1-3. (a) U wila ci onga uno Yeova watupeela? Nupya tungauomvya uli umu nzila ipe? (b) Tulinzile ukuomvya uli uwila wa kuvwanga?

TUTI isi wapeela umwanakwe umulumendo injinga. Ali ni nsansa lino akupeela umwanakwe uwila uwo. Nomba nga ndi cakuti umwana asikupisya ningo injinga wailekelezya wapunka nu muntu wamucisa nu kumucisa, cingaya uli? Isi anguvwa uli?

² Yeova ali Kapeela wa “wila usuma onsi ni cakupeelwa cifumaluke consi.” (Yakobo 1:17) Uwila onga uno Leza watupeela u kuvwanga. Ukuvwanga kukalenga twalanga vino tukwelenganya na vino tukuyuvwa. Tukavwanga ivintu ivingazwa yauze nu kuyalenga yuvwe ningo. Nomba vino tukalanda vingalenga yauze ukusoka.

³ Amazwi yakwata sana amaka nupya Yeova akatusambilizya vino tungaomvya uwila wa kuvwanga. Watunena ukuti: “Mutaomvya mazwi akucisa. Lelo omvini mazwi asuma akwazwa, mazwi akakuula nu kupeela vikulondekwa, pakuti vino mukulanda viye vyakwazwa yao akumuvwa.” (Efeso 4:29) Lekini tusambilile vino tungacita pakuti twaomvya uwila uno Leza  watupeela umu nzila ingamuzanzya nu kukomelezya yauze.

4, 5. I vyani vino tungasambilila pa maka yano amazwi yakwata umu mapinda ya muli Baibo?

⁴ Amazwi yakwata amaka, fwandi tulinzile ukucenjela sana pa mazwi yano tukalanda na vino tukayalanda. Pa Mapinda 15:4 pakati: “Amazwi amutembo yali wa muti uno ukapeela umi, lelo amazwi aukali yakacisa umwenzo.” Wakwe vino umuti usuma ukateekezya nupya ukapeela umi avino na mazwi asuma yaya kuli yano yakuvwa. Lelo amazwi aipe yakasosya yauze nupya yakalenga yauvwa uyi.—Mapinda 18:21.

⁵ Pa Mapinda 12:18 pakati: “Akacincila ukuvwanga, ivivwangwa vyakwe vikatota wa mupeni.” Mazwi aipe yangalenga umwi ukuvwa uyi na ucuza ukusila. Limwi mukwiusya lino umwi wamunenyile amazwi aipe amusosizye. Nomba pa mapinda pakatwalilila na mazwi yakuti: “Mazwi ya muntu wa mano yali wa mulembo ku antu avule.” Mazwi asuma yangapozya umwenzo uli nu ulanda nu kulenga ya cuza atiile ukuvwana yatandike ukuvwana nupya. (Welengini Mapinda 16:24.) Ndi cakuti tukwiusya ukuti amazwi yangalenga umwi ukusoka nanti foo, tulaacenjela sana mu mivwangile itu.

6. U mulandu ci uno cikatalila ukuikanya mu mivwangile?

⁶ Umulandu na uze uno tulinzile ukucenjelela mu mivwangile itu u wakuti swensi kwene tutamalilika. “Amelenganyo ya antu yaya ankota,” nupya vino tukavwanga ilingi vikalanga ivyaya umu myenzo itu. (Utandiko 8:21; Luka 6:45) Cingatala sana ukuikanya umu  mivwangile. (Welengini Yakobo 3:2-4.) Nomba tulinzile ukwezya na maka ukuzifya imivwangile itu kuli yauze.

7, 8. Uzye imivwangile itu ikalenga ucuza witu na Yeova ukuya uli?

⁷ Nupya tulinzile ukucenjela umu mivwangile itu pa mulandu wakuti tulalondolola kuli Yeova pa mazwi yano tukalanda na vino tukayalanda. Pali Yakobo 1:26 pakati: “Uzye muntu umwi akaelenganya vino wene umupefi wakwe Leza? Ndi cakuti wene asyapindulula lulimi lwakwe, ale nu upefi wakwe uwasilesile nupya akaisomba umwisikulu.” Izwi lyakuti “uwasilesile” lingapiliula nu kuti “icaula umulimo.” (1 Kolinto 15:17) Fwandi ndi cakuti tusikucenjela umu milandile itu tungonona ucuza witu na Yeova.—Yakobo 3:8-10.

