1, 2. Uzye Yeova akauvwa uli ndi cakuti tukwezya na maka ukuya acisinka?

LINO kalumendo kakuya uku ng’anda kakufuma uku sukulu, kazana cikwama ca mpiya ala muli impiya izingi. I vyani vino kamacita? Kangatoola impiya zizyo ziye izya kako. Nomba ukucila ukucita vivyo kaswilizya impiya zizyo uku mwineco. Lino nyina wa kalumendo uvwa vino umwanakwe atacita, azanga cuze.

² Avyazi aingi yakaya sana ni nsansa ndi cakuti ana yao yali ni cisinka. Tata witu uwa kwi yulu, Yeova a “Leza wa cumi,” nupya cikamuzanzya sana ndi cakuti tuli ni cisinka. (Masamu 31:5) Tukalonda ukumuzanzya nupya “tukalondesya kucita cisuma nsita zyonsi.” (Ayebulai 13:18) Lekini tulande pa nzila 4 muno ucisinka witu ungeziwa. Lyene tumalanda na pa visuma ivikacitika ndi cakuti twacimvya amezyo yayo.

3-5. (a) Tungacita uli pakuti tuye acisinka kuli sweineco? (b) I cani cingatwazwa ukuya acisinka kuli sweineco?

³ Pakuti tuye acisinka uku yantu yauze, tulinzile  ukuya acisinka kuli sweineco. Nomba citanguka ukucita vivyo. Umu nsita ya Ina Klistu akutandikilako, aina umu cilongano ca ku Lodesiya yaisombanga umu melenganyo yao ukuti yazanzyanga Leza. (Umbwilo 3:17) Naswe kwene cila muntu tungaisomba pali vino twaya.

⁴ Umusambi Yakobo walondolwile ukuti: “Uzye muntu umwi akaelenganya vino wene umupefi wakwe Leza? Ndi cakuti wene asyapindulula lulimi lwakwe, ale nu upefi wakwe uwasilesile nupya akaisomba umwisikulu.” (Yakobo 1:26) Tungaisomba sweineco ndi cakuti twatandika ukwelenganya ukuti ndi tukucita ivisuma vimwi Leza atange asakamale ndi cakuti tuli ni milandile iipe nanti ndi cakuti tukasomba. I cani cingatwazwa ukuta ukuisomba vivyo?

⁵ Ndi cakuti twalola mu cilola, tungalola vino tukaloleka ukunzi. Ndi cakuti twawelenga Baibo, tungalola vino twaya umu kasi. Baibo ingatwazwa ukumanya muno twakoma na muno twatonta. Tukamanya vino tulinzile ukusenukamo mu myelenganyizizye itu, imicitile itu ni milandile itu. (Welengini Yakobo 1:23-25.) Nomba ndi cakuti tukuinena sweineco ukuti tusiluvyanya, cingalenga tuvilwe ukusenuka. Fwandi tulinzile ukuomvya Baibo pakuti tuimanye sweineco umu cisinka. (Nyimbo zya Ndosya 3:40; Hagai 1:5) Ipepo nalyo lingatwazwa ukuilola vino twaya. Tungalenga Yeova ukuti atucecete nu kutwazwa ukulola muno tukaluvyanya pakuti tuzifye miyele itu. (Masamu 139:23, 24) Tukaiusya ukuti “Yeova wapata umuntu akaifya uku mufulo, lelo aololoke ali yakundwe yakwe.”—Mapinda 3:32.

6. U mulandu ci uno iya nu muci yalinzile ukuyela ni cisinka?

⁶ Ukuya acisinka umu lupwa kwacindama sana. Ndi cakuti iya nu muci yali ni cisinka yangayuvwa ukuya acingililwe nupya yangatailana. Ukukanaya acisinka mu cupo kungalolekela umu nzila izipusanepusane. Umuntu umutwalwe nanti umutwale angatandika ukulangizya icintemwa uku muntu muze, ukutamba vikope vya uzelele nanti ukutandika ukuvwana nu muntu wino yatatwalana nawe. Uvwini vino kalemba wa masamu walanzile: “Nsiizya na antu antumpu, nanti ukuikumika ku antu asomvi.” (Masamu 26:4) Ndi  cakuti musi ni cisinka nu mu melenganyo kwene, cingalenga icupo cinu ukuya mu uzanzo.

