CIPANDE 3
Uzye Leza Akalonda Imikalile ya Antu Ukuya Uli?
1. Uzye Leza akalonda imikalile ya antu ukuya uli?
LEZA akalonda imikalile ya antu ukuya ningo. Waumvile umonsi nu mwanaci akutandikilako, Adamu na Eva, kuti yaikala umu calo icisuma cuze. Cino Leza walondanga i cakuti antu yace yakwate ana, nu kupanga insi yonsi ukuya paladaise, alino nu kusunga inyama.—Utandiko 1:28; 2:8, 9, 15; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 6.
2. (a) Uzye twasininkizya uli ukuti vino Leza akalonda vilacitika? (b) Uzye aantu ya musango ci alikala umu nsi ipya, napya yalikala manda yanga?
2 Uzye mukaelenganyapo ukuti tulatala twikale umu paladaise? Leza umweneco walanda ati: ‘Anene navwanga, nu kucitika ali vino vilacitika.’ (Ezaya 46:9-11; 55:11) I cumicumi, vyonsi vino Leza akalonda vilacitika, napya kusi icilamulesya. Yeova walanda ukuti kwaya icalenzile ukuti apange insi. Atapanzile insi “pakuti mutaya kantu nanti kamwi.” (Ezaya 45:18) Akalonda kuti antu yaikala umu nsi yonsi. Uzye aantu ya musango ci yano Leza akalonda ukuti yaikala umu nsi, nupya apa myaka inga? Baibo ika-asuka kuti: “Antu aololoke [kulikuti acuvwila] yalikala mutende umu mpanga, nu kuipyana umuyayaya.”—Masamu 37:29; Umbwilo 21:3, 4.
3. Uzye vino antu yakalwala nu kufwa cingalenga kuti tuzye iuzyo ci?
3 Nomba ndakai antu yakalwala nu kufwa. Umu mpanga izingi yakaalwa inkondo nu kuumolana. Lelo vii asi vino Leza walondanga ukuti ivintu viye. Nga lyene cali uli, nupya u mulandu ci? Baibo sile iikalondolola vino cali.
KWAYA UMULWANI WAKWE LEZA
4, 5. (a) Uzye a weni uwavwanzizye Eva ukuomvya inzoka? (b) Uzye umuntu uwakuti waya na ucisinka angiza aye uli umupupu?
4 Baibo ikatunena ukuti kwaya umulwani wakwe Leza aka-amwa ukuti “Ciwa, nanti Satana.” Satana kwene wii waomvizye inzoka pa kulanda kuli Eva mu calo ca Edeni. (Umbwilo 12:9; Utandiko 3:1) Walenzile ciloleke kwati inzoka i yavwanganga.—Lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 7.
5 Uzye Leza aliwe wapanzile Satana Ciwa? Awe! Umungeli umwi pa yangeli aali umwiyulu lino Leza wapanganga insi iyakuti Adamu na Eva yaikalamo, waipanzile umwineco ukuya Ciwa. (Yobo 38:4, 7) Nga cali uli pakuti cico cicitike? I cisuma, uzye cikaya uli pakuti umuntu uwali na ucisinka aize aye umupupu? Kwene asi kuti ale wavilwe umupupu. Lelo umuntu wiyo angatandika ukukumbwa, nanti ukulondesya icintu cino cisi cakwe. Ndi cakuti watwalilila ukwelenganyapo sana, angatandika ukulondesya ukucikwata. Uwanda umwi ndi piiza paloleka inzila ya kwiyilamo, angasuka aiye. Ale waipanga umwineco ukuya umupupu.—Welengini Yakobo 1:13-15; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 8.
