1-3. (a) U mulandu ci uno umutumwa Paulo wavulunganyiziwa lino ali umu Atena? (b) Uzye ukusambilila pali vino Paulo wacisile kungatwazwa uli?

 PAULO watavulunganyiziwa. Ali umu Atena uku Gilisi kuno pa nsita imwi Sokuleti, Plato, na Alisitoto yatazile iyaya iyasambililako. Umu musumba wa Atena mwavula sana ivya mipepele. Konsi kuno Paulo walolekesya wakwe umu matempele, ku ncende kuno antu yakazanwa sana, nu mu miseo akulolako sile ivilubi alino na ya leza yano Aina Atena yakapepa. Paulo amanyile vino Yeova, Leza wa cumi, akaelenganya pa kupepa ivilubi. (Kufu. 20:4, 5) Umutumwa akwelenganya wakwe vino Yeova akaelenganya, sana sana pa kupepa ivilubi.

² Vino Paulo walola lino wingila umu maliketi vyalenga wavulunganyiziwe sana. Umu makoona nu mu milyango muli sile ivilubi vyakwe leza Helemesi. Nupya ivilubi kwene vii yavicindika sana. Uzye umutumwa Paulo amacita uli pakuti asimikile uku yantu acindikisya sana ivilubi? Uzye amateekela nu kwelenganya pali vimwi vino antu yaamanya pakuti angalanzyanya nayo? Uzye amakwanisya ukwazwako yamwi ukulonda Leza wa cumi nu kumuzana?

³ Pa Milimo 17:22-31, pakalangilila amazwi aa kulyombeleka, aa mucenjelo nupya aakwiluka yano Paulo waomvizye uku yonsi Aina Atena ali asambilile. Ukusambilila pali vino Paulo wacitanga, kungatwazwa ukulaomvya vino antu yaamanya pakuti itutandika ukulanzyanya nayo alino nu kuyazwa ukulailuka pali vino yakusambilila.

4, 5. Aekwi kuno Paulo wasimikile lino wali umu Atena nupya antu ya musango ci aalondekwanga ukusimikilwa?

⁴ Uku ma 50 C.E., lino Paulo wali pa lwendo lwakwe ciili ulwa umisyonali, watazile aikalako umu Atena. a Wakwe vino Paulo wacitanga lyonsi, lino waloleelanga Sailasi na Timoti aafumanga uku Beleya, “watandike ukulanzyanya na Ayuda umwi sunagogi.” Nupya wayanga uku ncende ukwazanwanga Aina  Atena ataali Ayuda, incende wakwe uku “maliketi.” (Mili. 17:17) Incende ukwayelile maliketi yayelile uku katutu ka Akulopolisi umu Atena nupya incende yii yakuzile ukufika kuli 5 hekita nanti ukucilapo. Incende ukwayelanga maliketi yayanga ikulu sana ukucila incende ili yonsi wakwe incende kuno yakazizyanga nanti ukukala, nupya yayanga ikulu ukucila ni ncende ukwazanwanga sana antu umu musumba. Lupapulo lumwi ulwa kulondelezyamo ivyeo lwalanda ukuti uku ncende yii “kwavulanga sana ivya uculuzi, ivya mapolitiki, alino u kwacitikilanga sana intambi zyonsi izya mu musumba.” Aina Atena aali asambilile sana yayanga yakukolongana uku ncende kwene yii pakuti yangalanzyanya.

⁵ Paulo wazanyile antu aali atale uku ncende ukwayelile maliketi. Pa yantu yano Paulo wazanyile pali Aina Epikuli na Aina Sitoiki acimvyanyanga umu mano ya untunze. b Aina Epikuli yazumile ukuti umi wizile iuyako ukwaula ukwenekela. Nupya yelenganyanga ukuti: “Tutalinzile ukutiina Leza; Tutalinzile ukutiina imfwa; Tungacita ivisuma; Tungazizimizya iviipe sweineco.” Aina Sitoiki yazumiile ukuti umuntu alinzile ukulaelenganyizizya nupya yataazumile muli Leza. Aina Epikuli na Ina Sitoiki yataazumile umu kutuutuluka ngu kulingana na vino asambi yakwe Klistu yasambilizyanga. Ukwaula nu kutwisika, vino maumba yaa yaili yazumiile umu mano ya untunze vyapusine sana ni visambilizyo vya Ina Klistu ya cumi wakwe vino Paulo wasambilizyanga.

