1-3. (a) U mulandu ci uno nyina wa mwana akasininkizizya ukuti umwanakwe akuloleka uwa usaka? (b) U mulandu ci uno Yeova akalondela ukuti aomvi yakwe yaye ausaka?

ELENGANYINI ukuti nyina wa mwana akupekanya umwanakwe ukuti amutwale uku sukulu. Wasininkizya ukuti wamufula nu kumuzwika ivizwalo iviswepe. Cii cingalenga kuti aye nu umi usuma nu kulanga antu yauze ukuti avyazi yakasakamala umwana wiyo.

² Yeova, Tata witu, akaalonda tuye ausaka nupya asanguluke. (Masamu 18:26) Yeova wamanya ukuti ukuya  ausaka kukalenga ivintu vituzipile. Nupya ndi tuli nu usaka, tukacindika Yeova.—Ezekelo 36:22; welengini 1 Petulo 2:12.

³ Uzye ukuya ausaka kukapiliula cani? Nupya u mulandu ci uno kwazipila? Lino tukwelenganya pa mauzyo yaa, tungalola mumwi muno swensi kwene cila muntu tulinzile ukusenuka.

4, 5. (a) U mulandu ci uno tulinzile ukuyela nu usaka? (b) Uzye uumbo ukatusambilizya vyani pali vino Yeova akalola usaka?

⁴ Tukasambilila kuli Yeova ukuya ausaka nupya asanguluke. (Aina Levi 11:44, 45) Fwandi umulandu ukalamba uno tulinzile ukuyela ausaka, tukalonda ‘ukukolanya Leza.’—Efeso 5:1.

⁵ Uumbo ukatusambilizya vino Yeova akalola usaka. Yeova waumba ivintu umu nzila yakuti umuza na manzi vitaakoweziwa. (Yelemiya 10:12) Elenganyini pa nzila uwingi muno insi ikaisangulwila iyeneco, nanti sile lino antu yaikowezya. Yeova waumvile utuzizi utunono sana, tuno antu yakalola sile ndi yaomvya vimasyini. Utuzizi tumwi tukasenula ivikoona ivyakwatamo sumu i visyala sile ivitangaleta uzanzo. Ii iinzila iyamaka sana iyakuzifizyamo ivintu. Ya sayansi yakaomvya utuzizi tumwi pakuti yasangulule incende izyakowela pa mulandu ni vikoona.—Loma 1:20.

6, 7. Uzye Masunde Yakwe Mose yalanganga uli ukuti ya kapepa yakwe Yeova yalinzile ukuya ausaka?

⁶ Nupya tukalola ucindami wakuya ausaka umu masunde yano Yeova wapeezile aina Izlaeli ukupitila muli Mose. Antu yalondekwanga ukuya ausaka pakuti  Yeova azumile ukupepa kwao. Apa Wanda wa kupeela Impolelwa ya Kupapatila Ukwelelwa Maifyo, simapepo mukalamba wali nu kufulala imiku iili. (Aina Levi 16:4, 23, 24) Ya simapepo yauze yaali nu kufulala uku makasa nu ku maulu lino yatatala yapeela impolelwa. (Kufuma 30:17-21; 2 Milandu 4:6) Apa nsita zimwi umuntu ndi wafilwa ukuuvwila masunde aalandanga pa usaka yamukomanga—Aina Levi 15:31; Mpendwa 19:17-20.

⁷ Nga ndakai caya uli? Tungasambilila ivingi pali vino Yeova akalonda ukupitila umu masunde yakwe. (Malaki 3:6) Yakalanga ukuti ya kapepa yakwe Yeova yalinzile ukuya ausaka. Ukulonda kwakwe Yeova kutasenuka. Ndakai, acili akalonda ya kapepa yakwe ukuya ausaka nupya asanguluke.—Yakobo 1:27.

8. A muli vyani muno tulinzile ukuya ausaka?

⁸ Ukulingana na vino Yeova akalola ivintu, ukuya uwausaka kwaluta pa kuisakamala sile umwili, ukufula ivya kuzwala, nu kusunga ing’anda iyausaka. Ukuya uwausaka kukapiliula ukuya nu usaka muli vyonsi. Mwaya na ukapepa witu, vino tukacita, na vino tukaelenganya. I cumicumi pakuti Yeova atulola ukuti twaya nu usaka, tulinzile ukuya ausaka nupya asanguluke muli vyonsi.

