1, 2. U mulandu ci uno tulinzile ukuyela aacenjele lino tukusoolola ivya kulezezyamo icitendwe?

ELENGANYINI ukuti mukasi mulye icizao cimwi cilyompe sana, nomba mwalola ukuti iciola mbali. Uzye mungacita uli? Uzye mungalya consi pyu kumwi na paole kwene? Uzye mungasumba icizao cico consi? Nanti uzye mungacembako apatipaola pakuti mulye mbali ukutaozile?

² Umu nzila imwi ivintu vya kutuzanzya vyaya wa cizao kwene cico. Insita zimwi, vingazipa, nomba ivya  kulezezyamo icitendwe ivingi ivyayako vyaola pano vyaipa, mwaya unkalwe, nanti sile ivya mipasi. Uzye lino mwasoolola ivya kulezezyamo icitendwe, mukalanda muti: “Cili kuli nene, ningasoolola ivya kulezezyamo icitendwe vyonsi vino nkulonda”? Nanti limwi mungati: “Ivya kulezezyamo icitendwe vyonsi iviipe”? Nanti uzye mungacenjela pa kusoolola ivya kulezezyamo icitendwe, mwasoolola ivisuma nu kutaluka uku viipe?

3. I vyani vino tulinzile ukwelenganyapo lino tukusoolola ivya kulezezyamo icitendwe?

³ Swensi kwene tukalonda ivya kutuzanzya alino ni vyakulezezyamo icitendwe, nupya tukalonda ukusoolola ningo. Tulinzile ukuyuzya sweineco vino ivya kulezezyamo icitendwe vino itusoolola vingalemana nu kupepa Yeova.

4. I cisinte ci ica muli Baibo icingatwazwa ukusoolola ningo ivya kulezezyamo icitendwe?

⁴ Ndi twaipeela kuli Yeova, ala twamulaya ukuti tulamuombela umi witu onsi. (Welengini Kasambilizya 5:4.) Tukalaya ukuti ‘consi cino twakulacita, twakulacicita ku lulumbi lwakwe Leza.’ (1 Kolinto 10:31) Cii cikapiliula ukuti twaipeela kuli Leza muli vyonsi, lino tukupuuza nanti lino tukulezya icitendwe asi sile lino tuli mu kulongana nanti mu mulimo wa kusimikila.

5. Uzye ukapepa winu kuli Yeova ulinzile ukuya uli?

⁵ Vyonsi vino mukacita vyalemana na ukapepa winu. Paulo walondolwile vii lino walanzile ati: “Mupele mili inu kunoli wa mpolelwa zya umi, nu kuipelesya mu kumuombela nu kumuzanzya. Kuu, kuli  kupepa kwa cumi kuno mulinzile mwacita.” (Loma 12:1) Yesu watiile: “Uwatemwa Mwene Leza wako nu mwenzo wako onsi, nu umi wako onsi, na mano yako onsi, na maka yako yonsi.” (Mako 12:30) Lyonsi tukalonda ukupeela Yeova ivisuma sana. Mu nsita ya ina Izlaeli, lino antu yapeelanga impolelwa zya nyama kuli Yeova, yalondekwanga ukupeela inyama isuma sana. Ndi umuntu wapeela impolelwa iisi ningo, Leza wakananga impolelwa iiyo. (Aina Levi 22:18-20) Naswe kwene Yeova angakana ukapepa witu. Nomba, uzye umu nzila ci?

6, 7. Uzye ivya kuizanzya vino tukasoolola vingalenga ukapepa witu ukuya uli?

⁶ Yeova watunena ukuti: “Muye amuzilo pano nene wa muzilo.” (1 Petulo 1:14-16; 2 Petulo 3:11) Yeova alapokelela ukapepa witu ndi cakuti tuli amuzilo nanti asanguluke. (Malango 15:21) Ukapepa witu utange uye usanguluke ndi cakuti vino tukucita vikusosya Yeova, ivili wa ukucita viipe, unkalwe, nanti sile ukucita ivili vyonsi vikuvwana ni viwa. (Loma 6:12-14; 8:13) Nupya Yeova angasoka ndi cakuti tukuleka ivintu vya musango uwo viye ivya kutuzanzya. Cingalenga ukapepa witu ukuya ukowele nupya uno Yeova atange atemwe nupya cingalenga ucuza witu na Yeova ukononeka.

⁷ Nomba tungacita uli pakuti tusoolole ningo ivya kuizanzya? I visinte ci ivya muli Baibo vino tungaomvya ivingatwazwa ukumanya ivya kuizanzya visuma ni visi visuma?