7, 8. Uzye mungaomvya uli Baibo pa kusambilizya ana ukumanya vino ucisinka wacindama?

⁷ Ana nayo kwene yalinzile ukumanya ukuti ukuya acisinka kwacindama. Avyazi yangaomvya Baibo ukusambilizya ana yao vii. Mwaya amalyasi ya antu ataali ni cisinka ali wakwe: Akani uwizile aya umupupu; Geazi uwasomvile pakuti yamupeele impiya; alino na Yuda uwiyanga impiya nu kwiza futuka Yesu pa mpiya makumi yatatu zyakwe siluva.—Yoswa 6:17-19; 7:11-25; 2 Yamwene 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Yoane 12:6.

⁸ Nupya muli Baibo kwene mwaya na malyasi ya antu aali ni cisinka, ali wakwe: Yakobo uwanenyile ana yakwe ukuti yaswilizye impiya zino yazanyile; Yefuta nu mwanakwe umukazyana aafikilizye ulayo uno yalavile kuli Leza; alino na Yesu uwali ni cisinka na lino ivintu vyatazile. (Utandiko 43:12; Yakapingula 11:30-40; Yoane 18:3-11) Amalyasi yaa yangazwa ana ukumanya vino ucisinka wacindama.

9. Uzye cingazwa uli ana ndi cakuti avyazi yali ni cisinka?

⁹ Avyazi yangasambilila ivingi uku cisinte ca muli Baibo icakuti: “Uzye lyene wemo ungasambilizya umuzo uli lino usyaisambilizya we mwisikulu? Wemo ukakosola uti, ‘Utaiya’ lino wemo ukaiya!” (Loma 2:21) Ana yakamanya ndi cakuti avyazi yakucita ivipusane na vino yakalanda. Ndi cakuti twanena ana itu ukuya acisinka nomba ala swemo tusi ni cisinka yakavulunganiziwa. Ndi cakuti ana yalola ukuti avyazi yao yakasomba, nu mu tuntu sile utunono nayo kwene avino yalacita. (Welengini Luka 16:10.) Nomba ndi cakuti ana  yalola ukuti avyazi yao yali ni cisinka cingalenga yakize yakaye avyazi yasuma lino nayo yalakwata ana yao.—Mapinda 22:6; Efeso 6:4.

10. Tungaya uli acisinka lino tukulanda na Ina Klistu yanji?

¹⁰ Nupya tulinzile ukuya acisinka ku ina na ya nkazi. Canguka sana amalyasi yano tukalanda cila wanda ukusenuka yaya ulwambo nanti ukononela umuntu muze izina. Ndi cakuti twalanda amazwi yamwi yano ituvwa sile tutamanyile ni cisinka, cingalenga tusalanganye ufi. Fwandi cingazipapo ‘ukusunda utunwa twitu.’ (Mapinda 10:19) Ukuya acisinka cisipiliula ukuti tulinzile ukulanda vyonsi vino tukwelenganya, vino tumanyile nanti vino ituvwa. Nanti icakuti vino tukulonda ukulanda ivya cumi, iyo asi ncito itu nanti limwi citakweti incito ukulanda amazwi yayo. (1 Tesalonika 4:11) Antu yamwi yakalanda amazwi aipe pa kuipokolola nu kulanda ati: “Nemo nkukunenako sile icisinka.” Nomba swe yantu yakwe Yeova, tukalonda amazwi itu lyonsi ukuya asuma.—Welengini Kolose 4:6.