⁸ Calangilila sile paswe ukuti twakwata imilandu isuma iyakuyela acenjele pa mazwi yano tukalanda na vino tukayalanda. Pakuti twaomvya ningo uwila wa  kuvwanga mu nzila ino Yeova akalonda, tulinzile ukumanya mazwi yano tutalinzile ukuomvya.

9, 10. (a) Aamazwi ya musango ci yano antu aingi yakaomvya ndakai? (b) U mulandu ci uno tusiomvezya amazwi aipe?

⁹ Ukuomvya amazwi aipe nanti akowele uukuvula sana ndakai. Aingi yakaelenganya ukuti yalinzile kuomvya mazwi aipe pakuti vino yakulandapo vyuvwike. Aakalanda ivyakusekesya ilingi yakaomvya amazwi aipe pakuti antu yaseke. Nomba umutumwa Paulo watiile: “Lelo ndakai mulinzile kufumako ku vintu vii. Mulinzile kutaluka ku kusoka, cipyu, nga nu lupato. Mutatukana nanti kulanda ivya winyi.” (Kolose 3:8) Nupya walanzile nu kuti Aina Klistu ya cumi yatalinzile ‘ukuvwanga amazwi aamasiku.’—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Amazwi aipe yakasosya Yeova na antu amutemwa. Yene akowele. Muli Baibo “ivikowele” vyaya pa “vintu vino untunze ukacita.” (Galatiya 5:19-21) Pa vikowele paya na maifyo aingi apusane pusane nupya ukucita icikowele cimwi cingalenga ucite icikowele na cuze. Ndi cakuti umuntu wayelezya ukuomvya amazwi akowele nupya aipe nupya wakana ukuta, ala cikulangilila ukuti umuntu wiyo atalinzile ukuya umu cilongano.—2 Kolinto 12:21; Efeso 4:19; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 23.

11, 12. (a) Uzye ulwambo i cani? (b) U mulandu ci uno tutalinzile ukononela mazina ya antu yauze?

¹¹ Nupya tulinzile ukutaluka uku lwambo. Twaumbwa ukuti twaika sana amano uku yantu yauze nu kunenako anji na ya lupwa pa vintu ivikucitika. Nu mu nsita ya atumwa kwene Aina Klistu akutandikilako yalondanga  sana ukumanya vino aina na ya nkazi yacitanga na vino yangacita pakuti yayazwe. (Efeso 6:21, 22; Kolose 4:8, 9) Nomba canguka sana ukusenula ilyasi lino mukulanda pa muntu ukuya ulwambo. Ndi cakuti twatwalilila ukuya nu lwambo tungalanda amazwi ya ufi nanti ankama. Ndi cakuti tutacenjile amazwi yaa aipe yangaya aufi nanti mazwi angonona izina lya muntu. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Mazwi aipe yakaonona izina lya muntu, yakaleta ukulemanila nu konona ucuza.—Mapinda 26:20.

¹² Yeova akalonda twaomvya amazwi akwazwa nu kukomelezya yauze asi akulenga ya cuza ukuya alwani. Yeova wapata antu “akasongelekanya akundwe.” (Mapinda 6:16-19) Umuntu uwatandikilepo ukulanda amazwi aipe a Satana Ciwa uwononyile izina lyakwe Leza. (Umbwilo 12:9, 10) Umu nsi ii ndakai caseka sana antu ukusombezya auze. Nomba ivintu vya musango uwo vitalinzile ukucitika umu cilongano. (Galatiya 5:19-21) Fwandi tulinzile ukucenjela pali vino tukalanda nupya lyonsi tulinzile ukwelenganya lino tutatala twalanda. Lino mutatala mwanena umuntu muze amazwi yano imuvwa kumwi, mwayuzya mweineco imuti: ‘Uzye vino nkulonda ndande ivya cumi? Uzye ndi nacita vivyo ala nkulanga icikuuku? Uzye vingazwa umuntu wino nkulonda ukunena? Uzye ningatemwa ukuti umuntu wino nkulandapo auvweko? Uzye ninguvwa uli ndi cakuti umwi walandanga vii pali nene?’—Welengini 1 Tesalonika 4:11.