8, 9. I vya kuizanzya ci vino tukasenkako? Nupya u mulandu ci?

⁸ Kwaya ivya kuizanzya ivipusane pusane ivingi  ndakai. Vimwi Aina Klistu yangacitako nomba vimwi foo. Lekini tutandikilepo ukusambilila pa vya kutuzanzya vino Aina Klistu yalinzile ukusenkako.

⁹ Mu mafilimu aingi, ma webusaiti ya pa intaneti, amalyasi yamwi aapa TV, vyangalo vya pa kompyuta alino ni nyimbo mwaya upulumusi, unkalwe nanti sile ivya viwa. Ivintu iviipe vikaloleka ngati ivisuma nupya vingalenga umuntu aye ni nsansa. Nomba Aina Klistu yalinzile ukucenjela pakuti yataaluke uku vintu ivisilanga imiyele isuma ino Yeova akalonda. (Milimo 15:28, 29; 1 Kolinto 6:9, 10) Ndi cakuti tukusenka uku vya kuizanzya ivya musango uwo, tukalanga Yeova ukuti twapata iviipe.—Masamu 34:14; Loma 12:9.

10. I vyani vingacitika ndi cakuti mukusoolola ivya kuizanzya iviipe?

¹⁰ Nomba, yamwi yakaelenganya ukuti ukutamba ivya kuizanzya umwaya upulumusi, unkalwe nanti iviwa kutaipa. Yakaelenganya yati: ‘Uzye ukutamba sile kungalenga njiletelele? Ntange intale inciteko ivintu vii.’ Ndi cakuti tukwelenganya vivyo ala tukuisomba. Baibo ikati: ‘Mu mwenzo wa muntu mwazula ucenjezi uwa misango yonsi, nupya u wipe wakwe cimwi.’ (Yelemiya 17:9) Uzye ndi cakuti tukaipakizya ukutamba ivintu vino Yeova wapata, tungati mu cumicumi twapata ivintu vivyo? Ndi cakuti ilingi tukutamba ivintu vivyo, tungata ukulola ukuti iviipe. Nupya kampingu witu alononeka nupya alata ukutucelula ndi cakuti tukulonda ukucita iviipe.—Masamu 119:70; 1 Timoti 4:1, 2.

11. Uzye amazwi aaya pali Galatiya 6:7 yangatwazwa uli ukusoolola ningo ivya kuizanzya?

¹¹ Baibo ikati: “Muntu akazombola kulingana na  vino wakomela.” (Galatiya 6:7) Ukulanda sile icisinka ndi cakuti tukuipakizya ukuizanzya ni vintu iviipe tulasuka tucite vivyo kwene. Antu yamwi pa mulandu wa kutamba ivintu umuli upulumusi yasuka yacita upulumusi. Nomba Yeova akatwazwa ukumanya ningo vino tungacita pakuti tusoolole ivya kuizanzya ivisuma.

12. I vyani ivingatwazwa ukupingulapo ningo lino tukusoolola ivya kuizanzya?

¹² Ivya kuizanzya vimwi vyene vyamanyikwa ningo ukuti Yeova wavipata nu kumanya twamanya ukuti vivyo kwene avino caya. Nomba nga ndi cakuti ivya kuizanzya vivyo Baibo italandapo ndi cakuti ivisuma nanti iviipe tungacita uli? Yeova atatupeela masunde pali vino tungatamba, ukuvwa, nanti ukuwelenga. Lelo akalonda twaomvya kampingu witu wasambiliziwa ningo na Baibo lino tukusoolola. (Welengini Galatiya 6:5.) Yeova watupeela ivisinte vya masunde kuli kuti icumi icingatwazwa ukumanya vino akaelenganya. Visinte vivyo vikatwazwa ukusambilizya kampingu witu. Vikatwazwa ukumanya vino Yeova ‘akalonda twacita’ pakuti twasoolola ivintu ivingamuzanzya.—Efeso 5:17.

13. U mulandu ci uno Aina Klistu yakasoolwela ivya kuizanzya ivipusane pusane? Nomba i vyani vino aina Klistu yonsi yalinzile ukucita?

¹³ Ilingi, vino Umwina Klistu umwi wasoolola ukuti vingamuzanzya muze vitange vimuzanzye. U mulandu ci? Kwene twapusana vino cila muntu akalonda. Nupya vino wenga akulola ukuti vili ningo muze angalola ukuti visi ningo. Nomba nanti ciye vivyo, pakuti Aina Klistu yonsi yapingulepo ningo ivya kucita yalinzile  ukutungululwa ni visinte vya muli Baibo. (Filipi 1:9) Na cii cilatwazwa ukulasoolola ivya kutuzanzya ivitanga visosye Leza.—Masamu 119:11, 129; 1 Petulo 2:16.