11, 12. (a) Uzye umuntu angalenga uli ivintu ukwipa ndi cakuti wakana ukuya uwa cisinka lino wacita uluyembu? (b) A mauzyo ci yano tungayuzya sweineco? (c) Uzye tungaya uli acisinka umwi uvi lyakwe Yeova?

¹¹ Yeova wapeela ya eluda umulimo wa kwazwa amu cilongano. Cikaangukila sana ya eluda ukutwazwa ndi cakuti tuli ni cisinka kuli aliyo. U mulandu ci uno twalandila vivyo? Ndi cakuti imulwala lyene mwaya kuli ya dokota ukuti yamwazwe, uzye mungafisa vimwi vino mukulola ivikulanga ati imulwala? Yangamwazwa uli ndi cakuti mwacita vivyo? Vivyo kwene avino caya ndi cakuti twifya, tutalinzile ukulanda ivya ufi  pali vino itucita. Lelo tulinzile ukuya kuli ya eluda nu kuyanena icisinka. (Masamu 12:2; Milimo 5:1-11) Nomba elenganyini na pali vii: Mungacita uli ndi cakuti cuza winu watacita uluyembu ulwipisye? (Aina Levi 5:1) Uzye mungalanda muti: “Ndi cakuti nene cuza wakwe umu cumi, namamusungila inkama ii”? Nanti limwi mungiusya ukuti ya eluda yangamwazwa ukuzifya ucuza wakwe na Yeova nu kuukomya?—Ayebulai 13:17; Yakobo 5:14, 15.

¹² Nupya tulinzile ukuya acisinka mwi uvi lyakwe Yeova lino tukulemba malipoti aali wakwe lipoti wakwe vino twaomvile umu mulimo. Nupya tukaya acisinka lino tukulemba fomu wa upainiya nanti kulemba fomu aliwensi.—Welengini Mapinda 6:16-19.

13. Tungacita uli pakuti tuye acisinka lino tukuomba na Ina Klistu yanji?

¹³ Aina na ya nkazi yatalinzile ukulemenkanya ivya uculuzi nu kupepa. Tutalinzile ukucita ivya uculuzi lino tuli pa Ng’anda ya Wene nanti umu mulimo. Nupya tusicenjezya aina na ya nkazi mu vya uculuzi. Ndi cakuti mwalemba ya Nte incito, mulinzile ukuyafolesya pa nsita kwene ino yafwile ukufolelapo, nu kuyafolesya izikumanile, nanti ukuyacitila ivintu vino mulinzile ukuyacitila vino masunde ya uteeko yalanda. Vintu vivyo vili wakwe ukuyalipilila ukucipatala nanti ukuyapeela impiya lino yaya umu kupuzako. (1 Timoti 5:18; Yakobo 5:1-4) Ndi cakuti Nte aliwe wamwingizya incito mutalinzile ukwenekela ukuti amamucitilanga ivintu ivipusaneko na yauze. (Efeso 6:5-8) Mwasininkizya ukuti mukuomba ukulingana ni nsita ino muvwana alino nu kuomba imilimo ino muvwana.—2 Tesalonika 3:10.

14. I vyani vino Aina Klistu yalinzile ukucita lino yatatala yatandika ukucitila uculuzi pamwi?

 ¹⁴ Nga ndi cakuti twatandika ukuomba na ina na ya nkazi tungacita uli? Limwi tuti mwika pamwi ivintu vya kukazya nanti mwapoka loni. Kwaya icisinte ca muli Baibo icingatwazwa sana umu milimo ili wakwe iyo, icisinte cico i cakuti: Mwalemba vyonsi! Lino kasema Yelemiya wakazile impanga imwi, walemvile vino yazumilizyanyizye pa mapepala yaili nu kupeela inte ipepala lyonga ukuti isainepo asunga na mapepala yayo akwiza omvya uku nkoleelo ndi kwaya vimwi. (Yelemiya 32:9-12; loliniko na Utandiko 23:16-20.) Yamwi yakalola ukuti ukulemba vino iyalanzyanya cingalenga ciloleke ngati yatataila umwina. Nomba ukulanda sile icisinka ukulemba vino imulanzyanya kukacefyako ukupusana. Nanti sile umu vya uculuzi mwaiusya ukuti umutende umu cilongano wacindama sana ukucila ivya uculuzi.—1 Kolinto 6:1-8; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 30.