6. Uzye cali uli pakuti umungeli umwi aize aye umulwani wakwe Leza?
6 Ali vino cali nu ku mungeli wiya. Lino Yeova waumvile Adamu na Eva, wayanenyile ukuti yavyale ana nu ‘kulimba insi yonsi’. (Utandiko 1:27, 28) Mungeli wiyo afwile welenginye ati, ‘Antu yaa cingazipa ukuti yaapepa nene ukucila ukupepa Yeova!’ Watwaliliile ukwelenganya vivyo kwene, nu kulondesya ukuti apokelela umucinzi uno ufwile ukupeelwa sile kuli Yeova. Mungeli wiya walondanga kuti antu yamupepa. Wasusile aneena Eva ivyaufi pali Leza. (Welengini Utandiko 3:1-5.) Lino wacisile vivyo, wizile aya Satana Ciwa, umulwani wakwe Leza.
7. (a) I cani icalenzile ukuti Adamu na Eva yafwe? (b) U mulandu ci uno tukakotela nu kufwa?
7 Adamu na Eva yatuvwilile Leza, yaalile icizao. (Utandiko 2:17; 3:6) Yayembukile Yeova, nupya iizile yafwa wakwe vino Yeova wayanenyile ukuti ndi yatamuvwilile, yalafwa. (Utandiko 3:17-19) Yamwana Adamu na Eva yavilwe nu luyembu, acino, nayo kwene yafwile. (Welengini Loma 5:12.) Pakuti tuvwikisye icalenzile yamwana Adamu na Eva ukuti yataya amalilike, lekini tulangilile. Elenganyini ukuti mukuomvya icikombole icisi-cololoke. Uzye i cani icingacitika uku njelwa zino mwatamila mwenemo? Cila-lunjelwa lusiiya ulololoke. Lino Adamu wakanyile ukuvwila Leza, wizile aya kaifya. Swensi kwene sweswe ana yakwe Adamu, fwandi tutamalilika pano Adamu aataali umumalilike. Nupya, pa mulandu wakuti tutamalilika, ali cino tukakotela nu kufwa.—Loma 3:23; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 9.
8, 9. (a) Uzye i vyani vino Satana walondanga ukuti Adamu na Eva yazumile? (b) U mulandu ci uno Leza atuumoliile ya cipondoka yaaya liilikwene sile lino yaluvyanyizye?
8 Satana u watandike ucipondoka lino wasomvile Adamu na Eva ukukana-uvwila Leza. Walondanga Adamu na Eva yazumile ukuti Yeova u musomvi, nupya asi kateeka musuma. Satana walanzile ukuti Leza atalinzile ukunena antu ivyakucita, nu kuti Adamu na Eva yangaipingwila aineco ivisuma ni viipe. Uzye Leza wali nu kucita uli pa kuputula umulandu uu? Atemwa, nga umozile sile ya cipondoka yaaya. Nomba uzye ukucita vivyo nga kwasinile Satana kuti u waufi? Awe foo.
9 Fwandi, Yeova atumozile yacipondoka yaaya liilikwene. Lelo, wapile antu insita iyakuti yaiteeka aineco. Kucita cico kwali nu kusinila Satana ukuti u waufi, nu kuti Yeova sile u walinga ukuteeka antu. Tulasambilila ivingi umu Cipande 11. Nomba uzye mungati vino Adamu na Eva yaacisile vyali ningo? Uzye cali ningo vino yuvwilile Satana nu kukana-uvwila Leza? Yeova u wapeezile Adamu na Eva vyonsi vino yaakweti. Wayapeezile uumi umalilike, impanga isuma umwakwikala, alino ni milimo isuma ino yaipakizyanga. Nomba Satana wene atatazile ayacitila nanti cimwi icisuma. Nga mwemo, imuya umu calo ca Edeni, nga mwacisile uli?
10. Uzye cila muntu wakwata insambu zya kuisoolwela vyani?
10 Ndakai, naswe kwene twakwata insambu zya kuisoolwela, nupya uumi witu wasintilila pali vino tumasoolola. Tungasoolola ukumvwila Yeova ukuti ali Kateeka witu, nu kwazwilizyako ukusinila Satana ukuti wene u waufi. Nanti tungasoolola ukumvwila Satana ukuti ali kateka witu. (Masamu 73:28; welengini Mapinda 27:11.) Antu anono sile umu nsi yonsi aakauvwila Leza. Nupya Yeova asi ali kateeka wa nsi yii. Nga fwandi kateeka wa nsi a weni?