14. (a) I cani cino tufwile ukwelenganyapo pali vino tukaomvya insita? (b) I vyani vino Paulo wacelwile Aina Klistu?

¹⁴ Na cuze cino tulinzile ukwelenganyapo i nsita ino tukasumba mu vya kuizanzya. Vivyo vilalanga ndi cakuti vya kuizanzya vyacindama kuli sweswe nanti foo. Swe Ina Klistu ukuombela Yeova ali cintu cicindame umu umi witu. (Welengini Mateo 6:33.) Nomba tungalenga ivya kuizanzya vyatusendela insita ikulu ukwaula nu kumanya. Paulo wacelwile Aina Klistu ati: “Tekelini mu mikalile inu. Mutaikala wa antu awelewele,  lelo wa antu yamano. Mwaomvya insita zinu ningo.” (Efeso 5:15, 16) Fwandi tulinzile ukulinga insita ino tulinzile ukusumba mu vya kutuzanzya nupya lyonsi tulinzile ukusininkizya ukuti ukuombela Leza ali cino tukukolezya umu umi witu.—Filipi 1:10.

15. Uzye tungaicingilila uli uku vya kuizanzya ivingalenga ucuza witu na Yeova ukononeka?

¹⁵ Twamanya ukuti tulinzile ukukana ivya kuizanzya vino tumanyile ukuti Yeova wavipata. Nomba tungacita uli ndi tukutwisika ndi cakuti ivya kuizanzya vivyo tulinzile ukuvisoolola nanti foo? Tale elenganyini pali cii. Ndi cakuti mukupita umu kazila akaya umu mwamba, uzye mungapitila umu mbali? Awe foo. Ndi cakuti mwacindika umi winu mulinzile ukutaaluka ukuli uzanzo. Avino caya nu ku vya kuizanzya vino tukasoolola. Baibo ikatunena ukuti: “Funtusya ingazo zyako uku ui.” (Mapinda 4:25-27) Fwandi tusisenka sile uku vya kuizanzya vino tumanyile ukuti iviipe, lelo tulinzile nu kutaaluka kuli vino tukulola ukuti limwi vitange viye ningo kuli sweswe nanti limwi vingalenga ucuza witu na Yeova ukononeka.

16. (a) I vintu ci vimwi vino Yeova wapata? (b) Tungacita uli pakuti tulange ukuti twapata vino Yeova wapata?

¹⁶ Kalemba wa masamu walemvile ukuti: “Mwe yano mwatemwa Yeova patini iviipe.” (Masamu 97:10, NWT.) Baibo ikatusambilizya vino Yeova akaelenganya na vino akauvwa. Muyuzye mweineco vino mukasambilila nga vingamwazwa ukulola ivintu wakwe vino Yeova akavilola. Tukasambilila ukuti Yeova wapata “ululimi lwa ufi, iminwe ikazwisya uwazi  wakaele, umwenzo ukaelenganya amapange alola uku viipe, ulwazo ulwangupale uku kucita viipe.” (Mapinda 6:16-19) Tukasambilila nu kuti tulinzile ukusenka uku ‘vicitwa vya winyi, ku kupepa utuluwi nu ulozi, kuzuwilana, kusoka, muvimbila, ukolesi nu kucita ivya muzangalwe nga na vyuze vikoline na vii.’ (Galatiya 5:19-21) Uzye mwalola vino ivisinte vii vingamwazwa ukusoolola ivya kuizanzya? Tukalonda ukulondela vino Yeova akalonda mu umi witu onsi, lino tuli na yauze nanti lino tuli swenga. (2 Kolinto 3:18) Vino tukasoolola lino tuli swenga vikalanga vino twaya.—Masamu 11:4; 16:8.

17. Uzye a mauzyo ci yano tulinzile ukuyuzya sweineco lino tutatala twasoolola ivya kutuzanzya?

¹⁷ Fwandi lino mukusoolola ivya kuizanzya, mwayuzya mweineco muti: ‘Uzye vino nimasoololapo vimalenga ucuza wane na Yeova ukuya uli? Uzye kampingu wane amaya uli?’ Lekini tusambilile pa visinte na vyuze ivingatwazwa lino tukusoolola ivya kuizanzya.

18, 19. (a) I vyani vino Paulo wacelwile Aina Klistu? (b) I visinte ci vya muli Baibo ivingatwazwa ukusoolola ningo ivya kuizanzya?