13, 14. (a) Uzye amazwi aipe yangalenga antu yauze ukuvwa uli? (b) Uzye intusi i cani? U mulandu ci uno Aina Klistu yatalinzile ukutukila yauze?

¹³ Insita zimwi swensi tukalanda ivikalenga itwiza  tuvwa uyi lino papita insita. Nomba tutalinzile ukuyelezya ukupeela yauze imilandu nanti ukulanda iviipe pali aliyo. Tutalinzile ukuomvya amazwi aipe umu umi witu. Paulo walanzile ukuti: “Acino tiini kupatana, kuya ni cipyu, nanti kusoka. Tiini kulemanila nanti kutukanana.” (Efeso 4:31) Amabaibo yauze yasenula amazwi yakuti ukutukanana ukuti “mazwi ya uciwa” “miponto” nanti “mazwi antusi.” Amazwi aipe yakalenga umuntu ukukanacindikwa nupya yakalenga auvwa ukuya uwasilesile. Ana yangasoka zuwa ukuyanena amazwi yayo fwandi tulinzile ukucenjela sana lino tukulanda nayo pakuti tutaomvya amazwi angalenga yasoke.—Kolose 3:21.

¹⁴ Baibo ikatusoka ukuti tutalinzile ukuomvya amazwi aipe sana, kuli kuti antusi. Intusi u kunena yauze amazwi aipe pakuti ciyawaye. Citange cizipe umwi ukutuka uwakwe nanti umwana pakuti cimuwaye. Nupya umuntu uwakana ukuta ukutukana atalinzile ukuya umu cilongano. (1 Kolinto 5:11-13; 6:9, 10) Wakwe vino twasambilila, ndi cakuti tukulanda amazwi aipe, aufi, nupya muno musi icikuuku tulalenga ucuza witu na Yeova na antu yauze ukononeka.

15. I mivwangile ya musango ci ingalenga ucuza ukukoma?

¹⁵ Uzye tungacita uli pakuti twaomvya uwila wa kuvwanga ukulingana na vino Yeova akalonda? Nanti icakuti Baibo itatunena vino tulinzile ukuvwanga na vino tutalinzile ukuvwanga, yatunena ukuti tulinzile ukuomvya sile amazwi ‘asuma nupya akakuula.’ (Efeso 4:29) Mazwi akakuula yatakowela, a cikuuku, nupya acumi. Yeova akalonda twaomvya amazwi akukomelezya  nupya akwazwa yauze. Iyo ingaya iintazi. Cikalondekwa ukuombesya pakuti twalanda amazwi asuma ukucila ukulanda amazwi aipe nupya akusosya. (Tito 2:8) Lekini tulande pali vimwi vino tungacita pa kukuula yauze muli vino tukalanda.

16, 17. (a) U mulandu ci uno tulinzile ukutaizizya yauze? (b) Aaweni yano tulinzile ukutaizya?

¹⁶ Yeova na Yesu yakatutaizya sana. Tukalonda ukuyakolanya. (Mateo 3:17; 25:19-23; Yoane 1:47) Ndi cakuti tukutaizya yauze nu kulenga yakomeleziwe cingalanga ukuti tukayelenganyapo nu kuti twaikako amano. Pa Mapinda 15:23 pakati: “Kulanda amazwi asuma kwazipa.” Tukakomeleziwa ndi cakuti umwi watutaizya pali vino tukaombesya nanti pali vino itucita.—Welengini Mateo 7:12; lolini Vyeo Vya ku Mpela pa namba 27.

¹⁷ Ndi cakuti mwayelezya ukulola ivisuma umu yantu yauze cingaamwangukila ukutaizya. Limwi mwalola umwi umu cilongano akapekanya ningo malyasi nanti aakaombesya ukwasukapo pa kulongana, mungamutaizya. Mungataizya uwacance akuomvya icumi cino wasambilila uku sukulu, nanti uumukoloci akaombesya umulimo wa kusimikila. Limwi amazwi inu akutaizya ayano yakulonda. Icicindama na iya ukunena umuci ukuti wamutemwa nu kumutaizya. (Mapinda 31:10, 28) Wakwe vino ivilimwa vikalonda uluswepo na manzi, antu nayo yakalonda ukuyataizya. Avino caya nu ku ana kwene. Mwaezya na maka ukutaizya yauze pa miyele yao isuma na pali vino yakaombesya. Ukutaizya kukalenga yatwalilile ukuombesya nu kutaila ukuti yangakwanisya ukuomba alino nu kuyalenga ukuti yaezya na maka ukucita ivisuma.