UZYE A WENI AAKATEEKA INSI?
Uzye Satana ataya ali mweneco wa mawene ya muno nsi, nga waneenyile Yesu ukuti amamupeela mawene yaaya?
11, 12. (a) I cani cino tungasambilila kuli vino Satana watunsile Yesu? (b) A malembelo ci aakalangilila ukuti Satana ali kateeka wa nsi?
11 Yesu wene wamanyile kateeka wa nsi. Pa nsita imwi, Satana walangizye Yesu “amawene amu nsi yonsi nu lulumbi lwakweyo.” Nga alino Satana wanenyile Yesu ati: “Vintu vii vyonsi namakupeela ndi wamfukamila nu kumpepa.” (Mateo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Mutale mwelenganye pa cintu cii, ndi cakuti amawene yayo yataali ako Satana, uzye kwene nga wanenyile Yesu ukuti amamupeela? Awe foo. Mauteeko yonsi ako Satana.
12 Limwi mungayuzya mweineco muti: ‘Nga Satana angaya uli kateka wa nsi? Uzye Yeova asi ali Leza wa Maka Yonsi, nupya Kaumba wa uumbo onsi?’ (Umbwilo 4:11) Kwene avivyo kwene, lelo Yesu walanzile ukuti Satana a “kateeka wa nsi ii.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Umutumwa Paulo walemvile ukuti Satana Ciwa a “leza wa nsi ii.” (2 Kolinto 4:3, 4) Mutumwa Yoane nawe walemvile ukuti: “Insi yonsi ili pisika lya utesi wa mwipe.”—1 Yoane 5:19.
VINO INSI YAKWE SATANA ILONONWA
13. U mulandu ci uno tukalondela insi ipya?
13 Cila wanda ivintu umu nsi vikalukwipilako sile. Muli inkondo, mafisakanwa, usomvi, alino nu unkalwe. Antu nanti yangaombesya uli, yatange yasisyepo intazi zyonsi zii. Nomba Leza wene wasya ace asisyepo ivipe vyonsi pano nsi, pa nkondo ya Alamagedoni, nu kulenga kuti insi ikazipe cuze.—Umbwilo 16:14-16; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 10.
14. Uzye a weni wino Leza wasoolola ukuya Kateeka wa Wene wakwe? A vyani vino Baibo yasowiile pali Yesu?
14 Yeova wasoolwile Yesu Klistu ukuya Kateeka wa Wene wakwe Leza, uwa mwiyulu. Mpiti sana, Baibo yasoowile ukuti Yesu, cilolo wa mutende, alaya kateeka nupya uteeko wakwe ulayako manda pe. (Ezaya 9:6, 7) Yesu wasambilizye alondezi yakwe ukupepela uteeko kwene uu ukuti: “Uwene wako wize. Kulonda kwako kucitike pansi vino kukacitika mwiyulu.” (Mateo 6:10) Mu Cipande 8, tulasambilila vino Uwene Wakwe Leza likwene sile wasya ufumyepo mauteeko yonsi amu nsi ii, pakuti uulio sile uce wateeka. (Welengini Danieli 2:44.) Nga alino uwene wakwe Leza ulalenga insi ukuya paladaise.—Lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 11.
LIKWENE SILE KWASYA KUYE INSI IPYA!
15. Uzye “insi ipya” kuli kutuuli?
15 Baibo ikatuneena vii: “Tukalolela vino Leza watulaya, mayulu apya nga ni insi ipya” muno mulaya uololoke. (2 Petulo 3:13; Ezaya 65:17) Limwi-limwi Baibo ndi yati “insi” ala ikulanda pa yantu. Fwandi “insi ipya” iyaololoke, aantu aakauvwila Leza napya yano akapolelela.
16. U wila ci usuma uno Leza alapeela antu alikala umu nsi ipya, alino uzye tufwile ukucita vyani pakuti nafwe tukapokelele uwila uwo?