6, 7.Uzye Agiliki yamwi aali asambilile sana yacisile uli pali vino Paulo wasambilizyanga, nupya vyakolana uli ni vikatucitikila ndakai?

⁶ Uzye Agiliki aali asambilile sana yacisile uli pali vino Paulo wasambilizyanga? Yamwi yaomvyanga amazwi apiliulanga ukuti “civwangevwange,” nanti akunyi akakakompa imbezu. (Mili. 17:18) Ukulingana na vino umonsi umwi uwasambilila walanzile ukulozya ukwi izwi lino yasenulako amazwi akuti “civwangevwange,” nanti akunyi akakakompa imbezu, walanzile ati: “Lyaomviwanga uku kunyi akanono akakompanga imbezu, nupya pa cisila lizile ilitandika ukuomviwa uku yantu asolanga ivyakulya vino iyasumba ni vyakulya ivitazifile vino yasumbanga uku ncende ukwayelile maliketi. Nupya lino papisile insita, izile iyatandika ukuliomvya uku muntu uwakuti atuvwikisye ilyasi lyonsi sana sana ndi cakuti atamanyile ivisinka vyonsi nomba atandika ukusalanganya ilyasi kwene lilyo.” Fwandi tungati, aonsi yaaya aasambilile yalandanga ukuti Paulo wali u mutuutu nu kuti walandanga sile vino uvwile uku yantu yauze. Wakwe vino tumalola, Paulo atuvwile intete nanti ukutoovoka api zina lino yamwamanga.

⁷ Vikwene avino caya na ndakai. Swe Ya Nte Yakwe Yeova ilingi antu yakatwama mazina amusalula pa mulandu na vino twazumilamo. Wakwe, yamwi akasambilizya yakalanda ukuti icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile i ca cumi nu ukuti antu aa mano yalinzile ukucizumila. Nupya antu akakana ukuzumila icisambilizyo cii, yakayalola ukuti awelewele. Yakalonda antu yaelenganya ukuti vino tukasambilizya ukuti vintu vyaumvilwe, i cisambilizyo ca kwelenganya sile. Nomba tusisakamala. Lelo tukaya asipe lino tukulondolola pali vino twazumilamo ukuti kwaya umwi uwakwatisya mano uwaumvile ivya umi vyonsi, kuli kuti Yeova Leza.—Kuso. 4:11.

8. (a) I vyani vino yamwi yacisile lino yuvwile vino Paulo wasimikilanga? (b) I vyani limwi ivyali nu kucitikila Paulo lino yamutwazile ku Aleopago? (Lolini futunoti.)

 ⁸ Antu yauze yene yacisile ivipusaneko lino yuvwile kuli vino Paulo wasimikilanga apa maliketi. Yalanzile iyati: “Akuloleka kwati akusimikila pali ya leza aatamanyikwa.” (Mili. 17:18) Uzye umu cumi Paulo watandike ukusambilizya Aina Atena pali ya leza yano yataamanyile? Umulandu uu wali uukalamba sana, nupya wakoline nu mulandu uno imyaka imwi uku cisila yapeezile Sokuleti nu kumukomelapo. Fwandi cisi ca kuzungusya ukuti Paulo yamutwazile uku ncende ya Aleopago nu kumuzya pakuti alondolole ivisambilizyo vino wasambilizyanga vino Aina Atena yataamanyile. c Uzye Paulo wali nu kucita uli pakuti alondolole ningo ivisambilizyo vino wasambilizyanga uku yantu ataamanyile Malembo?

9-11. (a) Uzye Paulo wacisile uli pakuti atandike ukulanzyanya na antu pa vintu vino yaamanyile? (b) Uzye tungakolanya uli Paulo lino tukusimikila?

⁹ Iusyini ukuti Paulo wavulunganyiziwe sana lino waweni ivilubi. Ukucila ukuti atandike ukuyasusya nanti ukuyanenola pali vino yapepanga ivilubi, waicefizye nu kuteekela. Paulo waomvizye umucenjelo pakuti alenge antu yatandike ukukutika kuli vino walandanga. Watandikilepo na mazwi akuti: “Mwe yantu ya mu Atena, nalola ukuti umu vintu vyonsi mwemo mukatiina ya leza ukucila antu yonsi asyala.” (Mili. 17:22) Umu mazwi yauze Paulo walandanga ukuti, ‘Indola ukuti mwatemwa sana ukupepa.’ Paulo waomvizye umucenjelo lino wayataizye pali vino isile sana mano uku vya mapepo. Wamanyile ukuti antu yamwi azumile umu visambilizyo vya ufi yangalonda ukuvwa ilyasi lisuma. Paulo wamanyile nu kuti nawe kwene pa nsita imwi wacitanga ‘ivintu ukwaula ukumanya nupya atakweti utailo.’—1 Tim. 1:13.