15. Uzye Yeova akauvwa uli pali vino antu yasiya ni cisinka umu uculuzi?

¹⁵ Tulinzile ukuya acisinka uku yantu yonsi ukwikako sile na yano yasi Ante Yakwe Yeova. Cacindama sana kuli Yeova ukuya acisinka. ‘Inteeko zya ucenjezi zikasosya Yeova, lelo icipimo icisi caucenjezi cene cikamuzanzya.’ (Mapinda 11:1; 20:10, 23) Mu nsita ino Baibo yalembwanga antu yaomvyanga sana masikelo. Nomba ya kakazya yamwi yene yatali ni cisinka kuli yano yakazyangako, yayapeelanga ivinono nanti ukupoka impiya ukucila vino yuvwananga. Wakwe vino cali pa nsita iya, antu aingi yasi ni cisinka umu uculuzi  wao ndakai. Nupya wakwe vino Yeova wapasile antu ataali na ucisinka avino waya na ndakai.

16, 17. Usomvi wa musango ci uno antu aingi yakalola ukuti waya sile ningo uno tulinzile ukutalukako?

¹⁶ Swensi kwene ivintu vimwi vikatucitikila ivingalenga tutaya na ucisinka, vili wakwe ukulemba ma fomu pa kulonda incito, ukulemba ma fomu ya ku uteeko, nanti pa masindano ya kusukulu. Antu aingi yamanya ukuti citaipa ukusomba, ukukukumya nanti ukulemba amasuko angalenga umuntu atamanya icisinka. Cico citange cituzungusye. Baibo yasoowile ukuti umu manda akusyalikizya antu “yalaitemwa, atemwisya impiya, . . . nupya yalapata visuma.”—2 Timoti 3:1-5.

¹⁷ Insita zimwi cingaloleka ukuti antu aataya ni cisinka ivisuma ivingi vikayacitikila. (Masamu 73:1-8) Umwina Klistu limwi yangamuzinga ncito, ukumucenjezya impiya, nanti ukumucitila iviipe pa mulandu nu kuya ni cisinka. Nomba ukuya ni cisinka kwazipa sana. U mulandu ci uno twalandila vivyo?

18. U mulandu ci uno ukuya ni zina lisuma kwazipila?

¹⁸ Ukumanyikwa ukuti twaya na ucisinka, nupya tungatailwa kwacindama sana umu nsi ii ndakai. Swensi kwene twakwata isyuko lya kumanyikwa umu musango uwo. (Mika 7:2) Umu cumi antu yamwi yangamuseka nu kumutumfya pa mulandu wa kuya ni cisinka. Nomba yamwi yakataizya sana ucisinka winu nupya yangamutaila. Ukuzinguluka insi yonsi ya Nte Yakwe Yeova yamanyikwa ukuti yaya ni cisinka. Yamwi yatemwa ukwingizya ya Nte incito pa mulandu wakuti yamanya ukuti yalaya ni cisinka. Nanti lino yauze yene  yayazinga incito pa mulandu nu kukanaya ni cisinka, ya Nte yene yakatwalilila ukuomba.

19. Uzye ucuza witu na Yeova ungaya uli ndi cakuti tuli ni cisinka?

¹⁹ Ukuya acisinka umu vintu vyonsi kulalenga muye na kampingu musuma nu kuya nu mutende. Tungaya wakwe Paulo uwalemvile ati: “Twasininkizya ukuti myenzo itu ili ningo.” (Ayebulai 13:18) Ni cicindame icakuti Tata witu uwakutemwa Yeova alaalola nu kutaizya pali vino tukaezya na maka ukuya na ucisinka umu vintu vyonsi.—Welengini Masamu 15:1, 2; Mapinda 22:1.