16 Yesu walavile ukuti yonsi alikala umu nsi ipya, yalaya nu “umi wa pe.” (Mako 10:30) A vyani vino tufwile ukucita pakuti tupeelwe uwila uwo? Pa kuzana icasuko, welengini pali Yoane 3:16 na 17:3. Lyene lekini tulande pa vintu ivisuma vino Baibo ikati avino antu aalikala umu nsi ipya yalaaipakizya.
17, 18. Twasininkizya uli ukuti umu nsi yonsi mulaya umutende nu kucingililwa?
17 Uyi, inkondo, upondo, nu unkalwe vitalayako. Kutalaya umuntu mwipe nanti wenga. (Masamu 37:10, 11) Leza ‘alalesya inkondo pano nsi yonsi.’ (Masamu 46:9; Ezaya 2:4) Antu atemwa Leza napya aakamuvwila aliyo yalikala umu nsi. Mulaya umutende amanda pe.—Masamu 72:7.
18 Ya kapepa yakwe Yeova yalacingililwa. Lyonsi lino aina Izlaeli yaali ni cuvwila kuli Leza, yaacingililwanga. (Aina Levi 25:18, 19) Mu paladaise naswe kwene tutalaatiina icili consi nanti ali wensi. Insita yonsi tulaya acingililwe!—Welengini Ezaya 32:18; Mika 4:4.
19. U mulandu ci uno tungasininkizizya ukuti umu nsi ipya yakwe Leza mulaya ivyakulya ivingi?
19 Kulaya ivyakulya ivingi. ‘Mulavula ivyakulya umu mpanga, ni viseekwa vilavula nu mu myamba kwene.’ (Masamu 72:16) Yeova, ‘Leza witu alatupolelela,’ nu ‘musili nao ulamezya ivimelwa ivingi.’—Masamu 67:6.
20. U mulandu ci uno twasininkizizya ukuti insi yonsi ilaya paladaise?
20 Insi yonsi ilaya paladaise. Antu yalakwata mang’anda asuma ni vyalo ivisuma. (Welengini Ezaya 65:21-24; Umbwilo 11:18.) Insi yonsi ilazipa wakwe vino icalo ca Edeni caali. Yeova lyonsi alaatupeela vino tukulonda. Baibo ikalanda pali Yeova iti: “Awewe [ukapeela] nu kwikusya consi ica umi icikulonda.”—Masamu 145:16.
21. I vyani ivikaalanga ukuti kulaya umutende pakasi ka yantu ni inyama?
21 Kulaya umutende pakasi ka nyama na antu. Inyama zitalalya nanti ukuluma antu. Ana anono yatalaatiina ivinyama vino ndakai tutanga tuvipalame nu kuvipalama.—Welengini Ezaya 11:6-9; 65:25.
22. I vyani vino Yesu alacitila antu alwale?
22 Kutalaya ukulwala. Lino Yesu wali pano nsi, wapozizye antu aingi. (Mateo 9:35; Mako 1:40-42; Yoane 5:5-9) Nomba, lino Yesu alaateeka insi, alapozya alwale yonsi. ‘Kutalaya nanti wenga alailizyanya apa kulwala.’—Ezaya 33:24; 35:5, 6.
23. A vyani vino Leza alacitila antu afwa?
23 Afwe yalaya nu umi nupya. Leza walaya ukuti alatuutulula yonsi afwe. “Antu onsi, asuma na aipe, yalazyukuka kufuma ku afwe.”—Welengini Yoane 5:28, 29; Milimo 24:15.
24. Uzye mwemo mukauvwa uli pa kwizaikala muli Paladaise?
24 Swensi twakwata untungwa wa kuisoolwela. Tungasoolola ukusambilila pali Yeova nu kumuombela, nanti ukusoolola ukucita vyuze vino tukulonda sweineco. Ndi twasoolola ukuombela Yeova, tulaipakizya ivintu vingi visuma cuze uku nkoleelo. Fwandi, lekini tusambilile ivingi pali Yesu Klistu, na vino alacita pakuti malayo yano Leza walaya yakafikiliziwe.