¹⁰ Lino Paulo walandanga pali vino yamanyile, walanzileko pa kavuwa kano Aina Atena yapeelelangapo malambo apalemvilwe ukuti ‘kuli Leza aatamanyikwa,’ nupya mazwi yaa yalangililanga ukuti Aina Atena isile sana mano uku vya mapepo. Ivyeo vimwi vikalanda ukuti, “caseesile sana uku Yagiliki alino na yauze ukulemba mazwi akuti ‘kuli Leza aatamanyikwa’ pa tuvuwa twao, pano yatiinanga ukuti yangasosya ya leza yauze.” Vino Aina Atena yacitanga vyalangililanga ukuti kwali Leza wino yatamanyile. Paulo waomvizye akavuwa kaa pakuti ayasimikile ilyasi lisuma. Walondolwile ati: “Fwandi Leza kwene wii aatamanyikwa wino mukapepa, a wino nkumusimikilapo.” (Mili. 17:23) Paulo waomvizye amazwi amucenjelo nupya amaka. Atasimikilanga pali leza muze wakwe vino yamwi yalandanga. Lelo wasimikilanga pali Leza wa cumi wino yene yataamanyile.

¹¹ Uzye tungakolanya uli Paulo lino tukusimikila? Ndi cakuti itwikako sana mano lino tukusimikila, limwi tungalola vimwi ivikulangilila ukuti umuntu watemwa sana ivya mapepo, ivili wakwe vino watazwala nanti ivikope vino wika umu ng’anda nanti sile limwi ivintu vyuze vino wika pa musolo ivikulangilila imipepele. Wakwe, limwi tungalanda ukuti: ‘Nalola ukuti mwatemwa sana ukupepa. Inkulondesya sana ukulanda nu muntu uwatemwa ivya mapepo.’ Ndi cakuti umu mucenjelo twamutaizya pali vino watemwa ivya mapepo, tungakwata pa kutandikila ukulanzyanya nawe. Iusyini ukuti uyo witu asi wa kupingula antu pali vino yazumilamo. Pa nsita imwi na ya kapepa yakwe Yeova aingi yazumile umu visambilizyo vya ufi.

12. Uzye Paulo wacitanga uli pakuti antu yakutika kuli aliwe?

¹² Paulo walanzile pa vintu vino antu yaamanyile, nomba uzye wali nu kutwalilila ukulanda pa vintu kwene vivyo lino wasimikilanga? Paulo wamanyile ukuti yano wasambilizyanga yasambiliziwe mano ya yantu aa Ina Giliki nu kuti yataamanyile Malembo, fwandi wasenwike lino walandanga nayo. Ica kutandikilako, wayasimikiile vino Baibo ikalanda ukwaula ukuyabelengela Malembo. Cakwe ciili, walenganga yayuvwa ukuti wali wakwe vino yaali, nupya pa nsita imwi waomvyanga mazwi akuti “swensi,” “tuye,” “twapita” na “tuyeko.” Cakwe citatu, vimwi vino wasambilizye wavifumizye umu mpapulo zya Cigiliki pakuti alangilile ukuti ivintu vimwi vino  wasambilizyanga vyafumanga umu mpapulo zyao. Lekini tale tulande pa mazwi yano Paulo walanzile aakweti sana maka. I cumi ci icicindame cino Paulo wasambilizye pali Leza wino Aina Atena yataamanyile?