¹⁸ Lino tukusoolola i vya kutuzanzya, tukasoolola vino tukulonda viye mu melenganyo itu. Paulo watiile: “Lekini myenzo inu izuulemo kwelenganya vintu visuma vilinzile kutasiwa, ivya cumi, ivya mpomvu, visanguluke, viyembe, nga ni vyakucindikwa.” (Filipi 4:8) Ndi cakuti tukwelenganya pa vintu vya musango uwo, tungalanda ukuti: ‘Sungala upokelele amazwi yapa kanwa kane, na melenganyo amu mwenzo wane we Yeova.’—Masamu 19:14.

¹⁹ Yuzyini mweineco muti: ‘Uzye i vyani vino natemwa ukutamba, ukuvwa nanti ukuwelenga? Uzye ndi  natamba filimu, nkasyala nkwelenganya pa pa visuma nupya ivisanguluke? Uzye nkasyala nu mutende na kampingu musuma? (Efeso 5:5; 1 Timoti 1:5, 19) Uzye nkaya nu untungwa wa kupepa kuli Yeova? Nanti uzye limwi nkauvwa uyi? Uzye vino inatamba ivyalenga natandika ukwelenganya pa unkalwe nanti ivintu vyuze iviipe? (Mateo 12:33; Mako 7:20-23) Uzye ivya kuizanzya vino nkasoolola, vikalanga ukuti “nakolana na antu amu nsi”?’ (Loma 12:2) Ukwasuka amauzyo yaa kungatwazwa ukulola vino tulinzile ukucita pakuti ucuza witu na Yeova utwalilile. Tukalonda ukupepa wakwe vino kalemba wa masamu wapefile ukuti: “Umfuntusye ku kwika amano uku vyaciwelewele.” *—Masamu 119:37.

20, 21. U mulandu ci uno tulinzile ukwelenganyizizya pali yauze lino tukusoolola ivya kuizanzya?

²⁰ Na cuze icicindame cino tulinzile ukulaiusya aeci: “Vintu vyonsi vyazumiliziwa, lelo asi vyonsi vili nu muzano. Tulinzile kwelenganya pa vilondwa vya antu yauze, asi sile pa vilondwa vitu.” (1 Kolinto 10:23, 24) Pa mulandu wakuti twakwata untungwa wa kuicitila vyonsi vino tukulonda cisipiliula ukuti tulinzile sile ukucita vivyo kwene. Tulinzile ukwelenganya ningo pali vino aina na ya nkazi yanguvwa ndi cakuti twapingula pali vimwi.

²¹ Ya kampingu yapusana pusana. Tuti limwi mwemo  kampingu winu wamuzumilizya ukutamba filimu imwi pa TV. Nomba mwamanya ukuti umwina muze nanti nkazi wene kampingu wakwe akumucuzya. Mungacita uli? Nanti icakuti imukwata insambu zya kutamba, mungasoolola ukukanatamba. U mulandu ci? Pano ala musikulonda ‘ukwifya ku Ina Klistu yauzo’ nanti sile ‘ukwifya kuli Klistu kwene.’ (1 Kolinto 8:12) Tusilonda ukucita icili consi icingalenga Aina Klistu yanji ukusoka.—Loma 14:1; 15:1; 1 Kolinto 10:32.

22. Tungacita uli pakulanga ukuti tukaelenganya pa Ina Klistu yauze ndi yasoolola vino yakulonda?

²² Nupya, nga ndi cakuti kampingu witu asikutuzumilizya ukutamba, ukuwelenga nanti ukucita ivili vyonsi vino yauze kampingu wao akuzumilizya, tungacita uli? Pa mulandu wakuti mwatemwa nupya mwacindika umwina, mutange mumupatikizye ukusoolola vino mwemo mukulonda. Umuntu akupisya motoka akamanya ukuti yauze yangasimuzya nanti yangapisya panono ukucila vino wene akupisya nomba ala aakapisya yasuma. Mu nzila ili imwi kwene mwemo nu mwina muze mukalondela ivisinte vya muli Baibo ivili vimwi nomba vino mukasoolola vya kuizanzya vyapusana pusana ukulingana na vino cila muntu akulonda.—Kasambilizya 7:16; Filipi 4:5.

23. I vyani vingatwazwa ukusoolola ningo ivya kuizanzya?

²³ Fwandi, i vyani vingatwazwa ukusoolola ningo ivya kuizanzya? Tungacita vivyo ndi cakuti tukuomvya kampingu witu uwasambiliziwa ningo na Baibo nupya ndi cakuti twasakamala aina na ya nkazi. Nupya tulaya ni nsansa pa kumanya ukuti vyonsi vino tukucita ‘consi cino tukucita, tukucicita ku lulumbi lwakwe Leza.’