9, 10. Uzye calola mwi ukuya ausaka umu mipepele itu?

⁹ Kupepa kusanguluke. Tutalinzile ukucitako ivili vyonsi ivyaya umu mipepele ya ufi. Lino aina Izlaeli yaali umu uzya uku Babiloni iikalanga na antu apepanga tuleza twaufi. Ezaya wasoowile ukuti aina Izlaeli yali nu kuswilila ukumwao umu kutandika ukupepa  kusanguluke nupya. Yeova wayanenyile ukuti: “Fumini mu Babiloni! Mutezya muleme vyamankowezya.” Ukupepa kwao kutalondekwanga ukuya ivisambilizyo, ivicitwa, nanti intambi zya mu mipepele ya mu Babiloni.—Ezaya 52:11.

¹⁰ Na ndakai kwene Aina Klistu ya cumi yakasenka uku kupepa kwa ufi. (Welengini 1 Kolinto 10:21.) Umu nsi yonsi, intambi zipusane-pusane, vino antu yakacita, nu kuzevya kumwi kumwi, vikauvwana ni mipepele yaufi. Umu mpanga izingi antu yazumila ukuti kwaya icikafuma umu mwili umuntu ndi wafwa nu kutwalilila ukuya nu umi. (Kasambilizya 9:5, 6, 10) Aina Klistu ya cumi yakasenka uku ntambi zya musango uwo. Ya lupwa itu limwi yangatupatikizya ukucitako ivintu vivyo. Nomba pa mulandu wakuti tukalonda Yeova ukulatulola ausaka tusitontela uku matunko yayo.—Milimo 5:29.

11. Uzye calola mwi ukuya ausaka umu miyele?

¹¹ Miyele ya usaka. Pakuti Yeova atulola ukuti twaya nu usaka, tulinzile ukusenka uku ulalelale uwa misango yonsi. (Welengini Efeso 5:5.) Muli Baibo, Yeova akatunena ‘ukuleuka uku uzelele.’ Akalanda ukwaula ukupita umu mbali kuli ya kacita ya uzelele aasilonda ukulapila ukuti “yatalapyana Uwene Wakwe Leza.”—1 Kolinto 6:9, 10, 18, NWT; lolini Ivyeo Vya ku Mpela pa namba 22.

12, 13. U mulandu ci uno tulinzile ukuyela ausaka umu melenganyo?

¹² Melenganyo Asanguluke. Vino tukaelenganyapo i vikalenga ukuti tucite vimwi. (Mateo 5:28; 15:18, 19) Amelenganyo asanguluke yakalenga ukuti imicitile itu iya vintu izipe. Kwene tutamalilika, fwandi limwi  limwi tukaelenganya pa viipe. Ndi twatandika ukwelenganya pa viipe, tulinzile ukuta zuwa zuwa. Ndi tutacisile vivyo, tungazana ukuti umu kuya kwa nsita twata ukuya nu mwenzo usanguluke. Tungatandika ukulondesya ukucita ivintu vino tukwelenganyapo. Tulinzile ukwelenganya pa vintu ivisanguluke. (Welengini Filipi 4:8.) Fwandi, tukasenka uku vya kuizanzya ivyayamo uzelele nu unkalwe. Tukasoolola ningo ivya kuwelenga, ukutamba, na vino tukalandapo.—Masamu 19:8, 9.

¹³ Pakuti twikale umu kutemwa kwakwe Leza, tulinzile ukuya ausaka umu mipepele, muli vino tukacita, nu mu melenganyo. Nomba Yeova akalola ukuti cacindama nu kuti tuye ausaka uku mwili.

14. U mulandu ci uno ukuya nu usaka uku mwili kwacindamila?

¹⁴ Ndi tukusunga imili itu na pano tukaikala usaka, ivintu vilatuzipila nu kuzipila yauze. Tulauvwa ningo, nupya yauze yalaatemwa ukuya pamwi naswe. Ndi tuli nu usaka Yeova akacindikwa. Elenganyini pali cii: Ndi mukalola umwana umwi aakaloleka ni vikwi lyonsi, limwi mungaelenganya ukuti avyazi yakwe yatamusumbako mano. Umu nzila iliyonga kwene, ndi cakuti tusikuisakamala ningo nu kuloleka ausaka, antu yangatandika ukwelenganya iviipe pali Yeova. Paulo walanzile ukuti: “Swemo tusyakulonda umwi azane kuluvyanya mu mulimo witu, acino tukwezya na maka kuntaleta intazi. Lelo mu vintu vyonsi vino tukacita tukalanga ukuti mu cumi sweswe aomvi yakwe Leza.”—2 Kolinto 6:3, 4.