13. I vyani vino Paulo walanzile pali vino iyulu ni nsi vyatandike, nupya u mulandu ci uno walandiile mazwi yayo?

¹³ Leza u waumvile iyulu ni nsi. Paulo watiile: “Leza uwapanzile insi na vyonsi ivyayamo, nupya Umwene wi yulu ni nsi asyaikala umu matempele aapangwa na antu.” d (Mili. 17:24) Insi ni yulu vitizile iviyako umu kupumikizya. Leza wa cumi ali Kaumba wa vintu vyonsi. (Masa. 146:6) Ukupusanako na leza mwanaci Atena nanti ya leza yauze yano yapepelanga umu ma tempele, na pa tuvuwa, Kateeka Uwa Maka Yonsi uwa mwi yulu nupya uwaumvile insi yonsi wene asiikala umu ma tempele akulwa na antu. (1 Yamw. 8:27) Amazwi yano Paulo walanzile yalozile mukuti: Leza wa cumi u mukulu ukucila ya leza yonsi apangwa na antunze aakazanwa umu ma tempele.—Eza. 40:18-26.

14. Uzye Paulo walangilile uli ukuti Leza asiloleela antunze ukumucitila vimwi?

¹⁴ Leza asiloleela antunze ukumucitila vimwi. Aapepanga ivilubi yavizwikanga ivyakuzwala ivya mutengo sana, kuvipeela ivya upe, ukuvitwalila ivya kulya alino ni vyakumwa kwati limwi ivilubi vivyo vyalondekwanga ivintu vivyo. Lelo Agiliki yamwi asambilile mano ya yantunze aali pa yantu yano Paulo wasimikilanga yamanyile ukuti ya leza yasilonda ivintu ivili vyonsi uku yantu. Nga vino cali, ale yazumile amazwi yano Paulo walanzile akuti Leza “asienekela ukuti antu yamwavwa.” I cacumi ukuti pasi vili vyonsi vino swe yantunze tungapeela Kaumba. Lelo aliwe kwene akatupeela vino tukalondekwa wakwe “umuza alino ni vintu vyonsi,” ukwikako na kasanya, imvula alino nu musili uvunde. (Mili. 17:25; Utan. 2:7) Fwandi, Leza kapeela wa vintu vyonsi asienekela antunze akapokelela ivintu ukufuma ukuli aliwe ukumupeela ivintu ivili vyonsi.

15. Uzye Paulo wacisile uli pakuti alande ukuti ivizumilo vino Aina Atena yazumilemo vyacindime sana ukucila ivizumilo vino antu aatali Agiliki yazumilemo, nupya i sambililo ci ilicindame lino tungasambililako kuli vino wacisile?

¹⁵ Leza waumvile antu. Aina Atena yamanyile ukuti ivizumilo vyao vyacindime  ukucila ivizumilo vya yantu ataali Agiliki. Lelo icilumba cino yakweti pa mulandu ni mpanga yao nanti umutundu vyapusine ni cumi ca muli Baibo. (Malan. 10:17) Paulo waomvizye umucenjelo pakuti alanzyanye nayo api lyasi lii. Wayanenyile ukuti: “Umu muntu wenga amuno [Leza] wapangiile antu amu nko zyonsi.” (Mili. 17:26) Fwandi amazwi yano wayanenyile yalenzile yelenganyepo. Walozyanga ukwi lyasi ilyaya umwi buku lya Utandiko ilikalanda pali Adamu icikolwe ca yantu amitundu yonsi. (Utan. 1:26-28) Fwandi pa mulandu wakuti antunze yonsi yafuma uku cikolwe conga, kutaya umutundu nanti impanga iyacindama ukucila iyuze. Uzye kwali umuntu ali wensi atuvwikisye icisinka pali vino Paulo walandanga? Tukasambililako isambililo ilicindame uku nzila ino Paulo waomvizye pakuti ayasambilizye. Lino tukwezya ukuya acenjele nu kukanaumilila kuli vino tukulonda lino tuli umu mulimo wa kusimikila, tusilonda ukusya ivisinka vimwi api lyasi lya muli Baibo lino tukulandapo pakuti sile antu yalonde ukuvwa.

16. U mulandu ci uno Kaumba waumbiile antunze?

¹⁶ Leza walondanga ukuti antunze yapalame kuli aliwe. Nanti cakuti asambilile amano ya untunze ali pa yantu yano Paulo walandanga nayo yalandanga ivipusanepusane pa mulandu uno antunze yaumbiilwe, yataatazile iyalanda ivintu ivyafisile antu pa mwenzo. Lelo Paulo wene walondolwile ningo umulandu uno Kaumba waumbiile antunze, lino walanzile amazwi akuti: “Pakuti yangalonda Leza, nupya nga yezya na maka ukumulonda yangamuzana, pano ataaya ukutali kuli swensi wenga na wenga.” (Mili. 17:27) Citaatala ukumanya Leza wino Aina Atena yataamanyile. Pano wene ataaya ukutali na antu akamulonda pano yangamuzana nu kusambilila pali aliwe. (Masa. 145:18) Iusyini ukuti Paulo waomvizye amazwi akuti “swensi,” icapiliulanga ukuti waikanga pa yantu ‘alondanga ukwezya na maka’ ukuzana Leza.

