunganya umulimo ucindamisye uno twapeelwa uwa kukosoola ilandwe lisuma ilya Wene Wakwe Leza. Ndi twakolezya umulimo uu umu umi witu, ala tukulanga ukuti twatemwa Yeova, nupya ukucita vivyo, u kulatwavwa ukwikala umu kutemwa kwakwe.