18, 19. U mulandu ci uno tulinzile ukuombesya ukukomelezya yauze nu kuyateekezya? Tungacita uli vivyo?

 ¹⁸ Ndi tukukomelezya yauze nu kuyateekezya ala tukukolanya Yeova. Akasakamala sana “aicefya” na “afuke.” (Ezaya 57:15) Yeova akalonda ukuti ‘twakomelezyanya’ nu “kwazwa atonte.” (1 Tesalonika 5:11, 14) Ndi cakuti tukucita vivyo, Yeova akalola nu kutaizya pa kuombesya kwitu.

¹⁹ Limwi mungalola umwi umu cilongano aali nu ulanda nanti mutonte. I vyani vino mungalanda ivingazwa umuntu wiyo? Limwi mutange mumale intazi ino akweti nomba mungalenga umuntu alole ukuti  mwamusakamala. Limwi mungapekanya ukuya izya pamwi nawe. Ukuwelenga ilembelo limwi ilingamukomelezya nanti sile ukupepela pamwi nawe. (Masamu 34:18; Mateo 10:29-31) Mwayazwa ukumanya ukuti aina na ya nkazi umu cilongano yayatemwa sana. (1 Kolinto 12:12-26; Yakobo 5:14, 15) Nupya mwalanda umu nzila ingalanga ukuti vino mukulanda ivya cumi.—Welengini Mapinda 12:25.

20, 21. I cani cikalenga cangukile umwi ukulondela ukupanda amano?

²⁰ Nupya tukakuula yauze ndi cakuti tukuyapandako amano asuma. Pa mulandu wakuti tutamalilika  swensi kwene tukalonda ukupandwako amano cila nsita. Pa Mapinda 19:20 pakati: “Uwauvwa kuli yano yakukupanda amano, pokelela amasunde yao, apakuti nawe kwene uku nkoleelo ukakwate amano.” Asi ya eluda sile aalinzile ukupandako amano nanti ukukalipila. Avyazi yalinzile ukwazwa ana yao. (Efeso 6:4) Na ya nkazi nayo yangapandanako amano. (Tito 2:3-5) Pa mulandu wakuti twatemwa aina na ya nkazi tukasininkizya ukuti vino tukuyapandako amano visikuyalenga yauvwa uyi. I cani cingatwazwa pakuti tucite vivyo?

²¹ Limwi mukwiusya insita imwi lino umwi wamupanzileko amano asuma umu nzila yakuti camwangukile ukulondela. I cani calenzile kuye ukupanda amano ukusuma? Limwi mwayuvwile ukuti umuntu wiyo wamusakamile sana. Nanti limwi walanzile umu nzila ya kutemwa. (Kolose 4:6) Ukupandako amano kuko kufwile kwasintilile pali Baibo. (2 Timoti 3:16) Tulande amazwi vivi kwene vino yali muli Baibo nanti foo, tulinzile ukusininkizya ukuti ukupanda amano konsi kulinzile ukufuma mu Malembo. Swensi kwene tutalinzile ukupatikizya yauze ukucita vino tukwelenganya nanti ukukanalondela vino malembelo yakalanda pakuti sile yalondele vino tukulonda. Ukwiusya vino cali lino yamupandangako amano kungamwazwa lino namwe mukupandako yauze amano.

22. Uzye mukalonda ukuomvya uli uwila wa kuvwanga?

²² Ukuvwanga u wila ukufuma kuli Leza. Pa mulandu wakuti twamutemwa cikalenga twaomvya ningo uwila uwo. Mwaiusya ukuti amazwi yakwata amaka yakutoovola nanti ukukuula. Fwandi lekini twaezya na maka ukuomvya amazwi asuma aakukomelezya yauze.