17, 18.U mulandu ci uno antunze yangayuvwa ukuti yangapalama kuli Leza, nupya i vyani vino tungasambilila kuli vino Paulo wacitanga pakuti alanzyanye na antu?

 ¹⁷ Antunze yalinzile ukuyuvwa ukuti yangapalama kuli Leza. Paulo walanzile ukuti Leza u “walenga kuti tuye nu umi, kuti twapita nu kuti tuyeko.” Yamwi asambilila yakalanda ukuti Paulo walozyanga uku mazwi yano Epimedisi kalemba Umugiliki walanzile uwaliko muli ya 600 BC ukufika uku 501 BC, nupya umonsi wii wakweti icifulo icicindame umu mipepele iya Ina Atena. Paulo wayanenyile umulandu na uze uno antunze yalinzile ukuyuvwila ukuti yangapalama kuli Leza, lino watiile: “Ya kalemba inu yamwi yalanzile ukuti, ‘Pano naswe kwene sweswe yana yakwe.’” (Mili. 17:28) Antunze yalinzile ukuyuvwa ukuti yalemana na Leza, pano wene ali Isi uwa muntu wa kutandikilako kuno swe yantunze swensi twafuma. Pakuti Paulo afika antu pa mwenzo, vino walandanga wavifumyanga umu vyalembwa vya Yagiliki vino antu yano walandanga nayo yacindikisye sana. e Wakwe vino Paulo wacitanga, naswe kwene insita zimwi tungaomvya mabuku apusanepusane umwaya malyasi ya mpiti nanti mabuku yauze akulondelezyamo ivyeo. Wakwe, tungaomvya ivyeo vimwi vino antu yacindika sana ukwazwa umwi asi Nte ukumanya kuno ukuzevya kumwi ukukacitika umu mipepele ya ufi kwafumiliile.

¹⁸ Amazwi yano Paulo walanzile yalenzile ukuti asimikile icumi pali Leza ukulingana na vino antu yano wasimikilangako yali. I vyani vino umutumwa walondanga ukuti Aina Atena yacite pa vintu ivicindame vino wayasimikilanga? Ukwaula nu kusumba insita, wayanenyile na vyuze vino yalinzile ukucita.

19, 20. (a) Uzye Paulo waomvizye uli umucenjelo pakuti anene antu ukuti yacitanga viipe pali vino yapepanga ivilubi ivyapanzilwe na antu? (b) I vyani vino antu akutikanga kuli Paulo yalondekwanga ukucita?

¹⁹ Paulo walondesyanga ukuti antu yacite vimwi pali vino wayasambilizyanga? Lino wafumyanga vino walandanga umu mabuku ya Cigiliki, watiile: “Fwandi vino sweswe yana yakwe Leza, tutafwile twaelenganya ukuti Leza waya wakwe goldi nanti siuva nanti iwe, nanti wa vintu ivyapangwa na antu.” (Mili. 17:29) Ndi cakuti Leza u waumvile antunze, u mulandu ci uno angayela icilubi icingapangwa na antu? Umucenjelo uno Paulo waomvizye walenzile anene antu ukuti yacitanga iviipe lino yapepanga ivilubi ivyapanzilwe na antu. (Masa. 115:4-8; Eza. 44:9-20) Amazwi yano Paulo walanzile akuti “tutafwile twaelenganya ukuti . . . ,” yafwile yalenzile ukuti antu yatasoka pali vino wayanenyile.

²⁰ Umutumwa Paulo wayanenyile ukuti yalondekwanga ukucitapo cimwi lino watiile: “Leza wasuulako uku vintu vivyo [pano mwelenganyanga ukuti Leza angazangila umu yantunze aakapepa ivilubi]; nomba ndakai akunena antu yonsi ukuti yafwile ukulapila.” (Mili. 17:30) Yamwi aakutikanga kuli Paulo yafwile yasakamile sana lino yuvwile ukuti yalinzile ukulapila. Amazwi yano wayanenyile yafwile yayazwile  sana ukumanya ukuti Leza u wayapeezile umi nupya yali nu kulondolola kuli aliwe. Yalondekwanga ukulonda Leza, ukusambilila icumi pali aliwe, nu kulacita ivintu ukulingana na vino yasambilila. Fwandi cii capiliulanga ukuti Aina Atena yali nu kutaluka uku luyembu ulwa kupepa ivilubi.