15, 16. Uzye tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya ausaka?

 ¹⁵ Imilolekele ya mili itu ni vya kuzwala. Tulinzile ukuya ausaka lyonsi. Tukafulala lyonsi, cila wanda nga cingacitika. Tukafulala uku minwe na sopo, sana sana lino tutali tutandike ukweleka nanti ukulya na lino twafuma uku cimbusu nanti ndi twalema cimwi ica vikwi. Ukufulala uku minwe kukaloleka kwati i cintu icangupale, nomba kwacindama sana pakuti tutasalanganya utuzizi ni ndwala. Kungapususya nu umi. Ndi cakuti tutakwata icimbusu, tungaomvyako inzila zyuze. Aina Izlaeli yatakweti ivimbusu, fwandi yazikanga usali, ukutali na mang‘anda alino na manzi.—Malango 23:12, 13.

¹⁶ Ivizwalo vitu vitalinzile ukuya ivisuma sana, ivya  mutengo, nanti ivyacifumile likwene. Lelo vifwile ukuya sile ivya usaka nupya ivifule ningo. (Welengini 1 Timoti 2:9, 10.) Tukalonda kuti lyonsi imilolekele itu iyacindika Yeova.—Tito 2:10.

17. U mulandu ci uno apa mang’anda itu palinzile ukuyela apausaka?

¹⁷ Ukuya ausaka apa ng’anda. Asi mulandu na kuno tukaikala, tukasunga amang’anda itu usaka. Nupya tukasininkizya ukuti motoka witu, onda nanti injinga i vya usaka, sana sana ndi tukuviomvya pa kuya umu kulongana nanti umu kusimikila. Pano lino tuli umu mulimo wa kusimikila, tukanena antu pali vino umi ulaya umu nsi ipya iya usaka. (Luka 23:43; Umbwilo 11:18) Imilolekele ya pa mang’anda itu ingalanga ukuti tukuipekanya likwene ukwizaikala umu nsi ipya iya usaka.

18. U mulandu ci uno tulinzile ukusungila ivifulo vitu ivya kupepelapo ivya usaka?

¹⁸ Icifulo citu ica kupepelapo. Tukalanga ukuti cacindama sana ukuya ausaka lino tukuzifya lyonsi Ing’anda itu iya Wene nanti icifulo ca kulonganilapo amaukongano icaela kuno twikala. Lino antu iiza apa Ng’anda ya Wene umuku wa kutandikilako, yakatemwa vino Ing’anda ya Wene ikuloleka iya usaka. Cii cikalenga Yeova acindikwe. Swensi kwene twakwata isyuko lya kuzifyako Ing’anda itu iya Wene nu kuisunga ningo.—2 Milandu 34:10.

19. I vyani vino tulinzile ukusenkako?

¹⁹ Nanti icakuti Baibo isilanda iviyelezyo vyonsi iviipe vino tulinzile ukusenkako, mwaya ivisinte ivikatwazwa ukumanya vino Yeova akauvwa pa vintu kwene  vivyo. Asilonda ukuti twapeepa fwaka, ukumwesya uwengwa nanti ukuomvya imilembo uyi uyi. Ndi sweswe ya cuza yakwe Leza, tutalaacita ivintu vii. U mulandu ci? Pano twacindika sana umi. Iviyelezyo vya musango uu vingalenga tufwe zuwa, ukulwala, nanti ukulwalika yano tukaikala nayo. Antu aingi yakaezya ukuta iviyelezyo kwene vii iviipe pakuti yaye nu umi usuma. Twatemwa sana cuza witu Yeova, acino tukateela ivintu kwene vii. Umukazyana umwi walanzile ukuti: “Yeova wangazwilizye ukuta iviyelezyo ivyanteesile uzya. . . . Nkwelenganya ukuti nga ntasenwike ukwaula ukuti Yeova angazwe.” Lekini tulande pa visinte 5 ivya muli Baibo ivingazwa umwi ukuleka iviyelezyo iviipe.