21, 22. A mazwi ci acindame yano Paulo waomvizye lino wamalilanga vino walandanga, nupya uzye amazwi yayo yangatwazwa uli ndakai?

²¹ Paulo wamalilile na mazwi acindame akuti: “[Leza] wika uwanda uno alapingula antu amu nsi umu ulungami ukuomvya umuntu wino wasonta, nupya wapeela usininkizyo uku yantu yonsi pa kutuutulula umuntu wiyo ukufuma uku yafwe.” (Mili. 17:31) Lino tukupalamila uku wanda wa upinguzi, icicindama sana ukuti tulonde Leza wa cumi nu kumuzana. Paulo ataalanzile pali kapingula wino Leza wasonta. Lelo walanzilepo vimwi iviiyele pali kapingula wii ukuti: Walipo umuntunze, aizafwa, nu kuti Leza wamutuutulwile ukufuma uku yafwe.

²² Amazwi akusyalikizya yano Paulo walanzile yacindama na ndakai. Twamanya ukuti kapingula wino Leza wasonta a Yesu Klistu wino watuutulwile. (Yoa. 5:22) Nupya twamanya ukuti uwanda wa upinguzi ulaya imyaka 1,000 nupya ukuya ukupalamililako sile. (Kuso. 20:4, 6) Tusitiina Uwanda wa Upinguzi pano twamanya ukuti ulaleta ivisuma kuli yayo alapingulwa ukuti aacumi. Ukutuutuluka kwakwe Yesu Klistu kwalenga utailo witu ukukomelako uwa ukuti ivintu vilazipa uku nkoleelo.

23. I vyani vino antu yacisile lino yuvwile amazwi yano Paulo walanzile?

²³ Antu yalanzile ivipusanepusane pa mazwi yano Paulo walanzile. Lino yuvwile akulanda pa kutuutuluka “yamwi yatandike ukumutumfya.” Yamwi yene yatalondanga ukulapila nupya yalandanga iyati: “Tuluvwa nupya kwene kuli wewe api lyasi lii umuku na uze.” (Mili. 17:32) Lelo antu sile anono aliyo yapingwilepo ukusenuka icakuti na “yamwi yailunzile kuli aliwe nupya yataile. Pali yayo pali na Dionisasi uwali kapingula umu cilye ca Aleopago alino nu mwanaci uwi zina lyakuti Damalisi.” (Mili. 17:34) Vikwene i vikatucitikila lino tukuomba umulimo wa kusimikila. Yamwi yakatukaanya, yamwi nayo yakazumila ukuvwa kuli vino tukuyasimikila. Lelo nanti ciye vivyo, tukaya ni nsansa ndi cakuti yamwi yazumila ilyasi lya Wene nu kuya ya kapepa yanji.

24. I vyani vino tungasambilila ku mazwi yano Paulo walanzile lino wali umu Aleopago?

²⁴ Nga tukwelenganya api lyasi lino Paulo walanzile, tungasambililako vino tungazwa antu nu kuyalondolwela icumi icingayazwa na vino tungasenuka ukulingana na antu yano tukulandako. Nupya tungasambililako na vino tulinzile ukuya ateekele nupya acenjele lino tukulanzyanya na antu aya umu mipepele ya ufi. Alino tungasambililako isambililo na lyuze ilicindame ilyakuti: Tutalinzile ukwangupazya icumi ca muli Baibo pakuti sile tuzanzye yano tukulanzyanya nayo. Nga tukukolanya vino umutumwa Paulo wacitanga, tungaya ya kasambilizya yasuma lino tukuomba umulimo wa kusimikila. Nupya ndi cakuti angalizi yakukolanya umutumwa Paulo, yangafikapo ukuya ya kasambilizya yasuma umu cilongano. Nga tukukolanya umutumwa Paulo, tulaya aipekanye ukwazwa yauze ‘ukulonda Leza nu ku muzana.’—Mili. 17:27.