20, 21. I viyelezyo ci vino Yeova akalonda twasenkako?

²⁰ “Mwe ya cuza, Leza uwacita malayo yaa. Acino tulinzile kufumako ku vintu vyonsi vino vikakowezya mili nga ni mipasi itu. Acino pa koopa Leza twaezya kuya amuzilo.” (2 Kolinto 7:1) Yeova akalonda ukuti tutatekwa uzya uku viyelezyo iviipe ivingonona amelenganyo itu ni miili.

²¹ Umulandu ucindame uno tulinzile “kufumilako ku vintu vyonsi vino vikakowezya” waya pali 2 Kolinto 6:17, 18. Yeova akatunena ukuti: “Mutakumya cintu cikowele cili consi.” Walaya nu kuti: “Lyene ndamuzengela nu kuya So. Namwe mulaya ana yane aonsi na yakaci.” I cumicumi Yeova alatutemwa wakwe vino isi akatemwa ana yakwe ndi tukusenka uku vintu ivingalenga tuye akowele.

22-25. I visinte ci ivingatwazwa ukusenka uku viyelezyo viipe?

²² “Uwatemwa Mwene Leza wako nu mwenzo wako onsi, nu umi wako onsi, na mano yako yonsi.”  (Mateo 22:37) Lii ali sunde ilyacindama sana pa masunde yonsi. (Mateo 22:38) Yeova akalondekwa ukuti tumutemwe sana. Uzye tungalanga uli ukuti twamutemwa ndi cakuti twasoolola ukucita cimwi icingalenga tufwe zuwa nanti ukutononela uwongo? Tukalonda ukucita ivingalenga twacindika umi uno Leza watupeela.

²³ “[Yeova] akapeela umi nu muza ni vintu vyonsi kuli onsi.” (Milimo 17:24, 25) Uzye cuza winu ndi wamupeezile uwila uiyeele, mungausumba nanti ukuonona? Umi u wila usuma sana uno Yeova watupeela. Tukataizya sana pa wila uu. Fwandi tukalonda ukuomvya umi witu umu nzila ingaleta umucinzi kuli Yeova.—Masamu 36:9.

²⁴ “Uwatemwa umuzo ndi vino waitemwa.” (Mateo 22:39) Iviyelezyo viipe visiletela sile intazi swe yano tukuvicita. Vingaletela intazi na antu yano tukaikala nayo, antu yano twatemwa sana. Umuntu aakaikala umu ng’anda yonga na wino akapeepa fwaka angalwala pa mulandu wa kufuutako sile icunsi. Nomba ndi twata iviyelezyo iviipe, tukalanga yano tukaikala nayo ukuti twayatemwa.—1 Yoane 4:20, 21.

²⁵ ‘Lyonsi mwaiusya ukutontela ya kateeka na yao ali pa utunguluzi.’ (Tito 3:1) Umu mpanga izingi, umuntu ndi watakwata nanti ngi cakuti akuomvya imilembo imwi iitazumiliziwa, ala akutama isunde. Vino Yeova akalonda twacindika mauteeko, tukauvilwa masunde yayo.—Loma 13:1.

26. (a) I vyani vino tulinzile ukucita pakuti Yeova azumile ukupepa kwitu? (b) U mulandu ci uno cazipila sana ukuya ausaka umu manso yakwe Leza?

²⁶ Ndi tukulonda ukuya ya cuza yakwe Yeova, limwi  tungalola ukuti muli mumwi muno tulinzile ukusenuka. Ndi cakuti avino cili, tulinzile ukutandika ukuombelapo ukwaula ukusumba insita. Citangupala ukuta iviyelezyo viipe, nomba tungakwanisya! Yeova watulaya ukuti ali nu kutwazwilizya. Walanda ukuti: ‘Nene indi Yeova, Leza winu, wiyo akamusambilizya vyakuti vyamuzipila, kuti ivintu vimuzipile. Nkamutungulula umu nzila ino mulinzile kupita mwenemo.’ (Ezaya 48:17) Ndi tukwezya sana na maka ukuya ausaka nupya asanguluke, tukalenga kuti Leza acindikwe.